Głos Powiatu
CŁU8CZYU
nformator Starostwa Powiatowego
ROK II NR 2/li LUTY 2001 CENA 0,00
SESJA RADY POWIATU OTWARCIE ODDZIAŁU PALIATYWNEGO
Ostatnia w 2000 roku sesja Rady Powiatu była XVII licząc od początku kadencji. Oprócz akcentów świąteczno - noworocznych zawierała ważny element - uchwalenie budżetu na 2001 rok. Dochody oraz wydatki, które tworzą budżet powiatu (bez deficytu) znaleźć można w uchwale budżeto
wej. Wydatki bardziej szczegółowo przedstawia tabela(czytaj w GP).
Rada podjęła również uchwałę określającą zasady zbywania, wydzierża
wiania i wynajmu nieruchomości oraz majątku trwałego przez SP ZOZ. Usta
liła zasady całkowitego lub częściowego zwalniania rodziców z opłat za po
byt dzieci w placówkach opiekuńczo - wychowawczych. Powołała doraźną komisję ds. ustalenia herbu powiatu i insygniów władz powiatowych.
W przerwie obrad, przy współudziale ks. proboszcza M. Ślęczka radni podzielili się opłatkiem, złożyli sobie życzenia, oprócz osobistych życzy
li sobie nadal dobrej atmosfery i współpracy w radzie, dobrego, sprawne-
Swoje dobre intencje po zakończeniu sesji radni przypieczętowali lamp
ką szampana. Jan Wac
Rok 2000 dla SP ZOZ w Głubczycach zakończył się optymistycznym akcentem. Otwarto Oddział Opieki Paliatywnej w Szpitalu Powiatowym. Uroczystego poświęcenia odkonał ks. dziekan M. Ślęczek w obecności władz samorządowych powiatu i gminy, personelu szpitala, licznych sponsorów, darczyńców, dzięku którym standard oddziału jest rzeczywiście godny rozpoczynającego się XXI wieku. Jaką oddział będzie spełniał funkcję powiedział w swoim wystąpieniu zastępca dyrektora SP ZOZ lek. T. Żomiak.:
„Zadaniem dziesięciolóżkowego Oddziału Paliatywnego jest opieka nad pacjentem w terminalnym stadium choroby nowotworowej oraz innych wyniszczających schorzeniach.
Oddział ten jest dobrze wyposażony w sprzęt, meble, takie jak nowoczesne łóżka, materace przeciwodleżynowe elektronicznie sterowane, pompy infuzyjne, pulsoksymetr. Chory ma zapewnione warunki socjalne zbliżone do domowych, kolorowe sale, sprzęt RTV na każdej sali, lodówka i pralka, przenośny telefon do kontaktów z rodziną. Z oddziałem ściśle współpracuje poradnia paliatywna, tworząc razem Zespól Opieki Paliatywnej.
Pozwala to na kompleksową opiekę nad
chorym, zarówno w szpitalu, jak i w warunkach domowych. Dzięki osobnej karetce, stałemu kontaktowi przez telefon komórkowy została zapewniona ciągłość opieki nad pacjentem również w domu. Pozwala to na zachowanie więzi z najbliższymi, a ciężko chory nie czuje się osamotniony w walce z bólem i cierpieniem. Ten nowoczesny system opieki wymaga od personelu pielęgniarskiego i lekarskiego wysokich kwalifikacji, dlatego trwa intensywne szkolenie kadry w ośrodkach mających duże doświadczenie w sprawowaniu opieki paliatywnej. ’’
W uruchomieniu oddziału materialne zasługi mają fundatorzy, darczyńcy, sponsorzy:
Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Mostowych - K. Tokarz, Zrzeszenie Producentów Rolnych - T. Sekieta, Firma Handlowa "Rogula" - A. Rogula, Bank Zachodni - K. Ciemny, Bank Spółdzielczy - I. Dziaduch, Zakład Elektroinstalacyjny - W. Naumczyk, Zakład Instalatorstwa Elektrycznego - E. Bugnar, Zakład Elektroinstalacyjny - A. Krupa, Stacja Paliw Galon - K. Galara, PHU Euro S.C. - A. Domerecki, J. Mruk, K. Patrycjach, "Domus"
Sklep Meblowy - L. Cicio, J. Buzo, Sklep Wielobranżowy - B. Mruk, Usługi Komunalne sp. z o.o. - W. Bednarski, Przedsiębiorstwo Obsługi Budownictwa "ADP" S.C. - D.
