42 Tom 10 Nr 6 • Czerwiec 2011
Europejska szkoła echokardiografii:
eksperci
E D Y T A P Ł O Ń S K A - G O Ś C I N I A K
Adres do korespondencji: Kli ni ka Kar dio lo gii Po mor skie go Uni wer sy te tu Me dycz ne go ul. Po wstań ców Wiel ko pol skich 72, 70-111 Szcze cin
Kardiologia po Dyplomie 2011; 10 (6): 42-44
prof. Gilbert Habib członek zarządu EAE, Klinika Kardiologii w Marsylii
1. Moim zdaniem najważniejszą techniką będzie echokardiografia trójwymiarowa.
Zasadnicze znaczenie będzie również miało obrazowanie multimodalne.
2. Echokardiografia w infekcyjnym zapaleniu wsierdzia – daje fascynujące i zawsze różne obrazy.
3. Mam dwie rady: po pierwsze, przede wszystkim należy być klinicystą. Idąc do pracowni echokardiograficznej, nie należy zapominać o stetoskopie. Po drugie, trzeba myśleć o obrazowaniu w szerszym kontekście, a nie tylko o samej echokardiografii. Najlepszym rozwiązaniem jest obrazowanie multimodalne.
prof. Frank A. Flachskampf członek zarządu EAE, Klinika Kardiologii w Uppsali
1. Echo kar dio gra fia jest obec nie pod sta wo wym na rzę dziem ob ra zo wa nia dla kar dio lo gów.
W prak ty ce u każ de go pa cjen ta z cho ro bą ser ca (a być mo że na wet każ dą cho ro bą ukła - du krą że nia) na le ży wy ko nać ba da nie echo kar dio gra ficz ne, przy naj mniej w ra mach wstęp nej oce ny. No we me to dy, ta kie jak re zo nans ma gne tycz ny i to mo gra fia kom pu te ro - wa, a tak że po zy to no wa to mo gra fia emi syj na, bę dą od gry wać waż niej szą ro lę w nie któ - rych sy tu acjach, któ re obec nie sta no wią zwy kle wska za nie do echo kar dio gra fii, głów nie w dzie dzi nach kar dio mio pa tii i za pa le nia mię śnia ser co we go, cho ro by nie do krwien nej ser ca, a być mo że rów nież nie do my kal no ści za sta wek ser ca. Moż li wo ści echo kar dio gra - fii nie zo sta ły jed nak jesz cze wy czer pa ne i czę sto są nie do ce nia ne i nie do sta tecz nie wy - ko rzy sty wa ne. Mo bil ność i kosz ty wciąż bę dą za le ta mi echo kar dio gra fii, dla te go są dzę, że na wet za 20 lat do ob ra zo wa nia w więk szo ści sy tu acji w kar dio lo gii wciąż bę dzie my wy - ko rzy sty wa li głów nie echo kar dio gra fię – cho ciaż na pew no nie wy łącz nie.
2. Mie li śmy ostat nio mło de go pa cjen ta we wstrzą sie kar dio gen nym, któ re mu 18 mie się cy wcze śniej wsz cze pio no bio lo gicz ną pro te zę za staw ki aor tal nej. Mi mo że po cząt ko wo nie by ło to oczy wi ste, po wtó rzo na echo kar dio gra fia prze zprze ły ko wa wy ka za ła cięż kie W dobie internetu z łatwym dostępem do piśmiennictwa najlepszą formą prezentacji ekspertów echokardiografii europejskiej wydaje się przeprowadzenie krótkiego wywiadu dotyczącego zagadnień echokardiograficznych.
Wybrani eksperci, członkowie zarządu Europejskiej Asocjacji Echokardiografii (EAE) działającego w ramach Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, mieli wypowiedzieć się krótko na trzy tematy:
1. Teraźniejszość i przyszłość echokardiografii 2. Moje najciekawsze badanie
3. Rada dla początkujących echokardiografistów Przedstawiamy odpowiedzi zaproszonych ekspertów:
025_45_echo:kpd 2011-06-01 14:38 Page 42
www.podyplomie.pl/kardiologiapodyplomie
Czerwiec 2011 • Tom 10 Nr 6 43
E C H O K A R D I O G R A F I A O D P O D S T A W
zwę że nie za staw ki bio lo gicz nej, któ re po cząt ko wo nie zo sta ło do strze żo ne i by ło trud ne do oce ny w sy tu acji znacz ne go upo śle dze nia czyn no ści le wej ko mo ry i ta chy kar dii. Kie - dy na pod sta wie echo kar dio gra fii po sta wio no wła ści we roz po zna nie, pa cjent zo stał na - tych miast zo pe ro wa ny i je go stan uległ po pra wie.
3. Mam kil ka rad, któ re być mo że nie są szcze gól nie ory gi nal ne, ale na pew no przy dat ne.
• Do strze ga my tyl ko to, co jest nam zna ne. Edu ka cja nie mo że na stę po wać tyl ko w dro - dze in dy wi du al ne go in struk ta żu (cho ciaż na po cząt ku jest on nie zwy kle waż ny) – trze ba rów nież uzy skać so lid ne pod sta wy teo re tycz ne.
