biuletyn informacyjny* redaguje Międzyzakładowa Komisja'Robotnicza
Zositut Założycielski Niezależnego Samorządnego Związku 2a#adowego
L
Jastrzębie
Rok II /21/ tJr i - 2 ; O ł . l ? W r.
V,'W M£ 3C30TY - L£?SZA PSACA .7 SCl&TSZYM CZA3TE
3 - f f 1 1 0 1 1
3 0 . S , 1 } Q .
---1
Generalną zasady »kręcenia czasu i»r«ey zatwierdzony pr**z rz$d.
zgodnie z porozu»i«nta*i zawarty«* nu VłybrzoZu i ■* Jastrzębiu - przyjęta została z wielka aprobaty, ala i wywalana prawdziwy faly ogólnospołecznego zaootrzebowonla na pro»dzxw^ dyskusj?«
2
Trutfno »i? dziwie. bo dotyczy to ras w a r y s t k i c h . pecs t: "roli. "
w p r z e d s z k o l a c h PO miliony o r a c u i ą c y c h . Wolne s o b o r y ;
wysiadaj? nie tylko zapfcwn.enio mozl i.yości wyp£cz'~iVu i • krp.». -, - i p r z e m o d e l o w a n i a gciesorinrlti i zriar: o r g a n i z e c y ^ n y c r , . r ^ y . n j t y c r . niezakłócony rvta p r a c y nasiej ekonomiki, Cak pogodni: r*«ncez-.:-.'rir w s z y s t k i e o c z e k i w a n e potrz.by, tak życio gospodarczego ja* i p r u c o t n o r z i * - Na p e w n o na p y . Ł n i e ta naloty szukać rozwiązani» w euten-.ycznc
s p o ł e c z n e j . szerokie- d y s k u s j i - w Z c d n y o rozie rczA-i^ranie prcbler.u nic aołe, ńastęoić p c p r z e z odgórne •zadekretowani''" k a l r n d a r z _ n-.slnycl"
Od pracy On i. Ta:<ie je-j: te2*3rancwisko Krajowiij Ko*i*;i P e r w u r s c - _ ,
«aocte/, która /;iadc2enii> rłczcnyii w Gdans«u dnia 23 grudniy 1SS0 roku ze poiredf» U :'««» -ecna Wałęsy stwierdziła:
-m z»iią=kw Z pro.iozycja«i przedstawionymi przez Ministra Pracy, Płacy 1 Spraw S»cj»łnvch Oanuazo ubodowskiejo dotyczących czasu pracy i wcinych aobót w roiu 1901 Krajowr K&nis^e Porozumiewawcza cśr.iedcza co nastęouja:
1. Propozycje przedstawiona przez Kosiaj? Rzędową są nie do przyjęcia, ponieważ nie zapewniaj? ogAicwi pracowników wolnych drach dni w tyoodniu. a w szczególności wolnych sobót.
2. */« oropozycja jeat sprzeczna z porozumienie* podpisonyc w Castrięciu a takza 2 wcześniejsryai zapcnledziari rządu.
llwaiaay. i» apro*a czaau pracy i wolnych sobót powinna stać cię w najoilźazyi* czasie przedisistea rozmów aiędzy N3ZZ "Solidarność*
a p r z e d a t a w i c i e l a m i r z g d u * . _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________
3
>» j.it ten uzasadniany J M t 1* lv»owy joolaczno Polaków zawarte " OcańiKU, izcz0ci.nl« 1 Oastrzęrju w iposób jednoznaczny
! farauiuję - dodajmy dla pełnej jasności « przy o*łn»j aprobacie 1 zj :«‘.erdzeniu przaz najwyższa organy DśrtyJn®-p*ristwo«e kraju
ge-ieralnę zasadę skracania czasu pracy, te j«śt worftwadzenia 5-dniow«qa tysadnia pracy oraz pełnego poszanowani# kon*tytucyjh*J zaaedy 3 godzin- nago dni* pracy.
