Rozdział III. Ocena jakości polskich bibliotek cyfrowych
4.2. Badana cecha: Aktualność treści
Charakterystyka:
W serwisie nie podaje się daty ostatniej aktualizacji.
Na stronie głównej widnieje dział „Wiadomości”, w którym zamieszczane są bieżące informacje dotyczące projektu. Informacje umieszczane są z różną częstotliwością (nawet w odstępach dwóch lat), dostępne jest archiwum wszystkich wiadomości. Ostatni wpis pochodzi z 5.06.2013 r.
Rozwój zasobu WBC można śledzić pośrednio za pomocą wyszukiwania i przeglądania obiektów cyfrowych według daty dodania do kolekcji, na podstawie danych z kanału RSS „25 ostatnich publikacji” oraz w dziale statystyk (można znaleźć tam m.in. wykres pt. „Łączne zestawienie nowych publikacji w ciągu miesiąca (2004.06-2013.10)”.
Wartość wskaźnika: 1 Komentarz:
W obrębie serwisu WBC nie umieszcza się informacji bezpośrednio wskazujących na stopień jego aktualności. Sekcja „Wiadomości” aktualizowana jest stosunkowo rzadko – nawet raz na dwa lata. Konieczne jest zatem posiłkowanie się informacjami, które w sposób pośredni opisują stopień aktualności witryny (np. daty dodania najnowszych obiektów do zasobu). Jest to jednak zadanie wymagające od użytkownika pewnej inicjatywy i zaawansowania w posługiwaniu się biblioteką.
Rekomendacje:
Warto poprawić aktualność serwisu poprzez uwidocznienie daty ostatniej aktualizacji. Warto też rozważyć częstsze aktualizowanie sekcji „Wiadomości”.
4.3. Badana cecha: Poprawność językowa
Charakterystyka:
W serwisie nie zanotowano istotnych błędów językowych. W kilku przypadkach wskazać można brak znaków interpunkcyjnych, np.: Zwracamy uwagę że DjVu
umożliwia…, (…) opracowane i rozwijane przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe, Możemy jednak wpływać na kontrastowość wydruku korzystając z możliwości które daje DjVu….
Styl języka w większości przygotowany jest z myślą o niewyspecjalizowanym użytkowniku. Jedynie w sekcjach pomocniczych: „Poprawne formułowanie zapytań” oraz „Informacje techniczne” wyjaśnienia sformułowane są za pomocą specjalistycznego żargonu451
.
Wartość wskaźnika: 1 Komentarz:
Tekst we wszystkich częściach WBC redagowany jest starannie i poprawnie. Kilka zanotowanych usterek interpunkcyjnych nie wydaje się problemem. Instrukcje pomocnicze zawarte w sekcjach „Poprawne formułowanie zapytań” i „Informacje techniczne” częściowo wymagają korekty, by dostosować je do możliwości mniej zaawansowanego użytkownika.
Rekomendacje:
Należy przeredagować instrukcje w sekcji „Poprawne formułowanie zapytań” i „Informacje techniczne” poprzez użycie mniej specjalistycznego języka oraz poprawić wskazane błędy interpunkcyjne.
451 Treść działu „Poprawne formułowanie zapytań” pochodzi z Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej: http://kpbc.umk.pl/dlibra/text?id=text-query-format [dostęp 30 października 2013 r.].
167 4.4. Badana cecha: Wielojęzyczność interfejsu
Charakterystyka:
Oprócz wersji polskiej, serwis oferuje kilka wersji językowych interfejsu: angielską, niemiecką, francuską i czeską.
Wyboru wersji językowej dokonuje się wybierając odpowiednią ikonę (symbol flagi narodowej) w prawym górnym rogu ekranu.
Wersje obcojęzyczne nie obejmują całości interfejsu. Najbardziej kompletna jest wersja angielskojęzyczna – przetłumaczone zostały prawie wszystkie elementy witryny (oprócz niektórych nazw podkolekcji). W przypadku pozostałych wersji językowych w całości przetłumaczone zostało menu górne, a pozostałe elementy witryny – w różnym stopniu. Na przykład w wersji niemieckojęzycznej przetłumaczono nazwy kolekcji głównych (wraz z ich charakterystyką) i większość nazw podkolekcji. Niektóre etykiety prezentowane są w wersji polskiej, a pozostałe – w angielskiej (rysunek 8). Z kolei w wersji francuskiej nie są przetłumaczone charakterystyki kolekcji, a w wersji czeskiej – przetłumaczono tylko etykiety menu górnego. Wszystkie polecenia i komunikaty dla użytkowników dostępne są jedynie w języku angielskim.