Kozłowski, Firma Handlowa "Mope" - J. Morasiewicz, Firma Handlowo - Usługowa
"Złoty Kłos" H. J. Jurkiewiczowie (Gołuszowice), Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych - A. Bąk, GPB "Budomex" - K. Jurkowski, Zakład Ślusarski - J. Szostak (Dobieszów), PBOil "Chmielewski" - B. Chmielewski, PPH Kosmed - Z. Leżański, ZWiKUWM - J.
Chojna, PSS "Społem" - T. Chrobak, Galmet S.C. - S. Galara, Centrum Budownictwa i Wyposażenia Wnętrz
"Krokus" - T. Puzio, Firma "Drew-Dąb" E.
Deberny (Włodzienin),
"Elektromet" - M. W.
Jurkiewiczowie (Gołuszowice), Pracownia "Plan" - W.
Kowalik, PZU Życie - Inspektorat Opole - J.
Mstowski, DPS Klisino - J. Bednarczyk, Fabryka Mebli - Grupa Firm Steinhoff - R. Czaplicki (Prudnik), Kawiarnia
Kurek E. Kurek. zdjęciu od lewej: dyr. SP ZOZ K. Skowyra, łf Bednarski - sponsor, D.
JjlU Ir77f » *
Kasków - starosta, B. Chmielewski - sponsor, ks. proboszcz M. Slęczek, or
dynator oddziału .... Zamojski, kierownik labolatorium A. Kowalczyk
Qt8wiATU
1
Spotkanie przebiegało iv uroczystej atmosferze uatrakcyjnione wysteoami d-i > ę ■ 1 ‘lnsty,ucj‘ 1 Placówek działających na terenie powiatu.
Spotkanie przyczyniło si< do błiższego / ^^zego oraz zespołu Tradycja ZSM.
współpracy organów i instytucji z terenu powiatu głubczyckiego. an spo eczno - gospodarczych, bezpieczeństwa obywateli, zacieśnienia
W POLICJI
W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY Wszczęto w roku 2000 łącznie 1170 śledztw i dochodzeń. Przeprowadzono
964 postępowań, w sprawach o wykroczenia kierując 814 wniosków o ukaranie do Kolegium ds. Wykroczeń. Ponadto przeprowadzono 2051 interwencji domowych. Zatrzymano do wytrzeźwienia 224 osoby. Funkcjonariusze KPP w Głubczycach i KP w Kietrzu wykonali 593 konwoje osób zatrzymanych przejeżdżając w tym celu 76.120 km.
Na gorącym uczynku lub w bezpośrednim pościgu zatrzymano 114 sprawców przestępstw, przy czym jest to część wyników pracy wykonywanej przez po lcjantow naszej komendy. Niestety należy zauważyć, że proporcjonalnie do dużej liczby wszczętych postępowań przygotowawczych stwierdzono znaczny wzrost przestępstw kryminalnych, a zwłaszcza tych o największym ciężarze gatunkowym takich jak: rozboje, wymuszenia rozbójnicze, gwałty.
Pocieszające jest to, że pomimo wzrostu ilości tego typu spraw ich wykrywalność utrzymała się na stałym poziomie 64% co jest jednym z lepszych wyników uzyskanych przez komendy województwa opolskiego. Stałym problemem są przestępstwa ścigane z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, gdzie pomimo pięciokrotnego wzrostu wykrytych tego typu przestępstw w stosunku do roku ubiegłego, wynik me jest dla nas satysfakcjonujący i zwalczanie tzw. przestępczości narkotykowej będzie jednym z głównych kierunków naszego działania w roku bieżącym.
Kończąc to krótkie zestawienie kolejny raz apelujemy do wszystkich mieszkańców powiatu o właściwe zabezpieczenie mienia i natychmiastową reakcję w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia popełnienia przestępstwa, dla przykładu plagą stały się kradzieże torebek damskich z pieniędzmi i dokumentami przechowywanych bez właściwego zabezpieczenia na zapleczach sklepów otwartych mieszkaniach itp.
Prosimy o każdej sytuacji, z którą wiąże się podejrzenie popełnienia przestępstwa, w każdej chwili bez zbędnych formalności (np. anonimowo)
^0^0 ami3C telefonicznie Policję dzwoniąc na numer alarmowy 997 lub numery 485-20-51 do 53,48-531-67.
Na zakończenie życzymy wszystkim czytelnikom , aby 2001 rok był dla nas wszystkich lepszy, spokojniejszy i bogatszy niż ubiegły.
W WYDZIALE KOMUNIKACJI I TRANSPORTU STAROSTWA POWIATOWEGO
Na koniec grudnia 2000 r Powiatowy Urząd Pracy zarejestrował w powiecie głubczyckim 4089 bezrobotnych w tym 2405 kobiet. Prawo do zasiłku w grudniu 2000 posiadało 798 osób. Wśród bezrobotnych 240 osób stanowią absolwenci.
