Vierter 3 fl|resSer Koperntkartska w Toruniu ''^ '^ F R O G R t^
beö ? .
f t M f t f t # p s w f i w i i 0 p j i w i s y i d t m
W o b u r d ) j u b e r
am 15 . Slpcil 1867 »on 8 ll^ r SEftorgenb ab,
\
u n b
am 16 » ?lpnl m\ 8 bi$ 11 tU)r 23 ormittaa§
f t a t t f u r ä c n d e i t ö f f e i i t l i c & e n ^ r t l f s i u d & e r g d t f t l c r
einlabet
CljeoVat © nntljer,
0 i«jdcjl) xifiJ ^fijrimaiiurau).
S n l j t t l t : Sdjulitadjudjtrn öom S D ire fto r.
(Sine wiffenfdjaftlidje 2lbl;anblung fonnte biefem Programm niefit beigegeben werben, Weil ber für biefclbe beftimmte Sefwer Dr. Satyn 3, plötylicty im Saufe bc§ lebten Dnar- tals ftarb unb bie 3<dt unb StrbeitSfraft ber übrigen Setyrer burd) bie Vertretung ityre»
öerftorbenen ßoffegen ju fetyr in Sluftyrud; genommen würbe.
1867 .
Srud ron Dt, Satteinftnoirraclaro.
für bte 3 e^
öon &f?ertt 1866 bt$ 45jletn 1867.
A . $tl)rt>erfrtßtut0.
Sexta.
Drbinariuä: Dr. 3 a lm 3 , feit ßnbe Januar 1867 @ ört|.
1) Religion 3^St. combinirt mit Quinta.
a) ePang-elifdj: Siblifcf)e ©efcf>id)te beS alten SleftamentS. ®ie 5 £auptftüde. Semen neu
©prüfen unb Siebern aus Gollenberg. Ärei=
b elbof f.
b) f a.t 1; o I i f cf;: £a§ neue iEeftament nad) Seioanbolosfi. 33on ®ott unb Offenbarung, ton ber beiiigen Schrift, ben (Sngeln, ber Schöpfung beä ajuu)d)cn unb ber ßrbfünbe. ö a r P jtf a ,
feit Snbe Januar 1867 Slnbrjejeioicj.
2) latrinifd) 9 St. ®ie regelmäßige Formenlehre nach 9Woi3$i3j$ig. Seftüre aus Sd)ön=
born’ź Scfebudj für Septa. Sßöchentlich eine fcbriftliche Hebung. 3 a hu 3, feit Gitbe Sanyar 1867 Schäfer.
9
s z k o l n e
od Wielkanocy 1866 do Wielkanocy 1867.
A . Rozkład nauk.
Klassa VI.
Ordynaryusz: Dr. J a h n s , od końca Stycz
nia 1867 G oertz.
1) Nauka religil w połączeniu z klassą V. 3 godziny.
a) d la ew ang .' Ilistorya biblijna starego testamentu. Wyłożono 5 rozdziałów z nale- żącemi do nich przypowieściami. Uczono się na pamięć pieśni kościelnych z Hollenberga K re id e lh o ff.
b) d la k a to lik ó w . His orya biblijna no
wego testamentu podług Lewandowskiego.
O Bogu i o objawieniu, o piśmie ś., o anio
łach, o stworzeniu człowieka i o grzechu pierworodnym. G a rs z tk a , o l końca Stye«-- nia 1867. A n d rz e je w ic z .
2) Język łaciński 9 gdk. Etymologia
regularna podług Moiszisztziga. Tłumaczono
ustnie i piśmiennie podług S ł on iorna książki
część I. Pisano co tydziró ćwiczenia w domu,
J a h n s , od końca Stycz. 1867. S ch äfer.
4
3) tlfutM) 3 6 t. Qftiirc profaifćbcr unb poetifdjer Stiicfe au-j Äefjrcin’ö Scfebućb untere Stufe; barau bie Formenlehre unb bie Sehre toom einfachen Sag gefniipft. Hebungen im fSiebererjüblen unb ScHamiren. $n 1 6 t. n.
ortbograpt)if(ie tlebungen. Stile 4 29o<bcu ein Diftat ober ein Eieiner Sluffab. F abn«, feit fnbe Fauuar 1S67 r>. ©olenöft.
4) })olnifcf) 2 6 t . comb, m it Q u in ta .
ft) ^ o t n if e f t e 31 b t h . : Sefture profaifd;cr unb poetifd)er S tü d e aus 9 lt;r.ia rfie tric j 2:[;. i . For=
m eutejre. ® e lla m irü b nn g cu. k le in e 2(ufjäfce.
6 d ) tt> a r j
b) ® e u t f d ;c 2 tb tf).: Sßoplinäfi’« G lem tntar*
buch §. 1— 40 bu'chgenomtnen. Gpercitieu unb C jtem poralien. F a b u ? , feit Gabe F a u u a r 1807 © ö r t j .
5) <5>cograpt)ic 2 S t. Sttfgemeinc Ueberficbt ber £anb= unb SBaffertcrtbeiiung auf ber Grbe;
aiigemeine Senntntfj Guropa’«. $ a b n «, feit Gnbe F a u n a r 1807. ß r c i b e l l j o f f .
6) llcd;nrn 4 6 t . 3led;uuug m it benannten F a hlen ; bic 4 6pecie« m it 33rü<ben. © ö r t s .
7) ltaturbrfd)rribuug 2 S t. 'JJaturgcldjicbte ber SSirbeltbiere. © ö r t j .
8) 3 fid jn n t 2 6 t . Hebungen im freien Stufjeidmen geraber Sinien, gerab= frumm= unb gem iftbtliniger F iguren. © ü r t j .
9) jSdjrriben 3 6 t . Dtadb ben heften oon S effbafft ö ö r t j .
Quinta.
Qrbinariu«: S zafer.
1) Religion comb, m it 6cpta.
2) fa tfin i(d ) 9 6 t . Hiepetition be« Gurfu«
oon S e rta ; F o rm mlebre. Ueberfe|ung au« 6<bön=
hont« Sefcbucb fü r Q u in ta 1. 2 b 1- 3)ocabeHers
S) Język Niemiecki 3 godz. r iy t.n o prozaiczne i poetyczne ustępy z k.Lreiua książki wy/.n. czonej dla stopnia niższego; po
tem wąiożono naukę formalną i naukę o zda
niu pojcdyńczem. Ćwiczono się w opowiada
niu tego, co było czytano. Deklamacye. Co ty
dzień 1 godz. ćwiczenia ortograficzne. Co 4 tygodnie oddawali uczniowie małe wypraco
wanie albo w miejscu tegóż to, co im podykto
wano. Jahns, od końca Sty.z lSü7. G oleński.
4) Język polski w połączeniu z klassą V. 2 godz.
a") d!a p o lsk ic h uczni ów: Czytano pro
zaiczne i poetyczne ustępy z llymarkiewicza stop. 1. Naukę forn.alną wyłozon ‘.Deklamacje.
Co 3 tygodnie małe wypracowanie, lub w miejscu tego ćwiczenie ortograficzne. Sch w arz b) d la u czn ió w n iem ie ck ich : Tló na- czono z Poplińskiego książki elementarućj
§ 1 —10. Pisano ćwiczenia w domu albo w klasie. Ja b n s, od końca Stycz. 1SG7.;
jiirtz.
5) Jeografla 2 godz. Ogólny pogląd na podział lądu i wody na powierzchni ziemi.
Ogólna wiadomość Europy. Jahn s, cd końca
■Stycznia 1807. K reidolhoff.
6) Rachunki 4 godz. Rachowano licz
bami imiennemi; potem 4 działania z ułamka
mi. G örtz.
7) Hlstorya naturalna 2 godz. Histo- rya zwierząt grzbietnych. G örtz.
8) Rysunki 2 godz. Rysowano z wol
nej ręki proste linie, potem proste, krzywe i prosto-krzywe figury. G örtz
9) Kaligrafia 3 godz. Pisano podług zeszytów Lcsshaffta. G örtz.
Klassa V.
Ordy nary usz: Se h al er.
1) Nauka religii zob. klassę V.
2)
Językłaciński 9 godz. Powtórzenie i uzupełnienie pensum kl. YI. Etymologia.
Tlómaczono z Schönborna książki wyznaczo*
nett aus Sßödjenilid) f^clftTi^c Hebungen edjdfcr.
3) Sfutfd) 3 6 t. Jefulve attS .ffcbveiu un
tere Stufe. fDtemoruvn non ©ebid/ten. caßtebre;
ortl)ograp£)ifebe Uebungeu; bis ©ube Januar alle 4 Soeben ein Stuffaß, oon ba an alle 14 Uage einer, ber abioccttfelub in brr .ftiaffc ober ju .§aufe angefertigt tuuroe. S d jä fe r, feit Cmbe Januar lö67 £ d) miot.
4) JMnifrf) 2 St. mit Srj-ta comb.