W żadnej z wersji językowych nie opracowano informacji o projekcie ani sekcji najczęściej zadawanych pytań. Co prawda w wersji angielskiej przygotowano odpowiednie opcje w menu bocznym, ale pozostają one puste – wyświetlany jest komunikat o treści:
Default help page
Unfortunately help page you are searching for is undefined.
Wartość wskaźnika: 3 Komentarz:
W zamierzeniu projektantów witryna WBC ma być dostępna w czterech językach obcych, co należy ocenić bardzo wysoko. Jednak stopień faktycznej dostępności interfejsu w tych językach jest zróżnicowany. O ile wersja angielskojęzyczna obejmuje prawie cały interfejs, to pozostałe wersje – tylko niewielką jego część. Najbardziej jaskrawym tego przykładem jest wersja w języku czeskim, w której przetłumaczono tylko etykiety menu górnego.
Najbardziej kompletna wersja angielska też wykazuje braki – np. z niewiadomych przyczyn nie przetłumaczono nazw kilku podkolekcji: „Archiwalia miast wielkopolskich”, „Bibliografie online”, „Rozprawy doktorskie i habilitacyjne”, „Powstanie styczniowe w zbiorach Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej” oraz „Łowiectwo”.
Rekomendacje:
Należy uzupełnić braki w tłumaczeniach interfejsu na języki obce. 4.5. Badana cecha: Dostępność technologiczna
Charakterystyka:
Serwis poprawnie wyświetla się w użytej przeglądarce internetowej.
W zakładce „Informacje techniczne” podano szczegółowe wymogi zapewniające pełną funkcjonalność serwisu (zalecane przeglądarki internetowe i oprogramowanie konieczne do obsługi plików DjVu) oraz odnośniki do stron, z których można pobrać wymagane programy. Wskazano też na konkretne funkcjonalności plików w formacie DjVu, przydatne dla użytkowników:
Zwracamy uwagę że DjVu umożliwia m.in. poprawę kontrastowości obrazu (prawy przycisk myszy - na rozwiniętym menu "preferences") i wykorzystanie funkcji "Szkło powiększające" (klawisz Ctrl).
168
Komentarz:
Oprogramowanie wymagane do obsługi serwisu jest popularnym oprogramowaniem wśród użytkowników WWW. Konieczność pobrania wtyczki do odtwarzania plików DjVu nie wydaje się dużym obciążeniem.
Instrukcja specyfikująca wymagania techniczne jest zwięzła i jasna. Odnośniki do stron, z których można pobrać potrzebne oprogramowanie oraz dodatkowe uwagi dotyczące funkcjonalności formatu DjVu są wartościowym uzupełnieniem podanych informacji.
3.1.4. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa Adres URL: http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra Oprogramowanie: dLibra 5.2.0
Data badania: 15.11-7.12.2013 r.
Obszar oceny I: Tożsamość serwisu WWW biblioteki cyfrowej 1.1. Badana cecha: Nazwa i system identyfikacji wizualnej
Charakterystyka:
W obrębie witryny na banerze głównym stosowana jest nazwa: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa wraz z podtytułem: Uniwersytet Jagielloński. W ramach witryny stosuje się też akronim JBC. Nazwa serwisu jest unikalna i wyraźnie wskazuje – zwłaszcza poprzez człon „Jagiellońska” – na powiązanie biblioteki cyfrowej z macierzystą biblioteką uniwersytecką i uczelnią.
Logotyp serwisu obecny na banerze i podczas ładowania witryny stanowi połączenie elementów symbolizujących zasoby biblioteczne (otwarta książka) oraz „królewskiego” charakteru instytucji prowadzącej (stylizowana korona).
