Rozdział III. Ocena jakości polskich bibliotek cyfrowych
1.2. Badana cecha: Adres sieciowy
Wartość wskaźnika: 0 Komentarz:
Zarówno nazwa, jak i system identyfikacji wizualnej nie budzą zastrzeżeń. Tożsamość serwisu tworzą dwa elementy: nazwa i logotyp. System identyfikacji wizualnej jest prosty, ale poprawny i spójny.
1.2. Badana cecha: Adres sieciowy
Charakterystyka:
Po wprowadzeniu adresu w okno przeglądarki automatycznie zostaje dodany człon wskazujący na zastosowane oprogramowanie i adres otrzymuje brzmienie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dlibra. Adres składa się z 5 członów: „bc” to akronim oznaczający bibliotekę cyfrową, natomiast człony „ore.edu.pl” sygnalizują umieszczenie serwisu na serwerze Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz edukacyjny charakter witryny.
Wartość wskaźnika: 0 Komentarz:
Adres internetowy nie jest nadmiernie długi i skomplikowany, wskazuje na edukacyjny charakter projektu i instytucję sprawczą. Nie powinien sprawiać użytkownikom kłopotów z zapamiętaniem bądź zapisaniem (zwłaszcza użytkownikom korzystającym wcześniej ze strony internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji). Konstrukcja adresu wynika z rozwiązania technicznego, jakie przyjęli twórcy (posadowienie serwisu biblioteki na serwerze ORE).
444
118 1.3. Badana cecha: Informacje o serwisie
Charakterystyka:
Na stronie głównej nie zamieszczono informacji wprowadzającej, przedstawiającej użytkownikowi istotę serwisu. W menu bocznym umieszczono sekcję „Informacje”, która w założeniu ma szczegółowo przedstawiać projekt. Wyróżniono w niej następujące odnośniki:
„Opis projektu” – informuje następująco:
Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji gromadzi i udostępnia materiały i publikacje opracowane w ramach działalności wydziałów ORE i projektów EFS dotyczące edukacji
„Uczestnicy Projektu” – zawiera następującą informację:
Wydziały Ośrodka Rozwoju Edukacji i projekty Europejskiego Funduszu Społecznego realizowane w ORE
„Najczęściej zadawane pytania” – znajduje się tu jedynie nagłówek: „Treść FAQ”,
„Kontakt” – nie udaje się otworzyć podstrony (zob. też 3.5),
„Pomoc techniczna” – zamieszczono tu informacje dotyczące oprogramowania niezbędnego do przeglądania zasobów (zob. też 4.5).
W serwisie brak wyczerpujących informacji dotyczących historii projektu i jego celów, charakterystyki zasobu i docelowej grupy użytkowników, źródeł udostępnianych materiałów, planów dalszego rozwoju projektu, zasad korzystania z zasobu itp.
Niewielką liczbę informacji o projekcie znaleźć można w archiwum sekcji „Wiadomości” (np. komunikat o uruchomieniu biblioteki w 2006 r., informacja o nowym adresie internetowym z 2010 r.). Instytucja prowadząca (Ośrodek Rozwoju Edukacji) nie jest wyeksponowana, np. poprzez umieszczenie stosownej informacji i klikanego logotypu.
Wartość wskaźnika: 3 Komentarz:
Informacje o serwisie są zdecydowanie niewystarczające. Odnośniki w sekcji „Informacje” w menu bocznym zawierają bardzo lakoniczne wyjaśnienia, a odnośnik „Najczęściej zadawane pytania” w ogóle nie został opracowany. Jedynie zakładka „Pomoc techniczna” podaje przydatne wskazówki dotyczące oprogramowania. Brak jest podstawowych faktów dotyczących historii serwisu i planów na najbliższą przyszłość, instytucji prowadzącej, a także informacji, do kogo projekt jest skierowany, jakiego rodzaju materiały udostępnia i na jakich zasadach. Informacje zawarte w archiwum sekcji „Wiadomości” są nieliczne. Bardziej szczegółowa charakterystyka znacznie podniosłaby wartość serwisu, zwłaszcza wśród nowych użytkowników.
Rekomendacje:
Należy opracować wyczerpujące informacje dotyczące serwisu, uwzględniając następujące zagadnienia: istota i cel projektu, jego krótka historia i plany rozwoju, charakterystyka zasobu (rodzaje materiałów i źródła ich pochodzenia), zasady korzystania z zasobu, docelowe grupy użytkowników, instytucja prowadząca (wraz z odnośnikiem do strony internetowej), ewentualnie dalsze wskazówki techniczne. Obszar oceny II: Budowa serwisu WWW biblioteki cyfrowej
2.1. Badana cecha: Strona główna
Charakterystyka:
Na stronie głównej znajdują się następujące elementy:
119
horyzontalne menu górne, w którym znajdują się odnośniki: „Strona główna”, „Kolekcje” i „Kontakt”,
wertykalne menu boczne w lewej części ekranu, podzielone na działy: „Biblioteka”, „Wyszukiwanie w indeksach”, „Informacje”, „Statystyki”, „Kanały RSS”, „Języki opisu”, „OAI”,
okno wyszukiwania prostego umieszczone w górnej części ekranu w centralnym panelu strony,
centralny panel zawierający kolejne działy: „Wiadomości”, „Polecamy”, „Ostatnio dodane”, „Najczęściej czytane publikacje” oraz „Dodatki”,
stopka redakcyjna (rysunek 1).
