Niniejszy Program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice opracowany został z wykorzystaniem szeregu materiałów, dokumentów i publikacji, określających założenia i uwarunkowania polityki kształtowania klimatu akustycznego. Poniżej przedstawiono syntetyczną analizę głównych tez przedmiotowych opracowań, wpływających na kształt i zakres Programu, przechodząc od poziomu krajowego do regionalnego i lokalnego. Poniższe dokumenty wyznaczają ważną rolę Portu dla rozwoju regionu, a w tym Programie wskazuje się – dodatkowo - na konieczność uwzględnienia aspektu ochrony środowiska przed hałasem również jako składnika rozwoju, opierając się na rekomendowanej przez ICAO zasadzie
„Zrównoważonego Podejścia” (ROZDZIAŁ 8).
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)
Dokument przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. (M.P. 2017 POZ. 260), jest podstawowym opracowaniem o charakterze strategicznym w skali całego kraju i stanowi aktualizację uchwalonej w 2012 roku Strategii Rozwoju Kraju 2020 (M.P. 2012 poz. 882). W Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (dalej SOR) określono najważniejsze cele na rzecz zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, przedstawione w perspektywie średnio- i długookresowej, a także zidentyfikowano główne wyzwania oraz zagrożenia, stojące na przeszkodzie do wypełnienia założeń Strategii. Dokument ten powstał w powiązaniu z innymi, uchwalanymi dotychczas opracowaniami strategicznymi o znaczeniu międzynarodowym i krajowym.
Przywoływane w SOR treści odnoszą się do wszystkich kluczowych obszarów z zakresu funkcjonowania państwa, którym wytyczane są podstawowe kierunki działań. Do najważniejszych celów wyznaczonych do osiągnięcia w ramach Strategii należą:
konsekwentne zwiększanie zamożności społeczeństwa poprzez wzrost dochodów obywateli, przy jednoczesnym zachowaniu stabilnego rozwoju państwa,
zbudowanie silnej i innowacyjnej gospodarki Polski, celem zachowania długotrwałego wzrostu gospodarczego oraz zwiększenia jej konkurencyjności,
zrównoważony rozwój z uwzględnieniem uwarunkowań społecznych i terytorialnych,
unowocześnienie struktur państwowych i instytucji publicznych, usprawnienie procesów legislacyjnych i administracyjnych.
Jak zostało wskazane w SOR, osiągnięcie ww. nadrzędnych celów możliwe będzie przy jednoczesnym podjęciu niezbędnych działań na różnych płaszczyznach. Jednym z wymienionych w tym kontekście działań jest odpowiednie gospodarowanie zasobami środowiska naturalnego oraz dbałość o jego ochronę. W szczegółowym ujęciu tego zagadnienia, w Strategii wskazuje się zanieczyszczenie hałasem jako jeden z elementów determinujących jakość życia społeczeństwa,
ochrony środowiska przed hałasem z obszaru rozwiązań organizacyjnych i legislacyjnych, takich jak prace nad określeniem racjonalnych standardów jakości środowiska w dziedzinie akustyki, uproszczenie procedur postępowań administracyjnych z zakresu emisji hałasu przez instalacje, czy też rozwój kadry eksperckiej wyspecjalizowanej w ochronie środowiska przed hałasem.
Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011 - 2020
Dokument, przyjęty uchwałą nr XII/183/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2011 r., jest podstawowym i najważniejszym dokumentem samorządu województwa, określającym obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, prowadzonej w przestrzeni regionalnej. W Strategii podkreśla się duże znaczenie dostępności lotniczej regionu, dzięki funkcjonowaniu Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice, dla jego atrakcyjności inwestycyjnej. Stąd też wskazuje się na silną potrzebę nie tylko rozbudowy Portu, ale również poszerzania realizowanej oferty przewozowej. W horyzoncie czasowym objętym Strategią (do 2020 r.) przewiduje ona ponad dwukrotny wzrost liczby obsługiwanych pasażerów rocznie. Strategia zawiera także m.in. propozycję uzupełnienia układu transportowego regionu o sieć lotnisk/lądowisk lokalnych, operujących na poziomie subregionów, co może stanowić dodatkowy impuls rozwojowy, umożliwiając m.in. pełniejsze wykorzystanie wewnętrznych potencjałów terenów znajdujących się w obszarze ich oddziaływania.
