interpretacja wyników analiz atrakcyjności ulic śródmiejskich poznania

przeprowadzenie 25 odmiennych analiz na blisko 550 lokalach han-dlowych rozmieszczonych na ulicach poznańskiego śródmieścia pozwoli-ło sformupozwoli-łować wstępne wnioski oraz nakreślić problematykę atrakcyjności handlowej ulic śródmiejskich.

na podstawie analizy atrakcyjności handlowej ulicy względem jej po-łożenia w miejscu prestiżowym można wyraźnie dostrzec że ulica święty Mar-cin utraciła pozycję głównej ulicy handlowej High Street - którą była przez dekady. W świadomości mieszkańców miasta nie jest już utożsamiana z miej-scem prestiżowym, gdzie warto przebywać, robić zakupy oraz uczestniczyć w życiu społecznym. również zespół krzyżujących się ulic rybaki, Kwiatowa, Krakowska, Strzelecka, Długa mimo dużego potencjału wynikającego z po-łożenia blisko deptaku, centrum handlowego Stary Browar oraz z posiadania szczególnych walorów architektonicznych, uznawane są za najmniej prestiżo-we wśród badanych. analiza nr 2 wskazuje iż ulica Kwiatowa, nowowiejskiego i 28 czerwca zatraciły poczucie ulic zabytkowych, mimo że z historycznego punktu widzenia bez wątpienia do takich należą. Sytuację tę może tłumaczyć wysokie stężenie reklam świetlnych i billboardowych, które kamuflują histo-ryczne detale architektoniczne, wprowadzają chaos przestrzenny, co w konse-kwencji redukuje postrzeganie ulicy jako zabytkowej. analiza atrakcyjności ze względu na położenie ulicy w miejscu organizacji wydarzeń wskazuje na kon-centrację imprez kulturalnych i okolicznościowych w obrębie ulicy 27 Grud-nia, placu Wolności i placu zamkowego przy ulicy święty Marcin. zespół ulic Strzelecka, rybaki, Kwiatowa, Krakowska, Długa wypadają w analizie najsła-biej - może świadczyć to o ignorancji władz miasta względem tych ulic, jak i całego dużego fragmentu śródmieścia jakie tworzą. zastrzeżenia budzi polity-ka ograniczania organizacji wydarzeń i imprez kulturalnych do 3 miejsc ( plac Wolności , plac zamkowy, Stary rynek ) nie dająca możliwości promowania pozostałych rejonów śródmieścia i mniejszych ulic handlowych.

analiza nr 4 traktująca o położeniu ulic niedaleko parku, wskazuje na przewa-gę statystyczną ulic położonych w południowej części śródmieścia - mimo to wszystkie ulice cechuje izochrona pieszego dojścia do parku nieprzekraczają-ca 15 min. odmiennie kształtuje się kondycja ulic pod kątem posiadania fon-tann, pomników i dzieł sztuki - analiza wykazuje ich nagromadzenie w zaled-wie kilku punktach ( plac Wolności, ulica półzaled-wiejska ) podczas gdy pozostałe ulice handlowe są ich pozbawione. Sytuacja ta nakłania do stworzenia, popu-larnego w krajach zachodnich, cyklu dzieł sztuki rozlokowanych na po-wierzchni całego śródmieścia, tworzących trakt tematyczny. podobne rozwią-zanie zrealizowano we Wrocławiu (Szlak Wrocławskich Krasnali - tworzony przez wybitnych rzeźbiarzy, stanowiący dużą atrakcję turystyczną i zarazem

3. anaLiza proBLeMU

68

nak zakończenie trwającej budowy wielopoziomowego parkingu naziemnego przy ulicy za Bramką pozwala sądzić, że problem ten zostanie rozwiązany.

