Ą ć

prof. dr hab, Jacek Adamczak ^prof. zw. UAP Poznań

6022016

Ocena dorobku ańystycznego i rozprawy doktorskiej mgr Andrzeja Gosienieckiego sporządzona w związku z przewodem doktorskim w dziedzinie sztuk plastycznych, w

dyscyplinie ańystycznej sztuki ^piękne, wszczętym w dniu tr pażdziernika 2013r.

przez Radę Wydziału Grafiki i KomunikacjiWizualnej Uniwersfietu Ańystycznego w Poznaniu.

Pan

Andrzej

Gosieniecki urodził

się

15 sierpnia 1973 r.

w

Poznaniu.

W

latach 1995

-

^{2000 studiował}

^na

kierunku Realizacja obrazu filmowego telewizyjnego ⁱ fotografia, specjalność film animowany

w

Akademii

Sztuk

Pięknych

w

Poznaniu.

Pracę dyplomową obronił

z

wyrożnieniem

29

pażdziernika 2000

r,

na Wydziale Komunikacji Multimedialnej, uzyskując

tytuł

zawodowy magistra

sztuki,

Pracę dyplomową, film animowany pod tytułem ,, W koło Macieju", zrealizował pod opieką prof. dr hab. Hieronima Neumanna.

Po ukończeniu studiów, zawodowo i ańystycznie, współpracuje

z

dwoma studiami filmowymi : Studiem Mansarda Macieja

Ćwieka

i TV Studiem Filmów Animowanych sp,

z

o.o. _, których siedziby znajdują się w Poznaniu . Pan Andrzej Gosieniecki ^jest członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

Jest takze

ekspeńem Polskiego lnstytutu Sztuki Filmowej, członkiem komisji oceniającej projekty filmowe

z

obszaru animacji, aplikujące

o

publiczne dofinansowanie produkcji, Kandydat zajmuje się także

pracą

pedagogiczną

prowadząc

zajęcia

z animacji na

kierunku grafika studiów pienruszego stopnia w Collegium Da Vinci w Poznaniu.

Ocena dorobku ańystycznego

Od chwili ukończenia studiów Andrzej Gosieniecki wyrezyserował siedem filmów animowanych

i kilka

krótkich form uzytkowych.

W

Studio Mansarda zrealizował:

,,Słoneczne miasteczko" w 2005 r., ,,Studnia" w 2008 r., ,,Ognisty ptak" w 2011 r., oraz ,,Pan Maluśkiewicz i wieloryb

"

w 2015r.

Są

to w pełni filmy autorskie, gdzie poza reżyserią kandydat był twórcą scenariuszy, opracowań plastycznych i co wazne w tej

dyscyplinie

takze

wykonawcą animacji oraz

faz

użytkowych.

Z

kolei w

TV

Studio Filmów Animowanych wpisał się jako jeden z wielu twórcow realizujących

od

2002 r.

serię będącą antologią _,,

Baśni i

bajek polskich". Rezyserował filmy powstałe na podstawie znakomitej literatury

:

Kornela Makuszyńskiego _,, Krawiec Niteczka" w 2005 r. i ,,Szewc Kopytko i Kaczor ^Kwak" w 2009r, oraz adaptację ponadczasowego wiersza Aleksandra Fredro ,, Paweł i Gaweł" w 2015

r,

Przy produkcji tych tytułow

Andrzej

Gosieniecki

kierując współpracował

z

większym zespołem realizatorów (min: layoutcistami, animatorami, kopistami, malarzami),

co ^jest

niezbędne w zdobywaniu doświadczeń zawodowych kazdego rezysera. Mimo rozpisania w tych filmach

waznych zadań i

^funkcji

dla

szerszego grona twórców (miedzy innymi współpraca scenariuszowa czy plastyczna przy wykonywaniu dekoracji), realizaĄe te spełniają w duzej

mierze

znamiona produkcji autorskiej. Widać to po spójnym

ańystycznie

efekcie końcowym wszystkich filmów

kandydata.