Ola przypomnienia:
t -
- art. 59 ust, 2 naszej Konstytucji stwiertlz»: "Prawo do wypoczynku sa.oewnaaję pracownikom: ustawowo skrócenia cza«u pracy przez urzecity«- w i a t m a n i e oaalogodzinnago dni» pracy oraz krótszaao czasu pracy <*
przypadkach przewidzianych ustawami, ustawowo okrailona dni wolna od pracy, coroczna płatne urlopy.
- p o r o i u a u n l » gdańskie stwierdza odnośnie pkt 21: "Nastąpi opracowania i przedstawienia do 31 grudnia 1980 roku zasad i sposobu realizacji programów wprowadzenia wolnych płatnych soUót lub innego sposoou ■”
regulacji skróconego czasu pracy. fS-ogra* ten będzie uwzględniał -Zwiększenie ilości wolnych piatnycir sobót juz w 1981 r.
Inne kierunki działania w tya zakresie zawarte sę w załączniku zawierający» postulaty KKS.
Odpawiadni z a ł ę c z m k do jJkt. 21 stanowięcy integralnę część porożu- aiania gdańskiego stanowi w pkt. 4"Do*aga»y się wszystkich wolnych sobót w aiesięcu tak jak w innych krajach socJalistycznych", za*
w pkt 5 stwierdza: 'Domagamy się uchylenia art. 147 Kodeksu pracy, który dopuszcza do przedłużcii* przeciętnej noroy czasu przepraco
wanego Ąo 9 godzin w tygodniu przy wyetępienlu dodatkowych ani wolnych, a takie art. 148. Obecnie aany jedns z najdluiszycn rtcre czasu pracy w Europie:
9ez tego palnego przedstawieni* stanowiska zawartego w porozumieniu gdańskim - przy cytowaniu jedynie fragmentu zawartego w pkt 21, a więc z pominięć lam odpowied.uego zaięcznika, jak czyni *1? to w środkach majowego przekazu w zwięzku z ostatni» projakte» rzędowy«
skracania czasu pracy przedstawionym przez Ministra 3. Cbodoweklacio z 22 grudnia 1980 roku - stanowisko MKS w Gdańsku wydal* się być zniekształcana i wypaczane.
4 porozumienie zawarte w S z c z e c i m a stwterdzs wyraźnie: 'Uzgodniono opracowanie 1 przedstawianie do dnia 31 grudnia 1900 roku zasad i sposobu realizacji progrssu wprowadzania w s z y s t k i c h wolnych sob<jt lub innego sposobu regulacji skróconego czaau pracy”.
- porozumienia jastrzębskie stwierdza bez tadnych wątpliwości “Usta
lono, ¿e wprowadza się wszystkie wolne soboty i niedziel* począwszy od 1 stycznia 1931 r.
Przyjmują się zasadę bezwarunkowego przestrzegani* dobrowolności pracy w dniach ustawowo wolnych, poczęwszy od 1.09.1980 r,"
Z powyższego wynik* więc jednoznacznie, ii bazujęc na konstytucyjnej zasadzie 3^godzinregoonla pracy or*z konstytucyjny» postulacie skracanla^zasu pracy Umowy Społeczna Polaków, które stanowię jedn#
nl«ra*ar«*lnę całość i dotyczę oęócu. zatrudnionych Polaków - ®r*c*- biorców, a ni* tylko poszczególny«}» feranZ, zawadów i grup -tii— •*m y c h . te* jakiegokolwiek zr«łtwiaowi.nl* sweęrcflczneę« j, ei«*««*«* i « t u r » i ę uz^jdiiong 1 ratwierdzofr* w fo/st* ttasey rrłttity ze t^akieaeśtteee z*H*dą *kr«e*nia c*asj* s w w y . i*«avę s tawawi»
i’ •.■r,r
. .•'*
- «ctcBymaloy 6 goüzínny dz^or pracy,
•» wolne seíJOTy i tym Oardzii;., n i e d ü r l p , p rzy przyjęciu ztsa'fy -ízlt.- wolnołci prac-' f dni ustawowe v.olre oí procy,
- rozpoczęcie dla całego k-t,lu. na tych samych ogólnvc*- z a r sc-r’'. . wykluczających szczególnycn. rozv.ijza^ wynikejjcycr te sr»:v,;i'i r rí>'V danych zawodów, wprowadzenia skróconego czesu pracy cc 1
1991 reku , co m e tylko po: w- erdza c o n e r a l m wytycrn? ocr.rcic craso pracy fia 8 godzinach pracy tíirftnnr a przyjęciu S-dniciv.rr
praüy. lacz zarazer «yklucza «rete,.ame praktyk onreniczar.i;. :.irví.-.- wego czasu uriopu wypoczynkowego.