Strategia Rozwoju transportu w Województwie Małopolskim na lata 2010 - 2030
Dokument, wykonany na zlecenie Zarządu Województwa Małopolskiego zgodnie z umową nr I/1445/TK/2013/09 z dnia 24 sierpnia 2009 r., określa wizję, cele i założenia strategiczne dla długookresowego rozwoju systemu transportowego Małopolski. W Strategii wskazano cel główny dla transportu lotniczego na okres do 2030 roku jakim jest rozwój zarówno infrastruktury jak i usług transportu lotniczego, polegający na stworzeniu konkurencyjnego systemu transportu lotniczego opartego na porcie lotniczym w Balicach i kilku mniejszych lotniskach oraz heliportach położonych w innych regionach Małopolski. Celami pośrednimi Strategii są:
zwiększenie przepustowości Portu,
zwiększenie atrakcyjności Portu dla pasażerów i linii lotniczych,
poprawa dostępności kolejowej i drogowej do Portu.
Wśród celów bezpośrednich Strategia wymienia także budowę systemów „ochrony ekologicznej” w tym systemu monitorowania hałasu.
Program Strategiczny Ochrona Środowiska
Program przyjęty uchwałą nr LVI/894/14 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 października 2014 w sprawie zmiany Uchwały Nr XXXVI/443/05 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 29 sierpnia 2005 roku w sprawie „Programu Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014” prezentuje działania przewidziane do realizacji w latach 2014-2020. Ochrona przed hałasem wraz z poprawą jakości powietrza i zapewnieniem informacji o źródłach pól elektromagnetycznych stanowi priorytet pierwszy Programu. Niemniej w kontekście hałasu lotniczego związanego z funkcjonowaniem Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice
Program odwołuje się wyłącznie do istniejącego OOU i nie wskazuje żadnych dodatkowych działań czy celów.
Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego
Program przyjęty uchwałą nr VII/63/19 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 25 marca 2019 r. w sprawie zmiany Uchwały Nr XXXIV/494/09 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 3 lipca 2009 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego”
obejmuje wyłącznie odcinki dróg krajowych o natężeniu powyżej 3 mln pojazdów rocznie oraz linie kolejowe o natężeniu ruchu powyżej 30 tys. pociągów rocznie na terenie województwa małopolskiego z wyłączeniem aglomeracji Krakowa i Tarnowa. Dokument ten nie odnosi się do hałasu lotniczego związanego z funkcjonowaniem Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice.
Program ochrony przed hałasem dla Miasta Krakowa na lata 2019–2023
Program przyjęty uchwałą nr CXV/3014/18 Rady Miasta Krakowa z dnia 7 listopada 2018 r.
w sprawie przyjęcia „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Krakowa na lata 2019 – 2023" wskazuje wyłącznie, że źródłem hałasu lotniczego na obszarze Krakowa są przede wszystkim operacje lotnicze związane z funkcjonowaniem Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków-Balice. W programie nie zdefiniowano żadnych celów i działań dotyczących redukcji oddziaływania akustycznego lotniska.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Zabierzów na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024 Program przyjęty uchwałą nr XXXVIII/384/17 Rady Gminy Zabierzów z dnia 20 grudnia 2017 r.
w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Zabierzów na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024, wskazuje na problematykę hałasu lotniczego związanego z Portem.
W Programie zauważono, że hałas oddziałuje nie tylko na znaczną część obszaru gminy objętą OOU, ale także na liczne tereny poza granicami obszaru, w tym takie miejscowości jak: Szczyglice, Burów, Aleksandrowice oraz Balice.
