Port w Gdyni

(1)

Przeg'?id -tygodnr.

^owy

Rok ² 8/2 1946 N:r 29

Rozmowa ^z zolnierzem.

"I poeo?cie si? ^bili? ^- potrz?sali g?ow?.

A ?o?nierz odpowiedziu?: "Bo?my ^dali ^s?owo.

A jeste?my ^z takiego narodu, ^co ^s?owa ^-

Cho?by zdycha? ^- ^nie ^z?amie. ^Zcze?nic, ^a ^dochowa!

fI

"A o co?cie si? ^bili?" ^- ^A ^?o?nierz powiedzia?:

"?eby ^?wiat si? nauczy?, ?eby ^o tym wiedzia?,

By ^sobie wspomnia? kiedy? ^- ^mo?e ^za ^lat tysi?c ^-

?e umia?em dotrzyma?, ^com ^umia? poprzysi?c".

I jak ^tu ^nam t?umaczy?, ^co ^honor kupiecki,

Co kupiecki rozs?dek? ^Co upór "szlachecki",

Gdy lepsza ust?pliwo?? ^wobec konieczno?ci,

Która s?owa przekr?ca ⁱ podpisy ^mota ^--

Gdy jeste?my ^z narodu, który my?li pro?ciej,

My?li: ^S?owo si? ^rzek?o ^- mogi?ka ^u p?ota.

U nas ^- s?owo si? rzek?o, ju? my zniewoleni,

Bo my?my hnrburzy?cy ^a ^nie d?entelmeni.

Nie my?my wynale?li "gentleman's agreement".

U nas, jedno ^-- rachunek, ^wiara ⁱ sentyment.

I ka?dy ^kto si? uprze, ^w pole ^nas wywiedzie

I zobaczy ^w nieszcz??ciu ⁱ wyszydzi ^w ^biedzie.

lIa, wywiedli ^nas ^w pole, ^w pole gorzkiej chwa?y,

A nic wiedz?, ^?e wi?ksza ^dla ^nich samych ^strata.

Te _r?ce, które dla nas mogi?y kopa?y,

Pogrzeba?y ^w mogile wszystek ^honor ^?wiata.

S?owo nicdotrzymane ^- strz?p marnego ^?wistka.

Pociecha dla Bas ^- ma?a. Duma dla nas ^._- wszystka.

Marian Hetnar ^.

..

I'

?

(2)

Polska

Dnia 10 lutego ¹⁹²⁰ ^roku drugi

pu?k szwole?erów rokif nin?skich do-

kona? symohlicznego ^aktu ^obj?cia

Ba?tyku ^w polskie posiadanie. ^Uro-

czysto?? ^mia?a miejsce ^w ^wiosce ry-

backiej ^Wielka ^Wie?, ^Dowódca

wojsk polskich, przejmuj?cych ^Po-

morze od Niemców, gen. Józef Hal-

ler, wjecha? ^konno ^w ^morze ⁱ ^rzuci?

do wody pier?cie?, jako symbol

za?luhin. Gdy ^dzi? ohchodzimy ^2G- t?

rocznic? tego historycznego ^dnia,

warto si?gn?? ^do ^historii ⁱ ^uprzy-

tomni? sobie, jak polska my?l poli-

tyczna ^traktowa?a zagadnienie, ^sta-

nowi?ce ^o bycie Rzeczypospolitej,

zagadnienie trwa?ego ⁱ szerokiego

oparcia ^o Ba?tyk. ^Warto ^w tym ^dniu

raz reszcze ods?oni? ukrywane przez

uczonych niemieckich prawdy ^o ^za-

si?gu s?owia?szczyzny ⁱ ^odwa?nie

przemy?le? pope?niane przez Polsk ?

w toku dziejów b??dy poIi tyczne,

które doprowadzi?y ^do uszczuplenia

granic ^morskich, ^a ^w ostatecznym

wyniku ^do utraty niepodleg?o?ci, jak

te? b??dy polityki mi?dzynarodowej

b?d?ce przyczyn? dwóch najkrwaw-

szych wojen ^?wiata.