fj^zalkle .włfc 'wirrdr^nia, Jakoby zagada wolnych aob~t i m c c z ł c l ' spccysowan« zostało odtiiern it- w porozumieniach * Wybrzeża i 3a»trzę- b.i, prz ■ czyn :s c i t a t m i Piałoby dotyczyć tylko reserru górnictwa Jtt* zupe łnie bezpedc. :at.-r, r - m a by bowica przyjęć zupełni? sbsur- Ualn» razy. iz czczer-y. ¿c»,c t"jtc.lenia zawerte n porczur.icniu t;da'i»łci®
i <ir?y;z?ce n» p-j c. c>-rani ■„•zer;-,a cenzury dotycz? tylko '.ivCr:sia, z».. :t . »Tir». • ^crozuciicr.iu jastrzębskie dotyczę na przykłtiti zasad br.p nie nykracza;-; poz~ RC«’.
Umowy Społeczna sę Jedn* zamknlfrr* całości*, zaakcaptoea»» p r z e » '.''¿t.;
społeczeństwo, zatwierdzony przez najwyższa-władz»-pertyjn a peńotw awo i stwarzaj? zobowiązania oraz obowiązki po * tron im Ich syęnatacluasy,^
.Tak tai sę ona, miso rozmaitych trudności 1 problemów wy k ony w a ć * 1. ^ w takie toż charakterze - bez rozróżniania geograficznego 1
rycznego - zostały potraktowane jako całość w plarwsrym prejakcle • skracania czasu pracy przedstawiony« przez Ministerstw» Pr»ey, ł»łac.
i opraw Socjalnych 21 października 1980 roku.
Przyjęto w nim zasadę 42,5 godzinnego tygodniowego wymiaru c z a t o procy»
przy wprowadzeniu 8,5 godzinnego dnia pracy» 1
Uzasadniając wómfczas ten projekt środki Basowego przekazu powtarzały za PAP m.in. :~UwzględnlaJęc liczna postulaty społeczeństw»,. • taki»
ustalenia zawarte w podpisanych porozumieniach proponuj« * 1 9 - jak informuje Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych - przyśpieszenie procesu skracania czasu pracy przez wprowadzenie od 1 stycznia.1981 r.
powszechnie obowiązującego pięciodniowego tygodnia pracy.
j Piiciodniowy tydzień pracy stanowić będzie poważne osięgni*cie polityki społecznej partii 1 państwa".
Projekt.ten w międzyczasie upadł 1 szczegółowa Jego analiza- nia aa Juz sensu, ważne Jest.tu Jedynie wskazanie faktu, ii występując r-ni»
potwierdzono generalną zasadę powszechnie obowięzujęcego pięciodniowego tygodnia pracy, opierając się na woli społeczeństwa 1 ustaleniach zawartych w Umowach Społecznych z Wybrzeża 1 Jastrzębia.
istocie rzeczy projekt ten rozmijał się z ducha» 1 literę tych porozumień, przede wszystkim przez forsowania 8,5 godzinnego d n ia-
‘prapy.iW zwięzku z tym należy przypomnieć, li zasada 8 godzinnego dnia pracy aa w Polsce głębokie uzasadnienie, starę tradycję walh. o- zdobyczą socjalna w świadomości klasy robotniczej. Oto krótki ry»
historyczny: ^
- dekretem z 23 listopada 1918 roku ustalono 8 —godzinny czas pracy w9 wszystkich zakładach przemysłowych, górniczych, hutniczych, .•
rzsnieślniczych 1 w komunikacji oraz w handlu z tym, ii 1* sobotę czas pracy nie mógł przekraczać 6 godzin. Potwierdził to -Seja PRU ustawę z 18 grudnia 1919 roku wprowadzając poza tya szczegółowa ograniczenia godrin nadliczbowych / nie więcej nii 120 na rok
r 4 na dobę/. •
Po IX wojnie światowej dekretem z 19 września 19*6 r. o zalania ustawy o czasie pracy w przemyśle 1 handlu wprowadzono 4 6-godzinny tydzień pracy, a od 1950 r. wprowadzono na stanowiskach szkodliwych dla zdrowia skrócony czas pracy.