Na prace interwencyjne skierowano 134 osoby, roboty publiczne - 18 staże - 49 umowy absolwenckie - 52.
Doradca zawodowy udzielił 258 porad indywidualnych, odbyło się 13 spotkań dla młodzieży szkół średnich i gimnazjów.
w
Klubie Pracy prowadzone były zajęcia warsztatowe na temat umiejętności poszukiwania pracy - uczestniczyło 33 osoby. W ramach podpisanej współpracy z Zakładem Karnym organizowane były spotkania dla skazanych.Udzielono 2 pożyczki na prowadzenie działalności gospodarczej, oraz i pożyczkę szkoleniową. W roku 2000 zakończono 2 programy specjalne - wynikiem jest stałe zatrudnienie 13 osób.
W 2000 roku wpłynęło do Urzędu Pracy 1045 ofert pracy, z czego 746 to oferty pracy pozyskane w wyniku wizyt u pracodawców. Pośrednicy pracy dokonali 331 wizyt u pracodawców i pozyskano do współpracy 33 nowe podmioty gospodarcze.
W SAMODZIELNYM PUBLICZNYM ZOZ Liczba pacjentów i osobodni w Szpitalu Powiatowym:
- oddz. laryngologii:
- leczonych - 262 - osobodni- 1999 - oddz. noworodków:
- leczonych - 385 -osobodni- 2219 - oddz. wewnętrzny:
- leczonych - 1504 - osobodni - 18678 Stacja Dializ:
- dializowanych - 76 - wykonanych dializ - 5951 - oddz. wewnętrzny:
- leczonych - 1504 - osobodni - 18678 - oddz. dziecięcy:
- leczonych - 644 - osobodni - 4734 - oddz. gin. - poł.:
- leczonych - 944 - osobodni - 7127 - oddz. chirurgii i urologii:
- leczonych - 1770 - osobodni - 18096
Zakłady Opiekuńczo - Lecznicze:
Kietrz - liczba pensjonariuszy - 76, liczba osobodni - 16513 Głubczyce - liczba pensjonariuszy - 16, liczba osobodni - 634
Lp. Wykonywane czynności urzędowe związane z wydawaniem lub przyjmowaniem:
Ilość 2.01.'99- 31.12.200
o
2.01.2000 18.10.200
1 - dowodów rejestracyjnych 3695 3502n
2 - znaków legalizacyjnych na tablice 1664
3 - pozwoleń czasowych 1552 1274
4 - kart pojazdu 65 185
5 - tablic rejestracyjnych samochodowych 1557 1866
6 - tablic rejestracyjnych do przyczep 124 171
7 - tablicrejestracyjnych do ciągników i motocykli 65 80 8 - tablic rejestracyjnych do motorowerów 21 20 y - praw jazdy i świadectw kwalifikacji 1629 1991
10 - międzynarodowych praw jazdy 89 29
11 - legitymacji instruktorów 40
12 - wniosków o zarejestrowanie (przerejestr.) poi sam 3848 2876 13 - wniosków zgłoszenia sprzedaży i złomowania poi 1606 1234 14 - wniosków o wydanie tymczasowych tablic reiestr 976 1113
---•vJv»Mvwau;ui pujciz.uuw na azien Ji.iz.iyyy - 23877 Ogółem liczba zarejestrowanych pojazdów na dzień 18.10.2000 - 26082
Liczba przyjętych pacjentów w poradniach - chirurgii ogólnej - 11117, - ginekologicznej - 5401, - urazowo - ortopedycznej - 1995, - urologicznej - 2525, - laryngologicznej - 6573, - okulistycznej - 5950, - reumatologicznej - 1302, - gruźlicy i chorób płuc - 848, - skómo - wenerologicznej - 3532, - neurologicznej - 2549, - leczenia uzależnień -244, - zdrowia psychicznego - 2933, - opieki paliatywnej -731, - medycyny pracy - 944, - medycyny sportowej - 152,
- dla dzieci - 23272,
- ogólnej - 39098.
2
G^SwiatuUchwała nr XVIII/124/2000 Rady Powiatu w Głubczycach z 28.12.2000
w sprawie uchwalenia budżetu powiatu (skrót)
Uchwala się budżet powiatu na rok budżetowy 2001.
1. Ustala się dochody budżetu, wg zał. nr 1 na kwotę: 33.806.069, w tym:
- dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej wg zał nr 3 i 3a na kwotę: 7.625.000,
- dochody z zakresu administracji rządowej, stanowiące dochody budżetu powiatu wg zał. nr 3b, pkt 2, na kwotę: 9.000.