Wysoka dostępność miejsc parkingowych w obrębie śródmieścia, mimo wielu korzyści z tego płynących, jednocześnie jest zjawiskiem niepokojącym - poli-tyka coraz głębszego wprowadzania ruchu samochodowego w tkankę śród-mieścia w dłuższym okresie czasu może przyczynić się do jej degradacji, de-humanizacji, a w finale dezurbanizacji. tym bardziej zasadne wydaje się wspieranie transportu alternatywnego w obrębie śródmieścia poprzez budo-wę ścieżek rowerowych, parkingów rowerowych, wytyczanie deptaków, pro-mowanie ruchu pieszego i komunikacji miejskiej. ta ostatnia, jak pokazuje analiza nr 8, jest bardzo dobrze rozwinięta - każda śródmiejska ulica handlo-wa znajduje się nie dalej niż 5 minut pieszo od przystanku komunikacji miej-skiej. na podstawie analizy atrakcyjności handlowej ulicy ze względu na jej położenie w sąsiedztwie centrum handlowego ( przy odpowiedniej proporcji pomiędzy handlem wielkopowierzchniowym, a sklepami detalicznymi za-chodzi synergia korzystna dla obu stron ) wnioskuje się że 90% ulic znajduje się nie dalej niż 10 minut piechotą od centrum handlowego. Jedynym wyjąt-kiem jest plac cyryla ratajskiego - większy dystans pomiędzy nim, a najbliż-szym centrum handlowym, jest szansą na stworzenie w jego obrębie alterna-tywnej oferty handlowej, rozpoznawalnej na tle jednakowych sklepów sieciowych skoncentrowanych w galeriach handlowych. Kolejna analiza trak-tująca o atrakcyjności handlowej zależnej od położenia ulicy przy deptaku wyraźnie pokazuje, że w poznańskich śródmieściu tylko dwie ulice mają z nim bezpośredni kontakt - ulica półwiejska i Wrocławska. te obydwa trakty piesze razem formują się w oś komunikacyjną północ - południe, dzielącą całą starówkę na część wschodnią i zachodnią. interesująca sytuacja ma miejsce na placu cyryla ratajskiego, którego obszar został tak licznie poprzecinany jezd-nią i torami tramwajowymi, że w oczach mieszkańców poznania nie jest trak-towany jako plac, rozumiany jako przestrzeń do nieskrępowanego i bezkoli-zyjnego poruszania się pieszo. niektóre ulice takie jak Szkolna, paderewskiego, lub w mniejszym stopniu Garbary i święty Marcin , mimo że oficjalnie nie są deptakami, posiada pewne cechy deptaku, lub powszechnie służby porządko-we przymykają oko na traktowanie ich jako pieszojezdni. rozsądne wydaje się przekształcenie tych ulic w trakty piesze przy całkowitym uwolnieniu ich z ruchu samochodowego - podobnie postąpiono w Kopenhadze gdzie 5 sąsied-nich ulic połączone w jeden trakt pieszy o nazwie Stroget. ten najdłuższy pie-szy trakt handlowy w europie, ciąg komunikacyjny łączący wpie-szystkie części śródmieścia, jak również główna atrakcja turystyczna Kopenhagi (odwiedza-na przez 250 000 ludzi każdego dnia w ciągu lata i 120 000 w ciągu zimy), jest dziełem wybitnego architekta urbanisty Jana Gehla - jednocześnie stanowiąc manifest i realizację zasad nowej urbanistyki. Kolejna analiza skupiająca się na powiązaniu atrakcyjności handlowej ulic z posiadaniem dostępu do drogi

ro-3. anaLiza proBLeMU

69

gów rowerowych. tego typu rozwiązania popularne są w krajach skandynawskich i beneluxu - natomiast najlepiej rozwinięty europejski sys-tem wsparcia transportu rowerowego znajduje się w amsterdamie i Kopenha-dze. analiza atrakcyjności handlowej ulic determinująca ją względem pozio-mu hałasu daje jasne wnioski - wszystkie ulice handlowe respondenci uznali za hałaśliwe. Jedynym wyjątkiem jest ulica rybaki, co przy odpowiednim wy-korzystaniu tego potencjału może stać się szansą na poprawę kondycji tej mało popularnej ulicy. Dwie kolejne analizy poruszające problem atrakcyjno-ści uwarunkowanej brakiem w przestrzeni ulicy reklam świetlnych i billboar-dowych, dostarczając wysoce negatywnej oceny zastałej rzeczywistości. Więk-szość ulic handlowych pod tym względem jest w stanie złym, lub bardzo złym - jak pokazuje nam przykład ulicy Gwarnej, Długiej czy 28 czerwca 1956, mamy do czynienia z poziomem zagęszczenia nośników reklamowych okre-ślanym na zachodzie mianem visual pollution. Jak pokazują statystyki, aż 90%

