Ź Ą Ę ź Ź ć ź ć ć Ź ć

SLĄSKI ZWIĄZEK GMIN ^I POWIATOW

40-048 Katowice, ul. Kościuszki 43/5

13l.: +48 3225-lt-0Ż1,25-11-24l fax: +48 32 25-10-985

www.silesia.org.pl, email: zwiazek@silesia.org.pl Ntr:634_10'87_850, Konto ING Bank Śląski 03 1050 1214 1ooo oo07 oool 3261

Stanowisko Zgromadzenia ogólnego Sląskiego

Związku Gmin

i Powiatów

dn.

6 czerwca 2014 r,

w sprawie:

wersji

5.1 Regionalnego

Programu

operacyjnego Województwa Sląskiego na lata 2O14--2020 z

dnia l0

kwietnia 2014 r.

1. Pomimo

deklarowanej

w w/w

dokumencie zasady partnerstwa

z

beneficjentamr

podczas plocesu tworzenia zapisów Programu' w

dalsz1'rn

ciągu nie

została uwzględniona większośó postulatów zgłaszanych

przez

samorządy podczas spotkań konsultacyjnych, warsztatów i konferencj i.

2. W większości priorytetów inwestycyjnych nieopisane są tabele

zawierające wska:Źniki rezultatu. Brak jest wskazania' które ze

wskźników

są

wskźnikami

dla programu' a

które

mają odniesienie bezpośrednio do projektów.

3. Brak czy'telnego wskazania jakie _działania w ramach jednego

prior}tetu

inwestycyjnego będą realizowane z poziomu krajowego, a ^jakie z

^poziomu

regionalnego.

4. Układ i rozmieszczenie opisów w Regionalnym Programie

operacyjnym Województwa Śląskiego

(RPo wSL)

ŻOI4-2OŻ0 jest nieprzejrzysty

i

mało cz5Ąelny, tabe|e zawietające wskaźniki produktu i

wskźniki

rezrlltatll są od siebie rozdzielone, co utrudnia analizę dokumentu.

5.

Zapisy priorytetów

inwestycyjnych

Ewopejskiego Funduszu Społecznego

(EFS)

są mało cz1telne ze względu na obszeme opisy powielające zarntęszczoną na początku dokumentu diagnozę. Dokument

powinien

mieó jednolitą strukturę i ten sam poziom szczegółowości co do opisu działań priorytetów inwestycyjnych.

6' Po raz kolejny

zwracamy uwagę

na to, że plzedmioto\ły

dokument

nie

zawiera ',słownika''

ani

wyiaśnienia użylvanych

w nim

skrótów. Ponadto, skrót obszarów Specjalnej Interwencji (oSI) stosowany jest zamiennie małymi i dużymi literami.

7. W ramach RPo WSL wsparcie powinny

uzyskaÓ

również projekty'

^których beneficjentami są \^iszystkie

spółki z ldziałem

^jednostek samorządu teqĄorialnego wykonujące zadania własne gminy (dot. m.in. wodociągów

i

zaopatzenia

w

wodę, kanalizacji, usuwania

i

oczyszczania ścięków komunalnych, utrzymania czystości

i ^{porządku oraz vządzeń}

sanitarnych,

wysypisk i unieszkodliwiania

odpadów komunalnych, zaopaIrzenia w energię elektryczną

i

cieplną oraz gaz' itd'). Brak takiej możliwości nie pozwala na realizację wielu projektów' które byłyby istotne z punktu widzenia celów prior1.tetów inwestycyjnych

RPo'

8. W

programie

w

sposób niedostateczny

okeślono zakes rewitalizacji,

właściwie

wyłączono

działania

w zakesie rewitalizacji obszarów osiedli

mieszkaniowych, a interwencję ograniczono jedynie do części wspólnych

budynków w

części tkanki mieszkaniowej.

Nie

moŹna pominąó problemu

tzw. blokowisk. Problem

^dużych

zespołów budynków w swej

zdecydowanej

większości uĄtkowane są na

^cele

mieszkaniowe. Niezrozumiały jest fakt, Że zaróv.łno

w

obecnym

jak i

planowanym okresie problematyce osiedli mieszkaniowych i zespołom budynków w śródmieściach miast, które wynagaj ą rewitalizacji nie zaplanowano zdecydowanych działań w sferze społecznej, ale również w wymiarze gospodarczym.

9. W

prior1tetach inwestycyj ny

ch

I.1 ,'udoskonalanie infrastruhury badań

i

innowacji

i

zwiększanie zdolności

do

osiqgnięcia doskonałości w zakresie bądań

i

innowacji oraz wspieranie ośrodków kompetencji, w szczególności

Ęch,

które leżq

w

interesie

Europy" oraz

1.Ż ,,promowanie inwestycji przedsiębiorstw

w bcdania i

innowacje, rczwijanie

powiqzań i synergii

między przedsiębiorstwami, ośrodkąmi badawczo-

rozwojowymi i sektorem szkolnictwa

wyższe4o,

w szczególności

^promowanie inwestycji

w za]łesie

rozwoju produktów

i

usług, transferu technologii, ^innowacji społecznych, ekoinnowacji, zastosowań

w

dziedzinie usług publicznych, tworzenia

sieci, pobudzania popytu, klastrów i otwartych innowacji popfzez

inteligentnq

specjalizację' oraz wspieranie badań technologicznych i stosowąnych' linii

pilotażowych,

działań w

zakresie wczesnej

walidacji produhów,

zaawansowanych

zdolności produkcyjnych i pierwszej produkcji, w szczególności w

dziedzinie

kluczowych technologii

wspomctgajqcych,

oraz rozpowszechnianie

technologii

o

ogólnym

przeznaczeniu'' o ilę wskaźniki

produktu dotyczą

liczby

wspańych podmiotów,

o

ty1e wskaŹniki rezu1tatu dotyczą wyłącznie poniesionych ^nakładów.