Ustala sie plan dochodów z zakresu adminidstracji rządowej podlegających przekazaniu do budżetu państwa, wg zał. 3b pkt 1 na kwotę: 260.000
2. Ustala się wydatki budżetu wg zal. nr 2 na kwotę: 33.806.069, w tym:
- wydatki związane z realizacją zadań z zakresu admin. rządowej wg zał nr 3 na kwotę: 7.625.000,
- wydatki na realizację zadań powierzonych na podstawie porozumień wg zał. nr 4 na kwotę 22.000,
- wydatki na zadania zlecone podmiotom niezaliczonym do sektora finansów publicznych wg zal. nr 5 w kwocie: 1.081.125.
Ustala się rezerwę ogólną w kwocie 159.000.
Ustala się plan przychodów i wydatków gospodarstw pomocniczych wg zał. nr 6 w kwocie: 290.700.
Ustala sie plan przychodów i wydatków środków specjalnych w kwocie 459.900.
Ustala się plan przychodów Powiatowego Funduszu Ochrony Śród, i Gospodarki Wodnej wg zal. nr 8 w kwocie: 129.000 oraz wydatków w kwocie: 238.000.
Ustala sie plan przychodów Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym
wg zał. nr 9 w kwocie 150.000 oraz wydatków w kwocie: 139,000.
Ustala się maksymalną wysokość pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez Zarząd Powiatu w kwocie 300.000.
Zarząd Powiatu może samodzielnie zaciągać zobowiązania do kwoty: 300.000.
Uchwała wchodzi w życie z dniem 1.01.2001
PLAN WYDATKÓW BUDŻETOWYCH NA 2001 ROK POWIATU GŁUBCZYCKIEGO
Dział Treść Plan (w zł)
010 Rolnictwo i łowiectwo 321.000
020 Leśnictwo 7.000
600 Transport 2.850.000
700 Gospodarka mieszkaniowa 50.000
710 Działalność usługowa 278.000
750 Administracja publiczna 2.613.290
754 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona ppoż. 5.178.000
758 Różne rozliczenia 159.000
801 Oświata i wychowanie 6.823.059
851 Ochrona zdrowia 1.188.000
853 Opieka społeczna 12.363.770
854 Edukacyjna Opieka Wychowawcza 1.921.950
921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 38.000 926 Kultura fizyczna i sport
Ogółem:
15.000 33.806.069
FERIE 2001 UU SZKOŁACH ŚREDNICH
ZSRCKU - w czasie ferii zimowych prowadzone będą zajęcia fakultatywne w klasach maturalnych przez nauczycieli: matematyki - D. Wierzba, jęz.
niemieckiego - E. Bancala, historii - K. Maler, Biologii - J. Ryfiak, jęz. polskiego - B. Matolicz, informatyki - A. Wesołowski oraz zajęcia sportowe przez E.
Cichobłazińską - Trawińską, A. John - Gołąb, M. Hryckiewicza.
ZSM - w czasie ferii zimowych nauczyciele (4-5 osób) będą pełnić dyżury codziennie w godzinach 9.00 -12.00. Młodzież będzie mogła oglądać filmy w salach nr 9, 103, 108 i 109. Na sali gimnastycznej organizowane będą turnieje, rozgrywki i ćwiczenia na siłowni, odbędzie się min. halowy turniej piłki koszykowej zespołów trzyosobowych. W świetlicy szkolnej dostępna będzie aktualna prasa i czasopisma. Udzielane będą konsultacje z projektowania części maszyn na komputerze. Organizowane będą konkursy i pokazy ciekawych doświadczeń z fizyki pod hasłem „Z fizyką za pan brat”.
LO - w czasie ferii zimowych dyrekcja proponuje zajęcia sportowe prowadzone przez: E. Pigulska (piłka siatkowa) - 30.01 godz. 11.15-12.30, 2.02 godz. 11.00- 13.15, 6.02-7.02 godz. 11.15-13.30; P. Naumczyk (tenis stołowy) - 6 godz./tydz., K. Tokarz (piłka nożna) - 30.01 godz. 9.00-11.15, 2.02 godz.9.00-11.15, 6.02- 7.02 godz. 9.00-11.15; G. Przemyślańska (siłownia) - 29.01-31.01 godz. 11.15- 13.30, 2.02 godz. 11.00-13.15, 6.02-7.02 godz 11.15-13.30. Ponadto dostępne będą biblioteka - G. Pakulska - wtorki, godz. 11.00-13.00, informatyka - Z.