Przed dwoma i pó? tysi?cami ^lat

ziemie na wschód od Renu hy?y je-

szcze zamieszka?e przez plemiona

s?owia?skie. \Vojownicze plemiona

•

teuto?skie wypiera?y stopniowo ^s?o-

wian na wschód. Do dzi? jednak ^na

obszarze mi?dzy ^Benem ⁱ ?ab?

slwierdzi? mo?na ?lady ^s?owin?-

szczyzny. Gdy ^w ^dz ^iesi?tyrn ^stuleciu

pa?stwowo?? polska pod rz?dami

Piastów przyhra?a ^realne kszta?ty,

rozpocz?? si? zorganizowany opór

przeciwko germ:UIskielllu "Drang

nnch Osten". Te fakty potwierdzone

dzi? niezbitymi ^dowodami zaprze-

czane hy?y ^ob?udnie przez triernie-

ckich uczonych, którzy twicrdz.ili, ^?e

Ba?tyk. _c»

dzikie plemiona s?owia?skie przej-

?cio wo wypar?y ^z ^ziem ^?rodkowo-

pó?nocnej Europy spokojn?, ^rolni-

cz? ludno?? germaiisk? ^od prawie-

ków tam zamieszka??. ^?atwo jest

fa?szowa? histori?, je?li si? dyspo-

nuje ^sztabem pseudo-naukowców,

pracuj?cych, jak ^to si? ^dzia?o ^w

Niemczech, ^nie dla dobra nauki,

lecz na rozkaz "wodza" i dla celów

imperializmu pa?stwowego. ^Dzi?

wiemy ju?, ^?e ^Germanie zaw?adn?li

w XII wieku s?owia?sk? osad? ^Bar-

lin i przezwali j? ^Berlinem, wiemy

tak?e, ^?e Brandenburgia jest star?

ziemi? s?owia?sk? zwan? Branibor.

a pobrze?e ?aby zamieszkiwa?y ^od

wieków rolnicze plemiona ^s?owia?-

ski e Ohotrylów ⁱ Velecjan.

Pierwsi Piastowie powstrzymy-

wali ekspansj? niemieck? ^na ^okres

blisko 200 lal. Idea Boles?awa Chro-

brego zapewnienia ^Polsce szerokiego

dost?pu ^do ^morza ⁱ zjednoczenia

S?owian celem przeciwstawienia si?

niemieckiemu "parciu ^na wschód"

jest nic?miertelna. Niestety, ^w ^okre-

sie mi?dzy ^wiekiem ^XII ⁱ ^XV poli-

tyka polska odhieg?a ^od my?li ^Chro-

brych ⁱ Krzywoustych, ^a Niemcy

utwierdzaj? definitywnie ^swe pano-

wanie mi?dzy Lab? ⁱ Odr?.

Najwi?kszym jednak b??dem poli-

tycznym tej epoki jesl sprowadzenie

do Polski w r. 1225 teuto?skich Ry-

cerzy Krzy?a, ^celem ^nawracania ]>0-

galIskich ^Prusów. ^Dat? ^t? nale?y

uwa?a? za dramatyczny ^moment ^w

dziejach ^Polski, ^za wst?p ^do ^tra-

gicznych zmaga? ^z pot?g? krzy?a-

ck? ⁱ prusk?, ^które ci?gn??y si? po-

przez wieki a? do lat ostatnich. By?y

w tych dziejach triumfy Grunwaldu,

by?y polityczne sukcesy pokoju ^to-

ru?skiego przywracaj?cego ^Polsce

Prusy ^Królewskie ^wraz ^z ^Gda?-

(3)

skiem, ^które pozosta?y pod polskim

ber?em a? do roku 1772.

Sekularyzacja ^zakonu krzy?ackie-

go ^za panowania Zygmunta ^I ⁱ obj?-

cie rz?dów ^w ^Prusach ^Wschodnich

przez Hohenzollernów, którzy ^rz?-

dzili równie? Brandenburgi? jest ^no-

wym ciosem wymierzonym ^w byt

pa?stwowo?ci polskiej, ciosem, ^któ-

ry przypisa? nale?y krótkowzrocz-

no?ci polityki polskiej. St?d ju? tyl-

ko jeden ^krok ^ku pot?dze pruskiej.

