bibliotekarstwie
dr Małgorzata Jaskowska Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński
Skrócony opis przedmiotu
Studenci poznają paradygmaty współczesnego bibliotekarstwa na poziomie lokalnym, warunkowane zmianami zachodzącymi w komunikacji publicznej i transmisji informacji oraz przemianami społecznymi w Polsce i na świecie. Podstawowe przesłanie przedmiotu, to uświadomienie odbiorcom, że rolą biblioteki jest dziś mediacyjny dialog z publicznością, którego przejawem jest rozpowszechnianie treści oraz organizowanie dostępu do komunikatów i treści, scalanie wspólnot i przywracanie wartości lokalnych.
W tym kontekście celem przedmiotu jest przekazanie studentom umiejętności sprawnego posługiwania się dostępną technologią informacyjno-komunikacyjną, a w szczególności umiejętności:
- pomocy użytkownikom w wyszukiwaniu, selekcjonowaniu i ewaluacji informacji dostępnej w Internecie,
- kształcenia użytkownika w zakresie podstawowych zasad Information Literacy
(zwłaszcza w zakresie wartościowania wyszukanych treści),
- intencjonalnego korzystania z form komunikacji publicznej o zasięgu globalnym do realizacji celów lokalnych.
Forma zajęć
Suma godzin dla przedmiotu: 45. Przedmiot realizowany jest w formie:
- wykładu/ 30 godz., - laboratorium/ 15 godz. Pełny opis przedmiotu Zakres
tematyczny przedmiotu
1. Współczesna komunikacja publiczna (10 godz.) (wykład).
Zostaną w skrócie omówione najbardziej jaskrawe zjawiska współczesnej komunikacji publicznej, pod wpływem których pozostają biblioteki publiczne na poziomie gminnym: współegzystencja komunikacji piśmienniczej drukowanej i digitalnej oraz konwergencja, globalizacja i glokalizacja.
Dzięki takiemu podsumowaniu i usystematyzowaniu zagadnień charakteryzujących współczesną komunikację publiczną, studenci powinni przyjąć do wiadomości, że łączenie
treści drukowanych i digitalnych, lokalnych i globalnych, a także komunikowanie glokalne to podstawowe założenia w działalności współczesnych bibliotek gminnych.
2. Transmisja informacji w XXI wieku (25 godz.).
- wykład (10 godz.): zostaną omówione następujące zagadnienia:
współczesna globalna oferta informacyjna, biblioteki wobec digitalnej oferty informacyjnej (udostępnianie informacji wyselekcjonowanej w obliczu zalewu danych nie poddawanych ocenie jakości oraz bezpłatnej w obliczu komercjalizacji informacji), tworzenie informacyjnych systemów bibliotecznych, przysposobienie Information Literacy - koncepcje ogólne, nowe technologie komunikacyjne - bezprzewodowe, nanotechnologie, - laboratorium (15 godz.): studenci będą mieli okazję spojrzenia na zasoby
„globalnej biblioteki cyfrowej" z perspektywy pracownika biblioteki gminnej. Ocenie zostanie poddana przydatność: zasobów (w tym pod kątem Everyday Life Information Seeking), narzędzi komunikacji sieciowej w kontekście zadań biblioteki gminnej i potrzeb członków grup jej otoczenia społecznego.
3. Nowe paradygmaty w bibliotekarstwie (10 godz.) (wykład).
Zarówno zmiany komunikacji publicznej i transmisji informacji, jak też przemiany społeczne w Polsce i na świecie oraz potrzeba scalania wspólnot i przywracania wartości lokalnych powodują pojawianie się nowych paradygmatów w bibliotekarstwie. Systematyzacja tych paradygmatów ujawni zmieniającą się rolę społeczną bibliotek publicznych i uzasadni pomyślne perspektywy bibliotekarstwa w przyszłości, pomimo prognoz zapaści obiegu piśmiennictwa.
Tematyka wykładu będzie dotyczyć następujących paradygmatów, ról, celów i zadań bibliotek gminnych: mediacja - organizacja dostępu, oferta multikomunikacyjna: hybrydalny charakter, rozwój programów ponadusługowych, ogniwo systemu informacji, lokalne ogniwo społeczeństwa informacyjnego, megabiblioteki, bibliotekarz dyżurny - bibliotekarz dziedzinowy, zawód - bibliotekarz gminny.