Wartość wskaźnika: 0 Komentarz:
Nazwa serwisu jest prosta i unikalna. Wyraźnie kojarzy się zarówno z instytucją odpowiedzialną za jego prowadzenie (Biblioteka Jagiellońska), jak i z firmującą projekt uczelnią (zwłaszcza poprzez umieszczenie nazwy Uniwersytetu Jagiellońskiego na banerze).
System identyfikacji wizualnej jest prosty i stosowany konsekwentnie w obrębie serwisu (nazwa, jej akronim, logotyp). Logotyp JBC jest prosty, ale zawiera dwa elementy jasno sugerujące charakter witryny (zasoby biblioteczne, „królewskie”, bogate tradycje instytucji prowadzącej).
1.2. Badana cecha: Adres sieciowy
Charakterystyka:
Po wprowadzeniu adresu w okno przeglądarki automatycznie zostaje dodany człon informujący o zastosowanym oprogramowaniu dLibra (http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra). Adres składa się z 16 znaków, tworzących pięć członów: pierwszy to akronim nazwy serwisu („jbc”), drugi („bj”) to nazwa jednostki prowadzącej projekt (Biblioteka Jagiellońska), „uj” to nazwa identyfikująca serwer w sieci uczelnianej (Uniwersytet Jagielloński), natomiast człony „edu.pl” wskazują na edukacyjny charakter witryny.
Wartość wskaźnika: 1 Komentarz:
169
Konstrukcja adresu sieciowego jest poprawna, jednak pomimo przeciętnej długości (16 znaków), adres może sprawiać użytkownikowi niewielkie trudności z zapamiętaniem w związku z dość dużą liczbą członów, na jakie został on podzielony (5 krótkich, podobnie brzmiących członów – „jbc”, „bj”, „uj”).
Rekomendacje:
Warto rozważyć skrócenie adresu sieciowego do bardziej intuicyjnej postaci (np.: www.jbc.edu.pl), co ułatwiłoby użytkownikom jego zapamiętanie.
1.3. Badana cecha: Informacje o serwisie
Charakterystyka:
Większość informacji o serwisie znajduje się w dziale „Informacje” w menu bocznym. Zamieszczono tam następujące opcje:
„Geneza projektu” – informacje o początkach realizacji projektu „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa”,
„Cele i korzyści projektu” – cele projektu ogólne i szczegółowe, krótko- i długoterminowe,
„Realizacja projektu” – szczegółowe kalendarium najważniejszych etapów realizacji projektu,
„Kontynuacja projektu” – opis realizacji projektu „Bezpieczne i kompleksowe udostępnienie zasobów cyfrowych Uniwersytetu Jagiellońskiego w sieci Internet. Etap I”, będącego kontynuacją i uzupełnieniem projektu „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa”,
„Zbiory objęte projektem” – informacje o zbiorach zdigitalizowanych w ramach projektu,
„Kontakt” (zob. 3.5),
„Informacje techniczne” (zob. 4.5).
Dodatkowo, w dziale „Statystyki” udostępniane są bieżące statystyki (liczba publikacji, czytających, łączna liczba czytelników itp.). Informacje o JBC znaleźć można też w sekcji „Wiadomości” (dostęp do archiwum wiadomości możliwy jest ze strony głównej oraz w formie kanału RSS).
Źródłem wiedzy o projekcie może być także stopka redakcyjna, informująca o sposobie finansowania, instytucji prowadzącej oraz zastosowanym oprogramowaniu.
JBC nie posiada profilu w serwisie społecznościowym Facebook (zob. też 3.3). Nie udostępnia się też informacji o polityce prywatności (również w zakresie tzw. cookies).
Wartość wskaźnika: 0 Komentarz:
Informacje o serwisie są bardzo wyczerpujące – uwzględniają nie tylko podstawowe dane takie jak jednostka odpowiedzialna, udostępniane zasoby, ich wielkość itp., ale także poszczególne etapy realizacji projektu, cele i korzyści z niego płynące.