5) 4'r.injölifct) 3 St. ipiö§ ©urfuS 1. Section 1—59. Sitte 2 Sonett ein ©jercitium ober ©ftem*
yorate. ti. ©olenSfi.
C) ©eagraplpt ~ £mtfd>lanb mit be=
fonberer Vertief jid)dguug beó prcujjifdjen Staats.
Äreioetfjoff.
7) Hcdjnrn 3 St. SBicbcrfjoluttg ber 23ruc^=
redjuuitg; Seciitulbrüdbe, ciufadte unb jufammen^
gefegte 9tegel=be=tri, ^ittSrcdbuung. ©ört}.
8) llürrbefcbrribung 2 St. 3m S. 9)ota=
nif, im S . »on ben nurbeUofeu tgicten. © o rtj.
91 .3rid)ncn 2 St. Vorübungen jum Sd;at=
tiren; greüjanojddmen nach Vorlegeblättem.
© örtj.
10) Sdjrribcn 3 St. 9la$ ben £cften üon Scffbafft. © örtj.
Quarta.
OrbinariuS: 3 ung.
1) Religion 2 St. comb, mit Tertia, a) cn an g e lif# $ottente.g § 23—46. Sof
fitte beS 31—3;. in größeren Slbfdptitten, Sieber, ftolung beS Äate^iSntuS, Semen üon Vibelfprü-- d?en unb Siebern. 35aS SiffenStoert^efte aus ber Vibelfunbe unb ©rflärung beS erfien Slrtifels.
Sd^önfelb.
nej fl!a klassy V. część I. Uczono się na pa
mięć wokabuł podług Lcntza. Co tydzień pi
sano ćwiczenia domowe S chäfer.
3) Język niemiecki Czytano z Kehrei • na książki dla stopnia niższego wyznaczonej.
Uczono się na pamięć wierszy. Nauka o zda
niu. Ćwiczenia ortograficzne, aż do końca Stycznia co 4 tygodnie pisano wypracowanie, potem co l tygodnie na przemian raz w kla
sie raz w domu. S chäfer, od końća Styci.
1867. S c h m id t
4) Ję*yk polski zob. kl. Vf.
5) Język franc. 3 godzin. Tłóma- ezono z Ploeca książki częśc 1. oddz. 1_59 Co 2 tygodnie pisano ćwiczenia w domu lub w klasie. G oleński.
6) Jeogt afla 2 godz. Jengrafh Niemiec z szczególne»! uwzględnieniem państwa Pr«- skiego. K rei del hoff.
7) Rachaniu 3 godz. Powtórzenie ra
chunków z uainkaini. 4 działania z ułamka
mi dziesiętnerni, o prostej i złożonej regule trzech. Rachunki o procentach. U örtz.
8) Hislorya naturalna 2 g dz. La
tem: botanika, zimą o zwierzętach niegrzbiet- nyeh. G ö rt z
9) Rysunki 2 godz. Ćwiczenia wstęp
ne do cieniowania; rysowano z wolnej ręki podług wzorów. G örtz
10) Kaligrafia 3 godz. Pisano podług zeszytów Lesshafita. G örtz.
Klacsa IV.
Ordy nary usz: Ju n g .
1) Religia 2 gdz. zob. kl. III.
a) d la ew an g ie lik ó w : Wyłożono Ilollon- berga § 23—46. Czytano większe ustępy sta
rego testamentu. Powtórzenie katechizmu.
Uczono się na pamięć pieśni kościelnych i miejsc z pisma świętego. Wyłożono najważ
niejsze prawdy wiadomości biblijnej i wyjaś
niono 1. artykół wiary. S chönteld,
b) fatfjofifdj; ®ie Sefyre bon bet ©rbfimbe, bet äßefterlöfung, bon ber ©nabe unb 9tedjt=
fertigung unb bon ben ©aframenten, © a rS jtfa , feit @nbe Januar 1867 Slnbrjeieiiucj.
2) faUinifd) 10 ©t. Seftiire aub ©cf)öu=
boru» £c[c6ucE; 2. Sfjeil 4. 2lbtE)eil. 4 @t.; 6 a=
fuMefyre nad) ©pic)! unb 9Jloiftó§ig 2 ©t. 23ie=
berljofung ber gormentcljre 1 ©t. 23öcf)cntlicf) ein ©jercitium ober Grtemp. Suug. — ißoeti=
fdbe Seftiire auS ©iebeltó tirocinium poeticum im 6 . fabeln bon ippbrus, im SB. au$ge=
ttmljlte ©tiicfe au3 Dbib 2 ©t. ©djafer.
3) ©ricdjifd) 6 ©t. gotmenlebrc nad) ßriiger bis ju ben 5?erbi3 auf ./u .‘ Ueberfefct mürbe bet 1. SurfuS auS ©piefj UebuitgSbudj;
9iegcliniif;igcś ißocabetteruen. 3>m SBiitter alle 14 SCage ein ©perć. ober Cśptemp. ©<$roarj.
4) j0eutfd) 3 ©t. Seftiire profaifdjer unb poetifd)er ©titcfe aus dve£)teiu obere ©tufe; bie Sefire bont jufammengefegtcn ©atje; Hebungen im ©cflamiren. Sttle 3 bib 4 di]od)en ein Sluffaj). S a^nb; feit Gube Januar 1867 Qung.
5) JJolnifd) 2 ©t. comb, mit Tertia.
a) po!nifd)c 9lbtf)eif.: Seftiire profaifdjer
©tiicfe aub dipmarfiemicj 33anb 2 ; ©ebid;te aub Segicibfi’b ©amntfung. ©aplebre nad) Ma
łecki; SJetlamationeu; monatlid) ein 2tuffa^.
©djmarj.
b) beutfcfje 9lbtF;eil.: ^ormeutefjre nub
©pntap nadj dtampmamt. Seftiire auS 3h;mar=
fictbicj 3^)1. 1. 9tlle 2 iBodieit (rpereit. aub Äampmaun’b „Aufgaben" ober (Sptemporalien.
b. © olenśfi.
C) /nuipflfd) 2 ©t. Jßlöfc ©ieincntarbud)
b) d la k a to lik ó w : Nauka o grzechu pier
worodnym, o zbawieniu, o łasce i usprawie
dliwieniu i o sakramentach. X. G a rsz tk a , od końca Stycznia. X. A n d rz e je w ie z.
2) jęz. łaciński 10 godzin. Czytano z Schönborna książki część II. 4 oddz. w 4 godz. Wyłożono naukę przypadkach podług Spiessa i Moiszistziga w 2 gdz. Powtórzenie etymologii w 1 gdz. Co tydzień pisano ćwi
czenie w domu albo w klasie. Ju n g . Czyta
no z Siebelisa tirocin. poeticum latem bajki Phaedrusa, zimą: ustępy z Owidiusza 2 gdz.
S chäfer.
3) Jęz. grecki 6 godzin. Gramatyki uczono się podług Krtigera aż do słów na ui.
Tłumaczono kurs I. Spiessa. Potem kursu II, oddział 17—227 27—31. Uczono się regular
nie wokabuł na pamięć. Zimą co 14 dni pi
sano ćwiczenie w domu albo w klasie.
S chw arz.
4) Jęz. niemiecki 3 godzin. Czytano ustępy prozaiczne i poetyczne z Kehreina książki stopnia wyższego. Wyłożono naukę o zdaniu złożonem. Deklamacye. Co 3, potem co 4 tygodnie oddawano wypracowanie.
J a h n s , od końca Stycz. 1867. Ju n g . 5) ję z. polski 2 godzin, w połącze
niu z kl. III.
a) d la uczniów p o lsk ic h . Czytano prozaiczne ustępy Rymarkiewicza stop. II.
Wiersze czytano i objaśniono z wzorów poetycz
nych Cegielskiego. Nauka o zdaniu podług Małeckiego. Deklamacye. Co 3 tygodnie wy
pracowanie domowe lub ćwiczenie klasowe.
Sch w arz.
b) d la n ie m ie ck ich uczniów : Nauka formalna i składnia podług kampmanna; czy
tano ustępy Rymark. cz. I. Co 2 tygodnie ćwiczenie domowe z Kampmanna „źadaii“, w miejsce tychże pisano ćwiczenia klasowe.
G oleńsk i.
6) Jęz. fi&IlO. 2 godzin. Tłómaczono
£eft. 60—91. 3>ie Sefcfh'icfe 1—42 nad) ißföj}
Gfementarbudbe. Sitte 2 Soeben ein Gyercit.
ober Gjtemporale. ©dbäfer.
7) <5cld;id)!c 2 ©t. ©ef^ic^te ber orienta=
fifcfien Söffer, ber ©rieten uub DJlaceboniet biäjum Sfobe 2lfefanber3 beS ©roßen; ©efducbte
’jRom’S unter ben Königen.
<5cogr(ipt)ic 1 ©t. ®ic eui'opäifc^cn Sänber mit ShiSnalnue 5Deutfcbla«b3. yabnS, feit Gitbe Januar 1867 ©c^loarj.