Pakulski - wtorki i czwartki, godz. 11.00-13.00. Chóralne warsztaty szkolne w Albrechticach - T. Eckert - 30.01 - 05.02.
POLACY W GŁUBCZYCKIM GIMNAZJUM W II POŁOWIE XIX
I NA POCZĄTKU XX WIEKU
W 1752 roku za zgodą króla Prus Fryderyka Wielkiego w Głubczycach powstało gimnazjum, początkowo kierowane przez ojców franciszkanów. Po sekularyzacji zakonów w Prusach w 1810 roku, nadzór nad szkołą przejęło państwo pruskie.
Budynek gimnazjum przylegał od zachodu do czworobocznego klasztoru franciszkanów. Dopiero w 1902 roku powstał gmach gimnazjalny przy dzisiejszej ul. Kochanowskiego, gdzie mieści się obecnie LO.
W głubczyckim gimnazjum uczyła się młodzież różnych wyznań i narodowości, w tym również Polacy. Uczniowie nie pochodzili wyłącznie z powiatu głubczyckiego, ale również z innych miejscowości na Śląsku, a także z monarchii austriackiej ( od 1867 roku austro- węgierskiej) i Królestwa Polskiego (utworzonego w 1815 roku na kongresie wiedeńskim, pod władaniem rosyjskich carów).
W 1858 roku do programu nauczania w tej szkole wprowadzono nadobowiązkowo język polski. Z programu gimnazjalnego z 1859 roku dowiadujemy się, że wśród uczęszczających tu 423 uczniów, było 62 Polaków, uczących się w 2 oddziałach, a uczył ich języka polskiego nauczyciel gimnazjalny August Stephan. Ten sam nauczyciel uczył języka czeskiego 44 uczniów morawskich.
Nie wiemy skąd pochodzili ci polscy uczniowie. Możliwe, że z Baborowa i okolicznych wsi, gdzie znajdowały się skupiska Polaków.
Sytuacja ludności polskiej pogorszyła się po zjednoczeniu Niemiec (187 lr.) pod egidą Prus, gdy kanclerzem Rzeszy został Otto von Bismarck, który wydal kilka ustaw krzywdzących polską ludność, a język polski został usunięty ze szkół.
Informacje roczne gimnazjum w Głubczycach z lat 1885- 1900 nie zawierają już danych liczbowych dotyczących ilości uczniów polskich i morawskich. Pisze tam tylko o pojedynczych "cudzoziemcach", pochodzących np. ze Lwowa, Ojcowa lub Warszawy, zapewne Polakach.
Przed wybuchem I wojny światowej w Głubczycach miało istnieć tajne polskie kółko uczniowskie pod opieką polskiej młodzieżowej organizacji ZET, powiązanej z endecją, a w 1932 roku podano, ze w gimnazjum w Głubczycach uczyło się 5 polskich uczniów.
Do zakończenia I wojny światowej uczniowie polscy mieli podporę w osobach polskich nauczycieli. Rząd niemiecki nie ufając takim nauczycielom, głównie z Poznańskiego, wysyłał ich często w niemieckie okolice. Prawdopodobnie Polakiem był pracujący w głubczyckim gimnazjum prof. Dr Stanisław Szenic z Ostrowa Wielkopolskiego, nauczający tu w latach 1874- 75 matematyki. W 1880 roku przeniósł się do Kłodzka, a potem do Poznania. Żył jeszcze w 1902 roku. Polskim patriotą był profesor Stanisław Drzażdżyński, zatrudniony w głubczyckim gimnazjum od 1875 do 1918 roku. Dla niemieckich uczniów wymówienie tego nazwiska było nie lada problemem, dlatego nazywali go żartobliwie "Drzadż".
Po uzyskaniu niepodległości przez Polskę opuścił Głubczyce i został dyrektorem gimnazjalnym w Gnieźnie, gdzie po kilku latach zmarł. Był członkiem Towarzystwa Literacko- Słowiańskiego we Wrocławiu. W 1896 roku opublikował książeczkę o słowiańskich nazwach miejscowości w powiecie głubczyckim (wydaną w języku niemieckim). Absolwenci wspominali go jako człowieka niezwykle małomównego.
W tym samym czasie co Drzażdżyński, w gimnazjum pracował przybyły w 1883 roku z Żagania dr Stanisław von Karwowski, od 1891 roku profesor. Tak jak "Drzadż" był polskim patriotą, u którego w domu mówiło się po polsku.