Wśród celów średniookresowych (do 2019 r.) w zakresie oddziaływania hałasu wskazano w Programie konieczność dokonania wiarygodnej oceny narażenia społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie ono jest największe. Uwypuklono również ogromną rolę właściwego zagospodarowania przestrzennego w procesie poprawy klimatu akustycznego i ochrony mieszkańców przed nadmiernym hałasem.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Liszki na lata 2018–2021 z perspektywą na lata 2022-2026 Program został przyjęty uchwałą nr XLVI/521/2018 Rady Gminy Liszki z dnia 28 czerwca 2018 r. w sprawie: „Programu Ochrony Środowiska dla gminy Liszki na lata 2018-2021 z perspektywą na lata 2022-2026”. Analiza SWOT (od ang. strengths mocne strony, weaknesses słabe strony, opportunities
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia pod nazwą „Budowa nowej drogi startowej na lotnisku Kraków – Balice” w wariancie północnym
W dniu 27 września 2019 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach wydał decyzję (nr: WOO-I.420.67.2018.JO.69 OO.423.1.2016.JS) o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji, polegającej na budowie nowej drogi startowej na lotnisku Kraków – Balice w rozpatrywanym wariancie północnym, w oparciu o opracowanie Budowa nowej drogi startowej na lotnisku Kraków-Balice. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (Ove Arup & Partners International Ltd Sp. z o. o. Oddział w Polsce, luty 2018). W ww. raporcie wskazuje się, że realizacja nowej drogi startowej jest niezbędna w celu utrzymania operacyjności lotniska Kraków – Balice poprzez zapewnienie możliwości wykonywania operacji startów i lądowań w sposób bezpieczny z zachowaniem nieprzerwanej eksploatacji drogi startowej, co jest wymagane ze względu na konieczność obsługi transportem lotniczym Krakowa i całego regionu Małopolski. Lokalizację nowej drogi startowej przedstawiono na RYSUNKU 20.
Rys. 20 Lokalizacja nowej drogi startowej na terenie lotniska Kraków – Balice; źródło mapy: Budowa nowej drogi startowej na lotnisku Kraków-Balice. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (Ove Arup
& Partners International Ltd Sp. z o. o. Oddział w Polsce, luty 2018)
W ww. raporcie przedstawiono prognozę na rok 2035, z której wynika, że w dobie o wysokim natężeniu wystąpi około 268 operacji lotniczych. Zasięg ponadnormatywnego poziomu hałasu w porze nocy obejmie: dla wartości 45 dB – ok. 30,5 km2, dla wartości 50 dB – ok. 9,4 km2 obszarów z wyłączeniem terenu lotniska.
Jako podstawowe działanie minimalizujące w ww. raporcie wskazano kontynuację prowadzenia monitoringu hałasu powodowanego przez funkcjonowanie lotniska, który umożliwi analizę faktycznego oddziaływania operacji lotniczych i będzie punktem wyjścia do ewentualnych modyfikacji w rozkładzie lotów w celu zmniejszenia imisji hałasu na terenach sąsiadujących. Wymieniono także inne działania minimalizujące, w tym:
kontrolę i egzekwowanie wykonywania operacji lotniczych zgodnych z przyjętymi przepisami,
ograniczenie w miarę możliwości operacji nocnych,
ograniczenie operacji statkami najbardziej oddziałującymi na klimat akustyczny, których konieczność wdrożenia została wpisana w wydanej decyzji środowiskowej.
W raporcie wskazano także, że w związku z brakiem możliwości zminimalizowania hałasu od operacji lotniczych, po wybudowaniu nowej drogi startowej przeprowadzić należy analizę porealizacyjną, na podstawie której wyznaczony zostanie nowy obszar ograniczonego użytkowania.
Prognozowany zasięg OOU w perspektywie 2035 roku przedstawiono na RYSUNKU 21, gdzie dla porównania zamieszczono także przebieg granic aktualnego obszaru.
Rys. 21 Zasięg OOU przewidywany na rok 2035; źródło mapy: Budowa nowej drogi startowej na lotnisku Kraków-Balice. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (Ove Arup & Partners International Ltd Sp. z o. o. Oddział w Polsce, luty 2018)
Zgodnie z wydaną decyzją środowiskową obowiązek przeprowadzenia analizy porealizacyjnej w zakresie oddziaływania akustycznego obejmuje pomiary emisji hałasu na terenach chronionych akustycznie, na których w raporcie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w tym m.in. w miejscowościach: Szczyglice, Balice, Aleksandrowice, Morawica, Mników, Czułów, Rząska, Cholerzyn, Rybna, Bibice, Zielonki oraz w dzielnicach Krakowa: Mydlniki, Bronowice, Zwierzyniec, Prądnik Biały. Pomiary, zgodnie z decyzją, zrealizowane powinny być w ciągu 12 miesięcy od oddania nowej drogi startowej do użytku.
Wydana decyzja stwierdza także konieczność utworzenia OOU na terenach na których nie będą