FEBRUARI 1938 No. .10 22e JAARGANG
NEDERLANDA KATOLIKO
M aandblad, officieel orgaan van de Nederlandse Bond van K a t h o li e k e E s p e r a n t i s t e n „ N e d e r l a n d a K a to lik o "
Gevestigd te 's=Hertogenbosch.
Opgericht 29 Augustus 1909. Bisschoppelijk en Koninklijk goedgekeurd.
Cion per amo, nenion per forto' <S. Franc. de Sales) Geestelijk A dviseur: HUB. J. A. M. ERAS, Pastro.
Abonnementsprijs f 2,50 per jaar Eksterl. Jarabono f 3,—
advertentiena
Adres der Redactie : P. M. B R O U W E R
Pahudstraat 134 's-Gravenhage.
Afzonderl Nos.
20 cent.
Advertentien 50 cent per regel.
DRUKKERIJ PIET SMITS, TILBURG O N S Z E L F Z I J N .
Er is in Nedcrland een tijd geweest dat Katholiek synoniem was met minderv aardig. Die tijd is reeds lang voorbij. We zijn ons zelf geworden en we worden gerespecteerd. Wie ons nu nog voor minderwaardig aanziet is zijn tijd ten achter.
In de Esperanto beweging zijn we nog niet zo ver. De „ware”
Esperantisten zijn nog steeds zij die ..bidden onder de Groene Standaard” :
„A1 vi ni ne venas kun kredoj naciaj, Kun dogmaj de blinda fervoro.”
En wij, die niet zo neutraal zijn, m aar onze dogma’s hebben en een daarop gebouwde levensbeschouwing \vorden veelal maar als Esperantisten van de 2e of 3e rang beschomvd.
Dit kan echter niet lang meer duren. Er is in Nederland al een sterke groep die het neutraliteitsbeginsel verworpen heeft en zich zelf geworden is. We bedoelen de „Federatie van Ar- beiders Esperantisten, zeker wel de sterkste groep Esperantisten in Nederland. W at zij „doelbewust” opgebouwd hebben dwingt respect af en is het navolgen waard.
Ook „Nederlanda Katoliko” kan groter en sterker worden.
Te veel Esperantisten vergeten, dat ze Katholiek zijn en dat zij hun Esperanto ideaal slechts ten volle kunnen beleven in Katho- liek verband:
Als zij ten minste zich zelf veillen zijn.
189
t~' „Nederland;i Katoliko" is voor alle Katholieke Esperantisten.
Esperantisten, die Kathcliek zijn en lid.zijn van een niet-katho-
^ieke vereniging zijri ntet zich zelf, ze zijn verdwaald en ver- loochenen liun Katholiek zijn voor hun z.g. Esperantist zijn.
Esperantisteri, die Katholiek zijn en niet zijn aangesloten bij
„Nederlanda Katoliko” vergeten hun plicht. W ant door hun afzijdig blijven. blijft de Katholieke Esperanto-beweging bene-
•den het peil, dat bereikt kan wOrden en dat bereikt moet worden om allenvege respect in te boczemen.
„Nederlanda Katoliko” wil zich zelf zijn. Ieder Katholiek Esperantist die zich zelf wil zijn behoort bij ons te komen.
Opdat N.K. vorde, wat zij redelijkerwijze worden mdet: de grootste en stcrkste Esperanto Vereniging in Nederland.
VAN HET HOOFDBESTUUR.
NATIONAAL KATHOLIEK ESPERANTISTENCONGRES EN ALGEMEENE JAARVERGADERING 1938.
! Ingevolge het reeds eerder gepubliceerd besluit van ’t Hoofd- bestuur zal de Algemeene Jaarvergadering 1938 in ’t kader yan een tweedaags Katholiek Esperantistencongres worden ge- houden te BR.EDA op 21 en 22 Mei e.k.
In overleg met ’t H. B. is door de plaatselijke voorbereidings- commissie ’t navolgende programma opgesteld.
ZATERDAG 21 MEI:
16 uur. Excursie.
19.30 uur. Officieele Congres-opening, waarna amusements- avond met medewerking van „Klaveren Vijf”. S-ro P. Heilker, Prezident van I.K.U.E. zal een spreekbeurt vervullen.
ZONDAG 22 MEI:
10.15 uur. H. Mis met predicatie in Esperanto.
11.30 uur. Algemeene Jaarvergadering le deel.
13.— uur. Sluiting; gelegenheid tot gezamenlijke Brabant- sche Koffietafel.
14.15 uur. Fotografeeren van ’t Congres in de kongresejo.
... 14.30 uur. Algemeene Jaarvergadering 2e deel.
17.30 uur. Met autobussen naar de Meerselesche Dreef en bezoek aan de beroemde ruinen der Paters Capucijnen.
Nadere d^tails volgen in ’t M aart No. van ’t bondsorgaan.
190
Voorstellen en Candidaatstellingert.
Conform de bepalingen, vervat in art. 10 van het Bonds Huish. Reglement, worden de afdeelingsbesturen gelegenheid geboden om voorstellen ter behandeling op de Algemeene Jaar- vergaderirig en Candidaatstellingen in te dienen tot 1 M aart e.k.
bij het Bondssecretariaat.
Voor indiening van amendementen op de voorstellen is gele- genheid tot 1 Mei e.k.
Aan de beurt van aftreden zijn de navolgende Hoofdbestuurs- leden: Mej. Th. A. M. Simonis te Rotterdam en de heeren L.G.
C. de Jong, Roelofarendsveen; J. H. Westen, Groningen en L.
Weijts, Apeldoorn.
Eventueele candidaatstelling(en) moeten terzelfder tijd en op gelijke wijze als de voorstellen worden ingediend onder over- legging van bereidverklaring(en) (art. 17, 3e alinea H.R.)
I)e beschrijvingsbrief wordt voor 1 Mei toegezonden aan de Afdeelingssecretariaten, alsmede opgenomen in ’t Mei No. van
’t bondsorgaan.
Hoofdbestuursvergadering.
Hoofdbestuursvergadering zal worden gehouden op 13 M aart e.k. te ’s-Hertogeiibosch. Eventueele punten voor bespreking en afdoening gelieve men voor 1 M aart toe te zenden aan 't Bondssecretariaat.
Lidinaatschapskaarten 1938.
De Afdeelingssecretariaten worden verzocht na invulling van de namen en adressen, alsmede eigen onderteekening, de ont- vangen kaarten uit te reiken aan de leden.
I)e verspreide leden gelieve hun lidmaatschapskaart aan te treffen bij het bondsorgaan.
Esperanto-Programiua’s in de Katholieke Radio Gids.
Ter voldoening aan ’t verzoek van zeer vele luisteraars-Es- perantisten voor regelmatige en wekelijksche opneming van een Esperanto-rubriek, waarin de binnen- en buitenlandsche Esperanto-uitzendingen zijn opgenoinen, heeft de Redactie van de Gids de bemiddeling van ’t Hoofdbestuur voor de rubriek- verzorging ingeroepen.
