Uchodźcy we współczesnym świecie
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna definicję pojęć: uchodźca, banita, wygnaniec,
• zna instytucje zajmujące się ochroną i opieką nad uchodźcami w świecie,
• wie, na czym polega emigracja polityczna, emigracja wewnętrzna, emigracja zarobkowa.
b) Umiejętności Uczeń:
• rozumie i rozróżnia pojęcia: emigrant, uchodźca,
• dostrzega problemy uchodźcy w obcym środowisku,
• potrafi zaplanować pracę własną i grupy przy realizacji projektu.
2. Metoda i forma pracy
Dyskusja, pogadanka, praca z tekstami źródłowymi, działanie praktyczne.
3. Środki dydaktyczne
Kartki A 4, kredki lub flamastry.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel pyta uczniów, dlaczego ludzie opuszczają własny kraj, ojczyznę? W trakcie dyskusji zwraca uwagę na to, aby uczniowie trafnie stosowali i rozróżniali pojęcia: banita, wygnaniec, emigracja polityczna, emigracja wewnętrzna, emigracja zarobkowa. Nauczyciel przywołuje biblijne i historyczne wydarzenia związane z ucieczką, emigracją (ucieczka Świętej Rodziny, Wielka Emigracja, Rząd Polski na Uchodźstwie). Wprowadza termin: uchodźca i pyta uczniów, czy dostrzegają różnice między emigrantami a uchodźcami. Odpowiedzi uczniów nauczyciel zapisuje na tablicy.
Nauczyciel czyta tekst: Konwencja dotycząca uchodźców z 1951 roku: pytania i odpowiedzi i prosi uczniów o poszerzenie, w związku z lekturą tekstu, definicji zapisanej na tablicy.
Nauczyciel podaje uczniom dane dotyczące liczby uchodźców na świecie.
(http://www.unhcr.pl/statystyki/index.php), w tym dzieci (http://www.unhcr.pl/statystyki/index.php
„Z obcej ziemi”, 2001, nr 12, s. 10-11). Uczniowie zastanawiają się, co może być przyczyną wzrostu w niektórych przedziałach czasowych tej liczby? Po wymianie zdań wybrany uczeń czyta głośno teksty: Status uchodźcy a wojna, Wojna i akcja humanitarna, Kryzys w Afganistanie.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel przedstawia uczniom wyniki badań opinii publicznej w Polsce na temat uchodźców („Z obcej ziemi”, 2001, nr 13, s. 26). Uczniowie komentują te wyniki i zastanawiają się, co można zrobić dla uchodźców w Polsce, by poprawić ich sytuację. Odpowiedzi zapisują w projektach organizacyjnych: „Dzień Uchodźcy w naszej szkole i miejscowości”. W tym celu uczniowie zostają podzieleni na pięcio- i sześcioosobowe grupy. Nauczyciel przedstawia główne założenia projektu.
Projektem może być zarówno przygotowana i przeprowadzona przez uczniów lekcja o uchodźcach w klasach młodszych lub w zaprzyjaźnionej szkole podstawowej, jak i festyn czy spotkanie z przedstawicielami Stowarzyszenia Uchodźców w Polsce.
c) Faza podsumowująca
Grupy przedstawiają swoje projekty, a klasa decyduje o dalszym ich losie (czy warte są tego, aby je zrealizować?). Na zakończenie nauczyciel w formie anonimowej ankiety (załącznik 1) zadaje uczniom pytania zaczerpnięte z cytowanego wcześniej badania polskiej opinii publicznej na temat uchodźców.
Wyniki ankiety można przedstawić na kolejnej lekcji.
5. Bibliografia
1. Achiron M., Traktat pod presją, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 13, s. 3-7.
2. Konwencja dotycząca uchodźcow z 1951 roku: pytania i odpowiedzi, w: „Z obcej ziemi”
2001, nr 13, s. 19-22.
3. Trojan W., Kryzys w Afganistanie, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 14, s. 7-8.
4. Trojan W., Status uchodźcy a wojna, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 14, s. 3.
5. Trojan W., Wojna i akcja humanitarna, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 14, s. 6.
6. Siarkiewicz A., Status uchodźcy – i co dalej?, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 13, s. 24-29.
7. http://www.unhcr.pl/statystyki/index.php
6. Załączniki
a) Załącznik 11. Co oznacza słowo: uchodźca?
2. Czy uchodźcom należy pozwolić na osiedlanie się w Polsce na dłuższy czas?
3. Czy uchodźcom należy pozwolić na osiedlanie się w Polsce na stałe?
4. Czy uchodźcy powinni być odseparowani od reszty społeczeństwa w specjalnych ośrodkach dla uchodźców?
5. Czy uważasz, że Polska powinna udzielać pomocy uchodźcom? Jeśli nie, to uzasadnij, dlaczego tak uważasz?
Źródło: Na podstawie badania opinii publicznej na temat uchodźców przeprowadzonego przez
OBOP w dn. 7-9 lipca 2001, wydrukowanego we fragmentach w: „Z obcej ziemi”, 2001, nr 13, s. 26).
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest dla III klasy gimnazjum, ale może być też wykorzystany w liceum.
