Handleiding voor het gebruik van de Terminals

TECHNISCHE HOGESCHOOL DELFT

AFDELING DER SCHEEPSBOUW- EN SCHEEPVAARTKUND

CENTRALE WERKGROEP WSKUNDE Rapport No. 15CWW

HANDLEIDING VOOR HET GEBRUIK VAN DE TERMINALS

ing. A.P.de Zwaan

januari 1984

Deift University of Technology Ship Hydromechanics Laboratory Mekelweg 2

DeUt 2208

door

Ing. A.P. de Zwaan.

In ho ud s opqve

Hoof dstuk: bladzijde

1. Gebruik van de terminals vocr RJE. 1 1.1 Schrijvende terminal of Eee1dchermterminal.

i

1.1.1 Inlogprccedure.

a) . Schrijvende terminal. b). Eeeldscherm terminal.

1.2 Het werken met

roranima's en datafiles.

1.2.1 Net werken met bestaande prcgramma's. 2 1.2.2 Net werken met een voorvertaald programma op

schiji.

3

1.2.3 Net laden en verzorgen van invoer voor een

programifa. 3

1.2. Net maícn van een nieuw prcgranima. ¿4

1.2.5 Net gebruik vari het programma.

. Net draaien van het programma direkt uit

het werkgeheugen. 9

. Net draaien van het programma, dat in een

bibliotheek staat.

9

1.2.6 Net veranderen van getallen. 11

2. Gebruik vdn de beeidschermterrrinal voor VSPC.

. Net invoeren en wijzigen van files.

12

. Net draaien van een prcgramma met eventueel daaraan gekoppeid een dataset. 12

2.1

De in1orocedure.

12

2.2 Net ebrjk van do worKspace.

2.2.1 Command mode.

. Indelirig van het scherm. 1L

. Net invoeren van commando's. 15

2.2.2 Het maken van files. 16

2.3 Net ebrujk van het QroLarnIra.

. Net draaien van het programma variuit de

workspace. 19

1. Gebruik van de terminals voor RJE.

RJE (REMOTE JOB ENTRY) wordt getruikt orn met prograrnrna's

te werken, die geschreven zijn in FORTRAN, ALGOL, PASCAL of PLi.

Voor bet gebruik van de terminais nioet een useridentifier

(userid) en bet password bekend zijn. Deze worden door de

begeleiders te zijnertijd bekend gemaakt.

1.1 Schr!jvende terminal of beeldschermterminal.

Voordat er gewerkt kan worden met eerì programma, noet eerst verbinding yemaakt wcrden met de computer op het

rekencentrum.

a). Schrijvende terminal.

De yebruiker tikt in:

logon userid/password prcc(rje) CR (1)

Terminal vraagt on account number en de yebruiker tikt

dit in.

De terminal kamt met een melding en

_{geeft, als alles}

goed gaat de melding:

READY

De yebruiker geeft nu de ree1breedte ap, en tikt in:

term linesize (132) CR

De terminal kont terug met de melding:

READY

b) . beeldschennterninal.

De gebruiker tlkt in:

tso CR

Terminal vraagt orn een user identifier en de gebruiker

tikt in

userid/çassword CR

Terminal vraagt orn account number en de gebruiker tikt dit nummer in.

Terminal kont terug met de melding:

READY

Indien u moeilijkheden ondervindt, zie Ornerkinen op

de volgende bladzijde.

-- Als er lets fout gaat,

geeft de computer aan, welice

informatie fout is ingtikt. De

qebruiker hoeft

al-leen deze informatie opniu in te tikken (DUS NIET

DE GEHELE REGEL CPNIEUW) , nadat de computer REENTER gegeven heeft. Luict

dit alles niet, druic

dan op de

ATTN- of BREAK Key, en begin opnieuw.

- Verschijnt tijdens het aanzetten

van de terminal in

de Command Area een dubbel beeld t.w. :

Eeeldl : een hokje met een 6

erin, een streepje met

een E erboven verbonden met eon hokle met een vraayteken erin,

wet daarnaast:

Beeld2 : een blokje met een verbindìngsstreepje met daaraan een hckje iret een rnannetje erin,

dan mcet met SYS REQ toets beeld2 over beeldi gezet

worden, voordat u in kunt icygen!!!

1.2 Het werken met rojramma's en datafiles.

Een aantal moyelijkheden, hoe u met programma's en

data-1.2.1 Het werken met hestaande Qrcramma's. Er zijn twee mogelijkheden:

. Een bestaand programma met direct daaraan vast een

datafile.

Een bestaand programma met een aparte datafile. ad a) . Cit programma bestaat respectievelijk uit:

. Len aantal stuurkaarten.

het programma in Fortran, Algol----enz. met een

regelbreedte<72 posities.

.

Ce stuurkaart voor het inlezen van de datafile:

//GO.SYSIN CD

L) _.

De datafile,die kan bestaan uit een of meer

re-gels tekst plus een aantal rere-gels getallen niet

ceri reyelbreedte(=80 pcsities(

rj regel is

fl

kaart )

5) .