Het H.B. aanvaardde volgaarne hiertoe bemiddeling en mede- werking te beginnen met verzorging van de rubriek in de Gids van 29 Januari.
We komen hierop nader terug.
191
Verspreide ledert.
De verspreide leden worden verzocht de Jaarlijksche Bonds- contributie te willen storten op postrekening 121449 van „Ne- derlanda Katoliko” te HEERLEN. Bij voorbaat dank.
Mocht eventueel hieraan niet voor 15 Februari zijn voldaan, dan zal over ’t bedrag, verhoogd met 15 cts inningsKosten, wor- den beschikt per postkwitantie.
BONDSSECRETARIS.
INTERNATIONAAL EUCHARISTISCH CONGRES 25-29 MEI 1938.
Pastoor Eras naar Budapest.
In vorige nummers van dit orgaan is reeds uitvoerig melding gemaakt van het feit, dat gedurende dit congres Esperanto een der officieele congrestalen zal zijn.
Thans kunnen wij mededelen, dat onze Geestelijke Adviseur, de Z.Eerw. Heer Pastoor H. Eras te Boedapest „Nederlanda Katoliko” zal vertegenwoordigen. Z.E. zal een rede houden in de Esperanto-sectie van het congres, alsmede een korte toe- spraak, eveneens in Esperanto, voor de groote internationale bijeenkomst.
De officieele uitnoodiging voor den spreker noemt als te be- handelen thema „De Katholieke Actie”.
Het is wel een bijzondere samenloop van omstandigheden, dat aan onzen Geestelijken Adviseur, juist de behandeling van dit onderwerp gevraagd wordt. Een ieder herinnert zich na- tuurlijk hoe ditzelfde onderwerp dezen zomer behoorde tot het hoofdthcma van ons eigen I.K.U.E. congres in den Haag, waar juist Pastoor Eras dit onderwerp op zoo uitnemende wijze heeft behandeld. „Ned Kat”, ja geheel Katholiek Nederland mag trots zijn op deze vereerende uitnoodiging. Men kan overigens hieruit mede afleiden, hoezeer het uitvoerend comite in de Hon- gaarsche hoofdstad het practische nut inziet, dat het gebruik van Esperanto op dit congres, met zijn — naar te voorzien is — geweldige deelname, kan en zal afwerpen.
In ons vorig nummer schreven wij uitvoerig over de reis- organisatie voor dit congres, van uit Nederland. Wij ontvingen naar aanleiding daarvan eenige mededeelingen omtrent ver- moedelijke deelname. Echter nog te weinig om daarop te kun- nen voortbouwen. Men leze het artikel op bladz. 173 van „N. K.”
Januari 1938 nog eens over en berichte ons omtrent zijn plan- nen, liefst voor 15 Februari a.s.
H. D.
XX-a JUBILEA I. K. U. E. KONGRESO
6-11 Augusto „LJUBLJANA-JUGOSLAVIO” 1938.
DUA KOMUNIKO.
En la antaŭa kajero de N. K., ni iam sciigis nian decidon pri organizo de N. K.-karavano al Ljubljana. Nun ni publikigas detalojn pti la vojaĝo. Ni do invitas niajn vojagemajn membrojn, ke ili al- iĝu al nia Jubilea Kongreso.
Amikoj, pripensu: nia kongreso en Hago brile sukcesis, ankaŭ dank’ al la ĉeesto de - ni konfesu — tro malmultaj ankoraŭ ali- landanoj.
Sed nun ni havas honoran devon, ni devas sukcesigi ankaŭ kongreson en alia lando; sukcesigi per nia ĉeesto. Cetere, la kongreso en Ljubljana promesas okazi en tre internacia sfero. Car la situo de la kongresurbo eslas tre favora por vojaĝantoj el Polujo, Italujo, Svisujo, Hungarujo, Aŭstrujo kaj Tsjeĥo Slovakujo.
LA KOTIZO.
Enskribigu do vin, kiel kongresanon. Vi povas anonci vin ĉe mia adreso, sendante la kotizon de li. 2.25. Ne forgesu aldoni viajn nomojn kaj vian adreson.
LA VOJAŬO.
Kaj nun pri la vojaĝo. Jam ni promesis, ke la vojaĝon ni faros dumtage, do evitante la noktvagonarojn. La kongreso komenciĝos Sabaton la 6-an de Aŭgusto. La ferma kunveno okazos Jaŭdon matene, la 11-an de Aŭgusto. Ni iniencas forvojaĝi jam Merkredon la 3-an matene per la luksa „Rheingold-Expres” ĝis Mŭnchen. En tiu belega urbo ni restos ĝis Vendredo matene. Tiun tagon ni vojaĝos al Insbruck.
La vizito de tiu urbo certe vi ne baldaŭ forgesos. Sed absolute ne forgesebla estas la vidajo survoje. La elektra vagonaro grimpas sur la Alpojn, kaj ni havos ĉirkaŭ ni neniam vidatan montarvizaĝon.
Sed kiam ni estos pasintaj la germanan landlimon, forlasinte do Bavarujon, ni alvenos en la Tirola lando. El la vagonaro, veturante ankoraŭ sur la altaj montoj, ni vidos antaŭ ni, sed centojn da metroj profunde, la admirindan Inn-ebenajon, kaj baldaŭ la pitoreskan Tirolan ĉefurbon.
La sabaton ni daŭrigos Ia vojaĝon kaj alvenos en la kongresurbo ĝustatempe por la malferma kunveno „post alveno de ĉitij vagonaroj”.
Pri la kongreso mem vi sendube legos la detalojn en „E. K.”.
La programo estas alloga. Oni aranĝas belajn ekskursojn en la pitoreska ĉirkaŭajo. Dum la hejntvojaĝo ni eble restos ankoraŭ iom da tempo en Salzburg, sed ĉiuokaze ni forvojaĝos el Munchen Sabaton la 13-an je la 9.20-a, uzante denove la luksan vagonaron.
En Arnhem ni alvenos je la 20.24-a. La tuta vojaĝon do daŭros 11 tagojn.
la kostoĵ.
La vojaĝprezo estas fl. 115.— de Arnhem ĝis Arnhem. En ĝi estas enkalkulita la tuta vojaĝo, Ioĝado dum 10 noktoj, kaj maten- manĝoj; ankaŭ la manĝoj dumvoje. En Ljubljana la kongresanoj mem prizorgas siajn manĝojn.
Kredeble multaj N. K.-anoj utiligos al si ĉi tiun unikan okazon por agrabla sorner-vojaĝo en gaja internacia sfero. Postulu do ĉe mia adreso detalan programon de la kongreskaravano.
Brugstraat 10. 's-Her;ogenbosch. H. DAMEN.
PRIJSVRAAO PROPAGANDABROCHURE.
Bekroond dc inzending onder motto: „So goet is Got”. Deze bleek te zijn van den liccr Nico Hoen Jr. Emmaplein 3, ’s-Bosch.
Ecn ccrvolle vcrmelding ver\vierf de tekst van den heer „X.