Wiek XVII wype?niaj? intrygi ^elek-

tora hrandcnlmrskiego, który ^w tym

okresie nosi ju? tytu? ksi?cia pru-

skiego. ^Wko?cu ^w ^r. ¹⁷⁰¹ nast?puje

koronacja ^elektora Fryderyka ^na

króla pruskiego ⁱ ^ostateczne ^za?ama-

nie si? wp?ywów polskich ^nad ^Ba?-

tykiem. Prusy wyros?e ^na ^ziemiach

zrabowanych ^Polsce d??y? ^teraz b?-

d? ^konsckwcn ^tnie ^do po??czenia ^te-

rytorium ^Pomorza Szczeci?skiego ^z

Prusami Wschodnimi, Zabiegi ^te,

prowadzone ^na ^drodze dyploma-

tycznej ju? ^za panowania Sasów,

uwie?czone zostaj? ^rezultatem przez

uk?ad prusko-rosyjski, dotycz?cy

pierwszego ^rozhioru ^Polski (1772 r).

\V drugim ^rozbiorze uzyskuj? ^wresz-

cie Prusy ^Gda?sk, ^o którym Fryde-

ryk ^II ^s?usznie powiedzia?, ^?e ^kto

panuje ^w ^Gda?sku, ^ten jest w?adc?

Polski.

.J ^est to koniec bytu niepodleg?ego

Rzeczypospolitej. ^Ale ^w podziemiach

pracuje ^nadal my?l polityczna. ^{I kie-}

dy jedyna ^w ^historii ^szansa, ^równo-

czesnego powalenia ^obu wrogów

Polski otwiera jej drog? ^do wolno?ci,

politycy ^nasi zasiadaj?cy przy kon-

ferencyjnych ^sto?ach jako przedsta-

wiciele wskrzcsznego pa?stwa ^wo-

?aj? ^wielkim g?osem ^o przyznanie

Polsce jaknajszerszego dost?pu ^do

morza. Ale ?wiat nie rozumie tego

zagadnienia, ^tak jak ^nie ^rozumie

wogóle ^idei odwiecznego germaii-

ski ego "Drang ^nach Osten". Traktat

wersalski stwarza terytorialnie t?

sam? sytuacj?, jaka ^istnia?a przed

pierwszym ^rozbiorem, ^a wi?c daje

zarzewie nowej niemieckiej wojny

zdobywczej. Dwudziestoletni wysi-

?ek Polski ugruntowania panowania

naszego ^na szczup?ym ^odcinku wy-

brze?a, ukoronowany ^takimi ^dzie?a-

mi, jak powstanie portu gdy?skiego,

fortyfikacji ^Helu ⁱ Westerplatte,

stworzenie floty wojennej ⁱ ^handlo-

wej ^nie móg? zapobiec katastrofie

roku 19iW. ^.

Po straszliwej ^hekatombie uzy-

ska?a dzi? Polska granice ^morskie

znacznie szersze ni? w r. 1918. Ale

granice ^te ^nie s? jeszcze potwier-

dzone uk?adem pokojowym ⁱ wci??

odzywaj? si? g?osy sprzeciwu prze-

ciwko zbyt ^daleko id?cym polskim

aspiracjom terytorialnym ^.

Refleksje.

Obszerne sprawozdanie ^szwedzkie-

go korespondenta ^z ^obrad londy?-

skich Organizacji ^Narodów Zjedno-

czonych ko?czy si? nast?puj?c?

wzmiank?: "Polska (delegacja) ^de-

monstrowa?a ^- o?mieszaj?c si? ^w

rezultacie ^- _sw? oczywist? ch??

przypodobania si? Sowietom, ^które

nb. nawet do?? niech?tnie potrakto-

wa?y t? gorliwo??."

Mo?emy zatrzyma? si? ^tu ⁱ przy-

patrzy? si? etapowi ^do którego? ^my

doszli. Kilka dni przedtem Ilosja ^de-

monstracyjnie wysun??a niepowa?-

n? kandydatur? Rzymowskiego ^na

stanowisko sekretarza generalnego

zgromadzenia: krok, który chyba

nigdzie indziej ^na ^kuli ziemskiej ^nie

móg?by wywo?a? fatalniejszego ^wra-

?enia, jak ^w?a?nie ^w Londynie. ^Nie

(4)

chodzi oczywi?cie ^o osob? kandyda-

ta, tylko ^o powag? wolnej ⁱ ^demo-

kratycznej repuhliki polskiej, ^która

przez swoich reprezentantów ^w ^tak

uni?ony sposób ubiega ^si? ^o ?ask?