Biorąc pod lwagę, że

realizacja powyższych priorytetów

ma przyczynić się

do osiągnięcia ce1u szczegółowego, wska]źniki ręzultatu

winny

odzwierciedlaó efekt

wykorzystanych badan w

gospodarce.

Wysokość poniesionych nakładów

^nie odzwierciedla osiągnięcia

rezultatu.

Wsparcie strategicznej infrastruktury w ramach w/w priorytetów rozumiane jest jako ,,wsparcie w

zakesie

tworzenia i komercjalizacji

rozwiązań zgodnych z inteligentnymi specjalizacjami województwa''.

^Zapis

o zastosowaniu bezzwrotnych instrumentów finansowych i nie

^planowaniu

wykorzystywania instrumentów finansowych

w

kontekście projektów,

w

wyniku których pojawią się efekty w postaci komercjalizacji wyników prac badawczych, nie

wydaje się być zapisem

najbardziej sprzy1ającym' Wprowadzenie

w

okeślonych przypadkach instrumentu Zwlotnego

powinno wpływaó na wzrost

efekty$'ności podejmowanych działań

i

sukces poszczególnych technologii, produktów, ^{usług bądŹ}

rozwięańtectnicznych'

10'

W ramach

prior1'tetu

inwestycyjnego 2.3

',wzmocnienie

ząstosowań TIK

dla e-administracji,

e-

uczenia

się,

e-włqczenia społecznego,

e-kaltury i

e'zdrowią"

brakuje informacji

w zakesie

wsparcia

dla

projektów związanych

z

zarządzaniem

danymi w jednostkach

pub1icznych

(projekty

usprawniające

prace

^jednostek publicznych

- tzlł.

back-office).

Należy

zauvłaŻyć,

iż

oprócz projektów ^typu

front' office

z-wiązanych

z

wdrażanięm nowych usług publicznych, niezbędne są ^równieŻ

projekty usprawniające prace samej administracji oraz ułatwiające

wymianę

2

informacji pomiędzy poszczególnymi systemami informatycznymi (przy zapewnieniu

ich

interoperacyjności).

Główni

beneficjenci

w

ramach tego priorytetu powinni byó ponadto

bardziej precyzyjnie okeśleni, np. jednostki

samorządu terytorialnego, jednostki _sektora finansów publicznych, itp.

11.

W

priorytecie inwestycyjnym 3'1 'promowanie przedsiębiorczości, w szczególności

poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzyswania nowych pomysłów

oraz

sprĄanie tworzeniu nowych firm, w ^tym również poprzez

inkubatory przedsiębiorczości ^"

' ^{w celu} szczegółowym 1

dotyczącym

wsparcia

istniejących inkubatorów przedsiębiorczości zastosowane

okeślenie

zamyka drogę

dla

nowych

inicjatyw. W tym priorlecie

inwestycyjn1łn

wśród

beneficjentów wymieniono państwowe i samorządowe osoby prawne. Brakuje definicji jakich dokładnie instytucji

to

dotyczy,

zwłaszcza że polskie

prawo

również

tego

nie

definiuje.

W

katalogu beneficjentów powinrry

być

uwzględnione

w obu

osiach priory.tetowych również spółki skarbu państwa.

12. W ramach prior1.tetów 4.1 ,,wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzqcej

ze ^źródeł odnawialnych'' oraz 4.3 ,,wspieranie efek4nvności

energetycznej, inte]igentneqo

zarzqdzania energiq i

wykorzystania odnawialnych

źródeł

energii

w

infrastrukturze

publicznej, y) _tym w

budl.nkach

publicznych i w

sektorze mieszkaniowym''

nie

przewiduje się cross-financingu

-

nal,eŻałoby jednak _dopuścić

możliwośó rcalizacji

elementów promocyjnych

w zakresie ogtariczania

zuŻycia energii (akcje edukacyjne, promocyjne, szkolenia), ponieważ tego

typu

inicjatywy

w dużym stopniu wpływają na

postawę

ludzi w zakresie

oszczędzania energii.

Realizacja tego typu

dztałań

możliwa byłaby

poprzez zastosowanie mechanizmu cross-financingu

w

projekcie finansowanym

ze

środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

(EFRR)'

tak aby możliwe było również sfinansowanie działań kwalifikujących w ramach EFS.

13.

W

priorytecie inwestycyjn1łn

4.3

brak

jest

_takżę jednoznacznego doprecyzowania

możliwości

dofinansowania

dla

programów ograniczania

niskiej emisji

(PONE), realizowanych

przez JST

skierowanych

na

termomodemizację

i ^wymianę

^żródeł

ciepła

w

budownictwie indywidualnym.