Jansen” schuilnaam voor H. de Kuyer, Noordeinde 101, Volen- dam.
Omtrcnt de uitgave zal het Hoofdbcstuur nader bcslissen.
Namens de Jury, J. P. KORTING, Sccretaris.
INTERNACIA KATOLIKA INFORMEJO.
Van de 1-cents-actie ontvangcn: van de clubs Maastricht 4,— gld; Dcn Helder 4,80; Den Haag P.D.K.E. 7,— gld; Dord- recht 2,84 gld; Roermond 0,75 gld; Grootcbrock 1,80 gld; Delft 2,25 gld; Tilburg 1,56’ gld.
Nog ontvangen van F. v. I. te T. 1 gld; H.F.P. te ’s-G. 0,25 gld; J. T. tc R. 1.50 gld; J. D. Algiers 2,— gld. Aan allen har- telijk dank!
AAN ALLE LEDEN VAN „NEDERLANDA KATOLIKO”
Op de laatste jaarvergadering in ons nieuw Secretariaat te
’s-Bosch op 30 Dec. 1.1. werd door de I.K.I.-Secretaris verslag uitgebracht over liet I.K.I.-Missiewerk van het afgelopen jaar.
Bij de veic gunstige resultaten, die we mochten boeken, waar- onder op de allcreerste plaats vermeld, dat weer een onzer in- formpetintoj zich tot het Kath. Geloof bekeerde en het steeds toenemen van het aantal informpetantoj (op 29 Dec. ’37 be- droeg dit 748 uit 46 landen) moesten we echter tot onze grote teleurstelling ook constateren, dat tegelijk met dezc groei het werk voor de I.K.I.-commissie bijna verdubbeld is, terwijl dc inkomstcn aanmerkelijk daalden. We vragen ons af: is hct I.K.I.-Missiewcrk bij onze Kath. Esperantisten werkelijk wcl voldoende bekend? Is ieder Kath. Esperantist er wel van over- tuigd, dat in de hele Kath. Esperanto-beweging geen mooier
\verk bestaat dan dc I.K.I.? We zouden het moeten betvvijfelen!
Maar we willen het antwoord op die vraag in het midden laten en alleen het feit eonstateren, dat de .baten lang niet in verhou- ding staan met de uitgaven. We willen dit toelichten met enige ei.ifers.
De 1-cents-actie braeht in het afgelopen jaar op: 208.60 gld:
’t vorig jaar 232. 35’ gld. Nu zult U zeggen, dat versehil is toeh ni.et zo groot. maar bedenk dan, dat in die 208,60 gld ook inbe- grepen zijn de ruim 70 gld, die het Congres in Den Haag op- braeht. Als we dat niet meerekenen dan zijn de inkomsten van de 1-cents-actie in '37 met bijna 100 gld teruggelopen. We mogen de Voorzienigheid dus wel dankbaar zijn, dat het Con- gres in Nederland heeft plaats gehad en we zouden wensen, dat dit elk jaar het geval was.
Aan de 1-eents-actie namen in '35 deel 59% van de clubs, in '36 57% en in '37 maar 44% nl. 34 van de 77 clubs, nog niet dc helft, die iritere-se tcont voor dit mooie werk! Dat gaat natuurlijk met dit niemve jaar veranderen. We geven toe, dat de tijden slecht zijn en er zoveel gevraagd wordt op allerlei gebied, m aar een enkele cent kan toeh iedereen wel misseu.
Maak daar eens een punt van bespreking van op de eerstvol- gende vergadering. Zo toeh kan het niet langer blijven. Alte clubs moeten gaan deelnemen!
En dan ons V.V.V.-tje. Er worden er om dc twee maanden 'n 180 binnen de grenzen verzonden en ’n 500 naar het buiten- land. Ze kosten aan drukloon en porti al bijna 40 gld. In een jaar wordt dat dus 'n 240 gld alleen voor ons V.V.V. Betalende abonne’s zijn er juist 43, zegge drie en veertig! Als nu elke club eens een abonnement daarcp nam voor haar bibliotheek, dan waren wc zo aan de 100! En zeg nu nict, dat lezen we niet, want liet brengt ons geen nietnvs (wat we toch wel betwijfelen), doe het dan om het goede werk, dat U hiermee verricht. Trotnvens in uw bibliotheek hoort het thuis om ter gelegenertijd van dienst te zijn voor deze of gene niet-Kath. Esperantist. Bespreek ook dit punt eens in uw club. Minstens elke club hciar abonnement!
Bovendien ons V.V.V.-folieto moet groeien, ’t nioet groter worden en ook moet het er eens van komen, dat het maandelijks kan verschijnen. En waarom? Omdat het blaadje er zo buiten- gev.oon bij de andersdenkenden ingaat. Wilt U hiervoor enkele bewijzen? Iemand uit Estland schrijft: „Mi legas la revuetojn kun respekto ka.i trovas en ili multan interesan... Le rcvuetoj havas altvaloran enhaven kaj iliaj eldonantoj vere meritas lau- don kaj dankon”. Een ander uit Portugal: ..Ciumonate mi ricevas de vi la interesan gazeteton V.V.V.; ĉiam mi atente legas ĝin”. W eer een ander uit Hongarije: „Tiu revueto faras bonan servon kaj mi estos ĝoja ricevadi ĝin plu”. Nog een uit Letland: „Koncerne gazeton V.V.V. mi volonte ĝin ricevos kaj
kun la pie.i grattda ĝo.io mi ĉiam legas ĝin”. Uit Japan: „Mi ĉiam dankas vin pro la organo V.V.V., kiu interesas min multe”.
Uit Hcngarije: ..Mi trovas en V.V.V. daŭrigojn de artikoloi, kiuj estas indaj legi, sendu do la antaŭa.in numerojn”. Ktp„ ktp.
Een Nederlands Priester-Esp. spreekt van „belega V.V.V.” en een Duits Priester schrijft: „Via V.V.V. ĉiam alportas ĝojon.
ŭi montras ia konatajn „malnovajn” verojn en nova vesto kaj oftc el tute nova vidpunkto”.
U ziet, liet blaadje gaat er wel in en verrieht heel veel goeds.
Dat zal het ook in de toekomst blijven doen, vannecr de I.K.I.- Commissie alle Kath. Espcrantoclubs achter zich heeft, die hun Esperanto weten te beleven in echt Katholieke zin: Esperanto ter cre van Jesus (ioddelijk Hart, Esperanto voor Christus, onze Koning! Wie doet er nu actief mee? We wachten af m hct vaste vertrouwen, dat alle clubs ons hun onverdeetde mee- werking toezeggeu.
Nu nog iets, waarmee U het I.K.I-werk steunen kunt. U wilt Esperanto-lectuur aanschaffen. Sinds we een eigen boekhandel
— de Libro-servo — hebben is daar het adres! De winst, die echter m aar klein is, komt ten goede aan het I.K.I.-werk. Alle beetjes helpen! En ais iedereen zijn bestelling doet aan het Se- cretariaat: Eraterhuis, de Vliert, ’s-Hertogenbosch, kan ook dit een aardige duit in het zakje brengen. Maar niet gireren aan de
„Libro-Servo ', want die kent het girokantcor niet, m aar aan de I.K.I.-Secretaris.