Również w Głubczycach nie wstydził się ojczystego języka. Uczył historii i geografii. Założył w głubczyckim gimnazjum kółko filaretów. Napisał ponad 300 prac, w tym: "Polacy i język polski na Śląsku pod panowaniem pruskim", wydaną w Poznaniu w 1910 roku. W listopadzie 1905 roku profesor Karwowski ciężko zachorował i zdecydował się przejść na emeryturę. Wyjechał do Poznania, gdzie został naczelnikiem rady miejskiej i był atakowany w niemieckiej prasie. Zmarł w 1912 roku.
Po zakończeniu I wojny światowej do odrodzonej Polski wyjechało kolejnych 2 nauczycieli z gimnazjum w Głubczycach, starszy nauczyciel Welter i profesor Borsutzky. Nic więcej o nich nie wiadomo, poza tym, że ten drugi został dyrektorem jakiejś polskiej szkoły.
Warto pamiętać, że byli w Głubczycach odważni uczniowie i nauczyciele, którzy narażając się na szykany ze strony władz niemieckich, pielęgnowali w głubczyckim gimnazjum ojczystą mowę.
Katarzyna Maler Literatura:
1. Informator okolicznościowy - 40-lecie LO w Głubczycach, 1985.
2. Jahresbericht ueber das Koenigliche Kath. Gymnasium zu Leobschutz (z lat 1859- 1902).
3. Leobschutzer Heimatbrief 6\1950 i 7\1952.
4. Musiał T., Szkolnictwo polskie na Śląsku Opolskim w okresie międzywojennym [w]: Kwartalnik Opolski 2\1960.
5. Popiołek K., Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Katowice 1972.
Qh8wiATU
3
CZY PRZYGRANICZNE POŁOŻENIE SZKODZI NASZEMU POWIATOWI?
Fragment pracy magisterskiej pt. Granica polsko-czeska na odcinku głub- czyckim w okresie transformacji ustrojowej (lata 1989-1999), napisanej pod kie
runkiem prof. dr. Michała Lisa.
Jednym z negatywnych skutków polityki państw Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1945 - 1989 były szczelnie zamknięte granice. Stanowiły one poważną barierę w sąsiedzkich kontaktach ludności terenów przygranicznych. Wśród krę
gów rządowych panował pogląd, że tereny przygraniczne nie są pełnowartościowe, dlatego nie rozwijano tu infrastruktury komunikacyjnej ani gospodarczej, inwestu
jąc w centralnych częściach kraju. Upadek socjalizmu, a później transformacja ujawniły znacznie większe niż gdzie indziej bezrobocie i wiele innych negatyw
nych zjawisk. Można do nich zaliczyć oddalenie od ważnych szlaków komunika
cyjnych, spowolniony rozwój gospodarczy, spowolniony rozwój społeczno-kultu
ralny. Transformacja gospodarcza ujawniła, że tereny przygraniczne charakteryzu
ją się niższym poziomem życia ludności oraz nasilonym jej odpływem i związany
mi z tym deformacjami struktury płci i wieku mieszkańców.
Pogarszająca się sytuacja wymaga szybkiej realizacji elastycznej polityki za
trudnienia na lokalnych rynkach pracy oraz wypracowania nowych koncepcji i zasad walki z bezrobociem. Potrzebna jest nowa polityka inwestycyjna, oświato
wa i społeczna. To oznacza konieczność wykorzystania przez władze lokalne szans, które niesie przygraniczne położenie - rozwój handlu przygranicznego, czerpanie korzyści z ruchu tranzytowego oraz kontakty ze społecznością zamieszkałą po drugiej stronie granicy.
Społeczno-gospodarcze problemy gmin Branice, Głubczyce i Kietrz.
Gminy powiatu głubczyckiego są doskonałym przykładem na to jaki wpływ może mieć granica na tereny przygraniczne. Zaniedbania powstałe w wyniku lat socjalizmu dzisiaj wywołują wiele istotnych problemów gospodarczych, społecz
nych i demograficznych.
Największym problemem na terenie powiatu głubczyckiego jest wzrastające bezrobocie. Według danych z 31 grudnia 1999 r. w powiecie było 3616 bezrobot
nych, podczas gdy w roku wcześniejszym 2974. Stąd wynika, że w porównaniu do stanu bezrobocia na dzień 31 grudnia 1998 r. odnotowano jego wzrost w gmi
nie Branice o 24,6%, w gminie Głubczyce o 15,9% i w gminie Kietrz o 12,4 %.
Obecnie stopa bezrobocia w całym powiecie sięga 18% i mimo zabiegów powia
towych władz niestety ciągle rośnie - według stanu na dzień 31 marca 2000 r.
bezrobotnych w powiecie głubczyckim było już 3981. W porównaniu z innymi powiatami województwa opolskiego powiat głubczycki plasuje się pod wzglę
dem wysokości stopy bezrobocia na czwartym miejscu, tuż za nyskim, namy
słowskim i brzeskim.