Z

opisu planowanych przedsięwzięć można wywnioskowaó, że do wsparcia w postaci termomodemizacji kwalifikują się również budynki jednorodzinne (zapis: budynki mieszkalne),

które

dotąd

były

wyłączone ze

wsparcia.

Kwaliflkowana była ty1ko wymiana źródła ciepła bez termomodemizacji.

W celu

osiągnięcia maksymalnego efektu przedsięwzięó związanych

z

likwidacją

niskiej emisji musi istnieó możliwośó ujęcia w kompleksowych

projektach (obszarowych) beneficjentów, którzy są osobami ftzycznymi'

Nie

można ogtaniczać kręgu beneficjentów

do

wspólnot mieszkaniowych, które są tylko jednym

z

typów zarządzania budynkiem (w budynku są wyodrębnione lokale, które stanowią odrębną własnośó). Budynek moŻe byó własnością osób

fizycznych,

ale bez wyodrębnienia

własności lokali (wówczas wszystko w budynku jest

współwłasnością).

Sugerowalibyśmy wprowadzenie

do listy

beneficjentów

osób fizycznych (ako

benefi cjentów ostatecznych)'

14.

W

ramach priory.tetu

4.5

,promowanie

strategii

niskoemisyjnych

dla

wszystkich rodzajów terytoriów,

w

szczególności

dlą

obszarów miejskich,

w

tym \|Spierąnie

3

zrów now ażonej multimodalnej mobilnoś c i miej s kiej i działań adaptacyj nych maj qcych oddziaĘwanie łagodzqce na zmiany klimątu'' przewiduje się m.in. wsparcie dla dróg rowerowych, węzłów przesiadkowych,

czy

teŻ parkingów

Park&Ride,

Park&Bike.

Brakuje

jednak

informacji,

czy np.

projekty dotyczące

ścieżek

rowerowych będą

mogły być

ręalizowane

jako

osobne, pojedyncze inwestycje,

czy

teŻ jedynie ^jako element szerszego projektu, związanego

np. z

budową centrum przesiadkowego, parkingów itd.

W opisie prior)tetu pojawia się takze informacja,

iz

nie będą wymagane plany gospodarki niskoemisyjnej, ponieważ elementy dotyczące gospodarki niskoemisyjnej będą

wynikaó z

przy9otowanych Strategii

ZIT / RIT. Brakuje jednak

bardziej precyzyjnych

informacji

odnośnie

do

wymogów

w tym

zakresie koniecznych do ujęcia

w

ramach Strategii

ZIT l RIT.

^Brakuj

e

jednoznacznego wskazania

w jaki

sposób powinny Zostać okleślone zagadnienia niskoemisyjne' Zgodnie

z

projektem

RPo

('..),,wsparcie zostanie skierowane

na

przedsięwzięcia wynikające

Ze

strategii

ZIT l

^RIT

' które będą

zawieruły odniesienia

do

zagadnień niskoemisyjnych na obszarach ich ^re alizacji" ^.

Ponadto,

w priorlecie

tym brakuje wskaźników produktu dla przedsięwzięć

z zakłęsll wymiany

oświetlenia

na

enelgooszczędne.

W priorytecie tym

^jako

przedsięwzięcie

wspierane

w

ramach

RPo wsl-

2014-2020 wskazany

jest

zakup taboru autobusowego

i

tramwajowego,

podczas gdy rozmowy z

Ministerstwem Infrastruktury i Rozwoju (MIR)

wcią

^{trwają, a} ostatnie rozstrzygnięcia wskazują na to, że zakup taboru będzie dofinansowany z poziomu krajowego.

15.W

ramach priorytetu

Y

,,ochrona środowiska

i

efektywne wykorzystanie ząsobów'' proponujemy dodanie możliwości wspierania

zablkowych

osiedli mieszkaniowych.

Zvłracamy uwagę, iż ^na terenie województwa śląskiego znajdują się

osiedla zaby'tkowe,

m.in. zabytkowe osiedla

patronackie

kopalni,

charakteryzujące się

niepowtarzalną architelĆurą i układem urbanistycznym. Zespoły

zabudow1' robotniczej (np. dawnej kopalni ,,Dębieńsko'' w Czerwionce-Leszczynach) są jednym

z cenniejszych w

^woj

ewództwie śląskim zabyków urbanistyki i

architektury miejskiej. Budynki położone na tych osiedlach potrzebują kompleksowych ^{działań ze}

względu na ich

degradację

i

^utratę

^{przez nie}

pierwotnej

funkcji. W związkll z

powyższym

prosińy

o ujęcie w Regionalnym Programie operacyjnym Województwa

Śląskiego na l'ata 2014-2020 możliwości finansowania

zadń

zlviązarlych z robotami budowlanymi przy zabytkach stanowiących

fuŃcje

mieszkalne.

16.