W pasku menu górnego pojawia się ponadto aktualizowana na bieżąco informacja o liczbie użytkowników korzystających w danej chwili z serwisu („obecnie czytających:…”). Nad menu znajdują się ikony zmiany wersji językowej interfejsu. Strona główna wyróżnia się w obrębie serwisu głównie dzięki zawartości treściowej (dwa główne menu i centralna sekcja z bieżącymi wiadomościami). Można łatwo do niej przejść z każdego miejsca w serwisie wybierając w menu górnym przycisk „Strona główna” bądź wybierając aktywną nazwę lub logotyp w banerze strony. Na stronie startowej brak jest krótkiej prezentacji serwisu, informacji powitalnej itp. (zob. też 1.3).
Wartość wskaźnika: 1 Komentarz:
Strona główna skonstruowana jest poprawnie i zawiera większość wymaganych elementów. Widoczny jest jedynie brak krótkiego przedstawienia istoty i zawartości serwisu. Użytkownik jest w stanie w sposób jednoznaczny zidentyfikować stronę startową w obrębie serwisu i łatwo do niej powrócić.
Rekomendacje:
Należy zamieścić w centralnej części krótką informację wprowadzającą. 2.2. Badana cecha: Architektura informacji
Charakterystyka:
Duża architektura:
Zastosowano dwa schematy organizacji treści:
górne menu horyzontalne, w którym znajdują się przyciski: „Strona główna”, „Kolekcje” i „Kontakt”,
boczne menu wertykalne w lewym panelu, w którym znajdują się sekcje: „Biblioteka”, „Wyszukiwanie w indeksach”, „Informacje”, „Statystyki”, „Kanały RSS”, „Języki opisu”, „OAI”.
Podczas porównania zawartości obydwu menu zanotowano, iż część zawartości jest powtórzona – zarówno w sekcji „Biblioteka” menu bocznego, jak i w dziale „Kolekcje” menu górnego zamieszczone jest drzewo hierarchiczne kolekcji (zasób główny wraz z podkolekcjami). Dubluje się też opcja „Kontakt” (różnica polega tylko na sposobie jej otwierania – w menu bocznym otwiera się w tym samym oknie przeglądarki, a w menu górnym – w osobnym oknie). Również treść podstron „Statystyki” w menu bocznym i w sekcji „Dodatki” na stronie głównej jest ta sama.
Część zasobu została wyróżniona na podstawie kryterium chronologicznego – według daty udostępnienia (najnowsze publikacje zamieszczone w sekcji „Ostatnio dodane”) oraz według kryterium popularności (publikacje z największą liczbą wyświetleń zamieszczone w sekcji „Najczęściej czytane publikacje”).
Mała architektura:
Dokumenty udostępniane są w formatach: PDF, DjVu oraz Flash. Funkcjonalności w zakresie prezentacji dokumentu cyfrowego zależne są od wykorzystywanego przez
120
użytkownika oprogramowania (rodzaj programu do odtworzenia pliku oraz jego wersja).
Wartość wskaźnika: 2 Komentarz:
Architektura informacji w serwisie jest zgodna z powszechnie stosowanymi standardami projektowania stron internetowych. Przyjęto sprawdzone rozwiązanie polegające na zastosowaniu dwóch menu – górnego i bocznego (w lewym panelu). Wyeksponowano też część zasobu (sekcje: „Ostatnio dodane” i „Najczęściej czytane publikacje”). Jest to zabieg często stosowany w celu zwrócenia uwagi użytkowników na najnowsze lub szczególnie interesujące obiekty.
Niestety twórcy serwisu nie ustrzegli się przed błędami w projektowaniu schematu organizacyjnego informacji. Część treści powtarza się w różnych miejscach serwisu i jest opisana tymi samymi etykietami („Kontakt”, „Statystyki”), w przypadku innych etykiety sugerują, że są to różne treści („Biblioteka” i „Kolekcje”). Nie są to wady bardzo uciążliwe dla użytkowników, ale mogące ich dezorientować co do rzeczywistej zawartości części serwisu.
Rekomendacje:
Należy przeorganizować przyciski w menu i przeredagować etykiety w taki sposób, by nie dublować treści.