We mogen niet sluiten alvorens allen, die ons in het afgelopen jaar hun steun verleenden, van harte daarvoor dankbaar te zijn.
De I.K.I.-Commissie:
Pastoor HUB. J. A. M. ERAS, Voorzitter
Rector HENDR. ROOSEN, Theol. Correspondent Frater M. MONULEUS, Secretaris
M. OOOSSENS. Medevcrker.
„PASTRO POELL-FONDAjO"
Kvina Komuniko.
Laŭ nia lasta komuniko en la Decembro-numero de N.K.
ni ricevis entute Qld: 57,86
Pluajn donacojn ni ricevis de:
Esp. Klubo „S ankta Amando" en K. „ 0,50 H. P. Tria pago de Sub Komitato M aastricht „ 15,—
„Por Dio kaj Ekiezio” Den Haag „ 4,42
Sume Old. 77,78 Ni esprimas al ĉiuj sendintoj nian koran dankon. Ke ankoraŭ multaj sekvu! Nia Poŝtkonto estas 173910, Den Helder.
La Kasisto P.P.F., TH. v. d. KLAAUW.
196
NIAJ EKZAMENOJ EN 1938.
Listo de niaj Ekzamenoj en la nuna jaro:
7 Majo Den Haag por Diplotno A 21 Majo Den Haag por Diplomo B 26 Majo Groningen por Diplomo A kaj B
4 Junio Goes por Diplomo A kaj B 18 Junio Amsterdam por Diplomo A kaj B
2 Julio Arnltem por Diplomo A kai B 16 Julio Heerlen por Diplomo A kaj B 5 Novembro Utrecht por Diplomo A kaj B 19 Novembro 's-Bosch por Diplomo A kaj B
Du gravaj novajoj:
Por la A-kandidatoj: La Ekzamena Komitato jam en ĉi tiu jaro postulos, ke la A-kandidatoj estu legintaj almenaŭ unu libron, kiun ajn (do ne libre/oj. Anoncante sin ĉe la Sekre- tario, S-ro H. J. Bulthuis, Kamillestraat 37. Den Haag, la A-kandidatoj skribu al li samtempe la titolon de la legita libro.
Por la R-kandidatoj: La kutima verkajo (opstel) estas forstre- kita el la programo. La Ekzamena Komitato anstataŭis ĝin per la korekto de tasko kun intencaj eraroj en ĝi (tiel ncmata: kakografio).
La Ekzamena Komitato decidis postuli de la estontaj A-kan- didatoj, ke ili legu libron, ĉar la lastajn jarojn evidentiĝis, ke la A-kandidatoj ne estis sufiĉe vorto-riĉaj: ili ne povis traduki la plej simplajn frazojn nek komprenis la demandojn de !a Ekzamenantoj pro manko de vortc-kono.
La B-kandidatoj eerte ĝojos, ĉar fari bonan verkaĵon estas tre malfacila laboro.
Erato WIGBERTUS VAN ZON, Vught.
SPREKERS VOOR PROPAGANDA - AVONDEN.
Herman J. Bosschert, van Speykstraat 38 II, Amsterdam W.
P. G. Brand, Pr. Julianaweg 178, Utrecht.
P. M. Brouwer, Pahudstraat 134, Den Haag.
E. J. v. d. Burgt, Auvergnestraat 41, Bergen op Zoom.
H. Damen, Brugstraat 10, ’s-Hertogenbosch.
P. Heilker. Hoofddorp.
J. P. Korting, Tongelreschestraat 282 b, Eindhoven.
Pater Call. Preller 0 . P., v. Oldebarneveldstr. 91, Rotterdam.
J. H. Westen, Oppenheimstraat 54-a, Groningen.
Frater Wigbertus van Zon, Huize Steenwijk, Vught.
197
UIT DE AFDELINGEN.
ROERMOND.
La lS-an de Deeembro la R.K. Esperantoklubo LA VERDA ĈENERO okazigis sian uriuan jarkunvenon. La raporto de la sekretariino nrontris, ke la klubo en la unua pasinta jaro havis diversa.in sukeesojn. La klimakso en la sukeesriĉa vieo sendube estis la sub la protekiado de la klubo organizita Cseh-kurso, gvidita de la famkonata S-ro, Pragano. En ĉi tiu kurso, kiu ĵus finiĝis, partoprenis ne malpli ol 58 perscnoj. Memorinde estas ke ĉiu ĉeestanto de la jarkunveno spontane ekaplafldis kiam la sekretariino mernorigis la ofiedonon de la pastra kcnsilanto de la klubo, Rev. Moŝto father H. Hemtner de ALDENGHOOR.
La jarraporto de la kasisto montris, ke la klubo ankafl rilate la fitianean parton povas esti, kontenta.
Okaze de la unua naskiĝtago, la klubo organizos la 10-an de Januaro festvcsperon. Inter alie okazos prelegon de S-ro Pra- gano kun lumbildoj pri Rumanujo. Plue oni deeidis okazigi daŭrigan kurson ka.i apartan kurson por la progresintoj. Ankafl oni principe akeeptis provprojekton por la venontaj klubkun- venoj. Fine unu el la ĉeestantoj en la nomo de la tuta klubo dankis la estraron por la multega laboro kiun ĝi faris por la klubc.
Tiel la klubo kun grandaj planoj eniros la duan jaron de sia ekzistado.
LA SEKRETARIINO.
VOLENDAM. ..Volendam Viva”.
Op 9 Januari, hield onze vereeniging haar jaarvcrgadering, waarbij tevens het een-jarig bestaan op feestelijke \vijze \verd gevierd.
's Avonds opende de voorzitter de bijeenkomst met een toe- spraak, \vaarin hij de \vaarde van Esperanto uiteenzette en speeiaal de aandaeht vestigde op 't belang van deze taal voor ons dorp, opdat de \vereld zal zien dat Volendam nog leeft eu zeker op geestelijk terrein.
Het jaarverslag van de seereiaris gaf zeer veel reden tot tevredeuueid over hetgeen reeds bereikt is.
In ’t afgeloopen jaar \verden \vij bezocht door eeriige vereeni- gingen uit de omtrek en eveneens door bckende buitenlandsehe Esperantisten zooais o.a. Pater Kao. Peter Golobiĉ, Jozef Schc- rer e.a.
Ook \verd in samemverking met de V.V.V. alhier een Espe- ranto brochure uitgegeven.
Finantieel is het afgeloopen jaar ook gunstig ge\veest, en
\vees de kas nog een fiink batig saldo aan.
198
Nadat de verslagen van secretaris en penningmeester waren voorgelezen, werd de avond in een genoegelijke stemming door- gebracht en afgewisseld door zang, voordracht en muziek.
Om 12 uur sloot de voorzitter deze prachtig geslaagde bij- eenkomst.
NIC. KROON. Secr.
