'rot I , . , ft
\.
)
,
1!.i:aterjaly na Komisj? :NIi?dzyministerjaln?. "-
dla ustalenia wytycznych rozwoju
:portoweg?\.
•\..
G d Y n io
---
Idi?dzynLnisterjalnoj Koraisj i d l.a u s t aLen i a wy tyc zny ch
raz wo j u Gdyni.
l. Zagajenie przez Przewodnicz?cego.
2. Referat Komiss.rza Rz?du n.Gdyni p. t. IISyntctyczne
uj ?c i o zagadnie? budowy porto Wt:go mi as t a GdyniiT•
3. Referat Kierownika Pracovini Proj ckt ów Komisarj atu
Rz?du i Kierownika dzia?u gospodarczego tej Pracow-
ni - obja?niaj?cy program ogólnego planu zabudowania
Lliasto..
0/ Po dz.l a? t.e r cnów ,pod. vvzgl?dem p r zc zri ac z.en La i
sposobu z abud cwaru.a.
b/ Zagadnienio_ u k'?.a du kcmun t ka cy j ncg o ,
\
c/ Pcd s t awy finan[::owe re alizacj i planu zabudowa-
nin.
\
4. ::.nioski do uch wa.Len La przez Komisj? dotycz?ce
punktu 3.
5. Referat Radcy Prawnego Komisarjatu Rz?du uzasadnia-
j ?cy projekt zmian do obecnego stanu pr awn cg o zgodnie
z konieczno?ciani budowy miasta Gdyni.
60 ?nioski do uchwalenia przez Komisj? dotycz?ce
punktu 5.·-
f
Mi?dzyministerjalnEj Komisji dla ustalenia ?yty8zoyGh
.ro zwo ju miasta Gdyni.
K om i s j a ue h wa la ?
I. 1/ p! ze ds ta, i!fl ony -0! ZE Z Komi sar jat ]zcddu iJ'J Gdyni "Pro gram
Pl.anu Za budo waDia" pr zy j ?.? j ako vpods ta 7H? do c pra ?O \"la.-
nl"a o?o'l'-Cryo ?'l??U Zabu,dowania
?.J. c
:.:-.' ,.1 ...
:::: J. c....\.1 _
2/ Zabudo?T:]aniE ulicy IJysockisgo,n2v od c inku rai ?dzy pro je k-
t.o eanvnoJ nl_ acsm Dv-;Jo?rcOW'i7m J oraz pr o js kt.ouanym p Iacem
?r ódm is jskim craz z.abudcv.an i e t.er s nów mi?dzy Sk\-JErEll1
Ko?siuszki,\!'yb.rz(Zem9:?onó:?E:m Kaxnisnnsj Gó.ry a u l i c?
SV7i?toJ"C1?:lska ? - nr? z s ni dz i s ? na 7 kOi1d??Q:rl8.::::J"i.J ?
3/ Pr zy r o z ni ?zarri u ?r ódmi e ? c i a d?jy? do jakna js i In i c j-
o t.var tysh na mer ZE.
\
4/ Ulic? atanc c.i ac? odc i ??e n i e a.ri.e . r ji txai1zyto:I-.:E j\ /ulica.
\
Sl?,sk['?, i IJIcr,ska/ pr ze pr o rad.ai ? l'20 t.ras i e ul i cy -:'Ja.rsz2.:?1
sk i e j oraz ulic 103 i 1049 jak to p.rz e .ii duje pr zeds ta-
c/ Pr .c _.' d "'''', "l " L" l "J 17 l
U .1. Z (; ;.j1 r Z 1 ? C :;, o :1_ c;', C z c n l s U. l C.y E S:1 E J z U l ?? a na z \.0 -
7/ Zar s zs:r?-Jo':,a? 111o??no?? :;-?.ro·:?adz::niG. Li n j i Sl?,skie j de
f o r tu 1_;0 za, _ :.?,-z7ó.r_ ?arni Chy"tv"..Lo? q ki:: "1'111" I·l.eg., (11"V j..)c< 0'--'1 '7.""'''''' '10 '-'1' l"'" ,....
'?'.lc(!;).:..J,-? ...•ll W4 ..?'.J'-·?-J
na t.rasiE t?j linji ?as o sz?roko?si 100 mtr.ni??cdlE-
.0><',
J" 'l (\ y? ;7 .;1. l) UrJ (l '-'1" '7
..:- c.?. L.e' ...t 1-' l..'! v?...J ? J l...