Rosji, ^?e "us?uga" staje si? ?mieszna,

a przez ^to nieu?yteczna. Sytuacja

mo?e by? ^?mieszna, ^ale tylko ^dla ^oh-

cych. ^Dla ^nas ^nie. Zaszli?my niew?t-

pliwie ^daleko. ^Zdawa?o ^si? ^nam, ^?e

jeste?my ^narodem rycerskim, ^du-

mnym, hardym, ^a nadewszystko ^mi-

?uj?cym swobod?. Uni?ono??, po-

chlebstwo i p?aszczenie si? s? dla

nas nieznanym poj?ciem. Okupacja

niemiecka przynios?a ^nam zaszczy-

tny tytu? "kraj ^bez Quislinga" ^.. ^J^a-

kim?e to cudem obecnie pierwszy

lepszy korespondent neutralny ^mo?e

wypisywa? podobne ^rzeczy jak po-

dane na wst?pie. Dziwimy ^si? my,

dziwuj? si? ^nasi ojcowie, ^dziadowie,

ca?e pokolenia ^które zesz?y ^do grobu

walcz?c nieugi?cie ^o ca?? ⁱ woln?

Polsk?,

Wielu Polaków ^- nie b?dziemy

oblicza? ilo?ci ^w proporcjach ^- ^za-

pewne b?dzie ^twierdzi?, ^?e polska

reprezentacja ^na konferencji ^lon-

dy?sklej ^równie ^ma?o reprezentuje

Naród, jak ⁱ rz?d tymczasowy, ^mia-

nowany przez obce mocarstwo, ^mo-

?e go reprezentowa?. ^Nie ^zmienia ^lo

• postaci rzeczy, ?e obcy ^nadal b?d?

operowali poj?ciem "Polacy" ^bez

czynienia ^tak delikatnych dystynk-

cyj, ^?e ^coraz bardziej ^z przyzwycza-

jenia b?dzie si? ^stawia?o ^znak ^ró-

wno?ci mi?dzy ^t? reprezentacj? ^a

krajem, którego powaga upada ^w

tak szybkim tempie, ^?e ju? pojawi?y

si? tendencje ^do wybierania ^z ^nasze-

go grona jakiego? ?miesznego ^"deus

ex machina" na arenie mi?dzynaro-

dowej.

Mo?e si? znajd? ^ludzie którzy b?-

d? uwa?ali, ^?e wszystko jest ^w po-

rz?dku. ^Nie ^mo?na si? sprzecza? ^co

• ?

do upodoba? ^- ^nowe czasy wyma-

gaj? nowych ^metod, realistycznych

zapatrywali. Gdyby ^komu? potrze-

bna hy?a pociecha, ^to ^niech si? po-

cieszy, ^?e gdzieindziej dzieje si? ^nie

lepiej. Pomijaj?c ju? ^ma?e pa?stwa

zupe?nie pozbawione wp?ywu ^na

bieg wypadków, ^ale ^wcale przez ^to

nie lepsze czy moralniejsze, jaki?

jest ^stosunek mi?dzy mocarstwami?

Odpowiedzialne ^za sprawne funk-

cjonowanie nowej instytucji Zjedno-

czonych ^Narodów og?aszaj? ^to jako

wielki sukces, ^?e pewne dra?liwe

zagadnienie wogóle by?o dyskuto-

wane na posiedzeniu. Wzajemny

stosunek mi?dzy ^narodami podykto-

wany jest nieufno?ci? ⁱ nienawi?ci?.