Obszar oceny II: Budowa serwisu WWW biblioteki cyfrowej 2.1. Badana cecha: Strona główna
Charakterystyka:
Na stronie głównej serwisu znajdują się następujące elementy:
baner z nazwą i logotypem JBC,
panel logowania,
główne menu boczne – siedem działów: „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa”, „Przeglądanie indeksów”, „Informacje”, „Statystyki”, „Kanały RSS”, „Języki opisu”, „OAI”; w każdym z działów znajduje się po kilka odnośników,
170
centralny panel z następującymi elementami: oknem wyszukiwawczym, sekcją „Wiadomości” (bieżące informacje o projekcie), sekcją „Wystawy” (odnośniki do udostępnianych wystaw wirtualnych), „Ostatnio dodane” i „Najczęściej przeglądane” (po 10 pozycji), „Dodatki” (wykaz planowanych publikacji, statystyki, najlepiej oceniane publikacje, przejście do zestawienia polskich bibliotek cyfrowych oraz możliwość dodania wyszukiwarki FBC do paska wyszukiwania przeglądarki),
stopka redakcyjna.
Strona główna ma podobną konstrukcję, co pozostałe podstrony serwisu.
Wartość wskaźnika: 0 Komentarz:
Konstrukcja strony głównej jest poprawna, użytkownicy nie powinni mieć trudności z odnalezieniem niezbędnych informacji. Zastrzeżenia można zgłosić jedynie do sposobu etykietowania treści w menu bocznym (zob. 2.4). Wszystkie istotne dla użytkownika elementy takie jak okno wyszukiwawcze, panel logowania, menu główne itp. znajdują się na stronie głównej. Strona startowa w wystarczającym stopniu wyróżnia się w obrębie całego serwisu.
2.2. Badana cecha: Architektura informacji
Charakterystyka:
Duża architektura:
Organizacja treści w serwisie opiera się na dwóch menu.
Wertykalne menu boczne pełni rolę menu głównego i służy przede wszystkim przeglądaniu zasobów według określonych kryteriów (sekcje: „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa” i „Przeglądanie indeksów”). Zawiera też kilka narzędzi pomocniczych (informacje o projekcie, statystyki serwisu, możliwość subskrybowania kanałów RSS). Horyzontalne menu górne (wraz z panelem logowania) ma charakter pomocniczy, zawiera narzędzia nawigacyjne („Strona główna”, „Kolekcje”) oraz służące do logowania i rejestracji w serwisie.
Uzupełnieniem menu jest panel centralny, w którym zamieszczono okno wyszukiwawcze oraz bieżące informacje dotyczące rozwoju projektu (wraz z wyeksponowanymi wykazami obiektów ostatnio dodanych, najpopularniejszych itp.). W ramach kolekcji głównej („Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa”) wydzielono pięć kryteriów, według których można przeglądać zasób:
„Czytelnie” – podkolekcje uporządkowane według formalnego podziału dokumentów (np. „Czasopisma”, „Zbiory kartograficzne”, „Rękopisy”); w opisie kolekcji zamieszczono informację: nazwy kolekcji i podkolekcji nawiązują do
funkcjonujących w Bibliotece Jagiellońskiej czytelni i gabinetów,
„Kolekcje tematyczne” – podkolekcje uporządkowane według tematu (np. „Fryderyk Chopin”, „Konstytucja 3 Maja”),
„Uniwersytet Jagielloński” – repozytorium UJ; podkolekcje wydzielone według kryterium jednostki organizacyjnej UJ (np. „Wydział Prawa i Administracji”, „Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego”); w opisie informacja: Grupuje
dokumenty, które powstały w Uniwersytecie Jagiellońskim, ze szczegółowym przypisaniem do konkretnej jednostki organizacyjnej,
„Klasyfikacja systematyczna” – podział podkolekcji oparty na tradycyjnym katalogu systematycznym Biblioteki Jagiellońskiej (np. „Księgoznawstwo”, „Filozofia”, „Psychologia”),
„Projekty” – podkolekcje wydzielone według „źródła finansowania digitalizacji lub przygotowania materiału do udostępnienia w sieci”.
171
Podkolekcje w działach „Czytelnie”, „Uniwersytet Jagielloński”, „Klasyfikacja systematyczna” w większości podzielone zostały na dalsze, ułożone hierarchicznie podkolekcje, np. kategoria „Uniwersytet Jagielloński” zawiera publikacje zgrupowane według jednostek organizacyjnych UJ (np. wydziały, a w ich ramach – katedry i zakłady). Część podkolekcji została krótko scharakteryzowana – np. kategoria „Dokumenty życia społecznego” (opis: Plakaty, afisze, klepsydry znajdujące się
w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej), inne nie zostały opatrzone żadną charakterystyką.
