10. Terminy i koszty realizacji działań programu ochrony środowiska przed hałasem oraz źródła
10.4 Efektywność ekologiczna i ekonomiczna Programu
Działania naprawcze proponowane do wykonania w ramach Programu ochrony środowiska przed hałasem mają na celu:
− nieprzekraczanie aktualnego poziomu hałasu w porze nocnej i dążenie do jego ograniczenia,
− sukcesywne zmniejszanie liczby obszarów aktualnie narażonych na ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne Portu,
− zahamowanie wzrostu zasięgu hałasu wynikającego ze wzrostu ogólnej liczby operacji lotniczych, obserwowanego na przestrzeni ostatnich lat.
Efektywność ekologiczna
Efektywność Programu zależy bezpośrednio od stopnia wdrożenia poszczególnych działań, np. od rzeczywistego ograniczenia liczby operacji w porze nocnej (Działanie 1) lub obniżenia średniego poziomu hałasu pojedynczej operacji lotniczej w porze nocnej poprzez strategię zmierzająca do zmiany typów statków powietrznych operujących w Porcie w tej porze doby (Działanie 2), który możliwe będzie do osiągnięcia na przestrzeni 5 lat (perspektywa krótkookresowa), w kontekście możliwości technicznych i ekonomicznych, przy jednoczesnym utrzymaniu możliwości rozwoju Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków - Balice i transportu lotniczego w skali regionu.
Niemniej, przy założeniu pełnego zaangażowania podmiotów odpowiedzialnych za realizację Programu, w tym Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków – Balice sp. z o. o., przy współpracy z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej, Urzędem Lotnictwa Cywilnego, Ministerstwem Infrastruktury, Ministerstwem Obrony Narodowej, przewoźnikami, liniami lotniczymi i innymi przedsiębiorcami prowadzącymi działalność na terenie lotniska lub korzystającymi z niego, zakłada się możliwość redukcji hałasu powstającego w związku z eksploatacją lotniska o 1 dB w perspektywie krótkookresowej w zakresie wskaźnika LN. W odniesieniu do pory nocnej, oznaczać to będzie istotne zmniejszenie zarówno powierzchni, jak i liczby mieszkańców eksponowanych na hałas, co przedstawiono w TABELI 22, a także terenów narażonych na ponadnormatywne oddziaływanie hałasu lotniczego,
wskaźnika LDWN, stąd też analizy efektywności zaproponowanych działań ograniczono wyłącznie do wskaźnika LN ilustrującego oddziaływanie akustyczne w porze nocnej.
Tab. 22 Powierzchnia i liczba ludności narażonej na hałas wyrażony wskaźnikiem LN – przed i po realizacji Programu
Hałas lotniczy Przedział poziomów dźwięku, wskaźnik LN
50-55 dB 55-60 dB 60-65 dB Powierzchnia obszarów eksponowanych [km2]
– stan aktualny 6,13 1,86 0,85
Powierzchnia obszarów eksponowanych [km2]
– po realizacji Programu 5,15 1,42 0,81
zmiana [%] 15,9 23,5 5,4
Liczba eksponowanych mieszkańców [w setkach]
– stan aktualny 27,04 3,17 0,00
Tab. 23 Przekroczenie wartości dopuszczalnych według wskaźnika LN – przed i po realizacji Programu
Hałas lotniczy
Powierzchnia obszarów narażonych [km2]
– stan aktualny 0,81 0,25 0,00 0,00 0,00
Powierzchnia obszarów narażonych [km2]
– po realizacji Programu 0,78 0,12 0,00 0,00 0,00
Hałas lotniczy
Przedział przekroczeń poziomu dopuszczalnego, wskaźnik LN
0 - 5 dB 5 - 10 dB 10 - 15 dB 15 - 20 dB > 20 dB Stan warunków akustycznych
Niedobry Zły Bardzo zły
Liczba budynków szkolnych i przedszkolnych
– stan aktualny 16 6 0 0 0
Liczba budynków szkolnych i przedszkolnych
– po realizacji Programu 16 4 0 0 0
zmiana [%] -- 33,3 -- -- --
Liczba budynków służby zdrowia, opieki
społecznej i socjalnej – stan aktualny 1 0 0 0 0
Liczba budynków służby zdrowia, opieki
społecznej i socjalnej – po realizacji Programu 1 0 0 0 0
zmiana [%] -- -- -- -- --
Aktualny (przed realizacją Programu) i prognozowany zasięg oddziaływania akustycznego (po realizacji działań krótkookresowych) wyrażony wskaźnikiem LN zaprezentowano w ZAŁĄCZNIKU 1 do niniejszego opracowania oraz na RYSUNKU 19.
Rys. 19 Zmiana zasięgu hałasu wyrażonego wskaźnikiem LN o wartościach 50 i 55 dB w wyniku realizacji Programu
Koszt narażenia na hałas i efektywność ekonomiczna Programu Na społeczne korzyści z realizacji Programu składają się:
poprawa jakości życia (np. mniejsze zakłócenia snu, niższa dokuczliwość hałasu),
niższe nakłady na leczenie, spowodowane mniejszym wpływem czynników chorobowych zależnych od poziomu hałasu.