Tab. 1.
Liczba bezrobotnych na terenie gmin przygranicznych powiatu głubczyckiego w latach 1998 i 1999.
Gmina Grudzień 1998 r. Grudzień 1999 r.
Oqółem Kobiety Oflółem Kobiety
Branice 383 195 508 270
Głubczyce 1533 967 1822 1075
Kietrz 787 540 898 553
Tabela opracowana na podsta
wie danych opublikowanych w Sprawozdaniu o sytuacji na te
renie działania Rejonowego Urzędu Pracy w Głubczycach za II półrocze 1998 r., Głubczyce, styczeń 1999 r. i w Sprawozdaniu o sytuacji na rynku pracy na trenie działania Powiatowego Urzędu Pracy w Głubczycach za II półrocze 1999 r., Głubczyce, styczeń 2000 r.
Trudna sytuacja gospodarcza, pociągająca za sobą bezrobocie przyczynia się do pogłębienia stagnacji społeczno-kulturalnej. Czynniki te powodują stopniowe zmniejszanie się liczby mieszkańców miejscowości ziemi głubczyckiej, zwłasz
cza na wsiach. Ponieważ dla absolwentów szkół średnich i wyższych nie ma tu pracy, wyjeżdżają oni poza powiat, do większych ośrodków miejskich. To z kolei powoduje stale zmniejszający się przyrost naturalny ludności. W 1997 r. liczba ludności w powiecie głubczyckim ogółem wynosiła 53716. Warto przypomnieć, że w 1939 r. powiat liczył 82264 osób. Przyczyn tak dużych zmian w liczbie ludności tych terenów w ciągu ostatnich sześćdziesięciu lat należy szukać w znisz
czeniach jakie przyniosła II wojna światowa, w powojennych masowych wysie
dleniach ludności niemieckiej i późniejszym nierównomiernym zasiedlaniu tych terenów. Obecną sytuację demograficzną w gminach Branice, Głubczyce i Kietrz przedstawia tabela 2.
Tab. 2
Sytuacja demograficzna przygranicznych gmin powiatu głubczyckiego według stanu na 1998 r.
Gmina
Ludność oqółem
Gęstość zaludnienia
na km 2
Przyrost naturalny na
1000 mieszkańców
Saldo migracji na
1000 mieszkańców
Struktura wiekowa w % 0-19 20-64 65-powyżej
Branice 8490 70 -5.1 -2.7 26,5 55,7 17,8
Głubczyce 25208 86 0.9 -4,6 28,8 56,1 15,1
Kietrz 12505 90 ±5 -1,6 30,2 55,1 14,7
Tabela opracowana na podstawie tabeli 5/3, Infrastruktura (a), zamieszczonej w Strategii Rozwoju Pogranicza..., s.91.
Charakterystyczną dla ziemi głubczyckiej jest dominacja wysokotowarowego rolnictwa i słabo rozwiniętego przemysłu. Na wysoki poziom rolnictwa najwięk
szy wpływ mają kombinaty rolne Głubczyce i Kietrz, rolnicze spółdzielnie pro
dukcyjne oraz powstające w ostatnim czasie, już w nowych warunkach gospodar
ki rynkowej wielkohektarowe gospodarstwa indywidualne.
Z uwagi na małą opłacalność produkcji rolnej stale spada przy tym zatrudnie
nie w tym sektorze. W powiecie głubczyckim obecnie wynosi ono 29,3%. W Gminie Branice - 23,9%, Mieście i Gminie Głubczyce - 22,4%, Mieście i Gmi
nie Kietrz - 47,9%. W porównaniu z powiatem prudnickim, w którym zatrudnie
nie w sektorze rolnym wynosi 14,5% , powiat głubczycki wypada pod względem miejsc pracy nieporównywalnie lepiej. Trzeba mieć jednak na względzie, że jest to okres przejściowy. W najbliższej przyszłości rolnictwo będzie musiało się re
strukturyzować i coraz więcej ludzi będzie pracować poza tą gałęzią gospodarki.
Rolnictwo ma tu obiektywnie duże możliwości rozwojowe. Posiada zapewniony zbyt na wytwarzane produkty na miejscu oraz w sąsiednim województwie ślą
skim. Niestety słabo jest tu rozwinięty przemysł przetwórczy rolno-spożywczy, co hamuje rozwój dodatkowych możliwości zatrudnienia.