Le afsluitkaart :

/1

De eis voor

ceri datafile is, dat

deze ongenummerd

moet zijn, omdat bet prcgramma als invoer alle 80

posities leest.

Zoudn de kaarten van de invoerfile genumrnerd zijn,

dan horden deze nummers ingelezen al.s

invoerqeye-yens, eri dat is niet de

edoeling.

(1) : CR

Betekent enter toets of return toets indrukken.

files kunt werken, werden besprcken.

1) . Ret werken met bestaande prcgramrna's.

2) . Ret werken met ceri voorvertaald programma op schijf. 3) . Ret laden + verzcryen van invoer voor een programma. L) _. Ret maken van een nieui programma.

5). Ret gebruik vari bet prcgramma.

Het totale programma is dus onqenummerd orndat de datafile en bet programma een geheel vormen.

ad b) . Het programma bestaat uit:

. Een aantal stuurkaarten.

. Met programma in Fortran, lgol----enz. niet een iegelbreeate<=72 posities.

.

Le stuurkaart voor bet inlezen van de datafile:

//G0.SYSIN ED

De aparte datai ile bestaat uit:

. Een aantal regels met invoer die kunnen bestaan uit een of meer regels

tekst plus

een aantal

regels getallen, met een reyelbreedte<=60

posi-ties (een regel = een kaart)

. Ce afsluitkaart : 1/

De eis voor de datafile is, dat deze ongenurnmerd is omdat het programma als invoer 80

posities leest.

Zouden de kaarten van de invoer file genummerd zijn

dan horden deze regelnunìiers als invoer gelezen, en

dat is niet de bedoeling.

Omdat bet programma als

aparte file is opqeslagen,

mag deze file genunimerd zijn vanaf positie 73 t/m 80.

Voor het invoeren van yetallen zie Hoofdstuk 1.2.3.

1.2.2 Met werken met een voorvertaad roamma OQ schijf.

0m te werken met een vocrvertaald programma op schijf

is een file gemaakt, die bestaat uit:

. Fen aantal stuurkaar ten, die dit voorvertaald

pro-gramrna besturen.

. Een stuurkaart voor bet inlezen van de data! Ile :

//SYSIN OD

L4) _. of meet regels irivoer.

t)

. De afsluitkaart

: /1

1.2.3 Met laden en verzoren van invoer voor een _ro2ramnìa. De bedoeliny is, dat de

yebruiker zijn eigen qetallen

invoert. Voordat dit kan gebeuren, moet bet programma of de datai Ile geladen wcrden in het werkyeheuqen. De proyrarnma's

of aatafiles

_{staan in} de bibliotheek SE3ALCJW.CNTL orìder een bepaalde naam. U tikt in:

qed sbalcww.cntl(progriaani) CR (1)

De terminal konit terug met de melding dat bet

proqrarn-nia geladen is met als laatste melding: QE D

Met geladen programma

of datafile ziet er uit, zoals

dit ini Hfdst. 1.2.1 en MIdst. 1.2.2 beschreven is.

Voordat u uw eigen gegevens in kunt voeren, moet u eerst de eventuele oude gegevens verwijderen. Dit qaat

als voigt, toets in:

bottom CR

L4

-Dit betekent, dat

de character pointer op

de laatste

regel van bet programma of d datafile

omt te staan,

en de terminal geeft aan wat daar

staat. De terminal

komt terug met:

//

U Kunt nu met de opdracht - CR of + CR, de character

pointer resp. een regel hoyer

of lager zetten. U tikt

in:

- CR ₍₁₎

Dit betekent, dat naar een regel hoyer verwezen wordt.

Lie character pointer gaat cen regel hoyer staan. De

terminal komt terug met een regel getallen of tekst. U

verwijdert deze gegevens, dccr in te tikken:

dei CR (Deze regei(Kaart) wordt gewist en de

ter-minal komt terug met de regel, die daar

boyen staat)

U herhaalt dei .. CR net

zclang, tot

van voloende

regels verschijnt:

//GO.SYSIN OD _{(Als een prcyramma iriclusief een}

da-tafile geladen is (zie Hfdst. 1.2.1

punt a.)).

//SYSIN DU (Als een file geladen

is, die werkt

met een vocrvertaald hoofdprogramma

op schijf (zie Hfdst. 1.2.2)).

TOP OF LATh SET (his een

datafile geladen is

_{( zie}

Hfdst. 1.2.1 punt b.)).

U heeft nu alle kaarten niet invoerinformatie uitcewist

(r regel is

Kaart) en

geeft nu te kennen, dat u

uw yegevens in wilt voereri en tikt in:

insert

CR (li wilt dus invoeren na de

//SYSIN DO of na de //GC.SYSIN OD

haart of

Leven aan de data file) De terminal komt teru met de melding:

INPUT

U vult rio de regels(kaarten) uet tekst en getallen in,

en zorgt ervoor

dat u niet cver de

80 posities kcrnt,

doer op tijd

de RETURN cf ENTER toets in te drukken.