Dorobek Andrzeja Gosienieckiego to w większości filmy dla młodego widza, zrealizowane na wysokim poziomie ańystycznym.

W

kazdej

z wymienionych

realizacji autor poszukiwał nowego

rozwiązania

ańykulacji wizualnej,

opańej na ruchu

kreowanej materii plastycznej,

Tą

materią w zdecydowanej większości filmów jest _{kreska. To właśnie}

poszukiwania

indywidualnego charakteru rysunku,

za

pomocą procesu animacji, ujawniają

się

najbardziej

w

ruchomych

kadrach

kandydata.

W ,,

^Słonecznym miasteczku" żywa kreska gra pienłszoplanową rolę w obrazie. Jest tak samo ważna

jak

scenariusz.

Swoją

naturalnością

nie

pozbawioną brudu, swobodą

w

geście spotęgowanym dynamiczną animacją, tworzy rzadki przykład ,,dynamicznej poezji wizualnej".

Ta

syntetyczna, rozbrykana kreska ujawnia

w

ruchu swoje wszystkie estetyczne walory,

na

przykład zmieniając swoją fakturę

w

zależności

od

planów filmowych. To świetnie przemyślany film, gdzie wszystkie elementy powiązane są ze sobą nierozenrualnie. Wynikają

z

pomysłu scenariuszowego, którego

głowną

ideą

formalną jest repetycja

tekstu

skrzącego się humorem. Tym samym poMórzeniom odpowiada obraz zbudowany głównie

z

_rytmu poMarzających

się ujęć i

cykli animacyjnych, podkreślonych znakomitą muzyką Krzesimira Dębskiego. Andrzej Gosieniecki zbudował czystą

i

lekką formę

z

ogromnym ładunkiem filozoficznego humoru. Moim zdaniem jest to jeden z najciekawszych polskich filmów animowanych ostatnich

dwóch dekad,

adresowanych

do

młodego

widza, Film

wielokrotnie nagradzany między innymi

na:23

Międzynarodowym Festiwalu Młodego Widza Ale Kino w Poznaniu ^(2005r,), czy na ^17th Annual Cairo lnternational Film Festival for Children

w Kairze

(2007r.), Całkowicie odmienną propozycją

jest

_,, Studnia".

Szaleństwo kreski zastępuje tu

miękka

pastel. l tak jak

w

,,Wesołym miasteczku"

środki wyrazowe wynikają

z

^zamysłu

scenariuszowego To

bezmiar pustyni ⁱ poszukiwanie bezcennej wody

są

nie tylko

osią dla

narracji,

ale

implikują trafne rozwiązania animacyjne

i kompozycyjne.

Delikatnie

skrząca się

faktura ^pasteli świetnie oddaje klimat wszechobecnego piasku. Odwazna decyzja grafika-reżysera aby w jednym kadrze, w wielu ujęciach, operować pełną kontrastową rozpiętością światłocienia,

wzmacnia efekt

świetlistości

pasteli. To znakomite

posunięcie,

świadczące o wrażliwości plastycznej i wnikliwości

projektowej Andrzeja Gosienieckiego, Mimo wspomagania się na ^pewnym etapie realizaĄi nowoczesnymi narzędziami cyfrowymi,

film zachowuje szlachetność

tradycyjnego warsztatu rysunkowego.

l

tak

jak w

poprzednim filmie równiez muzyka

jest tu

integralnym elementem obrazu, Kompozycja Marcina Pośpieszalskiego nie tylko dopełnia ^klimat kadrów

i

dramatyzuje akcje,

ale

przede wszystkim buduje dźwiękami ogromną przestrzeń

dla

pastelowych

horyzontów. Pewien

wyjątek

w

poszukiwaniach graficzno-rysunkowych Andrzeja Gosienieckiego stanowi _,,Ognisty ptak" . Ten swoisty eksperyment

opańy na

autorskiej technice ścinania

i

fotografowania

po

klatce plastelinowych, skręconych przekrojów. To film, gdzie poszukiwanie własnej techniki realizacyjnej, ujawniającej

mozliwości

animacyjne materii nawiązuje

do

tradycji polskiej animacji,

gdzie każdy realizator

szukał

dla siebie

tworzywa

w

którym odkrywał jego kinetyczne możliwości.