8/ P?,?.1. L1'-o'7 c :-....J-l" d, 'lI".c..J .:... ('>...J to:rÓ?j kole jowy8h n.2. odsinku
El r ó dJ:J i s ? Gi e? ?? o na. j mn i E j o id: mt.r •
9/ PL ze widz i E ? usy -GUO iJVEJ-n ie d v-;]Ol' CeJ o so bo WE go pr zy f; si, Ja:1 i E
t '1
' l l' '1- '(' l
" l
usy uo zarn a 008Z.1.110y KO eJO?jEJ,1..?CZ?CEJ IJIaOO\'7CK
i Chy lon j ? z Ok s y VJ j E L1 o :r a z "91' z e "91' o iJjC1 d z s n i a s t u d j ÓVi
Li n j i kolEjoiJej,??,cz?.cEj OkSY:v7j's i -port vJodny lot-
uzgodni? bEZ?o?Isdnio z Min.KoDillDikacji.
Komi tE to ?'Ji EkonomicznETYlu Ili n lS-Gró;:j lJ1B,QU 1Jo kry o i a fi-
nl.lUJl"-,1 '1S o -;Ev, c0'0 d<Ja·oll S ZJ...(: J' r. o r''L.J lOllJCio. '-',:''.ij mi.1 a e"L,...) U'-'-'C1 Cd' YDl' ,,, 'JE rlvL.LYllJ ,?:'c' '?1??.u LJ -:-'cV"·- '(' J' (l-
Do ?kt.6 porz.obrad?
- - -?- - - -- ...'- --- -- --
III. ut',-jorzy? ?-j Gdyni Eks-pozytu.r? .iy dz i.a ?u l-;o?-Jio.to·,-jE!O z za-
l.r e SEm dz ia? an ia ',J?a?lz'y ouclo',-;laoc j na ObSZCLIZE af'er y
IV. ? drcdz? Jydania sDEcjalnej usta?y
. .
t Li d'
?
l
be Z"Dk2?.tnlE na, .r ZE oz ?Yn1ny z ·Y'uLJ.iu U z ra au ?! co sz -
szsrokc?ci 10 mtr.
2/ Nalo?::; yr5 na
du 'Ja l-:;o?ozEniE n i c ruchomc ? c i i·j s to aunku do ul i c rri e
'Y\\:J l' r:I", L'l ?J. ()"t'.?J,.:. '1'"l;,:; J' •
- 3 -
z ur zadz s n i a te j uli ey SIJE c jal ne ko.rz y? ci obo Fji?ze k
u.iszczenia D2. .rZE cz gminy k wo t.y odpowi adaj?c c j cz?? ci
Al"u c\.. 1- l" nrC". Z vJ I c:\.. t::-J()'?/ \7 '">})v?_ do ul i Cyn ni e .rUChOl?10 ? c i Q., :VV\7J 110 s zace<. J"
j e dnak n i c wi?cej ni? 1% warto?c-i danego zak Iadu,
4/Pr zy j??, ze
zaat.os o oan i e za.r owno wtedy gdy ulice zak?ada si? na no-
uo , jak i i]"jtE dY!I ?zdy o dno ? ne
• /' •
1 .
nlEruchomoscl s? po{ozone
ruchomo?ci nie ui?cili dotychczas .?adnycl1 ? o iadczeri
z tytu?u z?rotu koszt6w urz?dzenia ulic.
5/Ustali? zasad?? iN my?l k t.ó.re j pr zy par ce La c j i teTenÓv7
pr z e k rac za j ace j l ha \iJ?a? c i-
e i e l ni eruchorno ? c i i poza. ods t.api e n i sra gruntu. !;od ul i o o
po iii n i e n bE zp ? a tni e ods t.?pi ? gmin i€ loib o bs zaru
\ pl. T cd o
?anych tsrenó? z tytu?u zmiany przeznaczEnia. terenu \
i po??.czónEgo z t? zmi an? \?Jz.rostu it-jarto?si gruntu.
6/RozGi?s?n?? po e tano ni c n ia a.rt.22 ·§;-3 pra za o po s t.?powa-
DE o bj? c i e i: fo.siadanie v"]y?-;?a8zczonych ni e ruchomo ? ui
/do1!u8zGzalns ?7 d z i s i e js zym stanie prarmym tylko odno?-
n i e ;,-jY:;j?2.SZGz;.::? D?1 CE 18 k o l e jO:-jE/!lna grunta po t.r zs bns
Gd . , "1 l'""
l"
"
..
yrn !,ObOJl?ZKU :-j?:aSCIC;l? l m a-
:;y kc py t( i El k?1.r1!Y ni f: t;; o \-)1ta?t.Y ?7skutc k bud.o ?7y ul i G!l OT az
ustanoi-;ieniQ Sl:::C)30bu u.rz':r1zanl2.. ;.7ykoLJó?'J!lska.Tl: i og'.1'ód-
k Ó:.?J pr ZE d dOmalt1i.