W zakresie priorletu

inwestycyjnego

6.3

,,zachowanie,

ochrona,

promowanie

i ^rozwój

dziedzictwa naturalnego

i kulturowego'' zmieniono opis

planowanych ptzedsięwzięć zastępując słowo,,zabytków'' wyrażeniem,,obiekty stanowiące zasób dziedzictwa kulturowego regionu'', natomiast nazwa wskaźnika produktu

w

ramach tego priory.tetu pozostała bez zmian i brzmi _,.liczba zab1'tków nieruchomych objętych

wsparciem''. Prosimy o

przeredagowanie

wskaŹnika na

^następuj ąay

:

,,liczba

nieruchomych obiektów stanowiących zasób dziędzictwa kulturowego

regionu objętych wsparciem''.

17.

W prior1.tecie

inwestycyj

nym 6.4 ,,ochrona i prz1nvrócenie

różnorodności biologicznej, ochrona

i

rekuląłvacja gleby

oraz

wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez

proqrąm

,, Nątura

2000'' i

zielonq infrastrukturę

''

_{braku1e wskaźnika}

produktu w większym stopniu

korespondującego

z

tvrystycznyrnJrekreacyjnym

zagospodarowaniem obszarów nadrzecznych (np. powierzchnia

terenów przekształconych

na cele

turystyczne/rekreacyjne).

Wskźnik produktu

dotyczący

rekultywacji

gruntów

może

byÓ

bowiem

rozumiany

jako

,,przy.wracanie wartości

użytkowych t przyrodniczych

terenom (przede

wszystkim leśnym i

^rolniczym)

zdewastowanym i zdegradowanym przez działalność człowieka''. Mając na lwadze, iŻ

w

ramach tego prior}tetu inwestycyjnego planuje

się

realizację głównie projektu kluczowego pn': ,,Rewitalizac1a przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiomików

wodnych Subregionu Południowego'' planowane wskźniki produktu

powinny

w ^znacznym stopniu

korespondować

z zabesem rzeazowm

przedmiotowego projektu.

W

opisie prior''tetu znalazła się takŹe informacja: ,,przewiduje się również

przeznaczenie specjalnej puli środków na oSI dla miast i ^dzielnic

^miast

wymagających rewitalizacji'', natomiast w dalszej części dokumentu wskazuje się,

iz

środki w ramach

oSI

zostaną przeznaczone na rewitalizację.

l8.

W prioq4ecie inwestycyjnym 7.2

,,zwiększenie

mobilności

regionalnej poprzez łqczenie węzłów drugorzędnych

i

trzeciorzędnych

z

infrastrukturq

TEN-T' w

tym

z

węzłami multimodalnymi"

brak

informacji, które

drogi na

terenie województwa

śląskiego wchodzą w skład sieci TEN-T

(diagnoza

powinna byó

uzupełniona

o

stosowną mapę

w

tym zakresie, bądż wskazanie

konketnych

numerów

i

ciągów

dróg). Ponadto, należałoby wprowadzió również możliwośó

finansowania dróg

gminnych w ramach

procedrrry

konkursowej' Zwtacamy uwagę, iŹ

Umowa Pańnerstwa przewiduje możliwość finansowania tego typu

dróg,

np.

w

przypadku gdy zapewniają koniecznę połączenie z siecią autostrad i dróg krajowych (nie ma tutaj znaczenia charakter drogi). Zwtacamy takŻe

lwagę, iż

zgodnie z art. ¹ 0 ust. 5 ustawy

o

drogach publicznych, odcinek

drogi

zastąpiony

nowo

wybudowanym odcinkiem

drogi z chwilą

oddania

go do

uą.tkowania, zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii

i

za1iczony

do

kategorii

drogi

gminnej. Często s1.tuacja taka ma miejsce

w

przypadku budowy obwodnic miast, mających np. charakter

drogi

ekspresowej.

Dotychczasowe

drogi kajowe, tracą wówczas swój

status

i stają się

drogami

gminnymi. Dochodzi

zatem

do

s1.tuacji,

w której

dotychczasowa droga krajowa o stosunkowo wysokich parametrach, staje się drogą gminną. W dalszym ciągu jest to jednak droga stanowiąca bezpośrednie połączerue

z

drogą wysokiej kategorii, w tym również naleŻącej do sieci

TEN-T'

Wsparcie w procedurze konkursowej nie powinno zatem ograniczaó się wyłącznie do dróg powiatowych, poniewaŹ nie tylko takie drogi spełniaj _ą powyższe

kyteria.

W

opisie prior}tetu pojawia się także informacja,

iż

,,przewiduje się również wsparcie na rzęaz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego''.

Nie

doprecyzowano

jednak jakiego typu projekty

będą

mogły być

realizowane

w

ramach poprawy bezpieczeństwa

ruchu drogowego' W ramach prior1'tetu inwestycyjnego

7.2

dopuszcza się również inwestycje w

infrastrukturę

Technologii

Informacyjno_

Komunikacyjnych (TIK) tylko

wówczas,

gdy

infrastruktura

ta jest

niezbędna do rea|izacji przedsięwzięcia, zgodnego z celami przedmiotowego prior}tetu. Również

w tym zakesie

brakuje doprecyzowania jakiego rodzaju infrastruktura

TIK

^{jęst tutaj}

5

brana

pod

uwagę,

tzn. czy są to np.

inteligentne systemy transportowe, których finansowanie

przewiduje się w ramach projektów związanych Z

transportem publicznym.