Nie wdajęc się w tym miejscu w obszerno cytowania najrozmaitszyth sta^oy/isk ekonomistów, psychologów, socjologów, lekarzy m o i m z b
soocja.istani najogólniej, aczkolwiek obowięzujęco stwierdzić, li z pjnkru widzenia efektywności społecznej za oórnę granicę dziennej n o m y czasu pracy przyjmuje 3lę 8 godzin:
Konipcznośc stwarzania warunków skraconia czasu praoy nie wymaga w naszym -kraju specjalnego uzasadnienia przy przyjęciu, i i Jest to kwestia nie tylko ekonomiczna, lecz ogólnospołeczna o wymiarze huaanis:ycznym. Nia można tego rozpatrywać tylko z punktu widzenia srrat i korzyści w sensie węsko pojętych wskaźników ekonomicznych»
Przyjście 5-dniowogo tygodnia pracy wolne soboty i niedsiele przy zachowaniu konstytucyjnej normy 8-godzlnnego dnia pracy w opinii zdecydowanej większości specjalistów wydaje się być rozwlazanieu najbardziej optymalnym, choć musi to być dostosowana do możliwości
b poszczegółnych przewysłów 1 działów gospodarki w aspakcl* • technologicznym, organizacyjnym, strukturalnym.
Nu ty« wymiarze społecznego i ekonomicznego optimum stanęła także Międzynarodowa Organizacja Pracy w konwencji P •iO-godzinny.n tygodniu pracy z 1935 roku*
Należy więc naszym zdanieo opracować w porej-uwieniu z rzędem 1 innymi pozostałymi stronami szczegółowe zos&dy wprowadzania w życie tej koncepcji 5-dniowego tygodnie pracy obejmującego w sumie 40 godzin jej wymiaru, aczkolwiek przy skrupulatnym, społecznym rozważaniu takiego jej z refliiz«ropnia, ty zagwarantować przeciwdziałanie spadkowi produkcji i r»y<łe jnoicj pracy. Takie postawienie problemu uruchomić winno twórcżi ¿.«-icjfctywe wezystkich załóg, bowiem, przy nieznniejszcnych zarobkach akifcrwje uwagę na lepszg organizacje' i racjonalizację
procesów pracy.
r ... — — i
Upadek pierwszego projektu skracania czasu pracy jak to nezwano
"dziwoląga 8 i pił godzinnej pracy w istocie gry pozorów pracy na nienaturalnie wydłużonej dniówce - wynikał z tego, iż nie sposób gene
ralnie, ’odgórnie" ustalić dla wszystkich, raz na zawsze jednakowej Ilości, równie wydajnej pracy w Jednakowym, przedłużonym w dodatku
« • a l e pracy.
Z opinii specjalistów 1 prostych lodzi — « l e w k ó w naszego Zwięzku wynikało coś zupełnie innegos potrzeb» przyjęci!» przoz wiedze poli
tyczne i gospodarcze minimum, które musi byc spełnione w procesie pracy, tek w zakresie wielkości produkcji jak i wydajności oracy. i To, jak to osięgnęć, to kwestia do rozwalenia w poszczególnych działach gospodarki, branżach, zowodach, Zakłady pracy i zfcłogi winny miąć tu swobodę decydowania, przy zachowaniu owych minimów oraz, zasady 40-godzinneao tygodnia i 8 godzinnego dni# pracy w 5-dniowym tygodnia pracy w wolne soboty inledziele.
Ta swoboda jest najpotężniejszę re*en*ę i siłę wyjścia z kryzysu, jest-, czynnikiem uruchamiającym inicjatywę społeczny dajęcę okazję do i wykazania swych możliwości z*iłę::kom zawodowym, samorządom i aparatowi sterujęcemu gospodarkę.