VUGHT. „La Katolika Lumturo”.
La 6an de Januaro okazis la 1-a Jarkunveno de nia klubo.
Post kantado de nia klubkanto, la prezidanto, frato Wigbertus, malfermis la kunvenon, bonvenigante la ĉeestantojn, speciale nian religian konsilanton, Parohestron Eras, kaj deziris al ĉiuj bonan kaj feliĉan Novjaron. Poste li prezentis resuman rapor- tcn pri la pasinta jaro. Kelkaj okazaĵoj estas bedaŭrindaj i.a.
la plimalgrandiĝo de nia membrar-nombro. malsano de ĉiuj nov- starigitaj kluboj, sed „la restaĵo estas bonega kerno, sur kiu ni povas konstrui plue". Kvankam ekzistante nur unu jaron.
,.L. K. L.” nun havas 13 diplomitajn anojn el siaj 17 membroj.
Pro foresto de la sekretario, la prezidanta parolado estis tre vasta kaj deiala. Post tio la kasisto raportis pri la financoj.
Pro perioda eksiĝo kaj pro memvola eksiĝo tutnova estraro estis elektata: ĉiuvoee reelektitaj kiel prezidanto frato Wig- bertus, kaj kiel kasisto S-ro P. Pennings. elektitaj kiel.vicpre- zidantino F-ino H. Duyx, kiel sekretario S-ro A. H. Brandsma ka.i kiel 2-a sekretariino F-ino (i. Koesen.
Prcpono por malgrandigi la kotizon, estis ĉiuvoce aprobata:
poste du novaj membroj estis enskribataj kaj sekvis agrabla babilado pri propagand-aferoj. Diversaj planoj estis propona- taj, kiujn la estraro esploros.
Per danko kaj vorto de kontenteco la prezidanto fermis la utilan kai sukccsintan kunvenon.
LA SEKRETARIO.
..SliDA KRIICO” weer terug iu „BRAREKO”.
Niet zonder voldoening zal ongetwijfeld door velen vernomen worden, dat de oude banden tusschen „Suda Kruco” uit Eind- hoven en het ,-Brabanta Region-Komitato” (Brareko) weer op- genomen zijn door hertoetreding van „Suda Kruco” tot genoemd streekcomite.
Mcge aan bovenstaande toegevoegd worden, dat plannen bestaan, om eind-Maart te 's-Hertogenbcsch weer een streek- dag van „Brareko” op touw te zetten.
NICO HOEN Jr.
Pres. van ..Brareko".
J U B IL E U M Dr. S M U L D E R S .
Op 13 Januari j.l. vierde Dr. Smulders te Udenhout zijn zil- veren jubileum als Geneesheer-Directeur van ,,Huize Assisie”.
Dit jubileum valt samen met het oogenblik, waarop deze werker, van zijn „otium” zal mogen gaan genieten.
De Geestelijke Adviseur van N.K., de voorzitter, alsmede Frater Wigbertus waren op 13 Januari aamvezig om van de hartelijke belangstelling van de R.K. Esperantisten voor het feest van onzen pionier te getuigen.
De voorzitter van „N.K.” sprak Dr. Smulders toe en herin- nerde aan diens onvergetelijken pioniersarbeid.
Moge Dr. Stnulders lange jaren van z’n rust kunnen genieten.
H. D.
INTERNATIONAAL EUCHARISTISCH CONORES.
PASTOOR ERAS spreekt in Budapest.
(K. W. P.)
Voor het a.s. tntern. Eucharistisch Congres, dat van 25 tot 29 Mei 1938 in Boedapest zal gehouden worden, bestaat de ver- wachting van een aanzienlijke deelname uit Nederland. Er zullen ook eenige Nederlandsche sprekers het woord voeren.
Zooals bekend, is op dit congres het Esperanto een der offici- eele congrestalen. W ij vernemen thans dat op officieele uitnoo- diging uit Boedapest op de algemecne congresvergadering de Z.E. fieer Pastoor H. Eras uit Vught een korte begroetings- toespraak zal houden namens de Nederlandsche Katholieken.
Pastoor Eras zal spreken in Esperanto.
Op de speciale sectie-vergadering der Katholieke Esperan- tisten uit de geheele wereld zal Pastoor Eras den Nederland- schen R.. K. Esperantistenbond „Nederlanda Katoliko” verte- genwoordigcn, terwiil Z. E. eveneens de uitnoodiging heeft aanvaard om op die bijeenkomst te spreken over de „Katholieke Actie”.
„E.K." !!! - „E.K."!!! - „E.K."!!! - „BUM"!!!
Tre Estimataj Kunlaborantoj.
„ESPERO KATOLIKA”, nia karega internacia revuo, havas en la nuna momento: pli ol 1.100 (pli ol mil c e n t\!!) abonantojn en 48 (kvardek ok) landoj de la 5 (kvin) mondpartoj. Dank’ al via fervora kunlaborado Nederlando troviĝas unualoke kun 500.
Cefioslovakujo kun _____ 220.
720’
Aŭstrujo, Belgtijo kaj Francujo kun po 65, do 3 x 65 = 195.
Jugoslavujo, Litovujo kaj Polujo kun po 35, do 3 x 35 = 105.
1020.
200
La aliaj 40 landoj do havas ± 100 abonantojn, kio ne estas muite. Ceĥoslovakujo kaj precipe Nederlando povas esti kon- tentaj; se ni komparas nian malgrandan nombron, nomitan dum la Kongreso, ni konstatas tre grandan progreson en nia lando. Tio devas instigi nin, daŭrigi nian propagandon, ĉar la nombro devas ĉiam kreski, multe kreski! Tiel ni ebligas, eĉ devigas la Redaktoron kaj la Administranton: pligrandigi, pri- beligi kaj precipe: plibonigi nian revuon, por ke ĝi baldaŭ estu ne nur la plej malnova, sed ankaŭ: la plej leginda kaj sekve de tio: la plej alloga por la Esperantistoj. Do, Gekamaradoj:
denove al la Labcro.... BUM! BUM! BU M !!!
Sed nun venas ankoraŭ la plej grava afero: Cu la nunaj abonintoj jam pagis la abonmonon por la jus komenciĝinta jaro 1938???? Mi ege timas, ke multaj tion forgesis: aŭ iii eble pen- sis: „Mi atendos; la kasisto ja sendos la kvitancon!” Amikoj, ne faru tion; bonvolu ŝpari al la kasisto tiun ege malagrablan laboron, kiu fcrrabus al li multan multvaloran tempon; plue tio kostus al vi /5 cendojn. Do kompatu nian kasiston kaj vian monuion; kaj sendu tuj, senprokraste, fl. 1,50, ĉu per poŝtman- datc ĉ'i ĝire al jena adreso: „NEDERLANDA K.ATOLIKO”
W iilemstraat 91, HEERLEN. L. La numero de lia poŝtkonto eslas: 121449. (Bonvolu aldoni: por E.K~'
Earu nun tuj, mi petas, ĉar: „Ju pli frue, des pli certe!” Jes:
Mi konas niajn „Pappenheimanojn” ! !! Dankon. „Feliĉan Nov- jaron” kun samideanaj kaj amikaj salutoj de ĉiam via
Frato WIGBERTUS VAN ZON, Vught.