De yetallen zin gescheiden door twee of meer spaties of een Komma.

Als u dc RETURN -of ENTER

_{toets indrukt geeft de}

ter-minal geen melding. U gaat dus yewoon door met bet

in-voeren van uw gegevens.

Zie voor bijzonderheden _{de oçrnerkìnqen op biz 7 en 8}

achter hoofdstuk 1.2..

1.2. Het maken var een nieuw .EroraInma. Er zijn twee mogelijkheden:

. U maakt een nìeuw prcgraua iret direct daaraan

ge-koppeld een datafile.

. U maakt een nieuw progralrrna en u rnaakt hiervoor

een aparte datafile.

ad a) . het programma rnoet cngenummerd zijn (zie Hfdst.

1.2.1 punt a.). U ti)ct in:

qed sbalcww.cntl (prognaam) new nonum CF (1)

(prognaam is zeif gekozen naam<=7 karakters)

De terminal komt terug met:

INPUT

U toetst nu uy gegevens regel voor regel in (zie

cok Hfdst. 1.2.3 vanaf INPUT).

De laatste kaart is ceri II - kaart.

Lruk na de laatste kaart 2 maal op de Return of

ENTER toets, zodat het systeern terugkomt niet de

melding:

Ç ED

U kunt nu het prograirira opbergen in de

biblia-theek niet de opdracht:

end s (Het programma wordt opgeborgen in de bibliotheek onder de eigen gekozen

naam <7 karakters ( s van save ) , bet werkgehugen wordt schoongemaakt

(end))

De terminal konit terug met:

SPVED (Programma cpgebcrgen in de bibliotheek) READY (Het werkyeheugen is nu schoonqemaakt)

Doze opdracht kan oak in twee stappen qebeuren nl:

save CR

De terminal kornt terug ¡net de melding:

SAVED (proqamnia is opgeborgen in de

biblia-theek en noc steeds geladen)

end CR

De terminal kamt terug ¡net de melding:

READY (werkgeheugen is nu leeg)

6

-ad b) . Het programma mag genurrinerd zijn, tik in:

qed sbalcww.cntl(prognaam) new CR (1)

Ce terminal komt terug met:

INPUT

00010

U toetst uw qegevens achter het regelnurrmer

00010 in (niet meer dan 72 posities qebruiken) Drukt u op de Enter ci de Return

toets, dan

ver schijnt:

00020 enz.

Ce laatste kaart is:/ICG.SYSIN UD

Eruk na de laatste kaart 2 maal op de Return of

Et'TER toet5, zodat bet systeem terugkomt met de melding:

Ç ED

U kunt nu het programma opbergen in de

bibilo-theek met de opdracht:

eno s (Het prcyrawma wcrdt opgeborgen In de

bibliotheek onder de eigen gekozen

rìaam K7 karacters ( s van save ) , het werkgeheuyen wordt schoongeniaakt

(end))

De terminal komt terug met:

SAVED (Programma cpgebcrgen in oe bibliotheek) READY (Werkgeheugen is nu schoonyemaakt)

Ceze opdracht kan ocic in twee stappen gebeuren iii:

save CR

De terminal komt terug met de melding:

SAVED (progamma Is opgeborgen in de

biblia-theec en ncc steeds geladen)

end CR

De terminal konit terug met de melding:

READY (werkgeheugen is nu leeg)

Als bet werkyeheugen leeg is kunt u de datafile

maken. Deze moet cngenurnnierd zijn, tik in:

qed sbalcww.cntl(filenaam) new nonum CR

(filenaam is eigen gekczen naam<=7 karakters)

Ce terminal konit terug met:

INPUT

U toetst uw gegevens regel voor reqel in

(maxi-rraal 80 posities gebruiken)

De laatste kaart is de II - kaart.

Uruk na de laatste kaart twee maal de Return of

Enter toets in

zodat bet systeern terug kamt met

cie melding:

Ç ED

U kunt nu ae datafile in de bibliothee)c

opber-yen zoals hiervoor besproken is.

Omerkinen t.a.v. Hfdst. 1.2.3 en Hfdst. 1.2.L..

1) . Gaat er tijdens bet invullen

van de getallen lets

fout en de gebruiker heeft:

. De return toets ingedrukt.

. De return toets niet lngedrukt.

ad a) . Cewoon dooryaan met bet invoeren van de

getal-len en naderhand, als de data set klaar is,

on-der de QED status wijzigen (zie Hfdst. 1.2.6)

ad b) . Er zu twee mogelijicheden nl.

Er is inyelogd cp de schrijvende terminal.