19.

w

prior}tecie inwestycyjnym

8.5

_,,dostęp do zatrudnienią

dla

osób poszukujqcych

pracy i

biernych zawodowo,

w

tym długottwale bezrobotnych

oraz

oddalonych od

rynku

pracy'

także poprzez lokalne inicjatywy na rzecz zątrudnienią oraz wspieranie

mobilności pracowników'' proponujemy zmienió wskaźnik:,,liczba

osób bezrobotnych (łącznie z długotrwale bezrobotnymi) objętych wsparciem w programie'' na _,,|iczba osób objętych wsparciem

w

programie''.

obecny

zapis wskaźnika może

wskazyłvaó na to, iż ^wsparciem objęte będą mogły byó wyłącznie

osoby zarejestrowane

jako

bezrobotne.

Zmieniony zapis wskaŹnika umożliwi

objęcie wsparciem

w

programie również osoby poszukującę pracy, które

nie

będą jednak zarejestrowane

w

urzędach

pracy. W

przypadku pozostawienia obecnego zapisu wskaźnika, proponuje

się

umoż1iwienie ubiegania

się o

wsparcie

w

ramach tego pdor}tetu równieŻ osobom, które nie będą zarejestrowane

jako

_osoby bezrobotne w urzędach pracy.

20' Dookreślenia wymaga takŻe rozdział poświęcony priorytetowi inwestycyjnemu 8.8 ,,równość mężczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w Ęm ^{dostęp do} zatrudnienia' rozwój kariery, godzenie życia zawodowego i pryvatnego oraz promov)anie równości wynagrodzeń

za

takq samq

pracę"'

Dotychczas pomijana kwestia dofinansowania projektów

z

zakresu opieki nad dziećmi w żłobkach znalazła swoje miejsce, jędnakŹe

w

samym

RPo lub w

Szczegółowym

opisie

PrioryĄetów

(SZoP)

nalezy rozwinąó i uszczegółowió kryteria dostępowe, np. zdefiniować pojęcie ,,obszaru cechującego się

największymi zapóżnieniami

społeczno-gospodarczymi'',

którym posługuje

się

Program. W innym wypadku jedynym żródłem uznania danego

obszarrl za ,,zapóźniony" ^będzie Lokalny Program Rewitalizacji.

21 .

W priorytecie inwestycyjnym 9.l ,,inwestycje w infrastrukturę

zdrowotnq

i

społecznq, hóre przyczyniajq się do rozwoju krajowego, regionalnego

i

lokalnego,

zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowanie

włqczenia

społecznego poprzez lepszy dostęp do usług Społecznych, kulturalnych i

rekreacyjnych,

oraz przejścia z

usług ^' instytucjonalnych

na usługi na

poziomie społeczności

lokalnych"

planuje

się tylko

inwestycje

w budynki

Centrów Usług Społecznych (CUS) ^/

Centrów

Integracji Społecznej

(CIS) oraz tworzenie

lokali

socjalnych, chronionych i wspomaganych. Nie zaplanowano

interwencji

w powierzchnie

otwafte.

Projekty z ^zakłęsu rewitalizacji są niezwykle

ważne

w kontekście tworzonych obecnie dokumentów rządowych, tj.:

Narodowego Programu Rewitalizacji, Krajowej Polityki Miejskiej oraz regionalnych ^(np. tworzonej aktualnie

w

województwie śląskim Regionalnej Po1ityki

Miejskiej).

Wszystkie one promują tworzenie

w

miastach przestrzeni

publicznych

przy1aznych mieszkańcom.

Prior1.tet inwestycyjny 9.1 powinien uwzględniaó interwencje nie ty1ko w budynki, ale również zagospodarowywanie przestrzeni miejskich' Ważne jest, aby nie ograniczaó się jedynie do możliwości zagospodarowania przestrzeni bezpośrednio przylegającej do budynku

CUS

lub budynku,

w

którym

znaj&|ą się

mieszkania socjalne. Jeżeli

CUS ma

oddziały'waó

w

odniesieniu

do

obszaru całego miasta, zagospodarowanie tęrenów na ce1e społeczne powinno byó możliwe

w

całym mieście. Ponadto, warto

równieŹ

rozwaŻyÓ wprowadzenie

zmiany w zapisach

odnoszących

się do

tego

6

priorretu,

tak aby nie ograniczaÓ działań w tym priorytecie jedynie do centrów usług

społecznościowych i wsparcia mieszkalnictwa socjalnego,

wspomaganego i chronionego. Realizacja celu szczegółowego: ,,zwiększenie spójności społecznej oraz eliminowanie barier w dostępie do usług na rzecz osób wykluczony ch

t

zagrożonych wykluczeniem społecznym'' jest

możliwa

równieŹ

przy innych

działaniach

(w

t1'rn

dot' zagospodarowania przestrzeni publicznych). Analizując aktualne zapisy Krajowej

Polityki Miejskiej, w tym

zwłaszcza rozdział poświęcony

lewitalizacji _

_{uwaga ta}

znajduje w nich swoje niezaprzeczalne uzasadnienie. Nie możemy sprowadzać działafl rewitalizacyjnych

jedynie do CUS-ów bądŹ CIS-ów, czy teŻ tworzenia

lokali socjalnych, pomljając takie kwestię jak: zagospodarowanie przestrzeni publicznych, poprawę

ich ^jakości,

adaptację

na cele

rekreacyjne, poprawę

jakości

_mieszkan i

waruŃów ich

eksploatacji. Rozporządzenie

PE

i

RADY UE nr

1301/2013

z

dn' 17 grudnia 2013 r. ws.

