aktywizacja kulturowa

aktywizacja kulturowa to szczególnie ważny i skuteczny sposób pro-mocji ulicy, a często również jednocześnie całego miasta i regionu. ze wzglę-du na siłę i zasięg swojego oddziaływania wydarzenia kulturowe przyciąga-ją licznie zarówno mieszkańców miasta i aglomeracji miejskiej, jak również turystów. aktywizacja kulturowa jako zjawisko podlega pewnej systematyce - należą do niej zarówno działania instytucji miejskich, prywatnych inwesto-rów jak i inicjatywy niezależnych artystów. Kolejnym kryterium podziału jest skala - do większych form aktywizacji kulturowej należą regularne wydarzenia festiwalowe i okolicznościowe, które wymagają znacznego nakładu środków finansowych, procesów organizacyjnych, opieki prawnej oraz zapewnienia bezpieczeństwa. Do skromniejszych wydarzeń należą incydentalne występy artystyczne, koncerty, performance, niewielkie wydarzenia sportowe, dzia-łalność ruchów miejskich oraz społecznościowych. aktywizacja kulturowa jako zagadnienie posiada szerokie spektrum tematyczne, które na potrzeby tej pracy należy zawęzić wyłącznie do aktywności odbywającej się w otwar-tej przestrzeni ulicy. odpowiednio prowadzona aktywizacja kulturowa ulicy, może prowadzić do budowania jej rozpoznawalnej marki w skali miasta i kra-ju, jak również w skali globalnej - świadczą o tym przykłady wielu miast, roz-lokowanych na wszystkich szerokościach geograficznych. profil tematyczny ulicy może zostać uwypuklony poprzez prowadzenie dopasowanej stymulacji kulturowej, podnosząc atrakcyjność zarówno ulicy jak i wydarzenia. poniżej zaprezentowane zostaną przykłady synergicznej koegzystencji ulicy i kultury - jednocześnie dowodzące istnienia „kulturowego efektu Bilbao”.

il. 56. Ulica święty Marcin w poznaniu - coroczna parada z okazji imienin św. Marcina. źródło: www.tvp.info

5. reSearcH By DeSiGn

148

il. 58. The tall Ships - ulica Bulwar chrobrego w Szczecinie - regaty żaglowców połączone z koncertami i wyda-rzeniami kulturalnymi. źródło: www.magazynwiatr.pl

il. 57. Broadway Street - nowy york - grupowe ćwiczenie jogi w przestrzeni placu times Square.

źródło: www.yogadork.com

5. reSearcH By DeSiGn

149

il. 59. rue du Marché au charbon- Bruksela - fragment szlaku murali Brussels’ comic Book route - po lewej mural zatytułowany „Victor Sackville” autorstwa „carin”, po prawej „Broussaille” namalowany przez Frank’a pé.

źródło: autor

Unikatowy charakter wydarzenia, bezpośrednio powiązany z kon-kretną ulicą, ma celebracja imienin świętego Marcina odbywająca się co roku w poznaniu. Wydarzenie to przyjmuje postać wielobarwnej parady masze-rującej wzdłuż ulicy św. Marcin, urozmaiconej licznymi koncertami, poka-zami, występami akrobatów i kuglarzy oraz konsumpcją tradycyjnych rogali świętomarcińskich. impreza mimo trudnej listopadowej pogody, przyciąga tłumy uczestników oraz aktywizując nie tylko sama ulicę św. Marcin, ale rów-nież całe śródmieście. Dzieje się tak za sprawą imprez współtowarzyszących oraz organizowanego konkursu na najlepszy wypiek tradycyjnych rogali, w którym konkurują ze sobą wszystkie poważane poznańskie cukiernie. innym równie ciekawym międzynarodowym wydarzeniem odbywającym się w pol-skim mieście jest The tall Ships races w Szczecinie - czyli regaty żaglowców połączone z ulicznym świętem żeglarstwa. Wydarzenie to, choć niecorocznie, odbywa się przy ulicy Bulwar chrobrego, którego marinistyczny profil tema-tyczny budowany jest od lat. podjęte działania, polegające na promowaniu ulicy i miasta przyjaznego żeglarstwu, wpisują się w przyjętą taktykę rozwoju miasta Stettin Floating Garden 2050. Konsekwentnie realizowany program, zaowocował zwiększeniem zainteresowania Szczecinem wśród zagranicznych inwestorów, turystów, pasjonatów żeglarstwa, jak również środowisk proeko-logicznych. tematyka żeglarska ulicy Bulwar chrobrego wraz z sąsiadującą łasztownią, jest wciąż rozwijana - w 2011 roku rozstrzygnięto konkurs archi-tektoniczny na rozbudowę Muzeum Morskiego, którego realizacja tym bar-dziej wzmocni aktualny profil ulicy.