Dla wszystkich podkolekcji podaje się natomiast liczbę udostępnianych obiektów. Część podkolekcji nie zawiera żadnych publikacji – np. podkolekcje: „Hispana et Lusitana”, „Germanica”, „Nachlass Sammlung” (części „Kolekcje tematyczne” – „Kolekcja berlińska”) czy „Astrologia” (część kolekcji „Klasyfikacja systematyczna” – „Astronomia”).
Dostęp do kolekcji możliwy jest zarówno z poziomu menu bocznego, jak i górnego. Jednak tylko za pośrednictwem menu bocznego można przeglądać kolekcje pojedynczo – menu górne oferuje przeszukiwanie w kolekcji głównej (tj. całości zasobu), pomimo etykiety sugerującej przeszukiwanie kolekcji pojedynczo (etykieta „Kolekcje” – zob. też 2.4).
Kilka opcji pojawia się w obrębie strony więcej niż raz:
1) Opcja „Kontakt” znajduje się zarówno w menu górnym, jak i bocznym.
2) Dostęp do statystyk znajduje się zarówno w menu bocznym („Więcej statystyk…”), jak i w dziale „Dodatki” („Statystyki”).
3) Wykazy najlepiej ocenianych publikacji dostępne są zarówno w menu bocznym („Najlepiej oceniane”), jak i w dziale „Dodatki” („Najlepiej oceniane publikacje”). 4) Wykazy najczęściej przeglądanych publikacji znajdują się zarówno w menu
bocznym, jak i w panelu centralnym.
Oprócz możliwości przeszukiwania całości zasobu i przeglądania kolekcji część zasobów została wyróżniona na podstawie innych kryteriów:
daty udostępnienia (najnowsze publikacje zamieszczone w sekcji „Ostatnio dodane”),
kryterium popularności (publikacje z największą liczbą wyświetleń zamieszczone w sekcji „Najczęściej przeglądane”),
kryterium najwyższych ocen wystawionych przez użytkowników („Najlepiej oceniane”),
doboru przez twórców serwisu (okolicznościowe kolekcje tematyczne prezentowane w dziale „Wystawy”),
statusu udostępnienia publikacji („Plany wprowadzania publikacji”). Mała architektura:
Dokumenty udostępniane są w formatach: DjVu, PDF, DOC, RTF, PPT, MPEG, JPG, TIFF, FLV, MP4, HTML. Funkcjonalności w zakresie prezentacji dokumentu cyfrowego zależne są od wykorzystywanego przez użytkownika oprogramowania (rodzaj programu do odtworzenia pliku oraz jego wersja). Do prezentacji obiektów kartograficznych zastosowano technologię Zoomify.
Wartość wskaźnika: 2 Komentarz:
Duża architektura informacji w serwisie JBC oparta jest na standardowym schemacie organizacyjnym treści w bibliotekach cyfrowych. Użytkownik ma możliwość zarówno przeszukiwania, jak i przeglądania całości zasobu oraz poszczególnych jego części (kolekcji).
172
Dostęp do kolekcji głównej i podkolekcji możliwy jest za pomocą dwóch menu: górnego i bocznego. W obydwu menu dostępne są także podstawowe narzędzia przydatne użytkownikowi w pracy z biblioteką.
Oprócz opcji dostępnych w menu wyróżniono także (za pomocą osobnych kryteriów) dodatkowe zbiory publikacji (najczęściej przeglądane, najwyżej oceniane, ostatnio dodane, planowane do udostępnienia, wystawy). Tak zróżnicowane kryteria doboru obiektów oferują użytkownikowi wiele punktów dostępu do zasobu.
Dostęp do niektórych opcji umiejscowiony jest w serwisie więcej niż raz, czasem pod różnymi etykietami (np. „Najlepiej oceniane” i „Najlepiej oceniane publikacje”). Oferuje to co prawda użytkownikowi więcej punktów dostępu, ale powoduje też efekt dublowania treści w serwisie.