EFRR

i przepisów dotyczących celu

',Inwestycje na tzecz wzrostu

i

zatrudnienia''

oraz w sprawie uchylenia

rozpotządzenia

(WE nr

^1080/2006)

w Ańykule 5

określającym

priorytety

inwestycyjne,

prior}tet inwestycyjny

(PI)

9

definiuje następująco: ,,promowanie włączenia społecznego

i

^walka

z

ubóstwem i wszelką

dyskyminacją

poptzez inwestycje w infrastrukturę zdrowotną

i

społeczną, które przyczyniają się do rozwoju kajowego, regionalnego

i

lokalnego, zmniejszenia nierówności

w

zakresie stanu zdrowia, promowania włączenia społecznego poprzęz

lepszy

dostęp

do

usług społecznych, kulturalnych

i

rekreacyjnych

(...)''.

Projekty polegające na zagospodarowaniu przestrzeni miejskich na cele społeczne, kulturalne i rekeacyjne powinny byó możliwe do realizacji w ramach

działń

revłitalizacyjnych przewidzianych do wsparcia w województwie śląskim

z

funduszy unijnych. Projekty

z zabesu

mieszkalnictwa (socjalne' wspomagane

i

chronione)

nie powinny

byó ograniczone ty1ko

do

tworzenia

nowych

mieszkań,

ale

ważne

jest również,

aby

dofinansowanie mogły ottzymać projekty dot. podnoszenia jakości

_Życia

mieszkańców już istniejących mieszkań socjalnych (np. _remonty

budynków,

w

których zna1dują się mieszkania socjalne). Zapewnienie odpowiednich warunków Życia mieszkancom osiedli socjalnych jest jedną z form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu * osoby zamieszkujące takię lokale nie powinny się czuó

jak

_obywatele ''drugiej kategorii"

ptzez

to, Że nie mają odpowiednych

waruntów życia.

Krajowa

Polityka Miejska

(projekt

z

marca

2014 r.) _Wznacza

standardy

dot.

projektów

z

zakresu mieszkalnictwa

do których powinny się

odnosiÓ równięŹ

zapisy RPo.

Zgodnie z KPM: Projekty z zakesu mieszkalnictwa (socjalne,

wspomagane

i

chronione) nie powirrrry byó ograniczone tylko do tworzenia nowych mieszkań, ale ważne jest również, aby dofinansowanie

mogły

ottzyrnać projekty dot. podnoszenia

jakości zycia

mieszkańców

już

istniejących

mieszkań socjalnych (np.

remonty budynków w których znajdują się mieszkania socjalne). Ponieważ poprawa warunków zamieszkania na obszarach zdegradowanych stanowi jeden

z

watŻniejszych elementów

procesów rewitalizacyjnych, programy rewitalizacji powirury w

szczególności

zawiętać elementy poprawy jakości substancji mieszkaniowej oraz szerzej _

zwiększania atrakcyjności danego obszaru jako _miejsca zamieszkania.

Ponadto, rea|izacja

działń w

ramach

PI

9.1

jest lzalężniona od

^projektu

miękkiego w ramach PI 9.']

,,ułątwianie dostępu

do niedrogich, trwałych

oraz wysokiej

jakości

usług' w tym opieki zdrowotnej

i

usług socjalnych świadczonych w

interesie ogólnym''; w kontekście tej zależności niejasny jest _podział

zad,an

możliwych do dofinansowania

i

w ramach PI 9.1

(EFRR)

możliwe jest wsparcie dla

7

dostosowania obiektu

do

potrzeb

CUS i

remont

lokali

na potrzeby m.in. mieszkań socjalnych. Jednym

z

działań

PI

9.7

(EFs)

jest wsparcie

i

pomoc

przy

tworzeniu

warunków mieszkaniowych z uwzględnieniem specyficznych

potrzeb desinstytucjonalizacji.

Nie

wiadomo' jakie dokładnie działania mają

byó

realizowane

w ramach środków z EFS, co oznacza pomoc w tworzeniu

warunków mieszkaniowych

i czym ma

ona się

różnić w stosuŃu do

działan finansowanych z

EFRR,

dotyczących adaptacji lokali/obiektów na cele mieszkaniowe.

W

ramach

PI 9.1

moŹna

uzyskać środki na

dostosowanie budynków na potrzeby

CUS

wraz

z

zakupem w1posażenia. W przypadku mieszkań socjalnych nie ma mowy o

zakupie

wyposażenia, w

związkll

z

czym

nie jest

jasne, czy

będzie on

możliwy do

sflnansowania

z EFRR, czy

^planowany

jest w

ramach działan

EFS

^-

cross-financing. Niezrozumiałe jest również sformułowanie

,,dostosowanie'' budynków do pełnienia

fuŃcji CUS

^- czy oznacza ono modemizacj ę, remont czy teŻ przebudowę. Ponadto

w

ramach

działan miękkich PI

9.7 mowa jest

o

,'usługach

tow arzyszqcych pro c e s ow

i

^us amodzielniania",

braklje

informacji,

jakie

_{usługi będą} mogły

być

świadczone.