8) (ßlttj)rmatik 3 ©t.
a) ißfanimclvie 2 ©t. 2>ic £ef;re ton ben g.uabeu Siiiicn nnb SSiufeln, ton ben iparaM=
£i;ticit, ber Gongrucnj ber Srciecfe, ben ißaraP lelogrammett.
b) 2f i i t b nt c t i f 1 ©t. 9fabatt=, fEermin=,
©efettfdjaft^, 9)li]cbung$= uub iiettenrccbnung.
2'iöcf)cntfic£) eine nritfmtetifcfte, juiueilen eine pla=
nimetrifdbc ?lrbeit. © 6 m i b t.
9) fJridjitftt 2 ©t. jyrcibunbjcidmen; 3luf=
’,eicbn:n ber Steile bc3 mcufdblidjeu ftörpcrb;
X^ierfornten unb arcf)iteftoni|cbe Weiterungen;
Anfänge teS perfteftioifeben 3eidmen3. 2tu bie=
fern Unter riebt uabntcn im S. 21 im 38. 20 itertianer 3U;eü. © ö rtj.
Tertia.
Drbinnrim: ©cbmarj.
1) Religion mit Guarta comb.
2) ^nteinifd) 10 ©t. Caesar de bell.
Gail. üb. 5—7. 4 ©t. ffiiebcrbofung ber Gafus=
lebte, ©pntap ber Slbfectita, Pronomina, jki=
pofitionen, Tempora nnb Modi nacb iDioi^ib- big 2 ©t. 2B3cbent(icb ein Gpercitium ober ©rtem- porat. l ©t. 3JiüubIicbe3 Ueberfeęen ans bem
©eutfdben ins £atein. nach ©ptefj. 1 ©t. 3 mtg.
StuSgeWäb^ Stüde aus Ovid. tuetaui. lib. 5 6. 7. 8. © d ;lta rj.
Ploetza książki elementarnej § 60—91. Kawał
ki 1—42 podług Ploetza książki elementar nej. Co 2 tygodnie pisano ćwiczenie albo w domu, albo w klasie. S ch äfer.
7) K isterya 2 gdz. Historya narodów wschodnich, Greków i Macedończyków aż do śmierci Aleksandra W. Historya rzymska za panowania królów. J a h n s , potem S ch w arz.
Jecgrafla 1 gdz. Kraje europejskie wy
jąwszy Niemcy. J a h n s , od końca Stycznia 1867 S ch w arz.
8) Matematyka 3 gdz.
a) P 1 a n i m e t ry a : Nauka o liniach prostych i kątach; o liniach równoległych; o przysta
waniu trójkątów i o równoległobokach.
b) A ry tm e ty k a 1 gdz. Rachunki o ra
bacie, terminach, spółce, rachunki łańcuchowe.
Co tydzień wypracowania z arytmetyki, cza
sem i z planimetry i. S c h m id t
9) Rysunki 2 gdz. Rysowano z wol
nej ręki; potem rysowano części ciała ludz
kiego, formy zwierzęce i ozdoby a: chi tekto
niczne. Początki rysowania według perspe
ktywy. Zimą brało udział w rysunkach uczni kl. III. 21, latem zaś 20. U örtz.
Klassa I I I
Ordynaryusz: S ch w arz.
1) Religia
Wpołączeniu z kl. IV.
2) Język łaciński 10 gdz. Caesar de bello Gall. lib. 5.—7. w 4 gdz. Powtórzenie nauki o przypadkach. Składnia przymiotni
ków, zaimków, przyimków, czasów i trybów podiug Moisisztziga 2 gdz. Co tydzień pi
sano ćwiczenie albo w domu albo w klasie 1 gdz. Ustnie tłómaczono w książce Spicssa z niemieckiego na łacinę I gdz. Jun g . Ovid metam. lib. 5. 6 7. 8. czytano najwyborniej
sze ustępy; na każdą godzinę uczono się mniej lub więcej 5 wierszy na pamięć.
S ch w arz.
—
8
—3) łSrlfdjild) 6 6 t. Xenoph. Anabas, pb. 5. unb lib. c. 1. 2. 3. gormenteßre mit bea unregelmäßigen Serben. Me 2 Sßodßen ein ßjercitium ober ßjtemp orale. 9Jlünblicße3 Ucberfebm au§ Spieß. — 2 St. Iłom er Odyss.
I. 3, v. 300 btó ju ßube, bann lib. 1. ß ja p lie fi.
4) ülrutfd) 2 St. Söicberßotung ber Saß*
leßre. Hebungen im SiSpottiren unb ©iclla*
miren. Settüre auS 5tef;rein’S Sefebitcß obere Stufe. Me 3 SBocßen ein Mffaß. n. © o lensfi.
5) ^olnifd) m it Q uarta comb.
6) JJr(Utjä|tfd) 2 St. Settüre au»getoäßl*
ter Stüde aus Sübeding ©ß. 1. ©rammatil nad) Stoß 2. SurfuS, Section 1—46. Me 2 äöoeßen ein ßjercit. ober ß .'temporale. Scßäfer.
7) <Scfd)id)tc 2 St. 23ranbeuburgifcß=preit=
ßifeße ©efeßießte mit 33etüdficßti; ung ber
©eutfeßen SeidßSgefcßicßte, bis jum ©obe grie=
brießs b. ©r.
(Seograpßie 1 St. $aS Sttpenfßftem; bic potitifdje ©eograpßie ^reußenS uitb ber anneltir*
ten Sauber, ©amt bie außereuropäifdßett Sauber mit einer furjen ©efeßießte ber ßntbeduitgen.
Scßm arj.
8) ptalßcm.itik 3 St.
a) ^planim etrie 2 St. Seßre oom Greife.
Stergteicßung unb Söcrecßnuug bcS g'täcßeuinßaltS gerabliniger Figuren; äleßnlicßfeit ber ©rciede, Söfuitg ooit ßonftndtionSaafgaben.
b) 2lritßm etif 1 St. ©ie SpecieS mit ein*
faeßen 23ucßftabengrößen unb ipoteitjen; bas ipotenjiren unb 2lu-o}ießen oon SSurjeln. Sille 2 2Bod;en ptanimetrifeße ober aritßmetifd;e feßrift*
ließe Arbeiten. S djm ibt.
9) llituvbcfcßreibung 2 S t. 3 m S . S o*
tanif. ©ie Organe ber .tpftanjen in anato*
mifeber uitb pßpftologifbßer Sejießung; ^uffieuS Sßftent. 23efd;reibu»g lebenber tßflanjen. 3m
3) Jęz. grockl 6 gdz. Xenof. Anabas, lib. V., lib. VI. cap. 1. 2. 3. Naukę formalną włącznie słowa nieforemne wyłożono. Co 2 tygodnie ćwiczenie domowe lub klasowe. Ustnie tłómaczouo w książce Spiessa 2 gdz. Horn.
Odys. lib. 3. od w. 300. aż do końca, potem ks. 1. C zap lick i
4) Jęz. niemiecki 2 gdz. Powtórzenie nauki o zdaniu. Ćwiczenia w dyspozycyach i deklamacye. Czytano ustępy w Kehreina książce wyznaczonej dla stopnia wyższego.
Co 3 tygodnie wypracowania domowe. Go- leńsk i.
5) Jęz polski Zobacz klasę IV.
6) Język franc. 2 gdz. Czytano ustę
py w Liidekinga książee w części I. Wyło
żono gramatykę podług Ploetza kurs II. Od- dziuły od i—46. Co 2 tygodnie ćwiczeuia domowe lub klasowe. Schäfer.
7) Historya 2 gdz. Brandenbursko- Pruska historya z uwzględnieniem historyi państwa niemieckiego, aż do śmierci Fryderyka Wielkiego.
Jeografia 1 gdz. System Alp europej
skich; polityczna jeografia Prus i krain na teraz wcielonych. Jeografia krajów i państw pozaeuropejskich. Na końcu wyłożono histo- ryą odkryć. S ch w arz.
8) Matematyka 3 gdz.
a) p la n im e try a: nauka o kole, o porów
naniu pewierzchni figur prostoliniowych. O podobieństwie trójkątów. Jeometryczne za
gadnienia.
b) a r y tm e ty k a 1 gdz. Cztery działa
nia jednowyrazami i potęgami. Nauka o potęgach i pierwiastkach. Co 2 tygodnie ćwiczenia jeometryczne lub arytmetyczne do
mowe. S c h m id t.
9) Historya naturalna 2 gdz. Latem
botanika o pojedyńczych i złożonych organach
roślin z względu anatomicznego i fizyologicz-
nego. System Juszego. Opis roślin żyjących.
9
SS. 3°błogie. Äurje Ueberfic^t übet baS Xf>ter=
reid). ©cbmibt.
Secunda.
Drbinariuä: p. © olcnsfi.
1) Religion 2 <St comb, mit łjkima.
a) erangelifcb: ®er ©alaterbrief unb bet 1. Äortntberbrief tourbe in ber Rrfpra<be gelefen.
