1
SPIS ZAWARTOŚĆ]
TECZKI
I./l. Relacja
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora — I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora
III./l. Materiały dotyczące rodziny r e l a t o r a __
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) — III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ----
III./5. Inne ...
IV. Korespondencja
II. Materiały uzupełniające relację
V. Nazwiskowe karty informacyjne
2
3
Sulecki Jakub (1862-1941), wybitny działacz społeczny, członek struktur konspiracyjnych ZWZ-AK Insp. Toruń.
Urodzony 10 V II 1862 r. w Grębocinie k. T o
runia. Po ukończeniu niemieckiej szkoły elem en
tarnej odbył siedm ioletnią naukę rzemiosła m a
larskiego, a następnie trzyletnią służbę wojskową w krotoszyńskim pułku piechoty. W 1886 r. osie
dlił się w Toruniu, gdzie ożenił się i założył zakład rzemieślniczy w dzielnicy M okre. Działalność spo
łeczną rozpoczął od wstąpienia do Towarzystwa Czeladzi Katolickiej, do którego należeli też kato
licy narodowości niemieckiej. Dostrzegłszy nie
bezpieczeństwo wynarodowienia Polaków, Sulecki wstąpił wkrótce do Towarzystwa Przemysłowego
jako organizacji czysto polskiej. Stał się jej działaczem i członkiem zarządu, ty 1894 r. był jednym z założycieli toruńskiego Towarzystwa Gimnastycznego „s0.
kół” zostając członkiem jego zarządu. Jako zdolnego, energicznego organizatora;
doskonałego mówcę wybrano go w r. 1899 na wiceprezesa „Sokoła”, w rok później na prezesa, wkrótce też na zastępcę przewodniczącego Wydziału (Z arządu) Okręgu IV Nadwiślańskiego, którem u podlegały wszystkie drużyny sokolskie na terenie całej prowincji Prusy Zachodnie oraz pogranicze prowincji poznańskiej. Na tych stanowiskach skutecznie walczył z szykanami niemieckiej policji w stosunku do członków „Sokoła”, organizujących polskie patriotyczne przedstawienia i koncerty śpiewacze. W 1909 r. został oskarżony przez władze niemieckie o przekroczenie przepisów o organizacjach społecznych. W 1911 r. Sulecki otrzymał od współczłon
ków „Sokoła” nominację na członka honorowego. Zachowując prezesurę aż do końca I wojny światowej w 1918 r. działał też w innych polskich organizacjach spo
łecznych, głównie w Towarzystwie Wzajemnej Pomocy Rzemieślników i Robotni
ków, w pierwszej w Toruniu polskiej spółdzielni pod nazwą „Oszczędność — Towa
rzystwo Spożywcze i Budowlane”. Był wiceprezesem Towarzystwa Śpiewu „Lut
nia”, które odegrało bardzo poważną rolę w inicjowaniu akcji i im prez patriotycz
nych, jak np. uroczystości 100 rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki w 1917 r. W la
tach I wojny światowej, w ramach nielegalnych kursów języka polskiego, J. Sulecki prowadził także nauczanie polskiej młodzieży w swoim mieszkaniu, gdzie była też polska biblioteka. (Sulecki, wspólnie z ks. Janem Męczykowskim organizował w Toruniu biblioteki Towarzystwa Czytelni Ludowych). W 1919 r. został członkiem polskiej Rady Ludowej, zaangażował się też w tajnej Organizacji Wojskowej Pomo
rza. W rok później, po powrocie Torunia do Polski, otrzymał urząd komisarycznego burm istrza miasta Pucka. Po powrocie do Torunia w 1921 r. brał czynny udział w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach. Przez wiele lat międzywojennego dwu
dziestolecia był członkiem Rady M iasta Torunia. Przede wszystkim jed nak nadal działał wśród młodzieży w toruńskim „Sokole” pełniąc w zarządzie funkcję ławnika.