Tak

rozumiany proces twórczy

przynosił

w animacji najciekawsze , oryginalne efekty. Budując nie zawsze przewidywalny obraz, Andrzej Gosieniecki mierzy się tu

z

dziełem lgora Strawińskiego. To próba adaptacji wizualnej dzieła muzycznego,

czy

tez jego plastyczna interpretacja była punktem wyjścia

dla

rezysera. Uwazam,

że lo

proba udana, ukazująca

dużą

wrazliwość

muzyczną kandydata, tak niezbędną w realizowaniu filmów animowanych.

Dorobek filmowy Andrzeja Gosienieckiego był prezentowany na wielu festiwalach

w

kraju

i za

granicą. Filmy ,,Wesołe miasteczko"

i

_u Krawiec Niteczka" obsypane

zostały kilkunastoma prestizowym nagrodami na festiwalach krajowych

ⁱ zagranicznych

między

innymi

w

^,.

^Kairze, Sichuane,

Bratysławie,

Poznaniu

i

Krakowie. Wszystkie filmy kandydata charakteryzują

się

ciekawym opracowaniem plastycznym,

świadomością

uzytej przez niego materii, oraz doskonałą integracją wszystkich środków wyrazu, Wysoko oceniam dotychczasowy dorobek ańystyczny Andrzeja Gosienieckiego, ktory

w

pełni go predestynował do wszczęcia przewodu doktorskiego.

Ocena rozprawy doktorskiej.

Przedmiotem rozprawy doktorskiej Andrzeja Gosienieckiego

^jest

dziewięciominutowy film animowany, będący interpretacją wiersza Juliana Tuwima ,,Pan Maluśkiewicz

i

wieloryb", stanowiący

jej _dzieło

praktyczne. Kandydat jest

reżyserem i autorem opracowania

plastycznego

filmu. ^\Alraz z

^opiekunem

Hieronimem Neumannem

jest

współtwórcą

scenariusza a z ^Dorotą

^Bielecką-

Gosieniecką

są

autorami animacji, lntegralną

częścią

teoretyczną rozprawy jest praca pisemna pod tytułem ,,Poszukiwanie formy ^w filmie animowanym",

Kandydat

wielokrotnie wykorzystywał

teksty literackie, szukając inspiracji

w twórczości znakomitych polskich pisarzy

-

poetow, opierając

się

na ich wybitnych dziełach. Przywołani w części pierwszej recenzji Kornel Makuszyński czy Aleksander Fredro (,,Paweł i Gaweł" to ostatni film reźysera ₎ to wybitni twórcy których dzieła stały się podstawą scenariuszy trzech filmów kandydata. Budując taki scenariusz, trzeba

na samym początku podjąć kluczowe decyzje mające nieodwracalne

skutki realizacyjne ⁱ ekranowe, Dotyczy to przede wszystkim sposobu adaptacji literatury na scenariusz, Spektrum mozliwości

jest

_ogromne.

Od

luźnych inspiracji, po wierne przełożenie na obraz filmowy wątków, zdarzeń,

scen ,dialogów

itp. zawańych w pierwowzorze.

W

^przypadku

^wiersza i ^jego

adaptacji specyficznymi środkami animacji, decy4a adaptacyjna jest fundamentalna

dla

przyszłej realizaĄi. Andrzej

Gosieniecki

^postawił sobie zadanie ^: ,, w przeciwieństwie do poprzednich adaptacji podkreślających tylko zańobliwy charakter utworu chciałem także zwrocic uwagę na

jego _aspekt

filozoficzny.