W

ramach tego priorytetu dla cęlu dotyczącego zwiększenia spójności społecznej oraz eliminowania barier

w

dostępie

do

usług na

rzęcz

osób

wykluczonych i

zagrożonych

wykluczenięm' wskźnikiem

produktu

jest

_liczba

przebudowanych obiektów,

w

których realizowane są usługi aktywizacji społeczno-

zawodowej. Działania

przewidziane

do realizacji tego celu to

plzystosowanie obięktów

na

ce1e funkcjonowania

CUS

oraz mieszkań socjalnych, wspomaganych i chronionych. W związku

z powższym

działania związ'arte z mieszkaniami nie mają

odzwięrciedlenia w ww. wskźniku, ponieważ rcalizacja usług

szkoleniowo

aktywizacyjnych odbywać się będzie przede wszystkim w Centrach

Usług Społecznych. Brak jest także wyjaśnienia czym są mieszkania chronione. Definicja ta

nie

funkcjonuje

także w polskim

prawodawstwie,

jeśli _{mają byó}

przedmiotem wsparcia

w

ramach

RPo

^powinny być jasno zdefiniowane.

22. Priorytet inwestycyjny 9'4 ,,akt1nune włqczenie, w tym z myślq o promowaniu równych

szanr oraz

aktywnego uczestnictwą

i nłiększaniu

szans

na

zatrudnienie

oraz

9.7 ułatwianie dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej

jakości

usług, w tym opieki zdrowotnej

i

usług socjalnych świadczonych w interesie

ogólny''

dedykowane są do rcalizac1i w ramach proj ektów rewitalizacyjnych.

Z

zaptsów

RPo

^{w1nika jednak' że}

działanl'a

w

ramach

ZIT /

P.IT współfinansowane

z PI

9.4 zostały ograniczone do

środowiskowej pracy

socja1nej.

Wsparcie usług i

instrumentów

o

charal1erze zatrudnieniowym,

edŃacyjnym,

zdrowotnym, społecznym

i

kulturalnym ^powinno

być

moŹliwe również

w

ramach projektów realizowanych przez

RIT

/

ZIT.

Jest to istotne

z

punktu widzenia komplementarności projektu współfinansowanego

z EFS z

projektem infrastrukturalnym dot' rewitalizacji. Projekty rewitalizacyjne ^zgłoszone do realizacji w ramach RIT l ZIT nie ograniczają się jedynie _do pracy socjalnej. Łączą

w sobie

szereg działań,

które nie zostĄ

uwzględnione

w PI 9.4, np.

dztałanta

kulturalne, rekreacyjne, profilaktykę zdrowotną, a ich ręalizacja w

^ramach

kompleksowej rewitalizacji

jest

_istotna

do

osiągnięcia

celów

społecznych'

PI

^9.7' połączony

z

działaniami infrastrukturalnymi

dot.

mieszkalnictwa

i CUS

również

powinien zawierać szerszy katalog możliwości wspalcia. Działania

związane

z

zapewnieniem

dobrych warunków życta (także w kontękście

alternatywnym sposobów spędzania czasu, profilaktyki zdrowia) oraz działania kulturalne połączone

8

z

działantm"Li społecznymi

powinny być moŻliwe do realizacji w

ramach tego prior)'tetu.

23. Nie jest uzasadniona rea|izacja działań wspierających podmioty ekonomii społecznej

w

ramach prior}.tetu inwestycyjnego

9'8

,,wspieranie przedsiębiorczości społecznej

i

integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych

orąz

ekonomii społecznej

i solidarnej w celu ułctfwiania dostępu do

zątrudnienia

" ^jedynie w

^trybie

konkursowym. Dofinansowanie prowadzonych działań na rzecz podmiotów ekonomii

społecznej będą mogły uzyskać jedynie istniejące ośrodki wsparcia

ekonomii społecznej,

które uzyskają akredlację

krajową.

Liczba funłcjonujących

obecnie ośrodków jest _znana

i

nie jest uzasadnione przeprowadzanie kolejnego

koŃursu

na realizację prowadzonych

przez te

ośrodki działań.

Lepszym

rozwiązaniem byłoby umoŻliwienie rea|izacji tego prior}tetu u/ ramach RIT / ZIT.

Nie ^jest

uzasadnione uzależnienie rea|izacji projektów

z ^zakesls

^edukacji

przedszkolnej

od

stopnia upowszechnienia edukacji przedszkolnej poniŻej 65'56%.

W

miastach stopień upowszechnięnia edukacji przedszkolnej _1esI

wyŻszy niż

na obszarach wiejskich.

Dzieje

się

to

dlatego,

Że

często

rodzice

dzieci mieszkających

w

mniejszych miejscowościach

i

wsiach nie chcą zbyt wcześnie wysyłać

dzieci

do przedszkoli (czynniki kulturowe, pomoc dziadków' itp.). Podając zapotrzebowanie na miejsca w przedszkolach warto posłużyó się liczbami.