Er is Ingeloyd op de beeldschermternìinal. Zie onder ad a)

De gebruiker gaat met de cursor terug

naar bet punt waar de fout staat en

cor-rigeert deze fout. De

getallen, waar de

cursor met bet terug gaan overheen gaat,

worden niet uitgeveegd. Door

de toets a

met bet dakje in te drukken ( dakjes te-Icen verschijnt crìder aan bet scherm ) is

het rnogelijlc, waar cursor staat, cijfers

of teicens tussen te voegen. ( Als de ge-bruiker hleriree Iclaar is moet

hij niet

vergeten bet dakjes teken onder aan bet scherm met de RESET knop weg te halen.

Door de a

met Icringeltje - toets

in te

drukken kan iren cijfers weg balen vanaf

hot punt waar de cursor staat.

Als de cebruiker klaar is met het

corri-geren van de regel,

de return toets

in-druicken en dccryaan met invoeren.

2) . Tussentijds saven van bet programma of datafile.

Als u een groat procrairma of grote datafile moet maken, is bet verstandig orn op gezette tijder uw

ingevoerde gegevens op te slaan in de bibliotheek. Als het systeem dan down gaat, bent u in jeder

qe-val niet alle irìgevoerde gegevens Icwljt. Hoe werkt

dit nu:

U heeft eeni reyel(kaart) ingevoerd en de terminal staat klaar orn de volyertde regel te ontvanqen;druk

dan de Return cf Enter toets in, zodat de terminal

terug komt met:

QED

U ti}ct in;

SV: CR (1)

De terminal korrt terug iret:

SAVED (komt de terminal terug met de melding SYS1E1 ABEND 'E37' zie dan punt 3) Tik irk:

bottom CR

Komt de terminal niet terug

met de laatste reqel,

die u heeft

ingevoerd, tcets dan net zolang - CR

in totdat dit wel het ceval is.

Tik in:

insert

CR (U wilt verder gaan met het invoeren

van gegevens na deze regel)

De terminal komt terug met INPUT en u gaat verder met uw invoer.

3) . Er

gaat tijdens

het opbergen van het programma

jets fout.

Ret incest voorkomend is, dat de bibliotheek te vol is cm het proyrdmma cf de Qatafile op te bergen. Tik in:

compress sbalcww.cntl CR (De open ruimnten

tus-sen de programma's in de bi-blictheek worden gewist en de bibliotheek wordt

qecom-çrimreerd)

Als de terminal terug komt met:

COMPRESS SUCCESFULLY

READY

ga dan verder met waar u gebleven was, dus met de opdracht save CR.

L) .

Als de laatste kaart ingevoerd is drukt de

gebrui-ker 2 maal de returntcets in.De machine Icomt dan

terug met de melding:

QED

Ret systeern staat rie }claar orn

andere instrukties

dan invoer voor de dataset te ontvangen.

1.2.5 Het ebruik van bet roramma.

De qebruiker kan op de vclgende manieren met bet pro-gramma werken:

. het draalen van bet procramma direct uit bet

werk-geheugen.

. Ret opbergen van het prcgramma in de bibliotheek, dus bewaren van de gegevens, en draaien ifet bet

programma uit deze bibliotheek.

ad a) Ce gebruiker geeft de cpdracht:

sched fetch CR (1) ( betekent : het pro-gra;nma dat in het

werk-geheugen geladen is).

of

sched (sbalcww(proynaam) ) fetch CR (Als we te

ma-ken hebben met een apart programma en een aparte datafile die geladen is ())

ad b) . Ce gebruiker tikt in (cf heeft dat al gedaan) :

end s CR ( betekent : berg het programma, dat

gela-den is, op in de bibliotheek SBPLCWW.CNTL (s) en maak bet wcrkgeheugen schoon (end)) De terminal komt terug met:

SAVED READY

De yebruiker tikt nu in:

sched sbalcww(prognaam) fetch CR (Ret programma wordt

nu uit de biblictheelc opgehaald eri gedraaid)

of

sched (sbaicww(naaml) sbalcww(naam2)) fetch CR (Als

we te maken hebben met een apart programma en

ceri aparte data

file)

De terminal kan terug Icomen met de volgende meldingen: . JOB aaa AWAITING EXECUTING A PRIO NR

JOB aaa EXECUTING A PRIG FR

JOB aaa A4AITING FETCH A PRIG 1 ANY

. Ce job met bet nun:mer aaa staat te wachten orn

gedraaid te worden.

. Ce job met bet nummer aaa is aan het rekenen.

. De job is klaar, en kan opgevraagd worden.

Als de ifelding 3 niet verschijnt, kan de gebruiker met de opdracht:

show job(aaa) Ch

vragen hoe bet staat met deze jcb.

-10-Komt de melding 3,dan kan de gebruiker met de opdracht show job(aaa) pn CR (1)

aan de weet komen waar zijn uitvoer staat.

