85 badania ksiąg i sporządzania z nich w yciągów osobom nie

pozostającym w stałym stosunku służbow ym do Skarbu, za­

grożona jest tajem nica handlowa. Dlatego też pełnienie czy n­

ności pow yższych pow ierzać należy w zasadzie urzędnikom stale zw iązanym ze służbą skarbow ą, co skuteczniej, niż dzieje się to obecnie, zabezpieczy ściśle przestrzeganie tych przepisów.

Badanie ksiąg, jakoteż sporządzanie w yciągów z nich wie powinno się odbyw ać w dlni i godziny zwiększonego ruchu handlowego, tak samo jak uciążllwem jest zb y t długie przetrzym yw anie w urzędach skarbow ych ksiąg zabranych tamże celem przeprow adzenia kontroli i t. p.

U ważając, iż stan rzeczy, jaki się w y tw o rzy ł w wyniku praktycznego stosow ania instrukcji, bynajmniej nie leżał w intencji p. M inistra Skarbu i w reszcie szkodzi interesom Skarbu, bo podcina obroty legalne, a faw oryzuje obroty po- kątne, umożliwiając defraudację podatkową, — Izba uprasza 0 w ydanie zarządzenia w tym kierunku, Iby zbieranie infor­

macyj u firim prow adzących praw idłow e księgi handlowe nie było sosow ane generalnie, lecz tylko w s p o r a d y c z n y c h 1 i n d y w i d u a l n y c h w y p a d k a c h , t. j. w ów czas, gdy poszczególne dane informacyjne potrzebne są do u s t a l e ­ n i a d o c h o d u i w y m i a r u p o d a t k u p o s z c z e g ó l ­ n e g o p ł a t n i k a . Zadośćuczynienie temu postulatowi leży równie w bezpośrednim interesie Skarbu, gdyż odpadnie w ów czas podnieta do zaw ierania tranzakcyj z firmami nie p ro- w adzącem i praw idłow ych ksiąg i nie będzie osłabiona siła gospodarcza iii płatnicza firm legalnych nie tylko z powodu spadku obrotów i z tej! przyczyny, iż pozostaje przy nich klientela najgorsza, zmuszona nabyw ać na kredyt, którego nie udziela handel pokątny.

Również ujemne rezultaty w ydaje działalność biur infor­

macyjnych w dziedzinie bankowości. Okólnikiem z dnia 5-go listopada 1926 r. D. D. V. 69671 M inisterstw o S karbu w yjaśniło w praw dzie, iż n a instytucjach kredytow ych nie ciąży obo­

wiązek sporządzania we w łasnym zakresie w yciągów z ksiąg przew idzianych w art. 47 ustaw y oraz w punkcie 24 art. 5 instrukcji. W edług interpretacji M inisterstw a, podanej w po­

w yższym okólniku instytucje k red y to w e obowiązane są nato­

miast zezw alać delegowanym przez w ładze skarbow e u rzę­

86

dnikom na przeglądanie ksiąg, dokumentów i innych zapisków oraz sporządzanie z tychże potrzebnych w yciągów . W koń­

cow ym ustępie cytow anego okólnika M inisterstwo podniosło, iż sporządzanie generalnych w yciągów z rachunków oszczę­

dnościowych i czysto lokacyjnych (w kładow ych) ograniczyć należy tylko do konkretnych w ypadków tak, iż z odpowie- dniemi zapytaniami do w łaściw ych banków w ładze skarbow e zw racać się powinny tylko w razie rzeczyw istej' potrzeby.