Jfircfengefcbicbte bis ftarl b. ©r. $atecf)tömu3 unb Sicher loiebertjott. £a» Uli änifetse unb 2ltl;anafianifd;c Spmbol. 6 d) ö n f e l b.
b) fatbofifdj: 3Die £el;rc ron ber SBelfc erlüfung, oon ber Äircfye, ber ©nabe unb 9lecbt=
fertiguug unb oon ber 2>oIlenbuug beS 9teicbe§
©otte<3. — Äird;enge)<^i<^te pon 1518—1845.
©a r 3jtfa , feit Januar 1 i 67 Slnbrjefetoicj.
2) .fatriuild) 10 St. ©elefen: Cicero Cato major, Laelius, or. pro Ligario pro Milone unb einige Säriefe, ißrinatleftüre: Sallust, Cati- Iina, Livius lib 2G. ©rammatif: SBicberbotung ber gormen= unb ©afu§lel;re, bann bie £ef>rc oon beu Temporibtis unb Modis nach ÜJloifjiä5
|ig. iUüubticbe Ucberfebung au» Siipfte. 2lu»
Cicero retropertirt unb einige Kapitel memo=
rirt. SSöcbentiicbe Gpercit. ober ©ptemporalien.
Sie Oberfefunbaner lieferten 6 Stuffü^e. P.
© oleu3fi. Siebter 2 St. Virgil. Aeneis lib.
8. u. 0. ©inige ©flogen, © japlicfi.
3) ©ritd)i|d) 6 St. ißrofa 4 St. 3m S.
Herod. lib. 1., c. 95—182; im 23. Xenoph.
memorabil. Hb. 1 u. 2 bis c. 7. Spntap beS SlomenS uad) $alm. 1 St. für ßpercit. unb ßftentporalien. S e r S ire fto r. Homer Odyss.
lib. 13—17. ißrioatleftüre Hb. 1—5. 2 St.
Sung.
Zimą Zoologia. Krótki pogląd na państwo zwierząt. S chm idt.
Klassa II.
Ordy nary usz: G o leń sk i.
1) Religia 2 gdz. w połącz. X kl. I.
a) d la e w a n g ie lik ó w : czytano list do Galatów i do Koryntyan w języku pier
wotnym. Dzieje kościoła aż do Karola W.
Katechizm i pieśni. Wyznanie wiary Nicej
skie i Atanazyańskie. S ch ö n feld.
b) d la u czn ió w k a to lic k ic h : Nauka o odkupieniu, o kościele, o lasce, o usprawie
dliwieniu i o spełnieniu się królestwa bożego.
Historya kościelna od 1518 — 1845.
X G a rsz tk a , od końca Stycznia 1867 X. A n d rz e je w ic z .
2) Język łaciński io gdz. Cicero Cato maior, Lälius; orat pro Ligario, pro Mllone;
czytano potem kilka listów. Czytano pobież
nie Sali. Cat. div. lib. 26. Gramatyka. Po
wtórzenie nauki formalnej i składni rządu.
Potem wyłożono naukę o czasach i trybach podług Moisisztziga. Tlómaczono z niemiec
kiego na łacinę podług książki Stlpflego^
Z Cieerona retro wertowano i uezono się kilka rozdziałów na pamięć. Co tydzień pisano ćwiczenia w domu albo w klasie. Ucznio- wiesekundy wyższej oddali w póhoczu zimowćm 6 wypracowali łacińskich. G ó leń sk i. Virgil Aeneis lib. 8 i 9. Czytano i kilka eklóg.
C z a p lic k i.
3) Jęz. greokl 6 gdz. Prozy 4 gdz.
w półroczu latowem. Herod. lib. I. cap. 95
— 182. w półroczu zimowćm Xenoph. memor.
lib. 1 i 2 aż do rozdz. 7. Wyłożono składnię zgody i składnią rządu podług Halma. W l gdz. oddawano i • rozbierano ćwiczenia albo w domu albo w klasie pisane. D y rek to r^
Hom. Odyss. lib. 13—17. Czytano pobieżnie
lib. 1—5. Ju ng.
—
10
—4) Drutfd; 2 ©t. ©etefen unb erilärt mürben: bie Äüuftter öon ©d;itter urtb ©cĘ>if=
ferS SBalleufletn. Hebungen im 5Di3poniren, freie Vorträge. SJiottatücE) ein äluffafj. 2>mtg.
5) fJohiifcb 2 6 t.
a) ip
dIn i fd;e 2tt»tf>eiluug: ©elefert Powrót Posła bort Niemczewicz, Marya bon Malcze
wski unb Pan Tadeusz bon Mickiewicz,
©irrige Ibfctmitte ber ©rammatif naćb Ma=
łecki. grcie Verträge, SRonatlid) ein Sünffafc.
E jap iicfi.
b) 3)eutfcf;e Slbt^eilung: mit fßrirna comb, ißrofaifc^e unb poetifcf;e Stüde aus 9łt;marfie=
miej Xi). 1 unb au§ Gegielsfi mürben gelefen.
©pntaj: nacb Stampmann; alle 2 SSodjen ein
©percit. and Äampmannä Stufgaben, ober ein
©^temporale. © cf) m a'r j .
G) ^ranjölijd; 2 6 t. ©elefeu mürben au3=
gemäf;Ite ©triefe aus Sübecfing 2. Xi). ©ramma*
tif nadj fßföf; Seftioit 46—78. Sitte 2 33od;en ein Gpercit. ober ©ptemporale. Schäfer.
7) $tbräifd) 2 6 t. gormeufef;re bis jur Siominalbilbung. Seftüre aus ©efferS @fementar=
bud;. ©d;önfclb.
8) <®r|cj)id;te 3 6 t. ©efd;id;te beS §ette=
niSntuS unb ber 9tömer bis jum Untergange beS abenblänbifdjcn dteid;S. 3)aS SJtitteialter bis jum Verträge ton SBevbun. ©cfjmarj.
9) ^Uatl;cmatik 4 6 t.
a) © eom etrie 2 6 t. Proportionalität ge=
raber Pinien, ^Berechnung ber ©eiten regulärer Polygone. Slufgabett aus ber red;nenben ©eo=
metrie. ©oniometrie unb bie Elemente ber £ri=
gonometrie.
b) 2Iritf;m etif 2 ©t. 9ted;nungen mit SSure jefgrüfjeit uub Sogaritfmien, ©leid; ungen beS 1.
uuo 2-. ©rabeS mit einer Urtbefannteit. 14tä=
gige- plantmetrif^e, trigonometrifdje ober aritb=
metifebe fd)rifttid;e Sirbeiten, ©d;mibt.
10) pijtjftb 1 ©t. Sffuftif; ÜKcdjanif ber tropfbar=ffüffigen Sörpcr. ©djmtbt.
4) Jęz. niemiecki 2 godziny Czytano i wykładano Szyllera: „ftiinftler i SBaHenftein"
ćwiczenia w dyspozycyach, wolne wykłady.
Co miesiąc wypracowanie. Jn ng . 5; jęs. polski 2 gdz.
a) o d d z ia ł p o lsk i: Czytano: Powrót Posła p. Niemcze wieża, Maryę Malczewskiego i Pana Tadeusza p. Miczkiewicza. Niektóre oddziały grammatyki podług Małeckiego.
Wvlue wykłady. Co miesiąc wypracowanie.
C zaplick i.
b) o d d z ia ł ntem. połączony z klasą i.
Czytano ustępy prozy i poezji z Rymarkie- wicza cz. I. i z Cegielskiego, Składnia pódl.
Lampmana; co 2 tygodnie ćwiczenia z Kamp*
mana lub extemp. Pen warz.
6) Jęz. francuski 2 gdz. Czytano wy
brane ustępy z Lüdeckinga cz. II. Granuua- tyka podług Plotza lekcye 4G—78. Co 2 tv- godnie ćwiczenie w domu lub w klasie pi
sane. S ch äfer.
7) Hebrajskie 2 gdz. Nauka o for
mach aż do tworzenia imion. Czytano Sefle- ra książkę elementarną. S chönfeld.
8) H istorya 3 gdz. Histoiya Greków i Rzymian aż do upadku państwa północne
go. Historya średnia aż do układu w Wer- dun. S ch w arz.
9) Matematyka 4 gdz.
a) G e o m e try a 2 gdz. O proporcyalności linii prostych, obrachowanie boków regular
nych wieloboków. Zadania obrachunków ge
ometrycznych. geometry a i początki trygo- nometryi.
b) a r y tm e ty k a 2 gdz. Rachunki z ilo
ściami pierwiastkowemi i logarytmami; rów
nania 1. i 2. stopnia z jedną nieznajomą. Co dwa tygodnie planimetryczne, trygonometrycz
ne, lub arytmet. piśmienne roboty. S chm idt.
10) Fizyka 1 gdz. Akustyka, mecha
nika ciał kroplisto-płynnych. S ch m id t.