De machine konit terug met de rrel.diny:

job aaa SBAL#CCC PRT LOCAL PUNCH LOCAL

PN DC-NAME TYPE COUNT

2 JCBLOG A-UM 3

3 JCL A-F lo

L SYSMSGS A-VA 43

ALGOL (listing algal programma)

of

FORT (listing fortran programma)

103 SYSPRINT A-VA aantal regels van het programma

l0'4 ALGLDDO1 A-F aantal regels of FTO6FOO1 A-UA

105 SYSPRINT A-FA aantal regels

JOB RECCRD COUNT totaal aantal regels uitvoer

De gebruiker kan in deze melding zien waar zijn uit-voer staat. Dit is in pn 104, uitvoer algol programma in ALGLDDO1 en van een fortran programma in ETO6FCO1. De gebruiker vraagt zijn uitvcer op als voigt:

fetch jcb(aaa) p(lÛ'4) CR

De uitvuer wordt nu geprint.

Neeit de gebruiker de uitvcer niet meer nodig, dan in-tikKen:

purge jcb(aaa) CR

Wil de gebruiker de job echter uitvoeren via de prin-ter op het rekencentrum, dan intikken:

route jcb(aaa) CR

Is de gebruiker Iclaar dan intikken:

. Als het prograinnia flog geladen is in het

werkgeheu-gen zie a) .

end n CR ( de dataset wcrdt niet in de bibliotheek geplaatst (n -van nosave) , dus niet be-waard,en het werkgeheugen wordt

schoori-gemaakt)

Moet het programma wel bewaard worden dan end s CR in tikken.

terminal qeeft: READY

Gebruiker tìkt in:

logoff CR

. Als geen programma geladen is in het werkgeheugen:

logoff CR

1.2.6 Net veranoeren van

etallen.

We gaan uit van de situatie,

dat

er ingeloqd is. Iwee

situaties zíjn mogelijic:

. Net programma is geladen.

. Net programma is niet geladen.

ad 2) . £-rogramma eerst laden in het werkgeheuqen, met de opdracht:

qed sbalcww.cntl(prognaarn) CR (1) De terminal

kornt terug met de melding: QED

Net volgende geldt nu zowel vcor 1) als voor 2) De gebruilcer tikt in:

bottom CR

- CH

-

CR,net zolang tot de regel invoer verschijnt,

die fout is, std:

10 102, 1020 2 03, 205, 702, 205 , 205 , 210

Stel dat bet laatste getal 205 moet veranoeren in 207,

tiic in:

change /205,205/205,207/ CH

( 205,205 is significant

in de regel)

De terminal konit terug met:

10 102, 1020 , 203, 205 702, 205 , 2 07, 210

Stel dat alle yetallen 205 noeten veranderen naar 105,

tik in:

change /205/105/all CR

De terminal koint terug met:

10 ,102,1020,203,105,702,105,207,210

Stel dat tussen de getallen 203 en 105 het getal 10000

moet komen, tik in:

change /203/203,10000/ CR

De terminal konit terug niet:

10 102, 1020 203 , 10000 , 105, 702 105, 207, 210

Stel dat het

getal 1020 iroet verdwijnen uit deze regel

tik in:

change /1020,/I CR

De terminal komt terug met:

10 , 102, 203, 10000 , 105, 702 105 , 105 , 207, 210

Is de yebruiker klaar met het corrigeren, zie voor bet

gebruik van bet prcyramma Hccfdstuk 1.2.5.

-12-2. Gebrujk van de beeldschermterinjnal voor VSPC.

VSPC wordt gebruikt voor programa's, die geschreven zijn

in hogere programmeertalen, zcals:ALGOL,EORTRPiN,PASCAL en

PLi.

VSPC (virtual storage personal ccmputing) is een systeern,

dat u in staat stelt cm vanaf de terminal met de computer

te converseren. U kurit gegevens opslaan in bet geheugen van de computer, u kurit in deze gegevens wijziqingen aan-brengen en een programma dat geschreven is ter verwerking

aan de computer aanbieden.

Twee gebruiksmogelijkheden horden besproken:

Met invoeren en wijzîgen van files (Programma's en/of

data)

Met draaien van een prograrrira met eventueel daaraan gekoppeld een dataset.

. Met invoeren en wijzigen vari gegevens vindt plaats in de WORKSPACE, die fungeert

als een soort

kiad-ruirrte. U kunt de inhoud van de workspace opbergen

voor later gebruik.In de

orkspace kunt u ock

cer-der opgeslagen programma's plaatsen orn

hierin te

wijzigen. Met is niet

mogelijk orn wijzigingen aan

te brengen buiten de workspace.

De programmas orden opgeborgen in de bibliotheek. Voor gebruik van de W0RKSACE zie Hoofstuk 2.2 ev.

. Net draa len vari bet programma vindt plaats met be-huip van de VIP (Vspc interface Processor)

proces-sor, die de

cornmunicatie tussen VSPC en de batch

omgeving verzoryt. De rrcgelijkheden, die VSPC zeif

hiervoor Kent zijn vrij beperkt.

Met enige VSPC-comrnandc dat wel de moelte waard is

is

: SUBMiT (lijst van file namen) . Dit commando biedt een

of meer files

vanuit de workspace ter

verwerkiny als batch jcb aan. Met is niet mogelijk

orn de optie fetch mee te geven, dit moet u in een

jobparm-kaart doen.