8/ Zmi eni ? ua ta s? z dnia 14 marca 1932 r ;» ScalEniu
dz 'ia ?e k budowlanych vv mi c ? c ie Gdyni iN tym ki€ r unku,
by koszta ?ost??owania scalsnio?ego by?y ?rzsk?ada-
ne na w?a?cicieli no eout.so czcnych dzia?ek iN sto-
sunku do osi?gni?tych ?rzez nich wskutek scalenia
korzy?ci,z te? jednak,±e ?rzE?oione koszta b?d?
?ci?gane pr zy od p?a.t.ncm pr zcn i e ai e ni.u prawa w?as-
no?ci odno?nych dzia?ek, b?d? po ich sabudowarriu-
9/ VJ?:rowadzi? na o bazar ae m.Gdyni i sfery I nt.e r e sów
mi e e zkan ic eych (;)odatek od pr zyr os tu warto?ci nieru-
chomo?ci -przy zniesieniu -podatku od -placów niE za-
budo waoych.
V. W dr cdz.e zmiany mi e jscowych pr ae pi s ów budo sl.any ch;
l/ijJ-provJadzi? za sad? iJVed?u?r, której z?:Jrot k o s z't.ów
ur a?d ze ni a ulic obci??a? b?dzie w?a?cicisli nie-
ru?homo?ci,?rzylEg?ych do ulic do-piero z chwil?
za ..budowania ich ni s ruchomo
?
ai v ?
jv dop i s r o z chwr-
l? gdy, zaczn? korzysta.? z uTz?,dzenia ulicznsg-o.
2/Na osiedla -P0{O?sDe vv af'e r ze i.nt.e r e sów mi s szk,a-
ni o wy ch rmas ta Gdyni D8.le?y rozci?gn?? pr ze pi sy
budo 1]1] lane dla mi as t i iRy da ? dla t y ch o s i c dli
B?';CZEg??o?'7S pr ae pi ny mi e j sccwe nawi aaane do pr se-
pis ó OJ o bo ij'j i?.zu,j ?8y 81:. na o OS zar ze m. G-dyni.
d. a, t.k o ino -l
a/min 'irnum wy 3 okc? c i za budo ?j<ln ia ,
i na?Ji?zcv(lia z s:::?s i e dni emi budynkami ,
c/na jmn i e j s z? do pue Z J za.In? ;;ji e Iko ?? 1!3..r s s l ora z na jmn i r J": ;.-: '1,':), d.?u,,'-?.O ? (? 1'-"" o nt.u 'AC! r ... r l .?. Z-:o l r r?7 -, O;' ... 1·
lJ - '-'-'_. ?,-...,? ..:.. U_.. I!ClJ. -.te 9 \J o?'J..eLl(J. 0,
- 5 -
Od ? -P:Q C<b ,l '7 abu do '-J,e:'
."
l" a
_ '""
_
w' l.ll iJO. , • u".ll ,
d/formy? bar oy i spo sób umif: szczania r e k Iam,
e/odlE?tlo?? od grani8 dz i a.?k i s?/siada 'Przy nie z'aartEYn
zabudo0aniu parceli?
f/s?osób odg:radzo,nia d z i a ?.ck od ulicy l s?s i e dni ch grun
,
---
M. G D Y N I.
REFERAT KOMI-
SARZA HZADU
W GDYNI P,MGRo
PR.FR.SOKO?A.
Pan Minister Ko?cia?kowski na poprzedniej konferencji
stwierdzil9?e na przedstawicielach Mi ? dz ymi n t s t.e r j a.Ln e j Komisji
dla ustalenia wytycznych rozwoju D10Gdyni spoczywa "olbrzymia od-
p ow i e dz i a.Ln o
? ?