Niejasne jest, dlaczego tylko niektóre podkolekcje zostały scharakteryzowane (zresztą dość lakonicznie) oraz dlaczego niektóre podkolekcje nie zawierają żadnych elementów. Wątpliwości budzi kategoria „Projekty” w menu głównym – jedynie użytkownik mający orientację w projektach digitalizacyjnych prowadzonych przez Bibliotekę Jagiellońską będzie w stanie skorzystać z tej opcji wyszukiwania (zob. też 3.1).
Niefortunna jest ponadto konstrukcja menu górnego. Wbrew sugerowanej przez etykietę „Kolekcje” możliwości „szybkiej ścieżki” do poszczególnych kolekcji, użytkownik może przeszukiwać jedynie całość zasobu (lub przeglądać kategorie w menu bocznym). W tej formie opcja ta jest zatem zbędna, gdyż nie wnosi nic nowego do istniejącej już oferty wyszukiwawczej serwisu.
Mała architektura informacji (sposób prezentacji obiektu) uzależniona jest od oprogramowania użytego do odczytu plików. Wydaje się, że formaty plików zostały trafnie dobrane do poszczególnych typów publikacji. Za przydatne uznać można zastosowanie dodatkowego oprogramowania do prezentacji map o wysokiej rozdzielczości (Zoomify EZ), mające na celu zapewnienie użytkownikowi komfortu odbioru dokumentu.
Rekomendacje:
Należy rozwiązać problem niewłaściwie zaprojektowanej opcji „Kolekcje” w menu górnym poprzez zapewnienie rzeczywistego dostępu do poszczególnych kolekcji (lub poprzez usunięcie tej opcji). Należy rozważyć zasadność dublowania treści w niektórych opcjach (np. „Kontakt”, „Najlepiej oceniane”/„Najlepiej oceniane publikacje”) oraz sensowność opcji przeglądania publikacji według kryterium „Projekty”. Warto także uzupełnić charakterystyki podkolekcji, tam gdzie ich nie zamieszczono.
2.3. Badana cecha: Nawigacja
Charakterystyka:
Serwis wspiera dwie podstawowe strategie wyszukiwawcze: wyszukiwanie i przeglądanie.
Wyszukiwanie odbywa się za pomocą okna wyszukiwawczego umieszczonego w centralnym panelu strony głównej. Przeglądanie realizowane jest za pomocą menu bocznego (kolekcja główna wraz z podkolekcjami wydzielonymi na podstawie pięciu kryteriów oraz opcja „Przeglądanie indeksów”). Przeglądanie wspierają dodatkowe funkcjonalności: wertowanie obiektów najnowszych, najpopularniejszych, najlepiej ocenianych, planowanych do udostępnienia oraz wystawy tematyczne.
Dostępna jest szybka ścieżka do realizacji najważniejszych zadań: wyszukiwania (wyeksponowane okno wyszukiwawcze), przeglądania (menu boczne i panel centralny),
173
logowania i zakładania nowego konta, zmiany języka interfejsu (w prawym górnym rogu ekranu).
W serwisie stosowana jest większość konwencji sieciowych, np. klikalne logo serwisu przenoszące użytkownika na stronę startową, wyróżnienie graficzne hipertekstu, typowy wygląd ikon i przycisków (np. ikona zmiany języka, przycisk inicjujący wyszukiwanie itp.). Menu boczne jest częściowo zwijalne.
W serwisie nie uwidacznia się ścieżki nawigacyjnej. Użytkownik może zorientować się w swoim położeniu oraz możliwych dalszych krokach dzięki takim elementom nawigacyjnym jak: nagłówki informujące o aktualnie przeglądanych treściach (nazwy kolekcji, tytuły publikacji, nagłówki sekcji informacyjnych itp.), graficzne wyróżnienie aktualnie wykorzystywanej opcji w menu bocznym, instrukcje systemu.
W wykazach publikacji „Ostatnio dodane” i „Najczęściej przeglądane” dostępny jest mechanizm generowania podglądu obiektów za pomocą rozwijanej etykiety ekranowej. W trakcie pracy użytkownik ma możliwość skorzystania z kilku dodatkowych narzędzi nawigacyjnych takich jak np.:
alfabetyczne menu w indeksach (wybór konkretnej litery alfabetu kieruje użytkownika do odpowiedniej części indeksu),
wyświetlenie struktury publikacji w przypadku publikacji wieloczęściowych,
opcje ”Podobne wydania” i „Opcje wyświetlania” w menu obiektu. Nie zanotowano błędnie działających hiperłączy.