W 1939 r., w pierwszych dniach okupacji, w porozumieniu z Bolesławem Makow
skim, podjął działalność konspiracyjną, włączając się wkrótce do pierwszych stru
ktur ZW Z w Toruniu. 14 V 1941 r., podczas fali terroru hitlerowskiego spowodo
wanego niewykryciem sprawców podpalenia młynów w Toruniu i Lubiczu, Sulecki został aresztowany jako zakładnik w grupie ok. 40 Polaków, w której znaleźli się m.in. jego syn Mieczysław, Leon Adamski, Bronisław Aleksandrzak, Bolesław Len- dzion i Kazimierz Tarnowski. Wywieziony dwa dni później do obozu koncentracyj
nego Stutthof, tam skatowany i okaleczony, w dn. 19 V 1941 r. został powieszony na placu apelowym obozu przez SS-Oberscharfuhrera M ielenza. Po wojnie prochy Suleckiego, zidentyfikowane na podstawie obozowej księgi zmarłych, przewiezione zostały z cm entarza obozowego na Zaspie k. Gdańska do T orunia i złożone na cm entarzu przy ul. Wybickiego.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia R estituta (1923).
AP AK, Kartoteka Insp. Toruń, T.: Makowski B.; Centrum Informacji Naukowej So
kolstwa Polskiego Bydgoszcz-Fordon (CINSP), materiały biograficzne; B o g u c k i A., Dzieje Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Toruniu w latach 1894-1939, Rocz.
Toruński, R. 21: 1992, s. 81-113; T e n ż e , Sokoli na Pomorzu Nadwiślańskim w latach 1939-1988, Bydgoszcz 1995; Sokół Pomorski 1994, nr 1, s. 5, 1995, nr 2, s. 8; Z a k r z e- w s k i T., Jakub Sulecki (1862-1941) senior polskich działaczy społecznych w Toruniu, Rocz. Toruński, R. 16: 1983, s. 153-163.
. S 6#CPr ^ ! i ' . ^
„T.... . . ... ... 1 - ...
4
• t<>£ f l o * k*- ^ q / v ? Z a k ł a d n i k . P o p o d p a l e n i u m ł y n ó w w T o r u n i u w y w i e z i o n y i stracony,
^romadził w okół siebie w i e l u t o r u ń s k i c h patriotów.
B i b l i o g r a f i a :
T . Z a k r z e w s k i , J a k u b S u l e c k i / 1 8 6 2 - 1 9 4 1 / s e n i o r p o l s k i c h d z i a ł a c z y s p o ł e c z n y c h w T o r u n i u w l a t a c h z a b o r u p r u s k i e g o i w okre s i e m i ę d z y w o j e n n y m , m ę c z e n n i k S t u t h o f u , R o c z n i k T o r u ń s k i ,t . 16/1983, s.153-163.
» »<
A . B o g u c k i ,D z i e j e T o w a r z y s t w a G i m n a s t y c z n e g o ,,Sokół w T o r u n i u w l a t a c h 1 8 9 4 - 1 9 3 9 , R o c z n i k T o r u ń s k i , t . 2 1 / 1 9 9 2 , s.81-113.
s e k r e t a r z Dzielnicy P i
ZTG HSO iIóixf \v Polsce li *
mgr Barton JaslfZttMstkewsłi
Dh Jakub Sulecki 1862-1941
Urodził się 10 lipca 1862 roku w G r ę b o c in ie , b y ł je d n y m z n a jw y b itn ie js z y c h s o k o łó w i działaczy narodowych na Po-morzu w czasach walki o tożsamość naro- dow ą z g e rm a n iz m e m . W 1 8 9 4 £ ro k u b y ł w s p ó ł z a ł o ż y c i e l e m ^ T o w a r z y s t w a G im n a s ty c z n e g o \ v
“S okór w Toruniu, którego w latach 1900-1918 był prezesem. Pełnił też funkcję prezesa Okręgu IV - Żupy N a d w iś la ń s k ie j Z w ią z k u S oko łó w P olskich w Państwie
Niemieckim. ^
W 1919 roku został prezesem honorowym TG “ Sokół” w v
Toruniu. * .
W latach 1918-1920 działał na rzecz przejęcia Pomorza przez
Polskę. ^
W 1923 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Aj Orderu Polonia Restituta. Prześladowany i maltretowany przez \ hitlerowców został w dniu 19 maja 1941 roku zakatowany na ś m ie rć w obozie k o n c e n tra c y jn y m w S tu tth o ffie . Jego ^ symboliczny grób znajduje się na cmentarzu w Toruniu. ^
(A.B)
* © o Q UsC M A