Nie musi to być, i nie noże zresztę być to system jednolity, «le dusi być ustalony przez konsultacje, zaakceptowany przez władze i organizacji społeczne reprezentujęce każdego pracownika.
To prfzecież jednak najlepiej wiedzę załogi, co i Jak zrobić, by wyko
rzystać dotęd tak lekkomyślnie marnotrawiony czas pracy i jak obmyślić nowę, lepszę Jego organizację.
Kto może wykluczyć, iż"nie można w cięgu 5 dni, przy znanych w dodatku trudnościach materiałowych, energetycznych, komunikacyjnych, zrobić tego samego lub więcej, niż przez 6 dni, lub 5 pracujęc 8,5. godzirr dziennie względnie podczas. Jakże niestety nierzadkich planowanych
wyłęczert czasu pracy. t *
W obecnym okresie generalnego porzędkowania gospodarki przyjęcie powyższych zasad, wydawałoby się niezwykls ryzykownych, nie musi wcale oznaczać więc raptownego spadku produkcji. Chodzi jedynie, o to by krócej, ale za to efektywniej pracować. Trudno przyjęć, iż generalni*
załogi pracy chcę jedynie krócej, nie zaś efektywniej pracować, ty*
berdziej, iż każda próba "odgórnego" narzucenia dłuższego, a nie - skróconego czasu pracy i tak nie dała Jak dotęd pożędanych efektów produkcyjnych. Skracanie czasu pracy winno byc zróżnicowane z natury rzeczy, inne dla zakładów produkcyjnych o ruchu cięgłyo inne dla tych co pracuję na jednę czy dwie zmiany, a jeszcze innych dla działów pozaprodukcyjnych. Każda z tych grup wymaga Innych rozwlęzari organi
zacyjnych przy generalnej zasadzie 40-godzinnego tygodnia pracy, w którym każda godzina byłaby należycie wykorzystana we wspólnym i in
dywidualny« interesie. 5-dniowy tydziert pracy, w którym z natury rzeczy nie zawsze sobota byłaby dla wszystkich wolnym od pracy dniem.
C tym winna decydować.specyfika pracy i wola załogi. 3e*t rz^czę oczy- wistę. iż to trudne przedsięwzięcie organizacyjne muai być wypracowana w przecięgu określonego czasu, lecz nie powinno być zastępowana "odgórnym narzucaniem wzorcowych, sztywnych norm, które nie sprawdziły się w
niedawnej przeszłości.
Tym społecznie 1 ekonomicznie naszkicowanym zasadom, które winny być uwzględnione w procesie realizacji Umów Społecznych Polaków w zakreśla skracania czasu pracy nie odpowiada także ostatnio przedstawiony
projekt Ministerstwa Prscy, Płac i Spraw Socjalnych * 22 grudnia 1960 r.
przedstawiony w najogólniejszych zarysach na forum sejmowym także przez
»/-premiera H. Kisiele. Zakłada on najogólniej mówięc przyznania co drugiej wolnej soboty / w sumie 25 w 1981 roku/, przy czy« w ramach powszechnej normy tygodniowej pracy wynoszęcej 42,2 godzin- załogi mogłyby zdecydować o odmiennym rozkładzie czasu pracy, na przykiad wydłużyć dzień roboczy i uzyskać dzięki temu więcej wolnych sobót.
W ostateczności w 1985 roku pracobiorcy w Polsce osjęgnęllby 5-dniowy, 40-godzinny tydziert pracy. \
W międzyczasie przewiduje się wprowadzenie w kolejnych latach
dodatkowych wolnych sobót. przy czym załogi wykonujjce z odpowiednia wyprzedzeniem swe zadania produkcyjna, poprawiające organizacji i dyscyplinę aogg szybciej zwiększać liczby wolnych sobót.
Osobne regulacje przewiduje sig dla górnictwa na zasadzie 5-dniowego tygodnia pracy umożliwiającego zarazem prac? kopalń przez 6 dni w tygodniu, co 1 tok Jest niezgodna z porozucienien jastrz;bskln.