RADIO-ELSENDOJ: IRLANDO.
Mi havas la plezuron sciigi vin, ke Radio-Dissendo okazos de Stacioj ATHLONE (331 metroj)
DUBLIN (223 metroj) relajso CORK (242 metroj) relajso DIMANĈON la sesan de Februaro 1938,
de 6.15 ptm. ĝis 6.30 ptm. G. M. T. (Greenwich Tempo) t.e. 19.15 ĝis 19.30 laŭ M. E. T. (Mezeilropa Tempo) Ĉi tiu disaŭdigo estos tute en Esperanto, pri la Irlanda lingvo, kaj ĝi enhavos interesajn faktojn por alilanduloj.
La sukceso enkadrigi la internacian lingvon en la Irlandan radion sendube sekvis pro la multaj subtenantaj leteroj kiujn la Esperant- istaro sendis al Ia Verda Insulo depost la kvar dissendoj pasintjare (en Majo, AOgusto, Oktobro kaj Decembro). A1 ĉiuj gratulintoj la plej sincerajn dankojn. Tra la nacio nun vekiĝas intereso pri la iingvo, pluraj korespondemuloj uzas ĝin, jam kelkaj eminentuloj alte taksas ĝian valoron, kaj, PRO LA VERE MIRINDA SUBTENO DE
EKSTERLANDAJ ESPERANTISTDJ, kiuj mem skribis kaj skribigis siajn amikojn, jam venas la kontentiga rezulltato nome, legula dis- sendo en Esperanto de Iriandaj stacioj, La Radio-aiiioritatoj sciigas ke dissendoj okazos ĉiutnouaic, la unuan dimaneon de )a monato, regule je la sama horo (6.15 ptm. G. M. T.t. La grafuiesprimoj venis de angiujo (amase), aŭstrujo, belgujo, ĉeĥosiovakujo, danujo, egiptujo, irancujo, germanujo, hungarujo, irlando, kimrujo (ankaŭ amasel), iuksemburgo, nederiando, norvegujo, poiujo, skotiando, k.a.
La Esperantistaro meritas la reguian dissendon kiel oran rikoiion de sia semado.
Mi nun elkore petas vin subteni la aieron jenm aniere:
Aŭdinte la paroladon, sendu tuj a! la Radio-staeio en Dublin gratulleteron iion menciantan ;
Ne aŭdinte ĝin, siinple gratulu.
ju pli ofte niaj amikoj aŭskultas kaj gratulas, ju pli vigle ili kri- tjkas kaj sugestigas, des pli eniuziasme la Radioestroj prizorgos la aferon. Ni pleje voias, ke vi ĝuu la kvaronh u-vi.
Lorcdn 0 ITUiginn.
BOEKBESPREKING.
(Recensie-exemplaren te zenden aan liet Redactie-adres) (Recenzotai.n verkojn sendu al la redakcia adreso).
VERSCHENEN:
Tutmotida Adresaro de la Esperantistoj.
Deze eerste uitgave is niet volledig. Er zijn nog; veel meer Esperantisten op de vvereld. Toch geeft het een indrtikwekkend beeld van de versprciding van onze taal.
Nederland is flink vertegemvoordigd. Jammer dat nogal veel storende drukfouten zijn ingeslopen. Het is te verkrijgen voor 4 intern. respcndkuponoj bij Hugo Steiner Wien I, Neue Burg.
Aŭstrio.
VERMLANDO.
Turistbroŝuro pri „la provineo de Gosta Berling”, Svedlando.
Eldonis: Esperanta Turista Komisiono, Tegelbacken, Stock- holin. 1937. Eormato 29 X 14 cM.. 31 paĝo.i.
Esperanta Turista Komisiono eldonis turistbroŝuron pri la sveda provineo Vermland. La broŝuro samtempe estas jarlibro de E.T.K. La enhavo donas resumon pri la plej interesaj lokoj de tiu ĉarma provinco, kiu tiel famiĝis, ĉar la sveda verkistino Seima Lagerlof al tiuj regionoj lokigis la aventurojn, kiuj tro- viĝas en ŝia libro „La fabelo pri Gosta Berling”.
Havebla por 1 respondkupono.
2 0 2
DF. VI.OF.D KOMT OP.
We ontvingen cen publicatie in photogravure van de Oxford Beweging, bedoeld als Kerstboodschap aan hen dic besloten hebben nieuwe vclken en een verniemvde wereld te maken door vernieuwing van het Kerkelijk Ieven.
Het is een prachtige uitgave die ook verscheen in 't Engels, Frans, Duits, Spaans, Noors. Deens, Zwceds en Eins. Geza- menlijk in meer dan 1 millioen exemplaren. Zond men het ons daarom ter bespreking?
De Oxford Bev.eging heeft zeker contactpunten met ons en als Katholiek en als Esperantist. Wc werken dit hier niet verder uit, m aar kunnen de aankoop van dit mooie werk van harte aanbevelen, omdat het ook ons wat leren kan. Ecn en ander natuurlijk ortder het voorbehoud dat de O.vford Beweging als zodanig behoeft.
INGEZONDEN.
N EUTR A L IT E IT !
Neutraliteit... hoeveel verwarring en misverstand heeft dit door velen te pas en te onpas gehanteerde woord itiet reeds ge- sticht, ook in katholieke kringen.
Conscquent in dit opzicht is steeds geweest de houding der kerkelijke overheid, die niet opgehouden heeft te vermanen, dat katholieken zich immer en altijd — dus ook wat betreft het vereenigingsleven — katholiek hebben te gedragen en zich in katholiek verband, waar mogelijk, behooren te organiseeren.
Ten onrechte?
Insiders weten welke noodlottige gevolgen dikwerf zijn voort- gekomen uit het neutraal organiseeren voor katholieken, die meenden, dat zij sterk genoeg stonden in hun schoenen ,,om het er op te wagen".
Het is nu eenmaal een bewezen feit, dat het leven zelf niet neutraal is, niet neutraal kan zijn. en dat „kleur bekennen” in het leven van allen dag niet vermeden kan worden.
„Voor of tegen Christus” is de groote scheidingslijn gewor- den, in onze dagen nog meer dan ooit te voren.
Ditzelfde geldt in even sterke mate voor den katholieken Esperantist, die eveumin aan positie- kiezen ontkomen kan.
Hoewel in dit opzicht langen tijd tegenstrijdige en onjuiste denkbeelden geheerscht hebben, en hier en daar helaas nog heersehen.
ĴEsperanto neutraal?
„Esperanto is immers neutraal” zoo luidde de slogan, die er in ging als... Bossche koek. „En dus ook de Esperanto-bewe- ging”.
Moge dit wellicht waar geweest zijn voor de zuigelingen- periode van het Esperanto — toen vrijwel alle Esperantisten uitsluitend de taal propageerden — voor de daarop gevolgde en huidige „jardekoj” was en is deze slogan een leugen!