Wiersz ten

opańy

jest na

intelektualnym niekiedy absurdalnym humorze, na elementach satyry ⁱ groteski .,,lstotna dla mnie jest takze wieloznacznośó morału, uniwersalizm..." Podjęcie decyzji o wykorzystaniu ^{tekstu w}

warstwie audytywnej

i

nadaniu

mu cech

ballady

muzycznej

(skomponowanej i

śpiewanej pżez

Włodzimierza Korcza

iuż

^{na wstępnym etapie} realizacji

-

^pilot)

determinuje wiele najwazniejszych elementów.

Czas

ekranowy całości,

czas

ujęć, tempo _, ^IVttT,|, montaż, pośrednio także gradacja wielkości

planów,

wynika wprost z pańytury muzycznej

i

śpiewanego tekstu. Takie założenie jest pewnym gorsetem, którego efektem moze być tautologia, przewidywalność akcji, monotonność narracji i

dramaturgii. Dlatego

też

słusznie rezyser przydaje ogromną

wagę

opracowaniu plastycznemu,

w

ktorym to ,,wymowa materii graficznej stanowi tutaj najbardziej o indywidualnym wyrazie filmu, ^potrafi

wnieść

dodatkowe

znaczenia i

^poszerzyć

spektrum przekazu filmu." Zasadnicze decyzje plastyczne implikuje ukazanie skali bohatera ⁱ jego relacji

z

otaczĄącą go rzeczywistością, która co wazne w opowieści

filmowej

zmienia

się

wokół niego.

To

co jest efektem tych decyzji jest

dla

mnie najmocniejszą stroną filmu. Czysta, wyrazista

i

zdecydowana kompozycja kadrów jest tu najwazniejsza.

To

ona wpływa nawet na proces animacji, którego wyrazem

jest

_oszczędny sposób poruszania się postaci i obiektow, Andrzej

Gosieniecki

nie wzmacnia róznymi zabiegami plastycznymi umownej perspektywy, tak potrzebnej w ukazaniu skali

i

przestrzeni w tej

opowieści,

Proste płaszczyzny

i

ich styk, ktory wywołuje napięcie, wzmocnione delikatnym

zabiegiem

umownego (cyfrowego) wieloplanu

,

budują dla tego filmu jego własną przekonywującą przestrzeń. Kadry są proste,

co

wzmacnia

siłę ich

przekazu, Budowane

są ^{tak, aby}

maksymalnie odzwierciedlić treść i klimat kolejnego ujęcia. Niejednokrotnie

w

odbiorze tego filmu

to

ujęcia

na cięciach

odwaznie zaskakują silnymi zmianami kompozycyjnymi ⁱ kolorystycznymi, co jest dla mnie wartością wizualną _, dramaturgiczną i montazową.

Poszczególne kompozycje ujęć

są

zdecydowanie określone

i

nawet

w

przypadku konfliktu kierunku montazu, nie zakłóca to przebiegu narracji, Często zdarza się, ze

dla

potrzeb wydawniczych

lub

promocyjnych filmu animowanego nalezy wybrać statyczne kadry. Paradoksalnie nawet w dobrych filmach staje się to problemem i nie

zawsze kadry

te

potwierdzają

jakość

realizaĄi,

bo

ich wańością jest dynamiczny przebieg. W

przypadku

filmu kandydata każdy zatrzymany kadr broni się sam. Jest pełnowańościowy

w ^formie i treści

przekazu.

Nie

potrzebuje

do

zrozumiałej komunikacji z odbiorcą dodatkowego ujęcia z lewej czy prawej strony, To zasługa nie tylko wnikliwego budowania scenopisu obrazkowego, ale takze silne nawiązanie do grafiki

jako

dyscypliny

i ^sposobu

^myślenia

o

kompozycji bliskiemu ilustracji Waznym dopełnieniem klimatu plastycznego jest tu

także

kolor i faktura,

które

są

wynikiem

połączenia klasycznych technik

plastycznych

(pastel) z

^technikami

filmowymi przy użyciu narzędzi cyfrowych,

To

kolor i faktura płaszczyzn scenografii, postaci i obiektów, dopina poetycki wyraz realizacji. Perfekcyjne ujęcia, ktorych w tym filmie jest wiele, mają jednak _to do siebie, że bezwzględnie ,,punktują" i ujawniają te słabsze.