0m gebruik te kunnen maken van de VIP - commando's

zie Hoofdstuk 2.3

2 i

Voordat er gewerkt Rari worden, rîoet eerst verbinding ge-maakt worden met de computer. De gebruiker tikt in:

vspc idínkiesnummer (zes cijferig getal)

De terminal komt terug met de melding: THO 10:35:19 28/12/63 inkiesriuninier

WELCOME TO DELFT VSPC

READY

CR (1)

De WORKSPACE is nu aangesloteri en u Kunt nu aan de slag. indien U iroeilijkheden ondervindt, zie QrnerKinqen op de

volgende tladzijde.

Oime rki risen.

- Indien U tijdens bet

invoeren een verceerde handeling

verricht, blokkeert

bet tcetsen bord en een mannetje

met de armen onthoog verschijnt links onder in de Com-mand Area. Dit rnannetje noet u met de RESET-toets

ver-wijderen en daarna kunt u verder gaan met bet invocren van opdrachten of gegevens.

- Verschijnt tijdens bet aanzetten van de terminal in de

Conrnand Area een dubbel beeld t.w.

Beeldi een hokje met een £

crin, een

streepje met

een B erboven verbcriden met een hokie met een

vraagteken crin,

met daarnaast:

Beeld2 : een blokje met cen verbindingsstreepje met daaraan een hokje iret een mannetje crin,

dan moet met SYS REQ toets beeld2 over beeldi gezet worden, voordat u in kunt icygen!!!

- Bet kan cok zijn, dat READY niet verschijnt en dat het

rograma PROFILE gedraaid wordt, orn de funktietoetsen

voor te prograrnrneren. U

ziet de listing van

dit

pro-gramma dan verschijnen op bet scher,n. Dit heeft verder voor U qeen consequenties. U moet misschien een iraal de CLEAE-toets indrukken, cr rìaar een volgende pagina

te gaan, als bet systeem hiercin vraagt.

a) . Indelin9 van het scherrr.

De commando mode is de mcde aarin het systeem zich in het begin bevindt. het scherif ziet er als voigt

uit:

k...S5.J....'....s.'...,.S.a...-'t k...S5.J....'....s.'...,.S.a...-'tk...S5.J....'....s.'...,.S.a...-'tk...S5.J....'....s.'...,.S.a...-'t k...S5.J....'....s.'...,.S.a...-'t - 'S.".' C-...-

-...-Sr

-lL-2.2 Het gebruik van de worlcsQace. 2.2.1 Command mode.

OUTPUT AREA ( 20 regels)

HEADER AREA

2--ENTER INPUT ---5---INPUT AREA ( 2 REGELS)

-3 -2 -1 +1 +2 P.O HCPY KONTROLE REGEL

SS.. SSS S SS 55555555555... .fr _555_ .c .5...'rrrtr5t...e.rSt..._.t,...'t ."r."r't't-r.r-.. ....'t.5.'. .5.*. ... .5-.. .5. .5.5.5.* .s .,. .c S'S SS .S 555 S55SS

Het bovenste gedeelte is de OUTPUT AREA,hier verschij-nen de ingetypte ccmmandc's plus de tekst die ze even-tueel tct yevoig hebben.

De iijn bijna onder aan het scherrn is de SEPERATOR

LI-NE. }-let midden hiervan is de HEADER AREA. Als hier de tekst ENTER INPUT staat kunt u cowmando's invoeren. Als de hele output area vclçeschreven is verschijnt

hier:

MORE. .PRESS CLEAR

0m de vclgende pagina te zien te krijgen moet u op de clear tcets drukken. Doet u dit niet dan verschijnt de volgende pagina vanzeif na dertig seconden. Als u dit niet wilt moet u op de ENTER toets drukken. In de HEA-DER AREA staat dan:

HELD...PRESS CLEAR

De pagina blijft staan tot u op de clear toets drukt. Het onderste gedeelte van bet schernì heet INPUT AREA. Hier toetst u al uw commando's in.

De onderste regel van de pagina hect CONTROL LINE. Door de curser onder van de aangegeveri getallen te plaatsen en op de ENTER toets te drukkeri Icunt u een

aantal vooryaande pagina's bekijken of weer terug gaan naar de pagina waarop u hezig bent.

b) . Het invoereri van commando's.

hen comnando meet incjetypt worden in de input

area,ge-volgd dccr het indrukken van de ENTER-toets. 0e beiangrijkste VSPC corrmandc's zijn:

q (uexy)

i (b)

. load filenaam . vieh

De belangrijkste EDIT commando's zijn:

. delete line of

delete line:endline

- Dit commando verwijdert de

regel met nummer

_{line, of}

de groep regels met nummer

line tim endline.

. move line destination

line of

move line:endline

de-stination line

- Bit commando verpiaatst de

regel met nominer line naar

destination line of,

ver-plaatst de regels line t/m

endline naar regel

desti-nation line.