Generalnie rzecz biorąc ostatni projekt Je3t bardziej od pieuwszego skomplikowany, mniej Jednorodny i zwarty, dopuszczajjcy coiliwo^ś rozlicznych interpretacji 1 nlewykluczaj^cy możliwych nadużyć, chociażby w zakresie przyspieszonego "zdobywania" wolnych sobót nie-
» koniecznie za cen? efektywnego wzrostu wydajnoici czego p-zaciei byllóoy świadkami i, ponlekęd także ofiarami w minionym 10-leciu.
Tak Jak pierwszy tak 1 obecny projekt nie gwarantuje w pełni posza
nowania konstytucyjnej normy 8-godzinneoo dAia pracy, sprzeczny Jeat zarówno z ustaleniami Umów-Społecznych Polaków w sprawie wolnych aobót jak l coraz powszechniejszy«,.społecznym odczuciu wszystkich pracobiorców - członków naazego Zwlezku, li w rzeczywistości zharmo
nizowany Jest * odpowiedni epoaób z zapowiadanymi projaktoai zwiększenia saaorzadnoici 1 decentralizacji systemu zarządzenia gospodarkę-
rer-ai1 których pr* :-<J" /sio. .♦*» - ’»Kiedy właśnie mogłyby decydować
r r - Y c:u odpowiednich, koniecznych mini m ó w produkcji, efekrywneści
»sralanyeh centre! iit o tyr. 'ja* b*ïz limitów z a t r u a m e n l a wykonać one tiininut r. skrócenye czasie pracy.
Gcne'S-rie s k r a c a n e czasu prac, «inno być ¡tonspkwencjj uorzcdniti przedstawia'../::!-., odpowiednich zasad decentralizacji 1 przemodelowania systemu za":?dzani3 gcspodarkp, a nie zae działaniem wyprzedzaJ^cym te .'aea-.v. is* nacisk czi.su, to .'est daty 31 grudki« 1980 roku . prr.yjç:e j
» w.-. ?». »a*- Scale czr.vch nic ¡.-.ozu tu tyć zadnyn miarodajnym T y t e r : jb dla c * •",• p^cjekt.« orzccsta*icnego przez Ministerstwo. ■< orrawianvr -rc.-skcie rzucs r. oczy tendencja, która o d m i t n m e nii oyło ro dotęa. w z&krssiv bu r i c i U E czasu prscv traktuje porezucienle jastrzębskie O d d z i e l a n e _t f>c essoatałyctt prro2unit-ń i stwarzając przez to ¿ludzani«*, jako:*.
K i o s t ' l i pracobiorcy b*di nie 'wywalczyli'' togo, co syijnar ar* Jsze psrozuF.r.e"!® jastrzębskiego b^di. tez. nie .opowiadali s.\ za 5-dnio w y n t1godnie- pracy, to jest wolnymi sobotami i m cïdzielaai.^wzoi^dnia też, jakoby r<szvstne t» pororv.nicnio ftożna traktować rozłęc2n.i«-, cir'jbr.ie a .’.a pcszcztęólnycn crcni, z av.ciôv: i regionów’ kraju. Oset tc 0'ak'y.a 'divice et imcera*, w konsekwincji nie tylko wypaczająca cuci a i literę wszystkich zadartych. nierozdzielnych porozumień ale i ¡»ü.-e-.
-'■jj^ca *ozliwcec istnienia lub na».5' chęć occcycania rzekon', ■" rin- nnasci lub no»»*t - rzekoeych - sorzsczncści interesów ••• ranach .Iw '.ycku
"Solidarność".
Prcslerv kraju, odpowiedzialność za.S Jest nam wszystkim «s^.r.a, jednakowe ci;}żv na wszystkich, a stepowanie jakichkolwiek przywilejów, ulg, jest obce każdemu pracobiorcy, nieza_eżnie od przynależności.
regionu, wykonywanego z3;vodu C2 y charakteru prac»,.
■‘ile wyklucza to odmienności roz w i ^ a n , aie zasacza się na generalnym przyjęciu jednakowych dla wszystkich reguł i zasaa.
