tów ważniejszych: woloszek
— i .229.spodni ^—
984,furażerek —
1.434,gatek —
1.853,butów —
1.270.,208) Archiwum a k t dawnych. Postanowienia dyktatora, Rzątlci narodowego i naczelnego wodza L: 3253.
209) Jak poprzednio.
21°) Jak poprzednio.
211) Archiwum a k t dawnych. F orm acje 16 pułków piechoty, pułków warszaw skich i powstania. L: 3216.
152
P ułk 1 1 je st ju ż czynny przeciw nieprzyjacielow i.,.
Komisja rządow a w o jn y w ydała ju ż ze składów swoich 960 p a r trzew ików .
P u łk 1 2, dotychczas p u łk ten ma ludzi ubranych 794... K om isja rządow a w o jn y w ydała 500 p a r obuwia.
Pu łk 13, ju ż praw ie ubrany, w ogólności b ra k u je mu ty lk o w ażniejszych przedm iotów: wołoszek — 869, kaftanów — 872, spodni — 873 gatek — 3-750, koszul — 6.048, butów — 3.405.
Pułk
14,już jest zupełnie ubrany. Komisja rządowa wojny
dałaze swoich składów
1.0 00par obuwia.
P u łk 15, p u łk ten wcale u b ran y nie jest. D la ciągłych m arszów nie mógł się konfekcją zatrudnić. Komisja rządowa w o jn y rozkazała cały ubiór z m aterjałó w ko- m isarjackich p rz y K om isarjacie konfekcjonow ać, co się też tu w W arszaw ie ju ż uskutecznia. Kom isja rzą
dowa w o jn y w ydała 12 0 0 p ar trzew ików .
P u łk 16, p u łk ten nie ma ubioru prócz lejbików i obuw ia przez Komisję rządową w o jn y z kom ór p u ł
kowych w ydanych. W szystkie efekta konfekcjonow a
ne będą z m aterjałów z K om isarjatu w ydanych, kon
fekcją tru d n i się sam dowódca pułku.
P u łk 17 jest ju ż zupełnie ubrany. K om isja rządowa w o jn y dała płótno n a koszule i 362 p ar trzew ików .
P ułk 18 jest także blisko ukończenia kom pletnego ubioru-,
P u łk 19 jest także zupełnie ubrany, narzeka tylko ną niedobór koszul...
P u łk 20 zupełnie ja k poprzedni.
P u łk 2 1 i 2 2, nic zupełnie z w ojew ództw a nie ode
brały. K om isja rządow a w o jn y kazała w ydać mate- rja ły ubiorcze n a kom plet pułków i takow ych konfek
c ja rozpocznie się...
P ułk 23 i 24, num er 24-ty p u łk u ju ż jest zniesiony i te dw a pu łki form ują tylko jed en pod num erem 23.
Mała tylko część m aterjałów ubiorczych uratow aną zo
153
stała z w ojew ództw a augustowskiego i takow e są ju ż
wykończone na efekta.™ '
W ogólności w szystkich tych pułków ubioru spóź
nienie pochodzi stąd, iż po w kroczeniu nieprzyjaciela do k ra ju cała robota albo zupełnie w strzym aną albo przerw aną b y ła i dlatego też bardzo wiele m aterjałów utraconych zostało w tych w ojew ództw ach, któ re przez niep rzy jaciela zajęte były, a przez pow tórne tych sa
mych m aterjałów z K om isarjatu w ydanie, zapasy Ko
m isarjatu ta k są wycieńczone, iż nie ma nadziei za
opatrzenia w ojska w potrzebne jeszcze szczegóły, oso
bliw ie w przedm ioty tego rodzaju, któ re długiego cza
su p o trzeb u ją do ich w ykończenia, ja k o to: bębny, ko
ciołki, tornistry, patrontasze i t.
p-D ruga przyczyna spóźnienia ubioru je st ustaw iczna zm iana konsystencji tych pułków i trudność w prze
w ożeniu m aterjałów . Zaledwie rozpoczął k tó ry pu łk konfekcję, jużci b y ł przym uszony porzucić wszystko i wymaszerować.
B rak rzem ieślników d aje się czuć co raz w ięcej. W y
b ran ie ich do w ojska a oprócz tego ciągłe odryw anie ich od roboty do powinności ju ż to ja k o gwardzisty n a w artę,j uż jak o obyw atela n a okopy, spóźnia kon
fekcję w szystkich efektów.
...cech szewcki w W arszawie, z któ ry m Kom isja rzą
dowa w o jn y zrobiła ugodę o dostawę 42,000 p ar trze
w ików i 13.000 p ar butów od 24 gru d n ia zaledwie w i/4 części zobowiązaniu swemu zadosyć uczynił.