. copy line destination

line of

copy iine:endline

de-stination line

- Dit commando

is hetzelfde

als move, maar laat de

re-gels

die verplaatst

zijn

cck op hun oude plaats

s taa n.

4). find 'string' cf

find 'string' line:

endline - Dit commando zoekt de

re-gel op met de tekst string

, of zoekt

alle regels op

tussen line en endline met

de tekst string.

5) . change line

'stringi' 'string2' cf

change line:endline

'stringi' 'string2'

- Verandert tekst stringi in

string2 in respectieveiijk

regel line of regel

line

t/m endline.

- Hjerniee ¡coût u zien welke

fi-les in de bibliotheek staan.

- l-it laden van een file oit de

bibliotheek in de workspace.

- Het listen van

een file

op

het scherm. (de eerste 20

re-gels verschijnen in de OUTPUT AFE)

U hilt gebruik maken van FULL

SCFOEEN EDITING (Hfdst. 2.2.2)

- Creeren van een nieuwe file. - Werkgeheugen wordt leeg

ge-maakt.

- Het cpbergen van een

program-ma cf datafile, geladen in de

WC 1K S PACE

14)

. input

. clear

-16-gramma, dat geladen is, na de regel line.

2.2.2. Het maken van files.

Er zijn 2 mogelijkheden cm files aan te maken: In de command mode.

In de view mode (full screen editing) We gaan er van uit, dat er inaelcyd is.

. In de HEPDER AREA staat ENTER INPUT. u toetst

in de INPUT AREA:

input CR (1)

In de INPUT AREA komt nu een regelnummer, en u tikt uw geyevens in achter dit regelnummer.als u de ENTER IOETS indrukt, verschijnt de inge-typte regel in dc CUT1UT PsREA,en een nieuw re-gelnummer verschijnt in de INPUT AhEA. U gaat door met bet intypen van uw gegevens. De inge-typte regel verschijnt in de OUTPUT PREA, als de ENTER ÌOETS wcrdt ingedruict.

Pis u klaar bent met het intypen van uw qege-yens, drukt u, als bet nieuwe regelnummer ver-schijrìt in de INPUI AREA, de return toets in. Wilt u uw gegevens bewareri, dan slaat u deze op in de bibliotheck ander een eigen qekozen naam, door in te typen:

save filenaam CR (filenaam<=Bcharacters) De file staat nu onder de naam filenaam in de bibliotheek.

. In de HEADER AREA staat ENTER INPUT, u toetst

in:

clear CR (Alleen nodig als er nog een

pro-gramma geladen is in bet

werkgeheu-gen)

view CR (in de HEADER AREA staat:VIEW MODE)

input CR (In de HEADER AREA staat:INPUT MODE) Er zijn nu meer edit itogelijkheden beschikbaar

(Zie Full Screen Editing op biz. 17)

(1) : CR - Betekent enter toets 0± return toets indrukken.

6) . renum - Cit commando geeft nieuwe regelnummers aan de file

beginnend met 10 en opio-pend met lo.

7) . extract line of

extract line:endline - Verwijdert alle regels be-halve de regels line tot

endline.

8) . join line - Kcmbineert regel line met

de regel daarna.

9) . merge name of - Zet programma name achter

merge name line het programma, dat geladen is in de Workspace of zet programma name in het

pro-Het scherm ziet er nu als vclgt uit:

a .4*_4_4 .sa..a. a a. a. .4.4-,--.- a. .*.4 .*.J. .Aat tt _{rt tt't'r n...-r-r,---r-e-r-r-t-r-e ,-.-,--..-..}.4.4 J. .4.4.4... _4_4J. J. aa .* a aaaaa .6.4.6.4.4.6.6_{.... n--r-t-r}

00010 - 00020 - 00030 0000 00050 00060

00070 WORKSPACE DISPLAY AREA

00080 00090 00100 00110 00120 00130

z ooio

00150 00160 00170 00180 HEADER AREA 00190 - 00200

---2--INPUT MODE ---Li ---5.._...

COMMAND AREA (2 regels)

-t

-s--1 +1 HCPY xxxx MESSAGE AREA

-... .4J_a.a.a.J.a.aa..aaaa_4a...-.a.-a.._{n...r . r.."...tn. Vn , t r n--t -t ---n-n- -.- n...}

Door de cursor op de tweede positie achter reqel 0010

te zetten (eerste positie is

yeblokkeerd), kunt u op

die recel uw gegevens intypen

t/n positie 72 van bet

scherm. Met behuip van de tcets met de winkelhaakpijl (toets boyen de RETURN toets) , gaat de cursor naar de

volgende regel en ga op die regel door met bet

invoe-ren van de gegevens.

Kornt de

cursor uiteindelijk

in de COMMAND AREA te staan, dan drukt u op de RETURN toets. Er wordt nu een nieuwe pagina met regelnurrmers in de WORKSPACE

DISPLAY AREA voorgedraaid. U _{gaat door met invoeren.} bent u klaar met bet invoeren druk dan op de RETURN

toets. Het systeem gaat terug van de INPUT MODE naar

de VIEW MODE. Wilt u uw ingetikte gegevens bewaren in

de bibijotheek, tacts dan in:

save filenaani CR (1) (filenaam:naairi <=8 characters)

De file wordt opgeborgen in de bibliotheek onder de naam filenaam.