Mimo to biura informacyjne sporządzają w bankach generallne w yciągi co do inkasa weksli i winkulacji tow arów , co od­

stręcza klientelę banków i prow adzi do spadku liczby inkas tow arow ych i w ekslow ych, jakoteż legalnych operacyj winku- lacyjnych. Klientela licząc się z faktem, iż banki nie sa w sta­

nie dochow ać tajemnicy handlowej, inkaso tow arow e i w eks­

lowe w coraz szerszej mierze oddaw ać poczynająi pokątnym czynnikom, a przy winkulacji tow arów w porozumieniu z do­

staw cą to w aru podają fikcyjne firm y jako adresatów . W ten sposób winkulacja staje się coraz częściej operacją zatajającą faktycznego odbiorcę tow aru, ponadto zaś krzew i się w inku­

lacja pokątna za pośrednictw em domów spedycyjnych, spe­

cjalnych pośredników itp. Klient poczyna dość silnie w yco­

fyw ać w kłady oszczędnościowe z banków i unika składa­

nia w bankach now ych lokat. W zm aga się rów nież ucieczka kapitału krajow ego do1 banków zagranicznych, ucieczka ta znaczne rozm iary przybrała w dzielnicach zachodnich, skąd pow ażna część lokat w y w ęd ro w ała do Gdańska. Różne gdań­

skie instytucje kredytow e w erbują klientelę polską zapew nie­

niem, iż kw oty zdeponowane u nich nie podlegają kontroli żadnych biur informacyjnych.

Zrozumiałem jest, iż ten sposób działalności biur infor­

m acyjnych w brew intencjom, które przew odziły instrukcji M inisterstw a Skarbu, staje się czynnikiem ham ującym rozwój operacyj bankow ych i podcinającym dopływ lokat do banków , z drugiej strony zaś pobudza ona i inspiruje w ręcz do k orzy ­ stania z usług różnych pokątnych instytucyj i elementów nie objętych akcją informacyjną i m ogących tem samem dochować tajemnicy handlowej.

Dlatego też zdaniem Izby byłoby nieodzownem, by Mi­

nisterstw o S karbu w najbliższym czasie ponownie pouczyło w ydziały informacyjne w szystkich Izb Skarbow ych, iż:

87 a) zgodnie z treścią okólnika z dnia 9 listopada L. D. V. 69671

— tylko w w yjątkow ych konkretnych w ypadkach w ładze skarbow e w inny się zw racać do właściwych' banków z zapytaniam i dotyczącem i rachunku 'oszczędnościowego i czysto lokacyjnego (w kładow ego)1 poszczególnego płat­

nika, a to tylko w ów czas, gdy rzeczyw iście koniecznem jest to dla uniknięcia w ątpliw ości w przedmiocie w ym iaru podatku,

b) że również tylko w konkretnych i w yjątkow ych w ypad­

kach zapytyw ać należy banki, co do inkasa weksli i win- kulowania tow arów , przyczem informacje te, o ile doty­

czyć mają firm prow adzących praw idłow ą księgowość, zasięgane m ogą być tylko w w ypadku, gdy zachodzi uza­

sadniona w ątpliw ość co do rzetelnego prow adzenia od­

nośnych ksiąg. Pożądanem byłoby, żelby M inisterstwo Skarbu podało do j a k n a j ' s z e r s z e j p u b l i c z n e j w i a d o m o ś c i treść okólnika cytow anego ad 1, co od­

bije się na przebiegu dalszej akcji oszczędnościowej 1 przyw róci bankom możliwość skuteczniejszego niż obec­

nie przyciągania now ych w kładów , ponadto zaś usunie jedną z w ażnych przyczyn powodujących szkodliwą dla naszego w ew nętrznego rynku pieniężnego ucieczkę krajo­

w ego kapitału zagranicę.