Tym sposobem dostawa obuw ia idzie ta k uporczy
wie, iż K omisja rządowa w ojny, pomimo przedsięwzię
tych, jakie tylko mogły być najskuteczniejsze, środ
ków : zamówienie po w szystkich w ojew ództw ach robo
ty obuwia, zakontraktow anie go w K rakow ie i
żaku-154 rp rp sp
p f Wanię z w o ln ej rę k i s12) -r- n ie m a nadziei, a b y nawet
gw ałtow na ty lk o p o trze b a ob uw ia d la w ojska zaspo
kojoną być mogła, je ż e li w te j m ierze zaradcze a w mocy Kom isji rządow ej w o jn y nie będące śro d k i przedsięwzięte nie zostaną".
Ma ten raport, Rząd narodow y skierow ał do Komi
sji rządow ej w ojny następujące wezwanie w dniu 4 m arca 1831 r- L: 1456:2ls) „Przekonaw szy się z ra p o r
tu przez Komisję... złożonego o stanie nowych pułków piechoty, iż bardzo wiele jeszcze z tych pułków jest nieobranych. jak k o lw iek nie masz niedostatku sukna, Rząd narodow y w zyw a przeto Komisję, aby się usilnie zajęła . j a k najśpieszniejszem ich ub ran iem '.
Poprzednio przytoczone w yciągi z rap o rtu Komisji rządow ej w o jn y ilu stru ją dobitnie stan nowych 16 pułków piechoty w przeszło sześć tygodni po ich utw o
rzeniu214). Zaledwie niektóre z nich b y ły ju ż zaopa
trzone w ubiór i ekw ipunek i to przew ażnie p rzy po
mocy Kom isji rządow ej w o jn y (K om isarjatu w ojsko
wego), co świadczy bardzo dodatnio o je j sprawności.
Jąk w y n ik a z rów nież poprzednio przytoczonego wer zw ania R ządu narodowego, to cała nadzieja pod wzglę
dem ubran ia i w yekw ipow ania om aw ianych pułków spoczywała na Komisji rządow ej w ojny, to zn. na w o j
skowej adm inistracji, gdyż w ojew ództw a, k tóre b y ły zobowiązane do um undurow ania i częściowego w y ekw ipow ania tych pułków, nic sprostały przew ażcie zadaniu. W ładze centralne naciskały wobec tego w ła
dze w ojew ódzkie, któ re zw alały w inę n a w ładze obwo
sij) Brzm ienie pojedynczych słów od dw ukropka może być nie- eo odmienne, gdyż to m iejsce je st w rękopisie tru d n e do odczy
tania.
w ) Archiwum a k t dawnych. Form acje 16 pułków piechoty, p u ł
ków w arszaw skich i pow stania. L: 5216.
i 'aił) O rganizację nowych 16 pułków piechoty zarządził dyktator w dniu 10 stycznia 1831 r.
155
dowe. C harakterystyczne je st pod om aw ianym w zglę
dem sprawozdanie Kom isji w ojew ództw a sandom ier
skiego do Komisji rządow ej spraw w ew nętrznych i po
lic ji z dnia 26 m arca 1831 r. 2016/15503ls) : „...usilności dokłada w zebraniu zalegających ubiorów i innych efektów dla pułków 1 1 i 1 2 piechoty sandom ierskiej, codziennie praw ie ponaw iając rozporządzenia n a j
ostrzejsze do kom isarzy obwodowych-., a dla zapew nia
nia ich sk u tk u ta k komisarzom, ja k o też ądjunktąim i rachm istrzom w strzym ała w w ypłacie pensję za mie
siąc b i e ż ą c y ..R a d a obyw atelska tego wojew ództw a równocześnie je d n ak pragnęła, by ubiór, k tó ry miało dostarczać województwo, dostarczały kom ory pułkowe starych pułków, zaopatrzone przez Komisję rządową w ojny, co b y n atu raln ie zm niejszyło świadczenia w o je
wództwa. Pod tym względem czytam y w* piśmie Rady obyw atelskiej w ojew ództw a sandom ierskiego do R zą
du narodowego z dnia 7 marca 1831 r.: 3 4?918):
„W składzie, czyli kom orze w o jen n ej p u łk u piechoty lin jo w ej w Radomiu... zn ajd u je się m undurów... n a j
m niej na tysiąc ludzi, a przytem wiele płaszczy, kasz
kietów i furażek. Podobne składy istn ieją p rzy każ
dym z naszych pułków linjow ych, gdy obok tego for
m ujące się k a d ry i now ozebrane gw ard je ruchome 21 * chodzą bez odzieży porządnej w pstry ch i łatanych sukmanach. Nadto dla 16 uform ow anych pułków do
starczali obyw atele swym kosztem m undury i zbytecz
nie obok ty lu w ysileń ponosili koszta, skoro m u n d u tr p su ją się od pleśni w składach w ojennych51.
21E) Archiwum a k t dawnych. F orm acje 16 pułków piechoty, p u ł
ków w arszaw skich i pow stania. L: 3216.
S1S) Jak poprzednio.
217) K adry g w ardyj ruchom ych należały w raz z 16 nowymi p«fŁ kam i piechoty do t. zw. pierw szej rezerw y (Zarządzenie Rządu narodowego z dnia 17 stycznia 1831 r.).
156