Koszty wdrożenia działań przeciwhałasowych oszacowano w 10.2 na kwotę 9,5 mln, z czego
(EPA Network, Interest Group on Traffic Noise Abatement, Report No.: M+P.BAFU.14.01.1, July 2015) przyjęto metodologię rozwiniętą w Wielkiej Brytanii przez DEFRA (Department for Environment, Food
& Rural Affairs) i wykorzystywaną do oceny opłacalności inwestycji w ochronę środowiska przed hałasem m.in. wokół lotnisk (metodykę opisano również w pracy: D.Sanchez et al.,The economic value of aircraft noise effects: a UK perspective, Inter Noise 2014, Melbourne, November 2014). Metoda dostępna jest na stronie https://www.gov.uk/ guidance/noise-pollution-economic-analysis i polega na przeliczeniu zmiany wielkości narażenia na hałas o 1 dB na kwoty wyrażone w pieniądzu. Do obliczeń dostępny jest arkusz MS Excel o nazwie “Transport noise modelling tool”. Pod uwagę brane są koszty wpływu hałasu na człowieka jako czynnika powodującego:
zakłócenia snu,
dokuczliwość hałasu,
choroby serca (zawał),
nadciśnienie.
Ten Program koncentruje się na działaniach dotyczących pory nocnej (patrz DZIAŁANIE 1 i DZIAŁANIE 2, ROZDZIAŁ 9), dlatego oszacowane zostaną tylko koszty wpływu hałasu na zakłócenia snu, który jest głównym skutkiem oddziaływania hałasu lotniczego i jest najlepiej udokumentowany w literaturze naukowej. Dane do obliczeń przyjęto na podstawie ww. arkusza “Transport noise modelling tool”. W celu dopasowania danych do warunków krajowych przyjęto kurs 1 GPB = 4,98 zł oraz stosunek PKB per capita obydwóch krajów (dane za rok 2018) równy 0,36.
Dla przykładu, średni roczny koszt zakłóceń snu spowodowanych wpływem hałasu lotniczego o poziomie LN = 55 dB (przeciętna wartość narażenia wokół Portu w porze nocnej w obszarze objętym MA 2018, RYSUNEK 1) wynosi dla jednego gospodarstwa domowego ok. 1350 GPB, co przy zastosowaniu ww. przeliczników daje kwotę ok. 2400 zł. W okresie 5 lat (do aktualizacji tego Programu) daje to kwotę ok. 12 200 zł. Dalej, na podstawie tej metody można oszacować zysk środowiskowy spowodowany obniżeniem hałasu. Przyjmując do obliczeń, że cel krótkookresowy Programu to obniżenie średniorocznego poziomu hałasu w porze nocnej o min. 1 dB (TAB. 16), spowoduje to obniżenie średnie rocznego kosztu zakłóceń snu o ok. 95 GPB (zysk środowiskowy), tj. obniżenie ww.
kwoty 1350 GPB do kwoty 1255 GPB. Po przeliczeniu na warunki krajowe, w perspektywie 5 lat, zysk środowiskowy przy redukcji hałasu o 1 dB wynosi ok. 900 zł na jedno gospodarstwo domowe.
W MA 2018 dostępne są dane o narażeniu na hałas poszczególnych budynków mieszkalnych w otoczeniu Portu (patrz TABELE 22 i 23 ). Dla uproszczenia i ze względu na szacunkowy charakter analiz przyjęto, że na poziom hałasu:
w przedziale LN = 50 – 55 dB narażonych jest ok. 1200 budynków, przy czym przyjęto, że poziom hałasu wynosi dla tego przedziału średnio LN = 52,5 dB,
w przedziale LN = 55 – 60 dB narażonych jest ok. 100 budynków, przy czym przyjęto, że poziom hałasu wynosi dla tego przedziału średnio LN = 57,5 dB.
Na tej podstawie obliczono koszt środowiskowy wpływu hałasu na zakłócenia snu (TABELA 24) w okresie 5 lat (do aktualizacji tego Programu), otrzymując kwotę ok. 2,62 mln zł rocznie.
Tab. 24 Koszt środowiskowy w postaci wpływu hałasu lotniczego w porze nocnej na zakłócenia snu w przeliczeniu na okres 5 lat (https://www. gov.uk/guidance/noise-pollution-economic-analysis)
Średni poziom hałasu w nocy,
LN [dB]
Liczba gospodarstw
domowych [szt.]
Koszt środowiskowy [tys. zł / 1 dom / 1
rok]
Całkowity koszt środowiskowy [mln zł / 5lat]
52,5 1200 9,7 11,64
57,5 100 14,7 1,47
RAZEM: 13,11
Z danych przedstawionych w TABELI 24 wynika, że społeczny koszt tylko jednego czynnika spowodowanego hałasem lotniczym, tj. zakłóceń snu, w perspektywie 5 lat szacuje się na kwotę ok. 13 mln złotych. Jest to kwota większa niż wskazany w ROZDZIALE 10.2 koszt realizacji działań przewidzianych w tym Programie, co oznacza że Program jest uzasadniony również pod względem ekonomicznym.