4. W skutek nałożenia d o d a t k o w y c h w y m i a r ó w p o d a t k u o b r o t o w e g o na przedsiębiorstw a drzew ne obwodu z tytułu opodatkow ania t r a n z a k c y j k o p a l n i a- k a m i Izba w y słała do- M inisterstw a Skarbu memorjał, w którym podała, iż w edług przepisów art. 7 (ust. 3 i 4) ustaw y o państw , podatku przem ysłow ym z dnia 15 lipca 1925 r. za sprzedaż hurtow ą uw aża się „zbyt w szelkiego rodzaju tow a­

rów w yłącznie kupcom i przem ysłow com oraz przedsiębior­

stwom państw ow ym i komunalnym celem odsprzedaży dalszej produkcji lub eksploatacji, zaś kółkom rolniczym i producen­

tom rolnym w ładunkach w agonow ych." — Pozatem ustaw a podnosi tylko, iż sprzedaż hurtow a winna być w ykazana p ra­

w idłow o prowadzonem i księgami handlówemi. Analogicznie brzmi art. 24 rozp. w yk. — Natomiast w dniu 29 m arca 1927 r.

M inisterstw o w ydało okólnik nr. 190 1. D. P . O. 3926/HI, w którym jako h urtow ą sprzedaż oznacza „zbyt wszelkiego ro ­ dzaju tow arów w yłącznie kupcom i przem ysłow com dla dal­

8 8

szej przeróbki kto odsprzedaży, zaś przedsiębiorstw om państ­

w ow ym i komunalnym nietylko dla dalszej przeróbki lub od­

sprzedaży, lecz również i do eksploatacji". Stw orzone w ten sposób rozróżimieniie nie jest interpretacją ustaw y, ani naw et rozporządzenia w ykonaw czego, lecz oczywilstą pomyłką z przedstaw ienia słow a z a ś i' umieszczenia w jego miejsce słow a „o r a z“.

Na podstaw ie pow yższego, widocznie na omyłce pole­

gającego, okólnika w ładze skarbow e zaczęły ściągać podatek w w ysokości 2% od firm drzew nych z tytułu tranzakcyj ko­

palniakami sprizedawanemi bezpośrednio kopalniom i to nie­

tylko za rok ubiegły, ale naw et w stecz za rok 1927.

Kopalniaki’ s ą jednym z podstaw ow ych arty k u łó w han­

dlow ych przedsiębiorstw drzew nych obwodu i są zbyw ane w tut. obwodzie w yłącznie bezpośrednio górniczym przedsię- ■ biorstw om przem ysłow ym na cele eksploatacji kopalń i to praw ie w yłącznie w ładunkach w agonow ych, istnieją zatem wszelkie kryteria ustaw y o podatku przem ysłow ym , aby sprzedaż kopalniaków zaliczyć do tranzakcyj hurtow ych, sko­

ro także rodlzaj i Wielkość tranzakcyj może być udowodnioną praw idłow o prowadzonem i księgam i handlowemi.

Pozatem kopalniaki pow inny być uw ażane j a k o suro­

w iec niezbędny do rozw oju krajow ego przem ysłu węglowego, a dostaw a ich do kopalń w myśl art. 7 b podlega staw ce 1/2%.

W rzeczyw istości staw kę tę stosuje się do przedsiębiorstw położonych w obwodzie Izlby Skarbow ej w Krakowie.

W obwodzie górnośląskim (jak i poznańskim) przedsię­

biorstw a handlu hurtow ego kopalniakami opłacały dotąd 1%

od w artości sprzedanych1 bezpośrednio do kopalń kopalniaków.

To też zastosow anie staw ki 2% byłoby nietylko nieuzasad­

nione ze stanow iska ustaw y, ale postaw iłoby firmy tut. ob­

w odu w w arunki niejednakowej konkurencji.

Nadmienić w reszcie trzeba, iż zgodnie zresztą z ośw iad­

czeniem złożonem swego czasu przez p. M inistra Czechowicza praw om ocny w ym iar podatku w inien być w iążącym także dila w ładz podatkowych, o ile nie rozchodzi się o ujawnione nowe fakta lecz tylko o sposób interpretacji ustaw y.

Egzekucja dodatkow ych w ym iarów w obec daw nego za­

kończenia tranzakcyj i nie w kalkulow ania odpowiedniej staw ki podatku stanow iłaby dla firm tut. obwodu efektow ne stra ty

89