Prima.
DrbiuariuS: © japlicfi.
1) łlrligion comb. mit ©ccunba.
3)
jfatcinilcł)
8 S t. 3 '» ©•Cicero de offic. lib. 2 unb3 3 St. Livius lib. 25 1 St.
3nt 2B. Cicero or. in Verrem lib. 4 3 St.
Tacit. Agricola 1 St. 3Jłiinblid)e3 Ucberfefseu au>3 Siipflc unb fHetronertiren au-3 Cicero.
1 St. ©ytcmperal. unb @percit.; im SB. audj 3H-S=
puttt=Ucbungeu 1 St. SOionattic^ ein 3luffa(j.
E jap licfi. Hor.it carm. lib. 3. unb 4. carai.
seculare Epist. lib. 2, 1; ars poetica. 10 Oben lmtrben memorirt unb bie 3)lctrif ber Dben bnrćfigeuomm.m. t>. ©olett-Sfi.
3) (Srird)i|d) (i St. ^m ©• Euripid.
Ipbigenia Tauriea nnb Sopbocles Pbiloct.
SB. Lycurgi or. in Leocratem, Plato Apolog.
Socr. uub Crito 4 St. Homer. Hias lib 19
—24 1 St. Sßriüatlcftiire Ilias lib. 13 — 18.
(śperdt. unb (Sętemporal. 1 St. 5)er X i r e f t o r 4) Stutlrlj 3 St. Siteraturgcfdjidjte uon ber erften fdjleftfctyen Schule bi» auf ©ötye« Zob.
(Mefeu mürben in ber klaffe Sßroben yt ben befpro^enen Scbriftfleffent. Sprioatleftüre: Sefftug»
üarfoon, über baź Epigramm, über bie A-abel;
©ötijes (Sgmout uub ©ö$. Hebungen im S£i§=
ponireit nub in freien Vorträgen. SJamaUid) ein 2luffa§. 3 «i 23. l St. £ogif. u. © olensfi.
5) JJoluifd) 2 St.
a) SJ1 oIu ifdje 21 btljeilung: Sitcraturgefctjicbte:
von ber ©podje bes Mickiewicz, ©elefen bas?
SBidjtigfte »on Krasińki,Słowacki, Morawski, Za
leski, Goszczyński, Olizarowski. $reie Verträge.
Sitte 4 Soeben ein Stuffag. 63 ap lir fi.
b) Dcutfd;e 21 bti;eil. comb, mit Secunba.
b) 4Mtt)ö(ifd» 2 St. L’Avure por Mo
lare. 2l:t?gemäblte Stüde aui Herrig unb Hurgny. 2PIe 2 3Bod)eu eilt (ipereitium ober tiftemporale. Schäfer.
7) ^ebriifdj 2 St. Spntay. Seftüre: einige
Klassa I.
Ordynaryusz: C zaplick i.
1) Religia zob. kl. II.
2) Ł iciaa 8 gdz. Latem Cic. de off.
kg. 2 i 3. 3 gdz. Liviusz ks. 25 1 gdz.
Zimą Cic or. i» Verrem ks. 4. 3 gdz. Tac.
Agr. 1 gdz. Ustne tłomaczenie z Silpfl. i re- trow. z Cicer. L gdz. Ćwicz, domowe i w klassie pisane. Zu*« ćwicz, w rozprawianiu 1 gdz. Co miesiąc wy praco w. C za p lic k i.
Wiersze llorac. ks, 3 i 1; carm. sec. Epist.
ks. 2, l. ars poetica. 10 ód uczono się na pamięć i rozbierano ich metrykę. v. G oleński-
3) J<;z. grecki jfi gdz. Latem Eurtp.
Ifigcuia Tauriea i Sofoklosa Filokt. Zimą Lycurgi or. iw Leecr. Piat. Apol. Socr. i Crito 4 gdz. Horn. Hias ks. 19—24. 1 gdz.
Prywatnie czyt. JB. ks. 13—18. Ćwiczenia domowe i w klasie pisane 1 gdz. D y rek to r.
4) Niemiecki 3 gdz Historya litera
tury od pierwszej szkoły szląskiej aż do śmierci Gothego. Czytano w klasie próby wspomnianych pisarzy. Prywatnie: Lessynga Laokoona, o epigramie, o bajkach; Giitliego Egmonta i Goetza. Ćwiczenia w dyspozycyaeb i w wolnych wykładach. Co miesiąc w ypu
cowanie. Zimą I gdz. logiki. G o leń sk i.
5) Jęz. polski 2 gclz.
a) o d d z. p o lsk i: historya literatury od epoki Miczkiewicza. Czytano najgłówniejsze utwory Krasińskiego, Słowackiego, Morawskie
go, Zaleskiego, Goszczyńskiego, Olizarowskie- go. Wolne wykłady. Co 4 tygodnie wy
pracowanie. C z a p 1 i ck i.
b) oddz. n ie m ie c k i: patrz kl. I!.
•O Francuzki 2 gdz. L’avare «.rzez Moliera. Wybrnie ustępy z Herr igr» i Bur- gaja. Co 2 tygodnie wypracowanie domowe lub w klasie S c liii ter.
7) H ebrajski 2 gdz. Składnia. Czy-
—
12
—Äapitel aus bau 2. Sud; ÜJtoftö uub einige
^'1 atmen. S cb ö n f e l b.
y)
C5rfd)id)te3 St. ©efd;id;tc bev neuern 3-it. 3m 2ö. 1 St. Repetition ber ©efdjitfite beb 2Uterti;umb uitb beb i'Uttetalterb. T e r T ire fto r.
2)
^ tt.itl)fn n tih4 St.
») © eom etrie 2 St. Trigonometrie; 33ie=
bertolumj unb Erweiterung beb 'ßenfumS ber Seatuba. Repetition mehrerer Slbfctgnitte ber
^ianimetrie unb Stereometrie.
b) ütritßm etif 2 St. ©leicfptngctt 2ten ®ra=
beb mit mehreren itubcf.muten ©röfwn. Tiopl;an=
tiid;c ©teictmngen; Uebitngcn im Rnfcfccu non
©leidnuigen; bic EomlHuatioubIel;re, ber l'ino=
mifebe tpelprfat:,; figurirte 3 ahlcm Rite 2 2So=
eben bäubtidie ober JHaffcn=2lrbeiten aub alten Webieteu ber ElementarSDiatbematif. Sd;m ibt.
10) pijijüi; 2 St. Dptif. Sdjmibt.
tano kilka ustępów z drugiej książki Mojzc«
sza i niektóre psalmy. S eh ö n teld .
8) Kistcrya 8 gdz Ilistorya nowsza.
Zimą 1 gdz. powtórzenie historii starożytnej i średniej. D y rek to r.
9) Matematyka 4 gdz.
al g eo m etry a 2 gdz. trygonometrya;
powtórzenie i rozszerzenie zadania klassy II.;
powtórzenie kilku ustępów planimetryi i ste>
reoir.etryi.
b) a r y tm e ty k a 2 gdz. ltównania dru
giego stopnia z kilku nieznajomemi ilościa
mi. Równania dioplinn. Zadania w ustawia
niu równań; nauka o kombinacyach; ćwicze
nia binouiiezne, liczby figuryczne. Co dwa tygodnie w domu lub w klassie pisane wy
pracowania z całego pola matematyki elemen
tarnej. S chm idt.
10) Fizyka 2. gdz. Optyka. S ch m id t.
@ efan g :itn tc v rtd ;)t 5 St. w.
3 wcite © efangflaffc:
ßerattnif? ber Roten, Treff- uub rbptfmufd^c ile=
buugen obne unb mit Tert 1 Sr. S to lp e.
Erite © efaugflaffe;
Einübung ooit Elwreu, Tenor unb Raf] 1 S t ; Sopran uub Rit 1 S t ; alle Stimmen 1 St.
combinirt. S tolpe.
1 St. W. iitrdwugefaug ber ePaitgefifd)en Schüler bei iperrn S tolp e, ber fatlmlifdjen bei .vSerru Elemcntarlciwcr R tijgalbfi.
Tie jiiOi)d)en Sdjüler ber 4 untern ßlaffcn er=
Helten iu 4 mödyntlid;eu Stunbm Religionen unterricht Pöu .§errn Rabbiner Dr. pollacf.
23orbei4ähmg£Haffe.
■Orbinariue: Äreibell;off.
1) Religion 3 St. Riblifd;e ©efdjidRe nad) Rolbe. Tie ©ebote unb bas Rater unfer würben gelernt. Äreibelljoff.
Śpiew y 5 gdz. tygodniowo.
II. klass.n śpiew u:
Znajomość nót, ćw czenia rytmiczne i trafia
nia z textern i bez textil 1 gdz. S tolpe.
I. k la s s a śpiew u:
Wprawa w chórach, tenor i bas 1 gdz. So
pran i alt J g dz; wszystkie głosy połączone 1 gdz. S tolpe.