Niech?e nikt nie dziwi si? Rosji, ^?e

w?a?nie w takim ?wiecie nie ufa ni-

komu, ^zbroi si? po z?by ⁱ ^stwarza

jaknajobszerniejsze przedpole ^walki

na wypadek napadu. ^Nie w?tpimy

w szczero?? pokojowych intencyj

marsz. Stalina, ^nic w?tpimy ^równie?

w dobre jego ch?ci udowodnienia

przychylnego ^stanowiska ^wobec

Polski czynami, ^na ^które ci?gle je-

szcze czekamy, ^ale gdzie? ^w ^Euro-

pie jest miejsce ^na lak? idyll? jak

wolna, demokratyczna ^Polska ^- ^de-

mokratyczna ^w ^znaczeniu mniejwi?-

cej ^takim jak ^w Anglii ^lub Szwecji?

Polska, która wy??cznie po?wi?ci-

?uby si? ^dzie?u ^leczenia ^ran ⁱ ^odbu-

dowy'? Koniunktura jest zupe?nie,

ale to zupe?nie ^inna.

Nie chodzi nam o szczegó?y, ^o ^sto-

sunek Polski do Hosji, ^Czechos?o-

wacji czy W?gier. ^H.z?d sanacyjny

proklamowa? oficjalnie poprawne

stosunki ze wszystkimi s?siadami,

lojalno?? ^na wszystkie strony, ^a

przede wszystkim ^wobec Rosji ⁱ ^Nie-

miec. Jak lo wygl?da?o ^w praktyce

wszyscy wiemy, ^ale ^zasada by?a

s?uszna, ^równic ^s?uszna jak prze-

wodnia my?l instytucji Zjednoczo-

(5)

nych ^Narodów czy Karty Atlanty-

ckiej. ^Ale? ^to wszystko ostatecznie

s? machiny, ^za któryrui stoj? ^ludzie

i od tych ^ludzi zale?y obs?uga apa-

ratury. ^I jacy? s? ci ludzie?

Ludzko?? prze?y?a wojn?, ^która

nie czyni ^ludzi ^ani m?odszymi, ^ani

lepszymi. Rz?dzimy ^si? wszyscy naj-

prymitywniejszymi ^uczuciami, ^w

skali mi?dzy ^dwoma biegunami:

niella wi?? ^- zm?czenie. ^Od ^czasu

do czasu zjawia si? jaki? aposto?-

przewa?nie ^z jakiej? neutralnej oazy,

i og?asza sentencjonalnie: ^"B?d? ^do-

brej my?li ^I" Mo?naby ^doda? ^"i ^do-

brej ^woli" ¹ Czy mo?emy tyle ^wyma-

ga? ^od ^ludzi którzy przeszli kacety,

którzy ^zmuszeni byli zej?? pod ^zie-

mi?, którzy wymiar sprawiedliwo?ci

uj?li ^we ^w?asne ^r?ce, którzy zetkn?li

si? ^ze ^z?crn ^w swej najdoskonalszej

formie? Którzy ^w ^wieku ²⁵ ^lat maj?

?ycie poza sob??

Czy przeci?tny ^cz?owiek ulicy ^wie-

rzy dzi? w jakiekolwiek prawdy,

has?a, umowy, autorytety? ^Nie wy-

pe?niono ?adnego punktu ^z tej ^coraz

bardziej mitycznej Karty Atlanty-

ckiej. ^Nie ^ma pokoju, bezpiecze?-

stwa, pracy ^- nie przede wszystkim

wiary ^w przysz?o??. ^Ludzko?? ^Euro-

py ogarni?ta jest panik? przed ^now?

wojn?, ^liczba kandydatów ^na ^emi-

grantów ^do ^Australii ^wzros?a ^w ^setki

tysi?cy ⁱ miliony. Zglajchszaltowa-

na prasa, ^terror i mordy polityczne,

obozy koncentracyjne ^- ^oto wyniki

wojny prowadzonej ^w imi? ^demo-

kratycznych ^swobód przeciwko ^obo-

zom koncentracyjnym, ^mordom po-

litycznym, ^terrorowi, zglajchszalto-

wanej prasie. ^Na ^takich podstawach

nowego, lepszego ^?wiata si? ^nie wy-

buduje. ^W ^takim ^?wiecie postawa

delegacji polskiej jest tylko ^nie-

uniknionym ^skutkiem tragicznej

przyczyny.

Sprawy polskie ^w prasie szwedzkiej.