Znacznie trudniejsza sytuacja ma miejsce w przemyśle. Brak tu większych zakładów pracy, co redukuje zatrudnienie w tym sektorze do 19,4% (w powiecie prudnickim 38,2% ). Nowe możliwości zatrudnienia zależne są od rozwoju pry
watnych przedsiębiorstw. Nie ma też większego zainteresowania kapitału zagra
nicznego inwestycjami na tym terenie. W 1997 r. w powiecie głubczyckim ogó
łem było 2392 podmioty gospodarcze, w 1999 już 2849. Pokazuje to dużą dyna
mikę rozwojową gospodarki. Trzeba wziąć jednak pod uwagę, że 80% z nich to podmioty zatrudniające jedną lub dwie osoby tzw. firmy rodzinne, dlatego mają minimalne możliwości tworzenia nowych miejsc pracy. Największych pracodaw
ców w powiecie głubczyckim przedstawiam w tabeli 3.
Tab. 3
Najważniejsze zakłady pracy na terenie powiatu głubczyckiego wraz z liczbą zatrudnionych w nich osób według stanu na 1999 r.
Gmina Nazwa zakładu
Liczba zatrudnionych
osób
Baborów
1. Rolnicze Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowe „Rol-land"
sp. z 0.0. 134
2. Cukrownia Baborów 216
Branice
1. Samodzielny Wojewódzki Szpital
dla Nerwowo i Psychicznie Chorych 653 2. Zespół Obsługi Oświaty Kultury i
Sportu 146
Głubczyce
1. Głubczyckie Przedsiębiorstwo
Budowlane „Budomex" 138
2. Przedsiębiorstwo budownictwa
oqólneqo i Instalacji „Chmielewski” 207 3. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-
Usługowo-Handlowe „Galmet" 224 4. Zakład Urządzeń Grzewczych
„Elektronie t" 158
5. Zespół Opieki Zdrowotnej 504
6. Dom Pomocy Społecznej w Klisinie 182 7. Przedsiębiorstwo Państwowej
Komunikacji Samochodowej 155
8. Okręqowa Spółdzielnia Mleczarska 134
9. Zakłady Piwowarskie 420
10. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-
Usłuqowo-Handlowe „Toska” 170
11. Kombinat rolny „Głubczyce” 840 12. Spółdzielnia Inwalidów „Piast" 186 Kietrz 1. Kombinat Rolny „Kietrz" 563
2. „Welur Mat" sp. z o.o. 110
Tabela opracowana na podstawie danych ze Sprawozdania z sytuacj i na rynku pra
cy na terenie działa
nia Powiatowego Urzędu Pracy w Głubczycach za II półrocze 1999 r., s. 5.
Pozytywnym zjawi
skiem staje się roz
wój sektora usług, w którym pracuje obec
nie 51,3% mieszkań
ców powiatu. Pod tym względem po
wiat prudnicki wypa
da gorzej, ponieważ w tym sektorze pra
cuje tu 47,3%.
W gminach powia
tu głubczyckiego sy
tuacja przedstawia się następująco:
Gmina Branice - 72,9%, Miasto i Gmina Głubczyce - 51,5%, Miasto i Gmina Kietrz - 41,3% . Niewątpliwie rozbudowa sektora usług spowodowana została brakiem możliwości zatrudnienia w rolnictwie i przemyśle. Poza tym w dziedzinie usług najłatwiej jest podjąć działalność gospodarczą. Pojawiają się jednak inne pro
blemy - związane z wolną konkurencją. Część zakładów usługowo-handlowych nie mogąc sprostać wymaganiom wolnego rynku po krótkim czasie likwiduje działalność gospodarczą.
W nowych warunkach ustrojowych mieszkańcy powiatu i jego władze wielkie nadzieje wiążą z bliskim sąsiedztwem granicy. To, co kiedyś było barierą równo
miernego rozwoju, teraz aktywizuje teren gospodarczo. Ogromne zyski przynosi handel przygraniczny. Pobudza on rozwój infrastruktury usługowo-handlowej.
Masowo powstawać zaczęły drobne sklepiki czerpiące zyski z ożywionego ruchu granicznego oraz z różnicy cen w Republice Czeskiej i Polsce. Przed wejściem w życie Umowy o małym ruchu granicznym korzyści z tej wymiany czerpała głów
nie gmina Głubczyce, ze względu na usytuowanie na jej terenie przejścia gra
nicznego Pietrowice-Kmov. Później, od 1996 r. również Branice i Kietrz. Nieste
ty wraz z upływem czasu i "zbliżaniem" się cen, z roku na rok handel przygra
niczny staje się coraz mniej opłacalny. Wymiana handlowa mogłaby funkcjono
wać pełniej po utworzeniu towarowego przejścia granicznego na terenie powia
tu, a na to na razie szans nie ma.
Aleksandra Ślepecka