5. reSearcH By DeSiGn

150

interesujący sposób aktywizacji kulturowej zespołu ulic ukazuje przy-kład Brussels’ comic Book route - stanowiące zbiorowe dzieło sztuki roz-lokowane na kilku śródmiejskich ulicach Brukseli. zbiór 50 murali przed-stawiających postaci z belgijskich komiksów, tworzony przez kilku malarzy - artystów od roku 1991, wytyczył szlak wiodący przez kilka ulic. Spośród nich większość jest mniej znana i rozpoznawalna wśród turystów i mieszkań-ców miasta. zatem zabieg ten prowadzi do promowania mniej popularnych ulic, podnosząc ich atrakcyjność handlową. co więcej zbiór murali został podzielony na trzy odrębne dzielnice, co zachęca odwiedzających miasto do eksploracji tych części miasta, które znajdują się poza ścisłym centrum.

Szczególnie spektakularnym przykładem ulicy tematycznej silnie ak-tywizowanej kulturowo jest Hollywood Boulevard w Los angeles - ta jedna z najbardziej rozpoznawalnych ulic świata swoją tematykę koncentruje wo-kół gwiazd filmu i estrady. najbardziej rozpoznawalnym elementem ulicy jest zbiór odcisków dłoni aktorów i muzyków umieszczonych w charaktery-stycznych gwiazdach w posadce bulwaru. Władze miasta dokładają wszelkich starań aby cyklicznie dodawać nowe odciski - zawsze wiąże się to z dużym rozgłosem oraz ceremonią odsłonięcia odcisku, na którą licznie przybywają turyści i entuzjaści kinematografii. osobowość ulicy podkreśla nagromadze-nie sklepów z filmami i muzyką, liczne teatry i kina, bary i restauracje styli-zowane na kina lub sceny z filmów. przestrzeń ulicy traktowana jest scena, na której rozgrywa się nieprzerwany spektakl wykonaniu aktorów-amatorów, ulicznych muzyków, sobowtórów gwiazd, ulicznych artystów. całości dopeł-nia specjalnie przygotowano serwis internetowy, który ułatwia zlokalizowanie odcisku konkretnej osobowości, popularnie określanej mianem „gwiazdy”.

„aleja Gwiazd” jako najczęściej odwiedzane przez turystów miejsce w Los angeles, stanowi przykład doskonałej koegzystencji kultury i profilu tema-tycznego w budowaniu atrakcyjności handlowej ulicy na najwyższym świato-wym poziomie.

podobny wzór wykorzystania kultury do podkreślenia profilu tema-tycznego ulicy obrazuje Las Vegas Boulevard - najbardziej rozpoznawalne skupisko kasyn, hoteli i lokali rozrywkowych na świecie. Blisko 7 kilometro-wy odcinek bulwaru, stanowi estradę dla pokazów ulicznych organizowanych głównie przez hotele, oraz przez niezależnych muzyków i tancerzy ulicznych.

Kolejnym przykładem wzorcowego, jednoczesnego wykorzystania hi-storii miejsca, kultury i profilowania tematycznego, mocno kontrastującym z Hollywood Boulevard, jest Via Dolorosa w Jerozolimie. Kult religijny to wy-jątkowy przejaw kultury, który potrafi z wyjątkową siła promować ulicę, mia-sto i region, jak również generować krociowe zyski. Via Dolorosa, jako szlak upamiętniający Jezusa chrystusa idącego na ukrzyżowanie, skupia w swojej przestrzeni szereg sklepów dewocjonalnych i liturgicznych. Dla przybywają-cych z całego świata pielgrzymów ulica oferuje również restauracje i

kawiar-5. reSearcH By DeSiGn

151

il. 61. Las Vegas Boulevard - Las Vegas - Fountains of Bellagio - pokaz muzyki, wody i świateł w przestrzeni ulicy - przyciągający tłumy turystów z całego świata. źródło: autor

il. 60. Via Dolorosa - Jerozolima - coroczna uroczysta droga krzyżowa z udziałem pielgrzymów z całego świata.

źródło: www.youtube.com

5. reSearcH By DeSiGn

152