Przedsi?biorstwa ^szwedzkie

w Pol sce .

"Slockholms Tidningen" poswi?-

ca specjalny artyku? przcdsi?bior-

stworu szwedzkim w Polsce, zagro-

?onyrn nacjonalizacj? przez rz?d

warszawski. Artyku? stwierdza, ^?e

w ostatniej ^debacie parlamentarnej

min. handlu Myrdal z?o?y? ^w tej

sprawie o?wiadczenie "w którym

brakowa?o jakiejkolwiek si?y ⁱ ^zde-

cydowanej ^woli obrony ^szwedzkich

interesów, przyczym okaza?o si?, ^?e

Szwecja ^nie posiada ?adnych wi???-

cych gwarancyj ⁱ ^zadowoli?a si?

og61nikowymi obietnicami". Dzien-

nik wskazuje, ^?e ^chodzi ^tu ^o przed-

si?hiorstwu ⁱ inwestycje ^na ^sum? ^co-

najmniej ²⁴⁰ ^milionów koron, przy-

czym "Szwecja posiada sposoby wy-

wierania presji ⁱ ^winno si? wyja?ni?,

?e je zastosuje, je?li si? ^to ^oka?e

niezb?dne" ^.

Artyku? przynosi ^szereg ^interesu-

j?cych informacyj ^o ^stanie przedsi?-

biorstw szwedzkich ^w Polsce: fahry-

ki w wielu wypadkach ^s? ^ca?kowi-

cie zniszczone, ^niemal wszystkie

mniej, ^lub wi?cej ^uszkodzone ⁱ jedy-

nie kilka unikn??o ^szkód wojennych.

Najwi?kszym przedsi?biorstwem

szwedzkim by?o towarzystwo ^za-

pa?czane, ^które przed wojn? po-

siada?o w Polsce 5 fabryk, ^z ^cze-

go jedna ^znalaz?a si? po stronie

sowieckiej. Pretensje tego towarzy-

stwa wobec pa?stwa polskiego wy-

nosz? oko?o 29 mil. dolarów. Nasl?-

pnym ^z kolei przedsi?biorstwem s?

zak?ady ^Ericssona, b?d?ce wspó?-

(6)

w?a?cicielem PAST'y ^oraz posiada-

j?ce ^w ^Polsce fabryk? aparatów ^tele-

fonicznych. Fabryka ocala?a, ^lecz

wywieziono ^z niej wszystkie maszy-

ny. Zak?ady "ASEA" w Polsce le??

w gruzach, podobnie jak fabryka

korków Wicander'a i f'ahryka gar-

hników Weihulls'a w Warszawie.

Towarzystwo "Separator" prowa-

dzi?o przed wojn? ^du?e interesy ^z

Polsk? ⁱ ^mia?o ^w ^Warszawie spe-

cjalny ^warsztat repcracyjny idolU,

który ^zosta? jedynie nieznacznie

uszkodzony. ^Ma?a fabryka ^tlenu ^w

Katowicach, nale??ca ^do towarzy-

stwa "Gasaccumula?or" ocala?a, po-

dobnie, jak ^dwie elektrownie towa-

rzystwa "Electro Invesl".

Du?e interesy ^z Polsk? prowadzi?

równie? "Bank Polsko-Ameryka?-

ski", oparty ^na kapitale szwedzkim,

którego dzia?alno?? obecnie usta?a,

za? gmach ^zosta? kompletnie ^zni-

szczony. Fabryka papieru ^w Wilnie,

b?d?ca w?asno?ci? ^banku ^znalaz?a

si? po stronic sowieckiej ⁱ ^nic ^nic

wiadomo () jej obecnych ^losach. ^To-

warzystwo zapa?czane posiada?o ^ró-

wnie? du?e interesy ^na ^obszarach

poniemieckich, ^m.in. ^w ^Gda?sku.

Polacit ^w Szwecji.