!", "Dano wam mo?no?? - podkre?li? Pan Mi:1ister
brania udzialu w wielkiej9pot??nej pracy na ca?e pokolenia i dla-
tego wszystkie zagadnienia9zwi?zane z rozwojem Gdy?i9musz? by?
z calem zrozumieniem znaczenia tych z ag adn i e? sp r-z e z P?l1ÓW brane
pod uwag? li o
Istotnie, zak?adamy fundaClenty pod pot??n? prac? na ca-
?e pokolenia - pod budow?i nowego od podstaw miasta o szczególnem
znaczeniu w organizmie gospodarczym Polskie Za s?owami Pana Mi-
ni s t r a , dotycz?cemi portowego miasta Gdyn i. li ca?a Pol sk a , ust ami
znawców i fachowców zaczyna zwraca? uwag?9 jak najmlodsze miasto
\
p o r t owe ?w i a t a b ud uj e s i ? i j ak s i ? r o z« i ja. Glos y i\ sp o s t r z e ? e-
, . .
d a.i h' 'b ? '\ . .
nia wybitnych umyslow l rm ar o a.j ny c z nawc ov ue ewy ?lasta9Jak np.
profesorowi e TolWi?ski 9 Norwerth9 izyni er ow i e j e s on orni
?
c i. T-wa U2:'-
banistów Polskich - na lamach prasy codziennej 9 na konferencjach
specjalnych9w perjodykach fachowych90skarzaj? wyrainie9?e Gdynia9
ten Benjaminek Polski9pod wzgl?dem urbanistycznym posiada skrzy-
---
wiony slup pacierzowygktóry przysz?e miaato mo?e doprowadzi? do
- - - - - - - - - - - - - ? -
-- - ... - - - - ... --- - -- - - ... - ... -... - ... - ..- _..- - - - ... -- - - - - -
- - - - - - - - - - - - -
kalectwa9je?eli w por? nie zastosuje si? w?a?ciwej formy leczen:a -
przedewszystkiem,profilaktyki?
WszyscY9ca?a my?l?ca i kulturalna Polska domaga si?9by
/
budowane w XX wieku przez Rzeczy:pospoli t? miasto sta?o na wysok.1m
pi?kna urbanistycznego9
u?yteczno?ci gospodarczej dla Paristwa
pozi omi e s
zdrowego i dogodnego bytowania ludzi9pracuj?cych/W. mie?-
, ?
c i e po r t owem ,
- 2 -
Jako odpowiedzialny kier?vnik za prace9dotycz?ce rozbudo-
wy i rozwoju miasta7pozwalam sobie jasno i mozliwie ?ci?le wskaza6
na t rudno ac i rozwi?zania zagadni e? , zw i ? zanych z rozbudow?. i r ozwc-
jem portowego miasta Gdynio
'I'r'ud no
? ci te wyrri kaj ? z s z e r egu b??dów po dstawowych. Spi e-
sz? jednakie podnie?6 s?owa PoMinistra9ie b??dy te zosta?y dokona-
ne w po?piechu9spowodowanym - nies?ychanie szybkim rozwojem porto-
wego miasta Gdynio
Budowa nowego - od pcd s t aw mi asta wymag a? a , czterech nast?-
puj?.cych fundamentalnych wspó?czynników?
al terenów pod budow? szl:ieletu mi a s t a,
bl planów zabudowania portowego miasta,
,
ci aparatu budowy mi a st a, uposa?onego w odpowiednie kom-
petencje natury prawno-administracyjnej i gospodarczej
oraz dl odpowiedniego planu finansowego budowy mi a s t.a ,
Rozumie s i ? s z e wymienione po wy z ej wspó?czynniki natury
prawnej7technicznej i gospodarczej wi??? si? mi?dzy sob?. funkcjo-
nalnie. Braki w jednej dziedzinie konsekvventnie wywo?uj? braki w
innych dziedzinacho
Chc?c wyci?gn?6 wnioski na dzi? i jutr09nale?y powo?a?
si? na do?wiadczenia stanu wczorajszegoo
Przyczyn?. g?ówn?. pow s t an i.a portowego mi a s t a , by?a budowa
portu - ogranizmu g?ówneg09warunkuj?cego powstanie miastao
Budowa portu zostala przes?dzona przez Pa?stwo ustaw?.
z lipca 1923 roku. By?a to jednak zapowied?. W roku 1927 zasadni-
? cze prace przygotowawcLje,zwi?.zane z wykonaniem ustawy o budowie
-. portu w Gdyni - c:. wi?c odno?ne instrumenty ustawodawcze i admini-
? "-
'stracyjne9tworz?ce aparat budowy i eksploatacji portu zosta?y usta-
"
lone 51 ogólne plany portu wyxrnane i za twa erdzone s t ereny pod budow?
po rtu wykupi one 9 pods tawy fi nc.ns owan i a budowy 9w ogólnych zarysach
"-
zatwierdzone i odpowiednie fundusze zabezpieczoneb
r
S?owem - realizacja planów bu d owy p o r t.u , sta?a si?
faktem opartym na przemy?lanej i organiczni e zwi?zanej .c a? o ? c i
pod wzgl?dem prawnym?gospodarczym i kierowniczym.