1 gdz. śpiewu kościelnego uczniów ewan- gielickich u S tolpego, Katolickich u M iz- g a lsk ie g o nauczyciela elementarnego.
Uczniom żydowskim czterech klas niż
szych udzielał naukę religii w 4 gdz. tygod
niowo, rabin p. Dr. P o llaek .
1) Religia 3 gdz. Historya biblijna podług Koldego. Uczono się przykazań i ojcze nasz. K re id e lh o lf.
Klassa przygotowawcza.
Ordynaryusz: K reid elh o ff.
2) Orutld) 9 £ t .
1. A b te ilu n g : Sefen unb ©rffdnmg bon Sefeftficfen au* bem Äinberfrcunb non ^sreufs unb SBctter Jbcil 1; barnit Ä'.nntnijj beb Artifel-S, Subitautiob, Slbjeftinb nito SJevbumd perbunbeu.
Crtbograpbifcfje Hebungen;
2. A b t e i lu n g : btc g-ibel non ©rutsmadjer mürbe gelefett. Äreibelfyoff.
3) |lalnifrf) 2 St. mit ben polntfcben SdhUent. (Sd>reib= unb Scfesllnterridjt nach Stofotmcj, leidste Scfeftiicfe aus Apiuarfiemicj Sbcit 1. Äenntnifj ber Sftcbetbeile. Sedinatioit ner Jpaupt= unb ßigenfcbaftblnörter. © o rty
4)
Hcdjnrn5 St.
1. A b te ilu n g : bic 4 Specieb mit uubenanm ten galten, dtejoluiren unb dtebucireu.
2. A b te ilu n g : bic crften 3 Speäeb mit uu=
benannten ;jui;[m. Ä r e i b e l f)0 ff.
5) ©rograpłjir 2 St. ^ciontbśfunbc:
epreniitj ißofen. Ä reib eil; off.
G) 5d)änfd)tcibnt 4 St. nach Seff&afftö .pefteu. Äreiöelljoff.
2) Jęz. niemiecki 9 gdz.
]. oddział. Czytano i wykłada :o nstcpv do czytania z „Äinberfreuab“ p. Preussa i Vettra; z tern połączono znajomość, artykuł«, rzeczownika, przymiotnika i słowa. Ćwicze
nia ortograficzne.
2. oddzi ał: czytał elementarz Griitzmachra.
Kroi dclii o ff.
3) Jęz. polski 2 gdz. uczniowie polscy.
Ćwiczenia w pisaniu i czytaniu podług Sako
wicza, łatwe ustępy z ltymarkiewicza część 1. Znajomość części mowy, deklinacya przy
miotników i rzeczowników. Gört z.
t) Rac banki 5 gdz.
1. o d d z ia ł. Cztery działania z liczbami nicmianowancmi. Sprowadzanie i rozwiązy
wanie.
2. o d d z ia ł: Pierwsze trzy działania z licz
bami niemianowanemi. K rei dcl hoff.
5) Jö„grafla 2 gdz. Wiadomości o miejscu rodzinnem. »Wielkie Xiestwo Poznań
skie. K r e i d e l h o f f
G) Kaligrafia 4 gdz. Pisano podług Lesshaffu wzorów. Kreidel hof f.
folgende arbeitet:
1.
o
3.
4.
5.
e;
9.
IG.
1.
iSgemata mürben in jSeima bc= Następując zadania w klasie Iszćj obro
bione zostały:
3m £eutf<$eu: W Języku niemieckim:
58raud)t nur ber Solbat tapfer ju fein?
Ueber bie Gutmicflung ber beutfdjen ifoejte im 17. 3 al;rl)unbert.
aSoburd) merben nad; einem Aubfprttd;e Dtfrieb 9Mlevb. große uitb glüdlid; beftau=
bene C^cfaljren bie büdpte SBofylttyat für bie Wülfer? (Gt;rie).
n i w ę u x a i o o c s v ßqo Toig d s iv ö v x u x u v .
®er ©ebanfe „©ott fiet;t bid)" ein toaruenber unb ein tröftenber ©ebanle.
iöegtünbuug unb 93efd)ränfung beb Sprudieb: bab Sitte bemalte.
O v n a w b ę d v ö ^ u g ipsQsiv sviv%Cav.
(Gf;rie).
Sdüoeigcu ift eine Äunft. (itlaffenarbcit).
2Belc^c Gommunieationbmittel bieten fid) gegeumdrtig für ben SSerfe^r ber SWeuf^enkar?
£ab Sterna ber Abiturienten.
3m «at eini je^en: W j ę z y k u ł a c iń s k im :
Quibus rebus factum sit, ut Graeci cx gravissimis bellis contra Pensa# gostie sup«-
riores dUcederent?
— 14
2
.In Sulla secuta est honcstam causam non honesta victoria. Cic. de off. lib 2, § 27.
3. Ultima sempcr
Exspectanda dies homini diciquc kcatus
Ante obitum nemo supremaque fuuora debet. Ovid Metam. 3. 135.
4. Ułud Sallustii, „et bello et pace darum fieri licet,“ exemplis ex historia petitis demonstretur.
5. Belli civilis, quod inter Pompcjum et Caesarcm gestum est, causae et evectus ex- ponantur. (Älafjenarbeit).
6
.Triginta tyrannorum Athcnis imperium quomodo sublatum est?
7. Atque ut magnas utilitates adipiscimur conspiratioue hominum atque consensu, sie nulla tarn detestabilis pestis est, quae non homini ab homiue nascatur. Cic. de off.
2, 5, IG.
8
.Iloratii odarum libri 3, crm. 16 argumentum addita rerum uberiore explicatioue.
9. 1>a$ 3:t)cma her Abiturienten.
3m ^olniid^cn: W j ę z y k u p ol s k i m :
1. Talent nie użyty jest jak skarb zagrzebany.
2. Dla czego poezya polska w wieku 17. i w pierwszej połowic 18g« kwitnąć nic mogła?
3. Nieszczęście jest szkolą wielkich mężów, 4
.Znaczenie tych wyrazów poety:
„Wiecznotrwały ten na ziemi, Kto swą śmiercią życie plemi,;
Lecz kto życiem swem śmierć daje,
Ten gdy skona, już nie wstaje." (N. Z. Krasiński).
8. Czy klimat i natura kraju na duszę i wykształcenie ludzi wpływ wywierają ? 8
.Nauka największym skarbem.
7. Donec eris felix, multos numerabis amicos.
8. 2>a3 Steina feer Abiturienten.
Aufgaben ju ben fd>rift(i'cf>cn Qlrbetten ber Ć(łer- 5 lbifunenteiu^iufuntj.
3 m Seutfdjen:
S)a$ ©ołb ift ein guter Wiener, aber ein bojer ,'öerr.
3 m S at e i n i f ^ c u:
Fortuna plerumquc eos quos plurimis beneficiis orn^vit, ad duriorem cajmm reservat Bell. Alex. 25.
3 « t * } ) o ln ijd ) e n :
Walka romantyków z klasykami w Polsce.
3 n ber SDlatfyematif:
f H H v p r = ‘
• '
15
2. ßtnei atitę»metif($e Dteiben pon 7 unb ron 9 ©liebem fabelt gletdje SlufangS* imb gleiche ©nbglieber; ba§ le£tere ift 1% mal fo grefj als ba3 elftere. ©a3 ißrobuft bet britteu
©lieber beiber Sieben ift 21. 2Bie ^ei§en bie Steihen?
3. ©3 ift ritt ©reied ju beregnen, trenn gegeben finb bie ©ifferettj gtreier ©eiten d — 3 '; bie Summe ber biefen ©eiten gegenüber liegenbett SBinfel y — 133°2l’ 1,2” unb ber 9iabim bes umfehriebeneu ÄreifeS r i n 7,523614*.
4. Sffite groß ift ba3 SSolumen einer getaben fünftantigen Sß^ramibe, trenn ber 9iabiu3 be§ ber ©runbflädje eingefc^riebenen Äreifeä
qz z 4”ift, unb trenn bie ©eitenfanten gleid; beit
©vuitbfanten finb?
© ie Sefjrbücber finb biefelben geblieben,
©od) im tünftigen £d;ulfabre w irb m it ©e*
nefimigung beä fiö n ig l. tßrorinäiaI--©dbuIcoEe»
giuiitä ftatt be« polnifdjcit ßlententarbu<$§ ro n S ß o p Iin S fi ba3 to n S ö o lin g fi unb ©chßn*
fe fü r bie untere b e u tle Slbtheilung ein*
geführt.
B. fOerfit^nn^en
J?gl. ^ r0 t> titjta(s3 c()u (co U f$ tu m § r o n a llg e m e in e re m ^ n t e r e f f e . 33om 1. ÜJlai. ©a§ Slucb „ber fd&IeStnip*
^o lfte in if^e Ärieg" ro n ©h- gontane trirb fü r bie © c^ülerbibliotl;e! empfohlen.