FULL SCREEN EDITiNG.

In de VIEW mode is het moyelijk orn direct in de tekst

in de WORKSPACE DISPLAY AREA veranderinyen aan te

brengen. Er zijn de volgende moqelij)cheden:

- Een letter verwijderen: De cursor

onder die letter

plaatsen en op de DELETE tcets(een a met eert

kring-eltje er door) drukken.

Vanaf een beaalde letter de rest van de re2el

ver-wijderen: De cursor onder die letter plaatsen en op

ERASE EOF toets drukken.

-18-- Een letter vervan9en door een andere: De cursor 18--

on-der die letter plaatsen en

de andere letter

iritik-ken.

- Een reqel aanvullen: Plaats de cursor direkt na het

laatste karakter van die regel

en type het vervolg

in.

- Letters tussenvoe9en: Ce cursor onder de

letter

plaatsen waarvocr tussengevocyd moet worden,vervol-yens op de insert tcets druKken ( de

letter a met

een dakcje erboven ) . Nu kan de tussen te voegen

tekst ingetypt

worden. Na het tussenvoeqen op de

RESE1 toets drukken (dakje verdwilnt uit de C0AND

AREA)

0m de bovenstaande wijzicinyen defjnitjef te inaken,

moet op de ENTER toets gedrukt worden.

- Een aantal blanco regels tussenvoeen (waar

vervol-sens tekst intt kan worden) :Tik over bet

regel-nummer van de regel waarna toeqevoegd moet worden

nnnna, waarbij nnnri een yetal is dat bet aantal toe

te vceqeri regels aangeeft. Als dit getal i is hceft

alleen maar

a ingetypt te

worden. Als u

dit over

bet

laatste cijíer

van _{bet regelnummer heentypt} worden de vooryaande cijfers gebruikt als aantal

toe te

voeyerì regels!! Na bet intypen van nnnna,

drukt u op de ENTER toets.

- Een regel een aantal maal herhalen: Dit gaat als

boyen, maar dan met nnnnr.

- Een aantal regels verwijderen: Als boyen, maar met nnnnd.

De regel waar

_{dit inqetypt wordt is de eerste die}

verdwijnt.

- Invoeren van nieuwe reels: Na bet commando iNPUT

(in de C01MAND AREA) verschijnen er negentien nieu-we regels, elk voorafgegaan dcor een regelnummer. Na bet intypen van een regel gebruikt u niet de EN-TER toets maar

de toets direkt hierboven,

met bet

pijltje naar links er op (winkelhaaktoets)

. Nadat u

de laatste regel van het scherm ingetypt heeft gaat

de cursor naar de COMMAND AREA. Een druk op de

RE-TURN toets geeft weer twintig nieuwe regels. Als u tijdens het invoeren van nieuwe regels ontdekt een fout gernaakt te hebben kunt u met de cursor naar de

fout gaan, de fout verbeteren, en weer terug gaan

naar het punt waar u bezig was.

0merk inj.

- Als u tijdens bet

invoeren cen verkeerde handeling

verricht, blokkeert hot toetsen bord

en een

manne-tje iret de amen onihcog vrschijnt links

onder in

de Ccrnrnand Area. Dit mannetje moet

u met de

reset-toets verwijderen en daarna kunt u verder qaan met bet invoeren van opdrachten of gegevens.

2.3 Het 9ebruik van bet ro9ramma.

De gebruiker ¡can op de voiqerd manieren met bet

pro-gramma werken:

. Het draaien van bet prcgranutia vanuit de workspace.

. Het draaien van bet prcgrarnm met de VIP.

ad a) . Met bet commando SUMII (naaml. naam2 naamn)

worden vanuit 0e WORKSPACE ceri

of meer files ter

verwerking als batch ich aangeboden.

Wilt u de ob in de fetch bekijken, dan moet u in

bet programma in de jcbparm - Icaart de optie

FEICH meegeven.

ad b) . Met bet commando SChEDULE worden een of meer

fi-les ter verwericing als batch job aangeboden.

Voordat u dit commando geeft, moet u de WORKSPACE veriateri door de VIP (VSPC INTERFACE PROCESSOR)

aan te sluiten met de cpdracht in de COMMAND AREA

enter vip

CR (1)

Het schedule commando

ziet

er

als voigt

_uit:

sched files(naaml naam2 .... .. naamn) fetch Ch

De commando's show,fetch,route,purge zoals deze

bespro}cen zijn in Uoofdstuk 1.2.5 kunnen oebruikt

worden.

Door middel van het commando END gaat u terug

naar ae WORKSPACE.

Het beeindigen van de terminal sessie qaat via

het commando OFF vanuit de WORKSPACE.