W ant hand over hand heeft de neiging zich uitgebreid, om het Esperanto in dienst te stellen van een bepaald doel, een zekere idee, hetgeen resp. de katholieke, protestante, socialis- tische en andere Esperanto-organisaties in het leven riep.
„Doch de „neutrale” vereenigingen dan?”, zoo vraagt iemand zich af.
Besmettingsgevaar.
Reeds voor kort vonden wij in „Het Huisgezin” gelegenheid er op te wijzen, dat ook aan het zich scharen in z.g. neutraal internationaal Esperantistisch verband voor den katholieken Esperantist niet onbedenkelijke schaduwzijden vastzitten, ge- zien het besmettingsgevaar, dat aan de bekende(?) en befaamde
„interna ideo” — waarmee vooral in die kringen zoo hyper- dwaas geschermd wordt — verbonden geacht moet worden (waarmee intusschen samenwerking op zuiver practische pun- ten niet bij voorbaat verworpen behoeft te worden).
Scherper mceten de grenzen — noodgedwongen — getrokken worden betreffende de nationale vereenigingen (waarvoor ove- rigens vanzelfsprekend ten volle de bisschoppelijke richtlijnen gelden), daar hier de gevaren directer en grooter zijn.
Geen Overdrijving.
Dat hier geen sprake is van eenige overdrijving, kan men zelf beoordeelen.
Zooals bekend heeft de persdienst (gazetar-servo) van een der z.g. neutrale Esperantc-vereenigingen hier te lande, „La Estonto Estas Nia” (L.E.E.N.), eenigen tijd in handen berust van zekeren heer 0. Kupperman, waarover men in het bonds- orgaan van „L.E.E.N.” (in het 10 April-nummer ’37 op bldz.
107 in het „Protokolo jarkunveno 1937”) het volgende kon lezen:
„S-ro Baas (prez.): S-ro Kupperman subite forvoja- ĝis al Hispanujo, kie li deĵoras kiel ĵurnalisto. Pro ĉi tiu foriro la gazetar-servo dum kelka tempo ne funk- ciis. Ni ĉi tie volas publike danki S-ron Kupperman pro tia (sia?) multvalora laboro”.
204
„Niets bijzonders” zal men zeggen. Datzelfde dachten ook wij, totdat wij een heel merkwaardige ontdekking deden aan de hand van de Esperanto-uitgave der „Qeneralitat de Cata- lunya” (Catalaansche regeering), van 2 Dec. ’37, die ons open- baarde, waaruit zooal de „Spaansche” bezigheden van ge- noemden heer Kupperman in Barcelona — waar hij thans blijkt te zijn — schijnen te bestaan.
..Kataluna Registaro oiicialigas Esperanton”...
Het bericht, dat wij hier op het oog hebben, droeg als kop:
„Kataluna Registaro oficialigas Esperanton” en het gaf een verslag van de oprichtingsvergadering van het „K,ontraufaŝista Esperanto Komitato de Katalunujo” (K.E.K.K.), onder officieele erkenning van de Catalaansche regeering.
Letterlijk stond in het bericht het volgende: (we citeeren):
„K-do O. Kupperman indikis la novan programon de Komitato por ia insista kaj pli forta propagando de Esperanto kaj kontraŭ faŝismo kaj komentariis la sta- tuton laŭ punktoj.-Esperanto envenis nun en nova pe- riodo en la aliaj 50 jaroj. ŭis nun, en la pasintaj 50 jaroj esperantistoj petis kaj petegis siajn registarojn por bonvole esprimi iun simpation por Esperanto, ofte kun malsukceso. Nun unua fojo en la liistorio de Esperanto iu Registaro memvole oficialigas Esperanton kaj donas al ĝi eiujn facilaĵojn. Tiu tago estas historia tago ne nur por Esperanto movado en Hispanujo, sed por la tuta mondo. Hispana revolucio estas decida por la estonteco de Esperanto kaj ĝia disvolvo. Hispana Re- volucio donis potencan puŝon antaŭen al Esperanto kaj certe Katalunujo estos la unua lando en la mondo, kie Esperanto estos enkondukita kiel deviga fako. Tiuj vortoj estis laŭte aplaŭditaj.”
Commentaar noodig?
Is hier nog commentaar noodig? Wie sprak ook weer van
„neutraliteit?”....
Laat ons ten overvloede nog even vaststellen, dat de heer Kupperman de banden met L.E.E.N. nog geenszins verbroken heeft, zooals blijkt uit „Nederlanda Esperantisto” van 8 Jan. 1.1.
(bldz. 13), waar men de volgende Nieuwjaarsgroet kan lezen:
„S-ro O. Kupperman el Barcelona petis al ni (redakcio de N.E.) transdoni pere de N.E. korajn salutojn kaj bonde- zirojn al la L.E.E.N.-amikoj”.
„Neutraliteit?.... Ge kunt me nog veul meer vertellen” ! zou men in Den Bosch zeggen.
NICO HOEN Jr.
205
ANKORACFO.JE: „NIAJ MARTIRO.!’’.
(Vidu N.K. Maio 1937).
Cu ĝeneralo Franco en Cordcba mortigis ĉiujn Esperantistojn kiel pacamantojn?
En „Nederlanda Esperantisto", No. 22, 6 Nov. ’37, troviĝas vojaĝpriskribo de la bonfamkonata propagandistino Margarete Saxl. En ĝi ni legas i.a.: ... sur la sama ŝipo troviĝas 52 his- panaj infanoj, akompanataj de tri hispanaj gvidantoj.... Mi demandas pri la okazintaĵoj en Kordobo, kie laŭ sciigoj ricevitaj oni mortigis ĉiujn Esperantistojn. Cu tio estas vera?.... „Jes”.
li respondis, „Inter la lionioj mortigitaj de generalo Franko, troviĝis ankaŭ Esperantistoj. Sed mi supozas, ke oni mortigis ilin, ĉar ili apartenis al tiuj respublikanoj katolikaj aŭ aliaj, kiuj ĉiuj devis suferi la saman sorton, sed ne nur pro tio, ke ili estis Esperantistoj”...
Jen neatendita atesto pri la historio!
Frato WIGBERTUS VAN ZON.
TAALVRAAGSTUKKEN.
B. TAALRUBRIEK VOOR MEER GEVORDERDEN.
Traduko de Ekzercaĵo 14 (Vidu N.K. Decembro 1937).
B-ekzamena tasko de Utrecht, 6 Nov. ’37.