Liczba

dzieci, które z różnych względów

nie

chodzą do przedszkola,

w

tym

dzieci w wieku

3-4 lat

jest

_znacznie

WŻsZa w

miastach

niż na

obszarach

wiejskich. Dla

przykładu:

w Bielsku

Białej w 2012 r.

aż

1065 dzieci w wieku 3-4 lat nie zostało objętych edukacj _ą przedszkolną (mimo, iŹ stopień upowszechnienia edukacji przedszkolnej w tej grupie wiekowej jest

wyższy niŻ

śrędnia

w

regionie). Jest

to

^znacznie

większa liczba niŻ w

gminach

wiejskich, w których

stopień upowszechnienia

jest nizszy' Działu'ia z zakesu

edukacji przedszkolnej planowane do realizacji w subregionie południowym wynikają

ze

zdiagnozowanych potrzeb. Argumentem

za możliwością realizacji

projektów

w

zakresu edukacji przedszkolnej

w

subregionie południowym powinna

być

|iczba dzieci w wieku przedszkolnym w całym subregionie, która skorzysta

z

realizacji tych

projektów. Zgodnie z zapisami wersji 5.1 Projektu RPo wSL

2014-20Ż0'

WojewódŹwo Śląskie

dązy

do

osiągnięcia zakładanego

w

programach rządowych wskaźnika upowszechnienia edukacji przedszkolnej

do

2020

r.

wynoszącego 900ź dzieci w wieku 3-5 lat.

Nie

można

także

ograniczyć wsparcia edukacji przedszkolnej wyłącznie do projektów,

w wyniku których

utworzone Zostaną

nowe

miejsca przedszkolne dla dzieci w wieku 3-4 lata.

Z

treści

RPo wSL

wynika jednoznacznie,

iż

należy dąŻyć do tego, aby system edukacji był jak najpełniejszy i

jak

najlepiej odpowiadał potrzebom gospodarki,

wobec czego

koniecznym

jest

spopularyzowanie

edukacji w

wieku przedszkolnym, poprawa

jakości

realizowanych zajęć

oraz

działania wzmacniające ofertę edukacyjną placówek,

a

nie jedynie tworzeńię nowych

miejsc

wychowania przedszkolnego.

24. WskaŹnik produktu

dla

priory4etu inwestycyjnego 10.4 ',inwestycje

w

ksztąłcenie, szkolenie i szkolenie ząwodowe ną rzecz zdobywanicł umiejętności

i

uczenia się przez całe życie poprzez

ronłój

infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej '', cel szczegółowy

9

2

',mvięl<szenie

dostępności i ^poprawa warunków ksztąłcenią i

^szkolenią

zawodowego'' brzmi: ,,liczba obiektów

infrastruktury

jednostek

organizacyjnych systemu oświaty''. WskaŹnik jest niezrozumiały. Niejasne

jest

również, czy jest to wskaźnik na poziomie programu czy też na poziomie projektów. Poprzedni wskaŹnik

był duŹo

czytelniejszy

i brzmiał: ,,liczba placówek i

ponadgimnazjalnych szkól zawodowych doposażonych w Sprzęt

i

materiały dydaktyczne niezbędne do realizacji

kształcenia zawodowego''. W opisie

priory.tetu

inwestycyjnego 10.4, w

^celu

szczegółowym

3

,,upowszechnienie w regionie wiedzy w obszarze nąuki

i

techniki"

wskazano,

że

,,szczególnie ^istotne jest wspieranie inwestycji na tzecz popularyzacji nauki wśród dzieci i młodzieży oraz wspierania talęntów i wybitnych osiągnięć'' oraz,

że _,,w ramach prior}tetu

inwestycyjnego

przewiduje się wsparcie

inwestycj.i

w

infrastrukturę

instytucji

upowszechniających

naukę i ^postawy

innowacyjne, polegających na budowie, przebudowie obiektów wraz

z

zapewnieniem wyposażenia, w tym przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych''. Nie wskazano natomiast, na

jakiej

podstawie podjęto decyzję, Źe odpowiedzią

na

zidentyfikowaną potrzebę powinna

być

wyłącznie jedna instytucja tego typu

w

województwie śląskim

_

_brak

wyjaśnienia takiego rozstrzygnięcia zarówno w diagnozie, jak i w

^opisie

pr zew idziany ch działań.

25.

Lista projektów kluczowych powinna zostać rozszerzona. W ^rumach

^działań

edukacyjnych w województwie śląskim jedynym projektem, który znalazł się na liście projektów

kluczowych jest projekt

Planetarium

_ Śląski Park Nauki.

Projekty edukacyjne polegające na utworzeniu tzw.

mĄch

Kopemików powinny byó możliwe do realizacji również w pozostałych subregionach.

Ą _u

wlesław .|anlszewskl Przewodniczący

Zgromadzenia ogólnego

opracowanie projektu stanowisko: Urzqd Miejski w Bielsku-Białej, Ulząd Miejski w Gliwicach, Urząd Miejski w Knurowie,

Użqd Mejski

w

^Sosnowcu, Urzqd Miejski

u

Cieszynie, Stąrostwo Połiat@l)e w Pszczynie, Urząd Gminy i Miasta Czenłionkn-Leszczyny' Urząd Gminy Suszec, biuro Związku (osoba do konta]tu w Biurze SZGiP: p' Magdalena ll/rona,

wfona@'ilesia.org.BL tel. 32 25 1 1 021).

10