W ramach witryny podstrony otwierają się domyślnie w tym samym oknie przeglądarki. Wyjątkiem jest opcja „Kontakt”, strony podglądu obiektu oraz łącza do stron zewnętrznych.
Odtwarzanie wystaw wirtualnych odbywa się za pomocą przeglądarki graficznej Highslide JS. Przeglądanie kolejnych obrazów odbywa się poprzez ich wybór z galerii (rysunek 15). Nie zastosowano wbudowanego menu narzędziowego ułatwiającego nawigację po wystawie (przewijanie obrazów do przodu i do tyłu, zmiana wielkości obrazu itp.). Wyjątkiem jest wystawa pt. „Papier contra cyfra” (publikacja wieloczęściowa).
Wartość wskaźnika: 1 Komentarz:
Mechanizmy nawigacji w JBC ocenić można generalnie pozytywnie. Serwis wspiera zarówno wyszukiwanie, jak i przeglądanie zasobu i poszczególnych kolekcji.
Zapewnione są różnorodne punkty dostępu do zasobu (kolekcje wyodrębnione na podstawie różnych kryteriów, indeksy). Serwis daje możliwość szybkiego dostępu do przydatnych użytkownikowi narzędzi takich jak okno wyszukiwawcze, panel logowania itp. Dzięki nieskomplikowanej architekturze informacji procesy nawigacyjne są proste (wyświetlenie treści publikacji wymaga 2-3 kliknięć).
Przestrzegane są najważniejsze konwencje sieciowe w zakresie nawigacji. Pracę z biblioteką ułatwiają także etykiety ekranowe umożliwiające szybki podgląd skróconego opisu i miniatury obiektu cyfrowego.
W bibliotece nie uwidacznia się ścieżki nawigacyjnej, jednak użytkownik nie powinien mieć dużego problemu z określeniem swojego aktualnego położenia dzięki różnym elementom nawigacyjnym (nagłówki, wyróżnienie w menu bocznym itp.).
Sposób przeglądania wystaw wirtualnych może być niesatysfakcjonujący dla mniej zaawansowanego użytkownika. Zastosowana przeglądarka grafiki Highslide JS nie oferuje podstawowego menu narzędziowego, który ułatwiałby nawigację (w każdym razie nie został on dołączony przez twórców galerii). Użytkownik może co prawda domyśleć się sposobu nawigacji (np. dzięki treści etykiety ekranowej w języku
174
angielskim, pojawiającej się po umieszczeniu kursora nad obrazem), ale podręczne menu wydaje się rozwiązaniem wygodniejszym i bardziej intuicyjnym.
Pozytywnie należy natomiast ocenić poprawne działanie wszystkich hiperłączy oraz konstrukcję witryny jeśli chodzi o poruszanie się między podstronami – większość otwiera się w tym samym oknie przeglądarki, jedynie podgląd obiektów oraz łącza do stron zewnętrznych otwierane są jako osobne okno, co wydaje się uzasadnione.
Rekomendacje:
Warto – w miarę możliwości – dodać menu nawigacyjne w podglądzie wystaw wirtualnych (lub inaczej uwidocznić sposób nawigacji, np. za pomocą instrukcji). 2.4. Badana cecha: Etykietowanie treści
Charakterystyka:
System etykietowania treści w serwisie pod względem graficznym jest konsekwentny – opcje w menu i nazwy kategorii są spójnie sformatowane pod względem kroju, koloru i wielkości czcionki, a ikony zastosowane w menu – jednolite.
Etykiety w menu głównym (dział „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa”) odzwierciedlają przyjęty w JBC podział zasobu na kolekcje (zob. 2.2). Zastosowano następujący sposób etykietowania:
„Czytelnie” (podkolekcje uporządkowane według podziału formalnego),
„Kolekcje tematyczne” (podkolekcje uporządkowane według tematu),
„Uniwersytet Jagielloński” (repozytorium UJ),
„Klasyfikacja systematyczna” (układ podkolekcji oparty na tradycyjnym katalogu