La Direkeio de la Nacia Muzeo1) en Novjorko (New York) ricevis antaŭ nelonge de nekonata forsendinto paketon2) en kiu troviĝis vualo. En akompananta letero 'a donacinto3) komu- nikis, ke li deziras resti nekonata4). Cetere oni povis legi en la letero, ke la m ultvalora’) peceto da puntaĵo estis la fianĉina’) vualo de la malfeliĉa franca reĝino Marie Antoinette kaj ke ĝi neniam portis feliĉon al siaj posedantoj aŭ poscdantinoj’). Tial la nekonata donacinto ligis al sia. donaco la kondiĉon, ke oni neniam plu prenu la vualon el la vitroŝranko. La paketo plue (plie) enhavis multajn originalajn dokumentojn, kiuj liveris la pruvon por la aŭtentika deveno de la historia vualo. Dudek’) kvar el la plej lertaj puntlaboristinoj de Norda Francujo estis dum tuta jaro ckupitaj de9) la fabrikado de la belega vualo.
Ludoviko la dekkvina volis proponi1") brilan donacon al la fian- ĉino de sia nepo. Kiam la aŭstra11) princino suriris la teron de Francujo, la princo de Rohan transdonis al ŝi la fianĉinau vualon kun12) ia sekvantaj vortoj: „Ke ĝi estu por Via Impc- riestra Moŝtino") simbolo de la amo kun kiu la franca popolo akceptas14) Vin. Evidentiĝis, ke la simbolo ne estis") fidinda.
La amo de ŝiaj francaj subuloj estis nur mallongdaŭra kaj ankaŭ
ŝia cdziniĝo ne estis perfekte feliĉa. Cagreriite la juna monar- fiino16) donacis la vualon al sia amikino, princino Lamball. Dek kvin jarojn poste senkompata homamaso trenis la kripligitan korpon de tiu ĉi princino preter la fenestroj1’) de la Temple, kie oni tenis la malfeliĉan reĝinon en mallibereco1'). Jam antaŭ ol la kompatinda Marie Antoinette estis senkapigata sub la gilotino. oni estis portinta la vualon ekster danĝero al la ekster- lando. Tiam Ludoviko la dekoka reaĉetis ĝin kaj donacis ĝin al la dukino Du Berry. Kvankam ŝi ne suferis la fatalon de siaj du19) antaŭulinoj, ŝia edzo, kiel oni scias, fariĝis viktimo de abomena kaŝmurdo.
1. Kompreneble ĉiuj tri vortoj per granda komenclitero hoofd- letter = grandlitero, ĉeflitero, majusklo; kleine letter = mal- grandlitero, minusklo; cursieve letter = kursivo, klinlitero.
2. Ne: pakaĵeto; pakajo = aro da pakoj.
3. Ne: doninto, ĉar temas ĉi tie pri donaco.
4. Ne.inkognito, kiu indikas diplomatan (altrangan) personon.
5. Nc: valora, ĉar ĉio havas ian valoron; -ankaŭ: altvalora.
6. Ne: edziniĝa; bruid ja estas: fianĉino.
7. Mi trovas posedanto pli bela ol proprulo, kvankam ankaŭ tiu ĉi vorto estas bona, sed ne posedfnto, ĉar dum la posedo, la vualo „ne portis feliĉon".
S. Dudek kvar: du vortoj; por ĉiu cifero unu vorto, ne kal- kulante la nulon; do: 12 = dek du; 20 = dudek; 333.330.303
= tricent tridek tri milionoj, tricent tridek mil, tricent tri; t.e.:
naŭ ciferoj, malpli aŭ minus la du nuloj restas sep ciferoj, do ankaŭ sep vortoj. La du vortoj: miliono, kaj mil estas la nomoj de la du grupoj.
9. Ne: okupintaj nek okupiĝintaj: La fabrikado dc la vualo okupis la laboristinojn; kaj ne la laboristinoj okupis lu fabri- kadon. Ni ja diras: La knabo skribis ra leteron: kaj; la letero estis skrifi/Za de la knabo, ĉu ne?
10. Oni proponas, prezentas, oferas donacojn.
11. Ne: aŭstria; Oostenrijker = Aŭstro; do: aŭstra, -Aŭstrujo. (Vidu: N.K.Novembro ’37).
12. Ne: per; oni ja transdonas per manoj.
13. Ankaŭ: Via Imperiestrina Moŝto.
14. Ne: ricevas; oni ricevas aĵojn, objektojn, sed akceptas personojn, kvankam oni ankaŭ povas akcepti ion de iu, sed ne ricevi iun.
15. Ci tie oni povus klarigi ankaŭ: estas.
16. Vorst = monarĥo; do: vorstin = monarĥino, ĉu ne?
17. Post: preter oni ne uzu n.
18. lemand gevangen houden = teni unu en mallibereco.
19. Ankaŭ: ambaŭ siaj antaŭulinoj.
E kzercaĵo 16. B-Ekzameno. Groningen, 6 Mei 1937.
In Juli van het jaar 1931 werd de geliele v ereld in rep en roer gebracht door het vinden van de overblij fselen der Andree-ex- peditie van 1897. Het dagboek en a n d e re u a n te k e iiiiig e ii, die gedeeltelijk gepubliceerd verden, hebben ook die liieiisen ge- troffen, die overigens niet de minste belangstelling tonen voor expedities naar de poolstreken.
Uit het dagboek van Andree kunnen wij niet alleen vernemen, de lotgevallen der expeditie, nadat zij tussen Spitsbergen en de Noordpool door de mist gedwongen was haar ballon te verlaten, m aar ook alle avonturen tot aan hun dood tengcvolge van de vreselijke koude op Vito, een eiland tussen Spitsbergen en Frans- Jozefland. Deze met moderne hulpmiddelen ontcijferde aante- keningen zijn een ontroerend getuigenis van een idealisme en een energie, waaraan onze arme tijd niet meer meent te kunnen geloven. Deze mannen overwonnen moeilijkheden, die ongetwij- feld veel erger zijn dan die de meesten onzer moeten over- winnen.
Reeds dadelijk bij het opstijgen verloor de ballon zijn sleep- touw, zodat hij een speelbal werd van de wind. Reeds na enkeie dagen overvielen hen de 'vreselijke poolnevels, die Frithjof Nansen zozeer vreesde. Met hun ontzettende kracht, met hun bevroren vocht drukten zij de ballon van Andree op het drijfijs, die vreesaanjagende chaos, die zich voortdurend beweegt en voortdrijft, die samengeperst wordt en zich tot torens opsta- pelt.... die hier een diepe spleet vormt en daar weer zich tot een uitgestrekt, dichtgevroren veld aaneensluit.
Honderden kilometers ver strekte de ijswoestijn zich naar alle zijden uit. Dit drijfijs is geen ijs en geen water, m aar iets daar tussen in. De drie mannen hadden kunnen blijven w aar zij waren, om zich met het ijs te laten voortdrijven in de zekerheid, dat zij binnen afzienbare tijd weer ergens aan land zouden komen. Zij besloten echter tot een tocht over het ijs, niet ver- moedende, dat een onoverkomelijke zeestroming hun de weg versperde.
Frato WIGBERTUS VAN ZON, Huize „Steenwijk” Vught (N. B r.)..
A-rubriek niet ontvangen.
208
!["Regionalizm - tradycja i współczesność. Materiały z sesji popularnonaukowej. Olsztyn 10-12 czerwca 1994", Olsztyn 1995 : [recenzja]]()