"Aftonhladef' pisze: "Ogólna ^licz-

ha Polaków którzy przybyli ^do

Szwecji wiosn? ^{i latem} ¹⁹⁴⁵ ^r. ^z ^nie-

mieckich oliozów koncentracyjnych

wynosi?a ¹⁵ tys. ^Z tego ^ok. ⁵²⁰⁰

osób wróci?o ju? ^do ^Polski. ^Pozostali

sk?adaj? ^si? ^z ⁸ tys. ?ydów ⁱ ² tys.

chrze?cijan; ^ci ^ostatni ^wróc? ^do ^do-

mu na wiosn?. ^Mo?na ^z ^ca?? pew-

no?ci? twierdzi?, ^?e tylko ^h. ^nie-

znaczna cz??? ?ydów gotowa jest

wróci? do kraju. Obawiaj? si? ^oni

bowiem antysemityzmu panuj?cego

w niektórych cz??ciach ^Polski, ^a po-

za tym wi?cej ^ni? ⁹⁰ ^% ^Z po?ród

nich straci?o swoich bliskich, wy-

mordowanych przez Niemców.

.

Pozatym znajduje si? ^w Szwecji

niewielka liczba Polaków, którzy

uszli ^z kraju ^w pierwszych miesi?-

cach wojny, ⁱ których ^znaczna wi?k-

szo?? uznaje ^h. polski rz?d ^- ^t.zw.

londy?ski, ^\V ^stosunku ^do ^nich

obecny rz?d ^warszawski ^nic zaj??

jeszcze oficjalnego stanowiska, ^ocze-

kuje si? jednak, ^?e ^uchwa?a ^co ^do

nich zapadnie ^na wiosn? po zako?-

czeniu repatriacji. ^Co ^do ?ydów pol-

skich, ^to rz?d ^warszawski ^twierdzi

oficjalnie, ^i? ^nic jest ^w ^stanic ^zmusi?

ich do powrotu ^do ^Polski. Maj? ^oni

do wyboru pozostanie ^w Szwecji,

albo wyjazd ^do innego kraju.

\Ved?ug o?wiadczenia naczelnika

wydzia?u ^Ul liinniugskonuuissionen,

G. Lindencróna, rz?d ^szwedzki zaj-

muje mniej wi?cej ^takie ^samo ^sta-

nowisko jak rz?d polski. ?ydów pol-

skich nic zmusza si? ^do powrotu ^do

swego kraju. Organizacje ?ydowskie

?ywi? nadziej? ^na zakrojon? ^na ^sze-

rok? skal? emigracj? ^do Palestyny.

Utlanniugskommissionen jest ^co ^do

tego ^do?? sceptyczny ⁱ chcia?by ^to

zobaczy? najpierw ^czarno ^na ^bia-

?ym. ^Co si? tyczy Polaków, którzy

przebywaj? ^w Szwecji ^od ^r. ^19:3n ⁱ

którzy ^nic s? zwolennikami obecne-

go re?imu w Polsce, ^to ^w stosunku

do nich ma zastosowanie prawo

azylu ^dla ^uchod?ców politycznych.

Je?li wi?c mog? wykaza?, ^i? ^s? ^nimi

rzeczywi?cie ⁱ ^?e grozi?aby ^im ^kara

w razie powrotu ^- mogq pozosta?

w Szwecji. Zreszt? ^stosunek ^Ulliin-

niugskornmissioncn ^do ^cudzoziem-

ców, którzy mieszkaj? ^w Szwecji ^od

19:?9 ^1'. jest specjalny. Obowi?zuje

zasada, ^?e ^o ^ile cudzoziemiec _prze-

hywa? tutaj przez conajmnicj ⁵ ^lat ⁱ

przez ca?y ^czas sprawowa? ^si? ^nie-

nagannie, ^to ^mo?na go uwa?a? za

zamieszka?ego ^w Szwecji. ^To ^nic

(7)

jest OCZyWISCIe jednoznaczne ^z ^na-

byciem obywatelstwa szwedzkiego.

Teoretycznie cudzozieruiec mo?e zo-

sta? obywatelem ^szwedzkim po 5-

letnim pobycie ^w kraju, ^w praktyce

jednak wymaga si? ¹⁰ ^lat."

Miedzynarodowy Kongres ^Zwi?zku ^b. ^Wiezniów Politycznych.