l

jezeli miałbym uwagę, to dotyczy ona tych ujęć,

w

których czujemy wspomaganie narzędziami cyfrowymi, tak znakomicie ukryte w opisywanej wcześniej ,,Studni", Każdy widoczny ,,zabieg" cyfrowy

w

kontakcie

z

żywą materią, staje się mechanicznyirazi swoją sztucznością. Jestem przekonany,że Andrzej Gosieniecki ma tę świadomość i pozwoli mu ona, wraz z determinacją, realizować kolejne pełne poezji zbudowane z naturalnej szlachetnej materii filmy.

Do

lektury

dyseńacji kandydata

,,Poszukiwania formy

w filmie

animowanym"

przystąpiłem

z

ciekawością

z ^dwóch

^powodów.

Po ^pierwsze

znałem dobrze twórczość filmową kandydata,

po

drugie pewne aspekty problematyki twórczej Andrzeja Gosienieckiego

są

mi bliskie

z

raĄi wykorzystywania także przeze mnie rysunku

w

róznorodnych technikach

realizacyjnych. To ciekawa

autoanaliza, ukazująca drogę kandydata

w

poszukiwaniu

i

ksztaftowania formy

w

róznych ^jej aspektach. l to ich spektrum pokazuje przede wszystkim, że w filmie animowanym na formę składają się nie tylko wszystkie elementy iwańości plastyczne,

ale

filmowe

czy

muzyczne,

Do

dzisiaj wybor techniki procesu animacji, która jest _źródłem tej dyscypliny, wpływa bezpośrednio na kształt przyszłej formy. Mozna postawić tezę, że

w

niektórych autorskich technikach animacji, proces

ten

determinuje całkowicie pozostałe elementy.

A

przecieżjest jeszcze scenariusz, technika zdjęciowa, montaż, wybór muzyki

ijej

rola w budowaniu chociażby narracji ^, To przemyślana i trafiona

synteza tych

wszystkich elementów intelektualnych, wizualnych

i

audytywnych

ostatecznie określa formę. Twórca filmów animowanych spina formę

w zdecydowanie

szerszym zakresie

środków wyrazowych,

niż ma to

miejsce w klasycznych sztukach

plastycznych. W

animacji

jej

poszukiwania wymagają

zdecydowanie dłuzszego czasu

potwierdzonego

kolejnymi

doświadczeniami, zdobytymi

podczas realizacji kolejnych

tytułow.

Czytając analizę

kandydata śl,edzimy

jego

poszukiwania

i

drogę rozwoju ańystycznego. Andrzej Gosieniecki zdradza nam swoje mechanizmy postępowania twórczego, ujawniając szczegóły ^nie tylko warsztalu, To

praca

wnikliwa i wiarygodna napisana przez doświadczonego ⁱ

refleksyj nego realizatora.

Andrzej Gosieniecki to

utalentowany

twórca filmów

animowanych. Jego szesnastoletni dorobek

w pełni potwierdził jego

kompetencję

do

prowadzenia samodzielnej

działalności

ańystycznej. Przedstawiona

rozprawa

doktorska, ^jej poziom

i

oryginalność rozwiązania spełnia warunki określone

w

ustawie

(ań.

13

Ustawy

z

dnia 14 marca 2003r. o stopniach ⁱ tytule naukowym) oraz zasługuje na pozytywną ocenę,

W

związku

z

powyższym,

z

przekonaniem popieram wniosek Wydziału Grafiki i Komunikacji Wizualnej Uniwersytetu Ańystycznego w Poznaniu o

nadanie mgr

Andrzejowi Gosienieckiemu

stopnia

doktora

w dziedzinie

sztuk plastycznych, w dyscyplinie ańystycznej sztuki piękne.