powiatowych oraz grodzkich urzędów pracy w województwie małopolskim
4. Analiza i wyniki badań
Ta część pracy została poświęcona rezultatom otrzymanym w oparciu o przeprowadzoną analizę efektywności kosztowej oraz zatrudnieniowej aktywizacji powiatowych oraz grodzkich urzędów pracy w województwie małopolskim. Zostaną przeanalizowane zachodzące zmiany w czasie w zakresie badanej efektywności kosztowej oraz zatrudnieniowej aktywizacji. Zjawisko efektywności zatrudnieniowej dla powiatowych, grodzkich urzędów pracy w województwie małopolskim zostało zaprezentowane poniżej (Rys. 1.).
W oparciu o zaprezentowane dane (Rys. 1.) można stwierdzić, że najbardziej efektywnym urzędem pracy pod względem zatrudnienia po odbytych formach wsparcia był Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach osiągając w latach 2017-2018 odpowiednio 93,36% oraz 94,86% efektywności.
Świadczy to o tym, że kadra zarządzająca ww. instytucjami w sposób najbardziej efektywny wdrażała programy wsparcia ukierunkowane na jednostki pozostające bez zatrudnienia. Najmniej efektywny był Grodzki Urząd Pracy w Krakowie w latach 2016-2018 uzyskując odpowiednio 55,48%; 64,17%
oraz 68,2% efektywności zatrudnieniowej. Sytuacja urzędów pracy, które gorzej radziły sobie z ponownym wdrożeniem pracowników na rynek pracy powinna podlegać monitorowaniu oraz ewaluacji w perspektywie czasu.
Rys. 1. Efektywność zatrudnieniowa dla powiatowych, grodzkich urzędów pracy w województwie małopolskim (w %) (Bank Danych Lokalnych; Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie; Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
Warto zaznaczyć, że w badanym okresie wartości efektywności zatrudnieniowej dla województwa małopolskiego kształtowały się średnio na poziomie 77.93%; 82,69%; 84,98%. Co więcej średnia efektywność zatrudnieniowa dla kraju w latach 2016-2018 dla Polski wynosiła odpowiednio 78,71%; 81,98%; 84,96%. Chcąc bardziej szczegółowo zbadać panujące w tym zakresie tendencje warto zwrócić uwagę na dynamikę zachodzących zmian (Rys. 2.).
Rys. 2. Dynamika zmian efektywności zatrudnieniowej dla poszczególnych urzędów pracy w powiatach województwa małopolskiego (w %) (Bank Danych Lokalnych; Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie; Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
Rys. 2. przedstawia dynamikę zmian efektywności zatrudnieniowej dla poszczególnych urzędów pracy w powiatach województwa małopolskiego (w %). Na podstawie zaprezentowanych danych zauważalny jest fakt, że w największym stopniu efektywność zatrudnieniową zwiększył Powiatowy Urząd Pracy w Nowym Sączu w 2017 roku o 16,21%, w porównaniu do 2016 roku.
W najmniejszym stopniu efektywność zatrudnieniową zwiększył Powiatowy Urząd Pracy w Wieliczce w 2017 roku (1,77%), w porównaniu do 2016 roku. Taki stan rzeczy powinien skłonić kadrę zarządzającą Powiatowego Urzędu Pracy w Wieliczce do zmiany polityki aktywizacji zawodowej ukierunkowanej na osoby pozostające bez zatrudnienia. Największy spadek efektywności zatrudnieniowej w 2018 roku został odnotowany w Urzędzie Pracy Sądeckim (-1,8%), Powiatowym Urzędzie Pracy w Zakopanem (-1,67%), Powiatowym Urzędzie Pracy w Gorlicach (-1,31%), w porównaniu do 2017 roku. Należy zwrócić uwagę na fakt, że średnio dla województwa małopolskiego w 2018 roku efektywność zatrudnieniowa wzrosła o 6,11%, natomiast dla kraju o 4,11% w porównaniu do 2017 roku. Natomiast w 2017 roku efektywność zatrudnieniowa wzrosła średnio dla województwa o 2,77%, dla Polski 3,64%, w porównaniu do 2016 roku. Najbardziej stabilną tendencją w zakresie wzrostu efektywności zatrudnieniowej charakteryzował się Powiatowy Urząd Pracy w Tarnowie. W przypadku tego urzędu pracy w 2017 roku efektywność zatrudnieniowa wzrosła o 6,5%, w porównaniu do roku 2016. Natomiast w 2018 roku efektywność zatrudnieniowa wyniosła 6,09%, w porównaniu do 2017 roku. Zatem zarejestrowano spadek o 0,41% między okresem 2017/2016 a okresem 2018/2017. Poniżej została zaprezentowana efektywność kosztowa dla poszczególnych urzędów pracy w powiatach województwa małopolskiego (w zł) (Rys. 3.).