\V dniu 3 lutego ^r.h. rozpocz??

si? ^w ^\Varszawie ^w ^sali "Roma"

Mi?dzynarodowy Kongres Zwi?zku

h. Wi??niów Politycznych. ^Przed

rozpocz?ciem ^obrad ^licznie ^zebrane

grupy delegatów ^z transparentami

obozów: O?wi?cim, Majdanek, ^Maut-

hausen, ^Slut thof, Gusen uda?y si? ^na

plac ^Saski ^do urny ^z popio?ami ^nie-

znanego wi??nia politycznego. ^Po

przybyciu ^na miejsce delegacja ^z?o-

?y?a ^wieniec ^na grobic Nieznanego

?o?uerza, ^za? po uczczeniu 3-minu-

tow? cisz? pomi?ci pomordowanych

w obozach delegacje ^z ca?ej ^Polski

przy d?wi?kach ^marsza ?a?obnego

z?o?y?y ^wie?ce przed postumentem,

na którym znajdowa?a si? urna, ^za-

wieraj?ca popio?y nieznanego ^wi??-

nia politycznego. Kompania ^hono-

rowa \V. P. oddawa?a honory woj-

skowe.

Po z?o?eniu ho?du pami?ci ^po-

mordowanych delegaci powrócili ^do

sali "Roma" , udekorowanej flagami

pa?stw, których delegaci bior?

udzia? w Kongresie. ^Przed ^sto?em

przeydinlnym umieszczona jest ^ur-

na, ^wraz ^z tablic? miejsc ka?ni, ^w

których hitlerowcy-harbarxy?cy

dr?czyli narody. ^Na ^li?cie tej znaj-

duj? si? nazwy nast. obozów: O?wi?-

cim, Majdanek, Sachsenhausen,

Mauthausen, Buchenwald, ^Havens-

hriick, ^Gross Hosen, Stutthof, ^Gusen.

\V rogu sali znajduje ^si? wystawa

szkiców h. wi??nia ^obozu ^Dachau,

uderzaj?cych ^widza potwornym

wprost ^realizmem poszczególnych

scen ?ycia ohozowego.

Na obrady Kongresu przybyli

cz?onkowie rz?du ^z wiceprezyden-

tem K. R. N. Szwa?bem i prern.

Osóbk?-Morawskim, ^oraz ^liczni

przedstawiciele korpusu dyploma-

tycznego.

Obrady zagai? przewodnicz?cy

komitetu organizacyjnego Kongresu

i przewodnicz?cy delegacji polskiej

ob. Cyrankiewicz, witaj?c ^cz?onków

rz?du ^oraz przedstawicieli ^b. ^wi??-

niów politycznych ^ze ^Zwi?zku ^Ra-

dzieckiego, ^Danii, Norwegii, Jugo-

s?awii, Czechos?owacji ⁱ przedsta-

wicieli ?ydowskich wi??niów poli-

tycznych, poczym zapowiedzia?

przybycie ^w ^dn. ^4.II. delegacyj: ^Bel-

gii, ^Holandii, Luxemburga, Francji,

Italii i Hiszpanii Hep.

Ob. Cyrankiewicz ^w swym prze-

mówieniu inauguracyjnym ^scharak-

teryzowa? cele, ^do których d??y?

hitleryzm, morduj?c ^w ^obozach

koncentracyjnych miliony ^ludzi

wszystkich narodowo?ci. Obozy ^kon-

centracyjne ^niemieckie by?y pomoc-

niczym ^?rodkiem ^w wojnie. ^Stano-

wi?y ^one system ^niszczenia ca?ych

narodów stoj?cych ^na ^drodze ^nie-

mieckiemu imperializmowi. ^Dla

zmylenia czujno?ci ^ludów ^istnia?a

kolejno?? zag?ady ^ca?ych ^narodów.

Nast?pnie przemawiali premier

E. Osóbka-Morawski, ^marsz. ?y-

mierski i min. spr. zagr. Rzymow-

ski.

Bior?ce ^udzia? ^w Kongresie ^naro-

dy da?y wyraz ho?du i czci dla Sto-

licy ⁱ Narodu, który poniós? naj-

wi?ksze ofiary ^w ^walce ^z hitleryz-

mem, obieraj?c Warszaw? miejscem

swych ^ohrad.