• Na le ży wy ko ny wać peł ne i sys te ma tycz ne ba da nia. Naj gor sze po mył ki po peł nia się czę sto, sku pia jąc się na czymś, co wy da je się naj waż niej sze (np. czyn ność le wej ko mo - ry po za wa le mię śnia ser co we go), po nie waż mo że to do pro wa dzić do prze ocze nia in - ne go nie zwy kle waż ne go pro ble mu (np. po za wa ło we go pęk nię cia prze gro dy mię dzy ko mo ro wej).
• Na le ży po rów ny wać wy ni ki echo kar dio gra fii z wy ni ka mi ob ra zo wa nia in ny mi me to - da mi (np. po rów ny wać osza co wa ną frak cję wy rzu to wą z wy ni kiem wen try ku lo gra fii, je że li jest to moż li we).
• Na le ży oma wiać błę dy i zda wać so bie spra wę z ty po wych pu ła pek (np. nie wy ko rzy - sty wa nia wszyst kich okien aku stycz nych w ste no zie aor tal nej do oce ny pręd ko ści prze pły wu przez za staw kę).
• Na le ży być kry tycz nym wo bec moż li wo ści me to dy. Na przy kład za bu rze nia czyn no - ści skur czo wej lub ta kie cho ro by, jak za ci ska ją ce za pa le nie osier dzia, wca le nie są ła - twe do roz po zna wa nia, nie za leż nie od do świad cze nia. W nie któ rych przy pad kach ba da nie echo kar dio gra ficz ne nie jest po moc ne, a in ne me to dy są znacz nie lep sze. Nie - do my kal ność za staw ki aor tal nej rów nież jest bar dzo trud na do oce ny, nie za leż nie od do świad cze nia ba da ją ce go.
prof. Gerald Maurer członek zarządu EAE, Klinika Kardiologii w Wiedniu
1. Echo kar dio gra fia jest i po zo sta nie głów nym na rzę dziem dia gno stycz nym w kar dio lo gii jesz cze dłu go. Sta le po ja wia ją się no we tech ni ki echo kar dio gra ficz ne, któ re umoż li wia ją po stęp w za kre sie ja ko ści ob ra zo wa nia i uzy ski wa nych in for ma cji dia gno stycz nych. Mu - si my jed nak być ukie run ko wa ni na pa cjen ta i pro blem, a nie tech no lo gię, dla te go na le - ży pa mię tać o in nych spo so bach ob ra zo wa nia i in nych me to dach dia gno stycz nych.
2. By ło to wte dy, kie dy pierw szy raz zo ba czy łem spek ta ku lar ną po pra wę czyn no ści le wej ko - mo ry po re wa sku la ry za cji, któ rą prze wi dzie li śmy na pod sta wie oce ny ży wot no ści w echo - kar dio gra fii do bu ta mi no wej.
3. Nie na le ży po strze gać echo kar dio gra fii ja ko ce lu sa me go w so bie. Echo kar dio gra fia jest tyl ko na rzę dziem do roz wią zy wa nia pro ble mów kli nicz nych lub ba daw czych, dla te go trze ba wy kra czać my ślą po za ob ra zy wi docz ne na mo ni to rze i sta rać się zro zu mieć, jak pa su ją one do ca łej sy tu acji.
025_45_echo:kpd 2011-06-01 14:38 Page 43
www.podyplomie.pl/kardiologiapodyplomie
44 Tom 10 Nr 6 • Czerwiec 2011
1. Nie ule ga wąt pli wo ści, że echo kar dio gra fia po zo sta nie pod sta wą nie in wa zyj nej dia gno - sty ki, ale prze sta nie być do me ną kar dio lo gów. Po win ni śmy po kie ro wać tą zmia ną i wy - szko lić in nych. Bę dą dwa po zio my ba dań echo kar dio gra ficz nych. Pod sta wo wy, któ ry bę dzie słu żył po pro stu wy kry wa niu sta nu pra wi dło we go, oraz za awan so wa ny. Ba da nia na po zio mie pod sta wo wym bę dą wy ko ny wa ne przez le ka rzy w ce lu stwier dze nia, czy nie ma ja kichś nie pra wi dło wo ści. W przy pad ku za ob ser wo wa nia nie pra wi dło wo ści pa cjent bę dzie kie ro wa ny do pra cow ni echo kar dio gra ficz nej wy ko nu ją cej ba da nia na po zio mie za awan so wa nym. Spo wo du je to, że do wy spe cja li zo wa nych pra cow ni nie bę dą tra fia li pa - cjen ci z pra wi dło wym ob ra zem echo kar dio gra ficz nym. Obec nie wy ko nu je my 18 000 ba - dań echo kar dio gra ficz nych rocz nie i 10% z nich jest cał ko wi cie pra wi dło wych.
W przy szło ści nie bę dzie to mia ło miej sca. Po nad to w podstawach echo kar dio gra fii bę - dzie się szko lić już stu den tów.
2. No cóż, trud no mi po wie dzieć, któ re ba da nie by ło naj bar dziej in te re su ją ce, ale zwy kle naj cie kaw sze są te naj trud niej sze.
3. Po pierw sze, czy tać i uczyć się. Po dru gie, oglą dać i py tać. Po trze cie, wy ko ny wać jak naj - wię cej ba dań i wra cać do punk tu pierw sze go.
prof. Jose L. Zamorano członek zarządu EAE, poprzedni prezydent EAE, Klinika Kardiologii w Madrycie
025_45_echo:kpd 2011-06-01 14:38 Page 44
www.podyplomie.pl/kardiologiapodyplomie