Rys. 3. Efektywność kosztowa dla poszczególnych urzędów pracy w powiatach województwa małopolskiego (w zł) (Bank Danych Lokalnych; Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie; Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
Z punktu widzenia efektywności kosztowej poszczególnyvh urzędów pracy w powiatach województwa małopolskiego (Rys. 3.) należy dojść do wniosku, że największe wydatki na ponowne zatrudnienie pracownika miał miejsce w Powiatowym Urzędzie Pracy w Zakopanem w latach 2017 - 2018 osiągając odpowiednio 15902,01 zł oraz 13704,91 zł. Natomiast, jeśli chodzi o największy koszt ponownego zatrudnienia to miał on miejsce w 2016 roku w Grodzkim Urzędzie Pracy w Krakowie, wynosząc 16.350,35 zł. Polityka finansowa, wydatkowa Grodzkiego Urzędu Pracy w Krakowie powinna być prowadzona w sposób bardziej efektywny, ponieważ przeznaczane środki były niemal dwukrotnie większe, niż miało to miejsce w PUP w Proszowicach. Najmniejszy poziom wydatków związanych z ponownym zatrudnieniem kształtował się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Proszowicach w latach 2016 - 2017 sięgając odpowiednio 8.051,09 zł; 8.526,88 zł; 8.903,73 zł. Co
ciekawe najmniejszy poziom kosztów związanych z ponownym zatrudnieniem pracownika miał miejsce w 2018 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Myślenicach 7.761,79 zł. Odnotować należy, że w latach 2016 - 2018 średni poziom efektywności kosztowej dla województwa oraz dla kraju kształtował się podobnie w badanym okresie dla województwa (11.826,07 zł; 11.436,09 zł; 9.860,37 zł), dla kraju (11.291,09 zł; 11.520,54 zł; 10.907,67 zł).
Chcąc poznać zmiany zachodzące w czasie w zakresie badanego zjawiska poniżej została zaprezentowana dynamika zmian efektywności zatrudnieniowej dla poszczególnych urzędów pracy w powiatach województwa małopolskiego (w %) (Rys. 4.).
Rys. 4. Dynamika zmian efektywności zatrudnieniowej dla poszczególnych urzędów pracy w powiatach województwa małopolskiego (w %) (Bank Danych Lokalnych; Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie; Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
Na podstawie zaprezentowanych danych (Rys. 4.) można stwierdzić, że największy wzrost wydatków związany z ponownym zatrudnieniem pracownika miał miejsce w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Targu w 2017 roku (wzrost o 27,6%), w porównaniu do 2016 roku. Na drugiej i trzeciej pozycji w analogicznym okresie znajdował się Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego (wzrost o 19,94%) oraz Powiatowy Urząd Pracy w Gorlicach (wzrost o 10,36%). Pozytywnym zjawiskiem jest to, że w przeważającej części badanych Urzędów Pracy miały miejsce spadki wydatków ponoszonych na ponowne zatrudnienie pracownika.
5. Wnioski
Przeprowadzone badania umożliwiły określenie urzędów pracy stosujących instrumenty polityki rynku pracy w sposób najbardziej efektywny. Istotna jest polityka aktywizacyjna, aktywna polityka rynku pracy prowadzona, zarówno na szczeblu centralnym, regionalnym, jak i centralnym.