Oczekiwane efekty uczenia się Osiągnięta wiedza:
- wpływ najbardziej doniosłych zjawisk współczesnej komunikacji publicznej na rozumienie misji i zadań biblioteki,
- rola bibliotek - mediatorów w transmisji informacji w XXI w., - nowe paradygmaty
bibliotekarstwa. Opanowane umiejętności:
- intencjonalne korzystanie z form komunikacji publicznej o zasięgu globalnym do realizacji celów lokalnych,
- pomoc użytkownikom w wyszukiwaniu selekcjonowaniu i ewaluacji informacji dostępnej w Internecie,
- kształcenie użytkownika w zakresie podstawowych zasad Information Literacy
(zwłaszcza w zakresie wartościowania wyszukanych treści),
- uzasadnienie niekwestionowanej roli mediacyjnej bibliotek gminnych w środowiskach lokalnych w kontekście przemian społecznych, zmian w komunikacji publicznej i transmisji informacji.
Metody i kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z każdej formy zajęć realizowanych w ramach przedmiotu.
EGZAMIN obejmuje treści omawiane na wykładzie i konwersatorium, sprawdza też umiejętność przełożenia treści teoretycznych na praktykę.
LABORATORIUM:
obecność na zajęciach.
Ćwiczenia oceniane w następującej skali (1-100 pkt):
- 0-50 pkt. - ocena ndst, - 51-60 pkt. - ocena dst, - 61-70 pkt. - ocena + dst, - 71-80 pkt. - ocena db, - 81-90 pkt. - ocena + db, - 91-100 pkt. - ocena bdb.
Sposób zaliczenia Egzamin ustny.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia wszystkich części przedmiotu: wykład, laboratorium.
Literatura Wykład
1. Babik, Wiesław red.; Piertuch-Reizes, Diana red.; Żmidrodzki, Zbigniew red. (2006).
Informacja naukowa. Warszawa: Wyd. SBP.
2. Biblioteki szkolne. Wytyczne IFLA-UNESCO. Warszawa: Wyd. SBP, 2003.
3. Boon, Belinda (2007). A Helping Hand: The Importance in the Professional Development of Female Library Directors Working in Small Texas Communities. Rural Libraries, vol. 27 (2), p. 7-18, 12p.
4. Borkowski, Igor; Woźny, Aleksander (2007). W świecie komunikacji zdegradowanej. Wrocław: Wyd. UWr.
5. Boryczko, Bożena red. (2009). E-learning wyzwaniem dla bibliotek.
Warszawa: Wyd. SBP.
6. Dewey, John (1972). Demokracja i społeczeństwo, Kraków-Gdańsk.
7. Dobek-Ostrowska, Beata (1993). Wprowadzenie do zagadnień komunikacji społecznej. Wrocław.
8. Domańska, Katarzyna (2009). Bibliotekarz. Uniwersalność i innowacyjność profesji. Bydgoszcz: Wyd. UKW.
9. Drzewiecki, Marcin (2008). Udział bibliotek publicznych w rozwoju społecznym
„Bibliotekarz", nr 10, s. 7-14.
10. Franke, Jerzy red.; Woźniak-Kasperek, Jadwiga red. (2007). Biblioteki cyfrowe. Warszawa: Wyd. SBP.
11. Gębołyś, Zdzisław red.; Tomaszczyk, Jacek red. (2008). Kodeksy etyki bibliotekarskiej w świecie. Warszawa: Wyd. SBP.
12. Goban-Klas, Tomasz (1978). Komunikowanie masowe, Kraków 13. Górska, Elżbieta (2009). Nowe technologie w bibliotekach
publicznych. Warszawa: Wyd. SBP.
14. Haines, Rebecca; Calvert, Philip J. (2009). Is isolation a problem?
Issues faced by rural libraries and rural library staf in South Australia.
"Australian Library Journal", vol. 58 (4), p. 400-415, 16p.
15. Ippoldt, Lidia red.; Kosętka, Halina red.; Pietrzkiewicz, Iwona red.
(2009). Biblioteka szkolna. Tendencje rozwoju. Kraków: Wyd. UP.
16. Jacher, Władysław (2007). Cyberprzestrzeń a więzi społeczne. [W:]
Społeczeństwo informacyjne. Dąbrowa Górnicza, s. 13-22.
17. Janczewska-Słomko, Katarzyna red. ; Kozłowska, Małgorzata red.
(2008). Fonoteka wczoraj, dziś i jutro. Warszawa: Wyd. SBP.
18. Jazdon, Artur red.; Chachlikowaka, Aldona red. (2002). Stan i potrzeby polskich bibliotek uczelnianych. Poznań: Bibl. UAM.
19. Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus" przy Prezydium Polskiej
Akademii Nauk (2004). Polska w obliczu wyzwań przyszłości w świetle studiów Komitetu Prognoz
„Polska 2000 Plus" Polskiej Akademii Nauk. Warszawa: PAN.
20. Konieczko, Anna (2006). Bibliotekarz gwarantem sukcesu biblioteki.
Biuletyn EBIB nr 10, [dostęp: 15.12.2010].
http://www.ebib.info/2006/80/a.php?konieczko.
21. Lubaszewski, Wiesław red. (2007). Komputer-człowiek-prawo.
Kraków: Wyd. UJ
22. McLuchan, Marshall (2001). Wybór tekstów. Poznań.
23. Nowicki, Janusz red. (2003). Zawód bibliotekarza dziś i jutro:
materiały z ogólnopolskiej konferencji Nałęczów 18-20 września 2003. Warszawa.
24. Ong Walter J. (1992). Oralność piśmienność. Słowo poddane technologii, Lublin
25. Pisarek, Walery (1975). Wiedza o komunikowaniu. Nazwa i zakres, Przekazy i Opinie, nr 1.
26. Robinson, Leith. (2009). Convergence: rural libraries lead the way inCite, vol. 30 (12), p. 11-12, 2p.
27. Sadowska, Jadwiga red. (2008). Przyszłość bibliotek w Polsce.
Warszawa: Wyd. SBP.
28. Spalding Edgerly, Mary; Beaulieu, D. Michele (2007). Leadership Opportunities for Rural Library Staf [dostęp: 15.12.2010]
http://www.webjunction. org/ arsl- clarionpubs/-/ articles/
content/ 451907 ?_ OCLC_ ARTICLES_ getContentFromWJ=true.
29. Wojciechowski, Jacek (2002). Idee i rzeczywistość. Bibliotekarstwo pragmatyczne. Warszawa: Wyd. SBP.
30. Wojciechowski, Jacek (2003). Bibliotekarstwo: zawód czy zatrudnienie. [W:] Zawód bibliotekarza dziś i jutro: materiały z ogólnopolskiej konferencji Nałęczów 18-20 września 2003. Red.
Janusz Nowicki. Warszawa: SBP, s. 29-47.
31. Wojciechowski, Jacek (2006). Biblioteczna wartość naddana. Kraków:
Wyd. UJ.
32. Wojciechowski, Jacek (2010). Biblioteka w komunikacji publicznej.
Warszawa: Wyd. SBP.
33. Zybert, Elżbieta, Barbara (2010). Udział bibliotek publicznych w działaniach na rzecz budowy społeczeństwa informacyjnego.
Refleksje z międzynarodowych kongresów IFLA. [W:] Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych pod. red. Ewy Chuchro, Mikołaja Ochmańskiego, Michała Zająca. Warszawa, s. 33-53.
34. Żmigrodzki, Zbigniew red. (1998). Bibliotekarstwo. Wwa: Wyd. SBP.
Laboratorium
1. Basili, Carla (2008). Information Literacy at the crossroad of Education and Information Policies in Europe. Rome.
2. Batorowska, Hanna (2009). Kultura informacyjna w perspektywie zmian w
edukacji. Warszawa: Wyd. SBP.
3. Borgman, Christine (2003). From Gutenberg to the global information infrastructure: access to information in the networked world.
Cambridge.
4. Gawrysiak, Piotr (2008). Cyfrowa rewolucja: rozwój cywilizacji informacyjnej. Warszawa: PWN.
5. Gawrysiak, Piotr (2008). Wolna informacja, wolna kultura. [W:]
Katarzyna Materska, Ewa Chuchro, Barbara Sosińska-Kalata red.
Organizowanie środowiska informacji i wiedzy. Warszawa: SPB, s. 59-70.
6. Góralska, Małgorzata (2007). Rewolucja Gutenberga - przełom cyfrowy. Próba porównania [dostęp: 15.12.2010]
http://www.ebib.info/publikacje/matkonf/ mat17/goralska.php.
7. Hejda Anna; Szczęsny, Piotr; Habis, Alina (2010). Aktywna biblioteka.
Multimedia i nowoczesna komunikacja. [dostęp: 15.12.2010]
http://www.biblioteki.org/
repository/PLIKI/DOKUMENTY/PODRECZNIKI/Specjalistyczne/Multim edia_i_ nowoczesna_komunikacja.pdf.
8. Nahotko, Marek (2010). Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym. Warszawa: SBP.