dr Małgorzata Jaskowska Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński
Skrócony opis przedmiotu
Celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu zarządzania biblioteką gminną, w tym zarządzania zasobami ludzkimi, finansami oraz relacjami z otoczeniem.
Studenci powinni nabyć umiejętność:
- organizacji doskonalenia zawodowego swoich pracowników oraz motywowania,
- planowania budżetu biblioteki w oparciu o dostępne narzędzia, - pozyskiwania dodatkowych środków na działalność.
Realizacja części zajęć w ramach laboratorium pozwoli na nabycie umiejętności praktycznych i przygotowanie części materiałów w formie
„pod klucz".
Forma zajęć
Suma godzin dla przedmiotu: 35. Przedmiot realizowany jest w formie:
- wykładu/ 15 godz., - laboratorium/ 15 godz.,
- e-learningu/pracy własnej/ 5 godz.
Pełny opis przedmiotu
Zakres tematyczny przedmiotu
1. Zasady kierowania ludźmi (8 godz.).
- wykład (3 godz.): zostaną omówione następujące zagadnienia odnoszące się do kierowania niewielkimi zespołami pracowników bibliotek gminnych:
podstawy kierowania; style kierowania, kierownik jako lider, motywowanie, wielopoziomowość kierowania, centralizacja i decentralizacja decyzji, nastawienie na innowacyjność, techniki zarządzania,
- e-learning/praca własna (5 godz.): studenci wykonują mapę mentalną do tematu
„Czynniki mobilizujące a demotywacja pracowników bibliotek gminnych"
(przy użyciu programów multimedialnych).
2. Organizacja doskonalenia zawodowego (3 godz.) (wykład).
Omówione zostaną formy podnoszenia kwalifikacji, aktualizacji wiedzy i umiejętności oraz podtrzymywania motywacji pracowników. Wśród nich w szczególności: wewnętrzny program doskonalenia, baza dla aktualizacji wiedzy, programy zewnętrzne, e-learning, wymiana doświadczeń,
benchmarking.
Realizacja idei permanentnej edukacji w kontekście pracowników bibliotek gminnych jest niezbędna dla utrzymywania i systematycznego podnoszenia kwalifikacji i zaangażowania pracowników a także ich wiedzy co do zmieniających się zewnętrznych uwarunkowań działalności bibliotek gminnych.
3. Aktualne akty prawne (2 godz.) (wykład).
W syntetycznej formie przypomniane zostaną najważniejsze akty prawne dla kierującego biblioteką gminną: ustawa o bibliotekach; o działalności kulturalnej; prawo autorskie i pochodne; prawo finansowe; elementy prawa pracy; prawo o zamówieniach publicznych; instrukcja w sprawie ewidencji zbiorów.
4. Finansowanie/Fundrising (19 godz.)
- wykład (4 godz.): wymienione zostaną podstawowe źródła finansowania bibliotek gminnych i możliwe źródła pozyskiwania dodatkowych funduszy:
środki z lotto; biblioteka+; kultura+; granty krajowe i europejskie;
konsorcja - współfinansowanie; wpływy, donacje: sposoby przejęcia;
zarobkowanie; sponsoring.
- laboratorium (15 godz.): studenci poznają narzędzia do analizy, planowania, zarządzania i kontroli budżetu oraz narzędzia wspomagające planowanie i ocenę efektywności budżetu bibliotek (program AFBN, program Status, przykłady zagraniczne).
W ramach ćwiczenia studenci wspólnie planują budżet konkretnej biblioteki w oparciu o dostępne narzędzia oraz oceniają możliwości pozyskania dodatkowych środków w danym roku, wypełniają wnioski grantowe, piszą projekty, formułują listy do sponsorów.
5. Dyrektor biblioteki w otoczeniu środowiskowym (3 godz.) (wykład).
Podsumowana zostanie rola dyrektora/kierownika biblioteki jako jej reprezentanta w środowisku, w tym udział w lokalnych gremiach; budowa wizerunku biblioteki w oparciu o kontakty personalne.
Oczekiwane efekty uczenia się Osiągnięta wiedza:
- zadania i organizacja pracy kierownika biblioteki gminnej, - dostępne formy edukacji permanentnej bibliotekarzy, - akty prawne regulujące działalność bibliotek gminnych,
- źródła finansowania bibliotek i źródła pozyskiwania dodatkowych funduszy,
- pożądane cechy osobowościowe, umiejętności i kwalifikacje osób podejmujących lub wykonujących zawód bibliotekarza gminnego.
Opanowane umiejętności:
- wyszukanie informacji o dostępnych szkoleniach i formach edukacji, - zaplanowanie budżetu biblioteki w oparciu o dostępne narzędzia, - pozyskiwanie dodatkowych środków na działalność.
Metody i kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z każdej formy zajęć realizowanych w ramach przedmiotu.