Znaczące jest podejmowanie inicjatyw mających na celu uświadamianie pracowników powiatowych, grodzkich urzędów pracy o zasadności oraz utylitarności podejmowanych przez nich inicjatyw w zakresie aktywizacji zawodowej ludności. Część z realizowanych aktywności powinna podlegać okresowej ewaluacji celem weryfikacji zasadności implementacji określonych działań w stosunku do problemów występujących na lokalnych oraz regionalnych rynkach pracy. Nie każda realizowana inicjatywa, instrument polityki rynku pracy, program aktywizacyjny będzie użyteczny w przypadku danej gminy, powiatu, województwa. Lokalne gospodarki są zdywersyfikowane, a władze samorządowe powinny znajdować takie rozwiązania wobec pojawiających się problemów na
lokalnych rynkach pracy, które w konsekwencji przyczynią się do wzrostu liczby aktywizowanych, a tym samym zmniejszenia wielkości ponoszonych społeczno-gospodarczych kosztów.
Należy zaznaczyć, że winno się eliminować działania, które nie przyczyniają się do aktywizacji ukierunkowanej na możliwości znalezienia zatrudnienia. Przeprowadzone analizy w zakresie aktywnej polityki rynku pracy skłaniają do refleksji nad skutecznością podejmowania określonych aktywności. Prowadzona aktywna polityka wobec rynku pracy powinna być bardziej skuteczna pod względem liczby osób znajdujących zatrudnienie po odbytej aktywizacji, a w konsekwencji przyczyniając się do zwalczania negatywnych skutków bezrobocia. Instytucje rynku pracy powinny współpracować z przedsiębiorcami celem efektywniejszego skojarzenia bezrobotnych z potrzebami pracodawców.
6. Literatura:
Calmfors L (1994) Active labour market policy and unemployment: A framework for the analysis of crucial design features. OECD Economic Studies 22(4): 8-32.
Fay RG (1996) Enhancing the effectiveness of active labour market policies: evidence from
programme evaluations in OECD countries. OECD Labour Market and Social Policy Occasional Papers 18(2): 3-25.
Gasparski W (2008) Decyzje i etyka. Normy uczciwości. Decydent & Decision Maker 74(3): 6-23.
Grubb D, Martin J (2001) What works and for whom: a review of OECD countries experiences with Active Labour Market Policies. IFAU – Office of Labour Market Policy Evaluation Working Paper 14(5): 23-45.
Kabaj M (2004) Strategie i programy przeciwdziałania bezrobociu w Unii Europejskiej i w Polsce.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 14(2): 4-27.
Kondalkar VG (2010) Organization Effectiveness and Change Management. PHI Learning Pvt. Ltd 16(7): 25-48.
Layard R, Nickell S, Jackman R (1991) Unemployment: Macroeconomic Performance and the Labor Market. Oxford: Oxford University Press 45(9): 25-44.
Layard R (1994) Unemployment: the way forward for Europe, Centre For Economic Performance.
Occasional Paper 7(4): 16-34.
Martin J (2000) What works among active labour market policies: evidence from OECD countries experiences. OECD Economic Studies 30(9): 9–113.
Mazur S (2015) Modele zarządzania publicznego a typy polityk publicznych rynku pracy.
W: Frączak M. (red.), Polityka rynku pracy. Teoria i praktyka). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne: 10-45.
Meager N, Evans C (1998) The evaluation of active labour market measures for the long-term unemployed. Employment And Training Papers. ILO. Genewa 12(4): 17-32.
Wykaz aktów prawnych:
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Tekst jedn.
Dz.U. z 2016 r., poz. 645 ze zm.).
Wykaz stron internetowych:
Bank danych lokalnych, Rynek pracy. https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start. (dostęp: 15.03.2020).
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Instrumenty Rynku pracy.
https://www.mpips.gov.pl/praca/instrumenty/. (dostęp: 20.05.2020).
Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. https://wupkrakow.praca.gov.pl/rynek-pracy/fundusze/fundusz-pracy. (dostęp: 15.03.2020).