SSom 11. 3Jtai. SSom 1. Dcteber 1868 bürfen n u r foldje 2el;rer al3 © urnlehrcr an ben öffentlichen hohem UnterridbtSanftalten fungiren, ineldje bie rorfchriftsm äßige tßrüfung beftanben haben, ©od; tonnen auf Antrag ber fß ro rin jia lS e b ö rb e n einjelne ©urnlehver auf © runb ihrer bewährten Seiflungen ron Slblegung ber P rüfung entbunben werben.
38om 3, ^ u li. k ü n ftig finb 254f6
©pcmplare ber Programme einsufenben.
Som 27. 3 u li. © ie Aufnahme ron ftorft»
©leben 6ei ber Ä önigl. g o rji SÄfabemie ju 9ieuflabt*@ber3tralbe finbet fü n ftig jebeämal
nur
su Öfter« fta tt.Książki naukowe pozostały te same.
W przyszłym jednakże reku szkolnym zo
stanie za pozwoleniem Król. Prowincyonal- nćj Rady szkolnej zamiast polskiej książki początkowej p. Po plins ki ego, książka p.
Wol i ńs ki ego i S e k ö n k i e g o dla nie*
mieckiego oddziału zaprowadzoną.
B. Rozporządzenia
Król. Rady Szkółce] PrcwiEcycnaliieJ
ogól ne go z n a c z e n i a .
Z dnia 1. Maja. Prowincyonalna Rada szkolna poleca zakupienie książki p. t. Woj
na szlezwick.o-liolstyńska przez T . Fontane do bibloteki uczniów.
Z dnia 11. Maja Od 1. Paźdz. 1868- wolno tylko takim nauczycielom przy wyż
szych zakładach naukowych publicznych u- dzielać nauki turniejów, którzy popis prawem przepisany złożyli. Jednakowoż, mogą na wniosek władz prowincyonalnych. pojedynczy nauczyciele w skutek swych dowiedzionych zdolności od składania popisu być uwolnieni*
Z dnia 5. Lipca. Na przyszkśe m a się:
przesyłać 254f6 egzemplarzy programów.
Z dnia 27. Lipca. Przyjmowanie it- czniów chcących się poświęcić leśnictwu pra j Król. akademii leśnictwa w Nowem mieście- Eberswaldc będzie miało na przyszłość tylko
na Wielkanoc swoje miejsce.
SRorn 19. Qult. bes SPfittgfhDoche 1367 foU in $.'fen 5t; ctjie 3)iteftoren=i?oiifcrenj ber kremuj abgd)alten lnerDeu. ®a-3 JlöuigL f{koüinsial-'6d;ulco!Iegium überfcubet bie gut löefpredjung befiimmteu S^emata jur 33e*
ratljung burd^ baś SeljtercollegUiin.
SSont 23. OEtober. Sie ©filier ber obertt JElaffen »eiche geologie ftubiren »ollen, füllen rechtzeitig Daran erlnert »erben, an betn Unterricht im §ebräifd;en $^etl ju nehmen unö fidh bet Prüfung in biefer ©pracf» bei ihrem Abgänge $u unterziehen,
SBom 19. ©ecember 18Gfi. ®a§ Äönigl.
SBroDtnjiaU©(^ulcoiIegliim überfcnbet eine 2lb=
fchrift ber SSorfchviften für bie Prüfung bei btr Jlönigl. 33 erg=21 fab ernte in Berlin,
33ont 19. ®ccember. 5Die Seiftungen ber
©datier im turnen foden fo»ohl in bett Se=
tnefter=Senfnren, als in ben ülbiturientens geuguiffeit 33eurt[;eiluug fiitbett.
33cm 8. Januar ISG7. ®a8 königliche
$vüDinjial‘©cI)uIcolIegium überfenbet ein ©ut=
achten ber 3Jiebipnal=2lbtt;eiluug beS ÜJiinifte*
riumS in betreff be» Verhaltens ber h^hern
©diulen beim SHuSbntch ber ©holcra unö üer=
orbuet, nach ben in tiefem ©utadjten auSges fprodenen ©rurtbfäjjen fünftig ju »erfahren unb unter f ei nen Um ft än ben e I; e r jtt fchliefeen, a l s bi» bie ©enehui i gung beS f i öni gl . SBrobinj ial t ©d;ulcolle=
giumS ei ngehol t u n b ert l ; ei l t ift.
C. <5&ronik
Sn biefem Schuljahre f;at ber Unterricht mancherlei Störungen erlitten, ßuerft »ar es ber ruhmreiche krieg gegen Deftrcich unb beffen VimbeSgenoffen, meiner bie ©emüther ber Sef;rer unb auch ber Sdfüler in bie lehhaftefte 33e»e=
guug fc|te, obgleich feiner ber jungem Sehrer
Z dnia 19. Lipca. Podczas Zielonych Świątek r. I8G7 ma się odbyć w Poznaniu pierwsza prowincyoualua konfereneya Dyre
ktorów. Król. Pro w, Bada szkolna przesyła kolegium szkolnemu tema ta mające przy jść pod obrady, aby takowe zdanie swoje o nieb wyrzekło.
Z dnia 23. Paźdz. Uczniom klas wyż
szych chcącym się poświęcić teologii, ma się zawczasu przypominać, aby brali udział w nauce języka hebrajskiego i aby się przy swojem odejściu popisowi w tymże języku poddawali.
Z dnia 19. Grudnia 1339, Król. pro- wineyonalne Kolegium Szkolne przesyła od
pis przepisów tyczących się egzaminów przy Król. akademii górniczej w Berlinie.
Z dnia 19. Grudnia, Postępy uczniów w ćwiczeniach gimnastycznych mają być oceniane i umieszczane tak w świadectwach półrocznych jako też w świadectwach abitu- ryenckich.
Z dnia 8. Stycznia 18G7. Król. Pro- wineyonałne Kolegium Szkólne przesyła zda
nie wydziału medycznego ministeryalncgo dotyczące zachowania się wyższych szkól przy wybuchu cho'ery przepisując, aby podług zasad w zdaniu tćm wypowiedzianych sobie postępowano i p od ż a d n y m w a r u n k i e m szkół p r ę d z e j nie z a m y k a n o , ażby Król. Prow. Kol egi um S z k ó l n e o r a d ę z a p y t a n e p oz w o l e n i a swego nie udzi e
liło.
C. Kronika.
W tym roku szkolnym była wystawiona nauka na rozmaite przeszkody. Naprzód spo
wodowała je pełna sławy wojna przeciw
Austryi i jćj sprzymierzeńcom, która umysły
tak nauczycieli jako też uczniów do żywego
wzruszyła lubo żaden ani z młodszych nauczy-
— 17 —
rbir'ber ättom Schüler unmittelbar für ben /lampf in 'ilufptucb genommen mürbe. Siet ftörenber at-i ber Ärieg loirfte aber bie Gbolcra, bie bcfonbcc-S im September fc(;r nerbeercitb in ber Stabt auftrat. Sou pauifebem ©djrecfen ergriffen, nahmen bie auswärtigen Gtteru faft alte ihre Söhne nach §aufe, fo baß bie obertt klaffen faft leer maren. Saburcl) fal; ftcb ber Unter,ieii;nete genötbigt, bei bem Äönigl. 5pro=
biujiaUSdjttlcollcgium ju beantragen, bafj bie yjiidjaclieferien oor betn orbmutg-jmäßigen Ser=
min beginnen unb ftatt anbertbalb 3s5od;en 14 Sago bauern möchten. Sie Genehmigung er=
folgte. 3t[io begannen bie düii cfjacli-öfcvieu am 18. Septbr. unb bauerten bis junt 2. Dctb.
GS ift nicht ju entfcbulbigcn, baß viele ber auS=
märtigen Gtteru ihre Söhne noch lauge nach bem 2. Octhr. ju §aufe behielten, ba bie Scud;e bereits am 'Jtnfange bei Dctbr. bem Grlöfd;cn na[;e mar.
Drei Schüler hat bie Slnftalt in biefent
€d)uljahre burch ben Sob Perloren. Ser SeptU matter i¥tid;alsfi ftarb plö^Ucf) am 23. 2lpril;
in ben ‘KHdjaeliSferien mürbe ber Septimaner Sehmalb burch bie Cholera, am 7. 9toobr. 1865 ber Secunbaner ŚB a u 3 a burch ben SpphuS fortgerafft.