¿fasada it.race.nia czasu pracy sformułowana w konstytucji, a wprowadisona
». autentyczny wymiar społecznych zgcaó poprzez proces odnowy naszsco życia społecznego jest sukcesem, zadaniem i obowigskier. całej,
niepodzisInej jednej "Solidarności" ;v jednej, niepodzielnej go9podarc2 r.aszoęc kraju.
rrcblsm skracania tygodnia pracy hie Jest nowy w naszyp. kraju.
Dyskutcwany jest on conajmniej od kilkunastu lat budząc niespełnione do dziś w pełni nadzieje społeczeństwa.
Na VI Zjeździć PZPR r 1571 roku. zapowiedziano = .in. :
"Realizacja progracu w dziedzinio skracania czasu pracy posvinna być powiązana z całoUsrtal*en polityki społeczno-ekonomicznej i dostosowana do specyfiki dużych organizacji gospodarczych. '
Skrócenie czasu pracy powinno obok spodziewanych korzyści społecznych p rzyczynlć się do poprawy organizacji pracy i lepszego wykorzystania maszyn i jrz^dzsń. Powinno ono stanowić bodziec do podnoszenia wydajooóci pracy, aby zrekompensować w ten sposób zmniejszony wymiar czasu pracy.
Skrócenie czesu pracy nie noże pocisęnjć za seb? wzrostu kosztów
zatrudnienia. Reforma powinna być przeprowadzana etapami. Zoczyć trzeba od tych zawodâiv i gałęzi przsmysłu, n których praca jest nojtrudniejsza.
Przede wszystkim prrvwriclé należy normalny czas procy w górnictwie węglowym gdzie nocal liczba dni prccy w roku jest większa a szeió dni / t n i u d z i c l a planowe/.
Skracanie czasu pracy w warunkach uciążliwych 1 szkodliwych dla zdrowia trz-'ba powszechniej osiggać pcor.-ez szersze wprowadzenie -i-bryradow *j organizacji pracy. Naloty nadal stopniowo likwidować proc^ na trzeciej zmianie w oobotï w tych gałęziach przemysłu, które zatrudniają oui}
liczbę feobiar 1 gdzie nie praauidujs się wprowadzenia ¿-brygadowej organizacji pracy.
- 10 -
Trzeba ciężyć do tego. aby poczynając od za^o^ó.ł najbardziej uciążli
wych, wszyjcy pracownicy dysponowali przyna.,mn iaj jod-13 wolną s;bc:j w missiącu. Powszechna skrócenia czasu pracy do ¿¿-^3 godzin n tygod
niu będzie możliwe po roku 1975.
Zapowiedzi te, abstrahując od ewidentnych, błjdnych decyzji na zzels z osławiony 4~brygadó»vlsą. w istocia rzeczy pozostały dużym stopniu czystymi iluzjami. 3rok woli autentycznego powiązania problematyki skracani» czasu pracy z realną, demokratyczną. saaorzijdną reformy systemu gospodarowania i usamodzielniania przedsiębiorstw, w tym i zniesienia limitu zatrudnienia generalnie spowodowało ten zły ekono
micznie i społecznie stan rzeczy. Drugi l-az w mijającym 10-lsciu ta30 samego błędu popełnić ni^ wolno, ’.Yolne soboty 1 niedziele nie powinny być ani sfiktem egoistycznego nacisku “leniwych* pracobiorców elementem politycznego i społecznego kokiatowania branż czy zawodów lub wygrywania wiedzy sofa? regionow, lecz tylko i ivyłącznie społecz
nie i skononicznis uzasadnionym, istotnym czynnikiem globalnej refor
my naszego życia społeczno-ekonomicznego.