wszystkich reklam jest nielegalnych, stanowiących samowole budowlane nie-konsultowane z konserwatorem zabytków, ani plastykiem miejskim. aktual-nie władze miasta aktual-nie posiadają instrumentów prawnych, które mogłyby ten negatywny stan rzeczy odmienić - jednak jak pokazują doświadczenia kra-kowskie, problem ten można rozwiązać po przez wprowadzenie ochrony całe-go obszaru śródmieścia na mocy utworzenia parku kulturowecałe-go. Utworzony w czerwcu 2012 Krakowski park Kulturowy wkrótce stał się wzorem dla po-stępowania administracyjnego w innych miastach - w kwietniu 2014 radni miasta Wrocław przegłosowali utworzenie w centrum miasta parku kulturo-wego o powierzchni 210 ha, co pozwoli na radykalną redukcję ilości nośników reklamowych każdego typu. Stan monitoringu w lokalach handlowych i w przestrzeni ulicy oraz ich wpływ na atrakcyjność handlową, określają dwie kolejne analizy. W badaniu najlepiej wypadają ulice znajdujące się przy sa-mym Starym rynku, oraz trakt pieszy biegnący od ulicy Gwarnej, przez 27 Grudnia i paderewskiego, natomiast deptak przy ulicy półwiejskiej mimo du-żego przepływu pieszych, nie posiada odpowiedniej ilości kamer bezpieczeń-stwa. analiza iluminacji obiektów architektury daje jednoznaczne wnioski - tylko nieliczne obiekty (arkadia, Bazar, cH Stary Browar, cK zamek) posiadają iluminację, pozostałe budynki nie wykorzystują potencjału jaki daje stosowanie po zmroku oświetlenia dekoracyjnego, podkreślającego walory ar-chitektury, eksponującego witryny sklepowe, dające poczucie bezpieczeństwa i szczególnej atmosfery miejsca. W krajach zachodnich nie trudno o przykła-dy ulic, które zostały zrewitalizowane lub wypromowane po budowie unikato-wego systemu iluminacji nocnej, takich jak Dzielnica czerwonych Latarni w amsterdamie. przeanalizowanie lokali handlowych pod względem posiada-nia schodów wejściowych, które przy odpowiedniej aranżacji stanowią ozdo-bę i element przyciągający uwagę klienta, wskazuje ulicę Krakowską, Długą, św Marcin i piekary jako liderów badania - niestety tylko odosobnione

przy-3. anaLiza proBLeMU

70

talicznych lokali handlowych posiada zupełnie przypadkowo zakomponowa-ne wnętrza, bez czytelzakomponowa-nej wizji powstałej w oparciu o zasady merchandisignu, które nie potrafią w szczególny sposób zachęcić klienta do dłuższych i droż-szych zakupów. na ich tle bardziej atrakcyjnie prezentują się sklepy typu co-nvienience shop ( żabka, Małpka, Fresh Market ), które swoją przewagę zdo-bywają przy użyciu, chociaż niewyszukanej, to jednak skutecznej unifikacji graficznej wnętrza i zewnętrza lokalu, zaprojektowanymi zgodnie z zasadami merchandisignu półkami i ekspozytorami, jak również strategicznym ukła-dem artykułów w obrębie sklepu. podobna sytuacja ma miejsce wobec jakości estetycznej witryn sklepowych - czyli elementu który dla potencjalnego klien-ta sklien-tanowi bezpośrednie zaproszenie do lokalu, jak również wizytówkę sklepu zaświadczającą o wysokiej jakości oferowanych towarów. przeprowadzona analiza informuje że ten jeden z najważniejszych elementów sklepu, z punktu widzenia zasad marketingu i visual merchandisignu, jest wyraźnie zaniedbany wpływając niekorzystnie na atrakcyjność handlową lokalu - większość witryn sklepowych jest nieodpowiednio zaprojektowana, lub wręcz zupełnie zaklejo-na krzykliwymi reklamami. problem ten dotyczy głównie lokali usługowych które nie oferują materialnych produktów (jak na przykład banki) oraz skle-pów spożywczych nieposiadających wypracowanych wzorców estetycznych - gdzie troska o wizualną jakość witryny sklepowej i wnętrza sklepu powierzo-na jest niewykwalifikowanym w tej materii kasjerkom. apowierzo-naliza wskazuje powierzo-na dwa pozytywne, ale również odosobnione, przypadki ulicy paderewskiego i 27 Grudnia na tle pozostałych badanych ulic, które reprezentują niski poziom atrakcyjności handlowej wynikającej z estetyki witryny sklepowej.

il. 24. Ulica święty Marcin - widok na zespół biurowców alfa, w którego par-terowych witrynach mieści się obecnie około 8 banków.

źródło: autor

3. anaLiza proBLeMU

71

3.4.6 waloryzacja czynników decydujących o