Such baS Sehrerc odegiunt ift Pou SranU heit nidpt Perfchont geblieben. §crr ÄreibcL hoff fab fich ivcgcit eines hartnädigen .§alS=
leibcnS genötbigt, im Septhr. einen öiermöcbeut=
lieben Urlaub ju einer Äurreife nach ©erlitt 31t nehmen. .f?etr SchulamtScanbibat ü u a b e hat bie Güte gehabt, ihn 31t öertreten. Sem genannten £errn fagt hiermit ber Uuterjeicbncte für feine ©efälligfeit unb feinen Gifer, mit bem et ft<h bet mühevollen Vertretung uuterjogen haf, feinen aufrichtigen Sauf.
fiu r j por beit 2öeihnadhtSferien Perlicfj bie Srtnftalt, um eine ipropftei in Äoim tn ju über*
cieli ani ze starszych ucznmw nie h .t spo
wodowany do bezpośredniego w boja udzia
łu. Daleko większą przeszkodę aniżeli woj
na sprawiła cholera, która mianowicie we Wrześniu najgwałtowniej w mieście zapano
wała. Rodzice zamiejscowi panicznym prze
strachem przejęci pozabierali prawie wszyst
kich swoich synów do domu, tak że wyższe klasy prawie wypróżnione zostały. W sku
tek tego widział się niżej podpisany zmuszo
nym udać się do Król. Prowincyonulnego Kolegium Szkolnego z wnioskiem, ażeby ferye Sto. Michalskie rozpoczęły się przed termi
nem prawnie przepisanym i ażeby trwały za
miast półtora dwa tygodnie. Pozwolenie na
stąpiło. Przeto zaczęły się ferye Sto. Mis ch dskie 18. Września i trwały aż do 2 Pażdz.
Kie można tego uniewinnić, że wielu zamiej
scowych rodziców zatrzymało swych synów w domu jeszcze długo po 2. Pażdz. gdyż epi
demia już na początku Pażdz. prawie do
gorywała.
Zakład szkolny stracił w tym roku przez śmierć trzech uczniów. Uczeń klasy przy
gotowawczej Michalski umarł nagle 23.
Kwietnia; podczas feryi Sto. Michalskich, umarli Septymaner L e h w a l d na cholerę, 7 zaś Listopada 1866 uczeń kl. II. Bau za na tyfus.
I kolegium nauczycielskie nie było wol- nem od choroby. Pan Kr ei de l ho f f został zmuszony dla swojego upartego cierpienia na gardło wziąść we Wrześniu cztero-tygodnicwy urlop w celu udania się do Berlina na ku- racyą. Kandydat Pan Quade raczył go upr/.ćj- mie zastąpić. Co dopiero wymienionemu Panu składa niżej podpisany za jego uprzejmość jako tćź za jego gorliwość z którą się pod
jął zastępstwa, swoje szczere podziękowanie.
Krótko przed Boźem Narodzeniem opu
ścił nasz zakład, celem objęcia probostwa
—
18
—nehmen, £err 33icar © a r ^ t f a , ber feit Dfteru 1860 al3 fatholifdjer StetigiouMchrcr au unfernt
©hmnaftutn unter ben fatfyolifcfien ©Gütern fegensrei<h getoirft hat. gur biefe feine 3Birf=
famfeit bleiben ifmt feine Spüler, fotoie bie ganje Stnftalt jn bauernbem Saufe verpflichtet.
2tn feine ©teile trat §err SSicar SCnbrjeie*
łpicj, bisher in XrjemeSjno.
21m 25. Januar b. % tourbe $err Dr.
SSilhclm S aljnź mitten in feiner Sßirffamfeit rout .Schlage plö^lich getroffen unb ftarb nach lpcnigen ©tunben. Ser SBcrftorbenc toar am 22.
Januar 1822 in ber
fykfigcn<proPin3 geboren, gebitbet auf bem ©pmuafium 31t Sxpmeäjno unb ber llniücrfität 3U 33re3lau. ©eit bem 1.
Stooember 1863 loar er an bem t;iefigcn
©hmnafium alä orbentlid^er £et;rer angeftettt.
ÜJiit fe^r gebiegenen Äenntuiffen oerbanb er bie gewiffenhaftefle Sreue in ber ütuSiibung feines ferneren SöerufS; biefeS toie fein ftreng fittlicher ficbensroanbel, unb feine feltene 93e=
fcheibenheit gewannen ihm bie ungeteilte Sichtung feiner ßoHegen unb aller, bie ihn näher faunten unb feinen SSkrth äu fchäfcen
»erflanben. Have pia anima!
Slm 22. SRärg 1867 würbe ber ©eburt3=
tag ©r. SDIajeftät beä flönigä in ber gewöhn*
liehen SBeife gefeiert. §err Dr. to. ©o l e n ä f i hielt bie S trebe.
w Koźminie X. wikaryusz G ar sz tka, który od Wielkanocy r. 1860 jako nauczyciel religii katolickiej przy naszetn Gimnazyiun na u- czniów religii katolickiej błogi wpływ wywie
rał. Za, to jego działanie czują się obowią
zani tak jego uczniowie jako też cały zakład do trwałej wdzięczności. Na jego miejsce wstąpił X. wikaryusz Audr zeje wi cz, który dotychczas był w Trzemesznie.
Dnia 25. Stycznia b. r. został nagle ru
szony paraliżem podczas pełnienia swoich obowiąźków Pan Dr. Wi lhel m J a h n s i umarł po kilku godzinach. Zmarły urodził się 22. Stycznia r. 1822 w tutejszej prowincyi, kształcił się w Gimnazyum Trzeineszeńskiem i na uniwersytecie Wrocławskim. Od 1. Listo
pada r. 1863 był on przy tutejszem Gimna
zyum potwierdzony jako nauczyciel etatowy.
Z gruntowną nauką łączył on największą su
mienność w wypełnianiu obowiązków swego trudnego powołania; to jako też jego surowo moralny żywot, jego rzadka skromność zje
dnały mu niezaprzeczony szacunek jego ko
legów i wszystkich tych, co go bliżej znali i jego wartość ocenić umieli. Pokój jego duszy!
/
Dnia 22. Marca 1867 obchodzono w zwykły sposób urodziny Jego Królewskiej Mości. Mowę uroczystą miał Pan Dr. Go- leński.
D. Cłatifłitdirl
— 19 —
D. ©tatifHfd)e$.
I . S d m f c r ja b l.
D. Statystyka.
1. Liczba uczniów.
1
a. tm Sommer I. II. I II . IV . V. V I. €um=
ma V II. ©e).=
Summa 6in=
heim.
2(u»=
märt. m S prache S it beut.m prache. itipoln.
Gnangelifche 7 16 19 19 15 13 89 4 93
’ 150 108 161 97
Jlatholifen 8 18 24 15 15 14 94 10 104
Silben 1 3 11 9 18 11 53 8 61
3ufammen 16 37 54' 43 48 38 236 22 258
i), im 'S inter I. II. III IV . V. yr I©«««* | ma V II. Summa ©ef.= linheim .A uśreart S mit beut.[mit poln. prane. | S prache.
Goangelifdje 7 13 18 19 17 13 87 10 97
147 105 159 93
1
Äathotifen 12 16 [ 23 14 15 15 95 8 103
Subcn i 1 [ 12 ! 6 15 10 45 7 52
1 3ufammen 20 30 53 39 1 47 38 227 25 252
1 2lbgegangen ftitb bi» jum S d jlu jj be§ iprc=
gramiii'3 maf;renb be3 SSSinter^Semefterä, bie Abiturienten abgerechnet: 13 aus bem ©Diuna- firnu, 1 an» ber Sorbereitungśflaffe; 1 anź bem
©pmnafium ift geftorben.
Uczniów odeszło aź do ukończenia pro
gramu podczas zimowego półrocza, oprócz abiturientów, 13 z Gimnazjum, 1 ze szkoły przygotowawczej; 1 z Gimnazyuin umarł.
2 . €cI)rcr:2Jtb H o t^ cf. 2. Bibloteka nauczycieli.
S ie A nftalt erhielt non bem .perm DRinifPr ber geiftlichen Angelegenheiten gefchettfił: bie Sortierung non g o p , g e itfd jrift fü r prettfjifche ©efchichte, Jos. Scaligeri poemata; nom ito u ig l.
Srooinjial=6d)ulcolIegium : eine Soppelfarte non ber pprenaifchen. ^a lb in fc l aue bem 9lelicf=2(tlaä non 91 a a j.
©elauft tnurben: Cicen> epist. selectae non ©iipfle. Ovid Tristia non ipiatj. Mcta- morph. non |>aupt. Livius non 2Seipenborn Sb. 9 unb 10. AlcauS u. ©appho UDU ^oc£.
SopUocl. Ajax non 2o bed, Zosimus, P r i s c i a n i institut. Gram mat. non Cpertj. Scriptores
metrici Graeci Sb. 1 non
3Bcftp^at. Hesiod non © ö t t l i n g . P l a t o Cratylus, Eutliydemus,
Laches, Menexenus, Timaeus, Critias non ©tal l bau m. Cicero auägcioählte Dieben non iQalm
Sb. 7. ©uripibeä beutfeh non B o n n e r . (Sicero’3 Sriefe iiberfe^t non SBielanb. £et?r3 de
Arist. studiis Homer. Ulfilas nub H e l i a nd non .§etinc. iDropfen, ©efchichte ber preufjU-
fdhen ipolitif Sb. 3 2(bth- 3. 9ianfe bie rümifdpn ^Säpfte. Grbmann ©efdjidyte ber Shr©|’ophie.
—