Trudne 1 skceplikcwane 'problemy wdrożenia w życie odpowiednich zobo
wiązań zawartych w zakresie skracania czasu pracy « Udojach Społecz
nych winny znalożć rozliczania poprzez wspólną prac? władz i N3ZZ -Solidarność'', pozostałych'zainteresowanych stron, lacz nis nogą być trakto«»«ne jako okazja podważania, pomniejszenia lub odwleczenia realizacji tych zdobyczy socjalnych świata pracy.która stały się obowiązującym prawem, sforaułowanym w Gdarisku, Śzczacinie i Oastrzs- blu. Konieczne są tu szybkie, roztropne i wspólne, uzgodniona dzia
łania. -
* OŚWIADCZENIE MKZ HSZZ “SOUinARHOSĆ' \1 GDAŃSKU
VI związku z ogłoszonym przez środki aasowego przakazu, rządowy« pro
jektem wprowadzenia dodatkowych dni wolnych od procy, w roku 1931 i'J<Z NS2Z “Solidarność" w GdaÓ3ku oświadcza: porozuraianie zawarte w dniu 3.09.1980 r. aiąa.:/ Komisją Rządową a Międzyzakładowym Koai- teten Strajkowy« w Jastrzębiu uatala iż “wprowadza się wszystkie wolne soboty i niedziel'» Joczs**szy od 4..01.1931 Przyjmują- się zasadę przestrzegania dobrowolności pracy w dniach ustawowo wolnych począwszy od 1.01.1981 r.“. Opierając się na wyżej wymienionym poro
zumieniu oraz porozumieniu katowicki** rozszerzającym wszystkie za
warte poroaumiania na teren całego <cr»lu, stoimy na stanowisku iż projekt rządowy je3t kolejny» razjcy«' przykładam uchylenia sij władz od realizacji podpisanych porozuniert,
Oo czasu wydania przez rza^J uchwały zgodnej z zawartyai porczumionia- ai i akceptowanej przsz M3ZZ “Solidarność* wszystkie soboty -.-«inny byó wolne na następujących za-ijdajh:
• łez zwiększania dotychczasowej dziennej normy czas«, pracy, '
- baz zw»iejsz«nia dotycnccaaaiłych zarobków, •,
- baz zisniajsŁ-jfiia wyrjiar« urlopu. J
Dlo pracujących v/ ruchu cięf-lye o raz w systemie 4-ro brygadowy»*
Z03:8n; »¿prowadzone inne fcrny pu nc-j rekompensaty.
2a Prczydlu.i I1KZ HSZZ "Sołldarnoót*
k Gdańsku
Przcwconiczęcy Lech VVał?»e V-c b przcw. Bogdon Lis
V-cc prze*. Andrzej kołodziej i; ZKięiku 7 nepiyv.tr z poszczególnych rarz?d**i raęiona-lnych paicbn/ch ot? iadcce»'* t i m i w , ze to oćmadczeni.'- jest wię£?ce dla caleęo kreju.
Prrewcdniczjcy Krajowej Komisji Porozumiewawczej tiZZZ “Solidarność“
Ł-ech Wałftaa
* x x
Z głębi dziejów, z krain mrocznych Puszcz odwiecznych, pól i stepów Wasz rodowód, nasz pcczętek • Hen oa Piasta, Kraka, Lcchs.
»ługi łańcuch luczkich istnie^
Połączony syślg prostą.
Żeby Polska, żeby Polska, Żeby Polska była Polską, l/tedy kiedy los nieznany
Rozsypywał nas po kętach, Ki&dy obce '¿iarry ęnały Chce orły na proporcach, Przy ogniskach -.'.•ybuehała Niecmoicna nuta swojska,
2eby Folska, isby Polska, Żeby Polska, była Polskę.
Zrzucał uczert portret cara.
Ksiądz Scieęisnry wznosił modły, Cpatrywał wóz Drzycała,
Oucr.e fri#>-9ze pisał .‘«’arwid.
I kto szablę oćoł utrzycać.
Ten forcował legion, wojsko,
Caby Polska, Zeoy Polsfca,
^eby Polska była Polskę.
ałpw«: Jan l*ielrzek
■uzyka: WłodziBierz Korcz
3 5
U8 5 2
^FLASZKA KATC.:tC'.<A
Lichoś NIK-ie« o m ''. ■firny, pala i ogrody teraz sprawują vnxJewady.
Rysunki zamioszcsoo«- » bluietynła wykonał Toraasz Łuczyńaki.
12
Badaguja *eafvił: 3arzy Skwara, Tadaoa* Oodynak, ¡*lotr Musloł.
Henryk Wutfka, 3. Cra-jetjslti.