Realizacja funkcji portu - miasta9zosta?a formalnie
przes?dzona dopiero z dniem 1-1-1926 r. w chwili przekszta?cenia
gminy wiejskiej Gdynj. na gmin? miejsk?. Akt ten opiera si? na __
o-
przepisach pruskiej ustawy s arno r z ?d owe j z r , 1853-goo Na po de t a-
wie norm tej ustawy budow? nowego,portowego miasta, oddano Zarz?-
dowi miasta,z?o?onego z elity wioski cz??ciowo rolniczej?a cz??-
c i ow o rybackiej i kilku pionierskich typów90siad?ych w a?s i e d z tw i e
portu?l
To - nasuwa wn i oe ek s z e nie zosta?o ustalone, odpowiednie
kierownictwo budowy miasta portowego.
---?---
Nowopowsta?a gmina miejska,wzrastaj?ca w ludnoci6 w
tempie niespotykanym w rozwoju miast Europy,w ludno?? z?o?on?
\
z elementu p?ynnego9inwestuj?cego i spekuluj?cego - nie mia?a
\
oczywista dCb-tatecznych ?róde? do chod owych , Maj?tku n ier uchomego
\
czyli terenów,gmina miejska9powsta?a z biednej wioski letnisko-
wo rybackiej - te? nie posiada?ao
Tak wi?c - nowopowsta?e mi?sto nie mia?o terenów po-
trzebnych pod budow? fundamentów - jak u Li c s p Lac
ó
w i u r z ?d z e?
dobra i u?yteczno?ci phblic?nejo
---?---
A co najg?ówniejsze - brak by?o planu zabudowania miasta,
? w z a r an i li jego pows tani 0,0
Z powyzszego przypomnienia faktów wi dz i rny s z e budowa mias-
t a w p rzeci wi e?s twi e do bud owy po rt u 9 z os ta?a r-o-zp o c z ? t? ?
1/ bez planu zabudowani a mi aa t a,
$/ bez terenów pod budow? fundamentów miasta,
3/ co juz przypomina? nie potrzeba - bez planu sfinan-
sowania budowy miasta portowego9
4/ oraz bez odpowiedniego kierownictwao
- 4 -
Dopiero w pa?dzierniku 1930 ra ustawodawca nadaje miaS
tu statut ad:ministracyjny9który ustanawia odpowiedzialne kierow-
r...
nictwo rozbudowy i rozwoju miastaa
lJlinisterstwo Robót Publicznych w formie dotacji daje
miastu w r.1928 projekty planów zabudowania miasta90bejmuj?ce tyl-
ko nieznaczne jego cz??cio
Cz??ciowo91ecz w bardzo skromnym zakresie9d??y si? do
rozwi?zania sprawy terenów w?asnych gminy - w r. 1932 gmina kupu-
je tereny dzia?ek chyloriskich?nast?pnie otrzymuje w formie jakoby
wiana cz??6 maj?tku paristwowego Witominoo Razem tereny te obejmu-
j? 162 ha, w ro 1933 cz??6 terenów maj?tku Red?owo o obszarze
118 ha.
Rozporz?dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z ro 1927
o popieraniu rozwoju gospodarczego portu i miasta Gdyni - zawiera
postanowienie9finansowania budowy miasta z dotacji Skarbu Pa?stwa
w marcu 1932 re uchwa?a Rady Ministrów wydaje do cytowanego roz-
porz?dzenia Pana Prezydenta normy wykonawcze9daj?ce mo?no?? uzdro
wienia rozpaczliwego stanu finansowego miasta i opracowania pod-
staw finansowych dalszej rozbudowy Gdyni.
Dzi? - miasto liczy, w jego formalnych granicach
50'0000.- ludzi'}w granicach faktycznych powy?ej 60.000"0-
W dalszym ci?gu pragn? odpowiedzie6 na pytanie,jak
obecnie wygl?daj? podstawy formalne i materjalne dalszej rozbudo-
wy miasta pod wzgl?dem technicznym9gospodarczym i prawnymo
Plan zabudowania miasta z ro 19289chociaz cz??ciowo
-
zatwierdzony obejmowa? tylko niezndczne jego cz??ci i by? sporz?-
dzony wówc z aa s gdy ono rozbudowa?o si? ju? Ln t enaywn i ev a wi?c pod
presj? konieczno?ci niezw?ocznego regulowania kwestyj lokalnych,
przedewszystkiem tam9gdL;ie nieregulowanie ich grozi?o katastrof?.
Wskutek takiego stanu rzeczY9powoduj?cego konieczny
po?piech9w planie tym albo nie by?y przewidziane za?o?enia w mi?s-