EGZAMIN obejmuje treści omawiane na wykładzie i konwersatorium, sprawdza też umiejętność przełożenia treści teoretycznych na praktykę.
LABORATORIUM:
obecność na zajęciach.
Ćwiczenia oceniane w następującej skali (1-100 pkt):
- 0-50 pkt. - ocena ndst,
wykonanie projektu (skala ocen jak wyżej).
Sposób zaliczenia Egzamin ustny.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia wszystkich części przedmiotu: wykład, laboratorium, praca własna.
Literatura Wykład
1. Bernfeld, Betsy A. (2004). Developing a Team Management Structure in a Public Library. „Library Trends", vol. 53 (1), p. 112-128, 17p.
2. Biliński, Lucjan (1997). Rola czasopism bibliotekarskich w podnoszeniu kwalifikacji pracowników bibliotek wiejskich. „Poradnik Bibliotekarza", nr 2, s. 1-5.
3. Domańska, Katarzyna; Iwańska-Cieślik, Bernerdeta; Kropidłowski, Zdzisław; Marc, Paweł (2009). Bibliotekarz. Uniwersalność i innowacyjność profesji. Bydgoszcz: Wyd. UKW.
4. Flatley, Robert; Wyman, Andrea (2009). Changes in Rural Libraries and Librarianship: A Comparative Survey. "Public Library Quarterly", vol. 28 (1), p. 24-39, 16p.
5. Gondek, Elżbieta (2010). Kształcenie kadr dla bibliotek publicznych przez Uniwersytet Śląski. [W:] Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych pod. red.
Ewy Chuchro, Mikołaja Ochmańskiego, Michała Zająca. Warszawa, s.
147-157.
6. Haines, Rebecca; Calvert, Philip J. (2009). Is isolation a problem?
Issues faced by rural libraries and rural library staf in South Australia.
"Australian Library Journal", vol. 58 (4), p. 400-415, 16p.
7. Ivie, Thomas (2010) Recruitment and Retention of Rural Public Library Directors in Idaho: Research Results. "Idaho Librarian", vol. 60 (1), 1-17, 17p.
8. Kazmer, Michelle M.; Burnett, Kathleen. (2010). The Breadth and Depth of LIS Education. "Journal of Education for Library & Information Science", vol. 51 (3), p. 129-129, 1p.
9. Kuźmina, Dariusz (2009). Kształcenie w zakresie informacji naukowej i bibliotekoznawstwa w Polsce - nowe kierunki [W:]
Nowoczesna biblioteka. Materiały z ogólnopolskiej, przedzjazdowej konferencji Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Konstancin-Jeziorna, 29-30 maja 2009 r., str. 133-144, Warszawa: SBP.
10. Kuźmińska, Krystyna (2006). Funkcja i wynagrodzenie dyrektora biblioteki miejsko-gminnej. „Poradnik Bibliotekarza", nr 9, s. 20-21.
11. Mehra, Bharat; Black, Kimberly; Lee, Shu-Yueh (2010). Perspectives of East Tennessee's Rural Public Librarians About the Extent of Need for Professional Library Education: A Pilot Study. "Journal of education for library and information science", vol. 51 (3), pp. 142-157.
12. Rexon, Deborah.(2005). Proper Care and Feeding of the Endangered Species Curator Bibliothecae Rusticae (The Rural Librarian). "Rural Libraries", vol. 25 (2), p. 59-81, 23p.
13. Zawadzka, Anna Maria red. (2010). Psychologia zarządzania w organizacji. Warszawa: PWN
Laboratorium
1. (2010). The 10 public library partnership projects chosen for the Future Libraries Programme. Library & Information Update, vol. 9 (8), p11-11.
2. Flatley, Robert; Wyman, Andrea (2009). Changes in Rural Libraries and Librarianship: A Comparative Survey Public Library Quarterly, vol.
28 (1), p. 24-39, 16p.
3. Gębołyś, Zbigniew red. (2009). Finanse w bibliotece. Praktyczny poradnik dla dyrektorów, kierowników oraz pracowników bibliotek.
Warszawa: Verlag Dashofer.
4. Holt, Glen E.. (2009). A Viable Future for Small and Rural Libraries.
Public Library Quarterly, vol. 28 (4), p. 287-294, 8p.
5. Leach, Evan (2004). Rural Library Survey Summary Report [dostęp:
15.12.2010].
http://www.ala.org/ala/aboutala/offices/olos/outreachresource/docs/
ruratf_ surveysumpt1.pdf.
6. Oder, Norman; Barack, Lauren; Blumenstein, Lynn; Friedman, Stan;
Hadro, Josh; Witherell, Mary (2010). Rural Library Services Get $7.2M in Stimulus Funds. Library Journal, vol. 135 (9), p. 16-16.
7. Walters, Haley; Byers, Jill. (2007). Current Statistics in Rural Librarianship Rural Libraries, vol. 27 (1), p. 25-29, 5p.