Całkowita strategia płynności finansowej w ujęciu dochód–ryzyko

Kolejny krok po określeniu strategii cząstkowych stanowi wyznaczenie całkowi-tej strategii płynności finansowej w  ujęciu dochód–ryzyko. W  tym celu wyko-rzystuje się określone pary wskaźników (zaznaczane we wcześniejszych tabelach kursywą) z  każdej ze strategii cząstkowych – tj. strategii aktywów obrotowych, strategii finansowania aktywów obrotowych i strategii majątkowo-finansowej. Na tej podstawie wyznacza się całkowitą strategię płynności finansowej w ujęciu

do-Określenie strategii płynności finansowej w badanych szpitalach 181

chód–ryzyko. Poniżej, w formie tabelarycznej, zostało przedstawione zestawienie wskazujące, jak kształtowały się strategie płynności finansowej w poszczególnych latach badanego okresu, wyznaczone w oparciu o pary wskaźników (tabela 4.17).

Tabela 4.17. Strategie płynności finansowej w ujęciu dochód–ryzyko

gdzie: A–A – strategia agresywna; K–K – strategia konserwatywna; A–K – strategia umiarkowana (agresywno-konserwatywna); K–A – strategia umiarkowana (konserwatywno-agresywna). Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wędzki, 2003: 138–170 oraz danych z bazy Amadeus.

Znaczne różnice pomiędzy szpitalami najbardziej i najmniej rentownymi wi-doczne są również na podstawie danych zawartych w powyższej tabeli, łączących ze sobą w jednym miejscu obszary dochodowości i ryzyka finansowego. W porów-nywanych grupach szpitali w przypadku wszystkich trzech strategii cząstkowych, składających się na ogólną strategię płynności finansowej w ujęciu dochód–ryzy-ko, w niemal całym analizowanym okresie występują strategie przeciwstawne. Zu-pełnie inne podejście w wykorzystaniu rożnych strategii zarządzania płynnością finansową znalazło przełożenie w osiąganych wynikach finansowych.

W przypadku strategii aktywów obrotowych szpitale najmniej rentowne w ca-łym analizowanym okresie 2005–2014 zachowywały się w sposób ściśle agresywny (A–A). Szpitale najbardziej rentowne zachowywały się natomiast w sposób zupeł-nie przeciwstawny do najmzupeł-niej rentownych, stosując strategie ściśle konserwatyw-ne (K–K).

Rok 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Strategia aktywów obrotowych Szpitale najmniej

rentowne ^{A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A}

Szpitale najbardziej

rentowne ^{K–K K–K K–K K–K K–K K–K K–K K–K K–K K–K}

Strategia finansowania aktywów obrotowych Szpitale najmniej

rentowne ^{K–A K–A K–A K–A K–A K–A K–A K–A K–A K–A}

Szpitale najbardziej

rentowne ^{A–A A–A A–K A–K A–K A–K A–K A–K A–K A–K}

Strategia majątkowo-finansowa Szpitale najmniej

rentowne ^{A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A A–A}

Szpitale najbardziej

Podobnie rzecz się miała w  przypadku strategii majątkowo-finansowej. Tu-taj szpitale najmniej rentowne w całym analizowanym okresie zachowywały się w sposób ściśle agresywny (A–A). Natomiast szpitale najbardziej rentowne przez niemal cały analizowany okres ponownie oparły się na strategii ściśle konserwa-tywnej (K–K). Wyjątek stanowiły tu jedynie pierwsze dwa lata analizowane okresu 2005–2006, kiedy to w grupie najbardziej rentownych szpitali strategia miała cha-rakter umiarkowany – konserwatywno-agresywny (K–A). Wynikało to z posiada-nia w tym okresie nieco wyższych poziomów operacyjnych zobowiązań bieżących ogółem (czyli łącznie: zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a  także zobowiązań z  tytułu wynagrodzeń, podatków, ubezpieczeń, krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych, itp.), niż ogół szpitali znajdujących się w próbie – co zostało wskazane już wcześniej. W tym zakresie w latach 2005–2006 agresywne podejście było widoczne w obu grupach szpitali, choć różniło je podejście w stosunku do posiadanych zasobów majątku obrotowego. Szpitale najbardziej rentowne prefe-rowały strategię konserwatywną, utrzymując wyższy udział majątku obrotowego w aktywach ogółem w stosunku do ogółu szpitali znajdujących się w próbie, a szpi-tale najmniej rentowne wręcz odwrotnie. Niemniej jednak, począwszy od roku 2007, szpitale najbardziej rentowne dokonały obniżenia poziomu operacyjnych zobowiązań bieżących ogółem i przyjęły w tym zakresie strategię konserwatyw-ną, co zaowocowało ściśle konserwatywną (K–K) strategią majątkowo-finansową utrzymywaną przez nie już do końca analizowanego okresu.

Natomiast w  zakresie strategii finansowania aktywów obrotowych zarów-no szpitale najmniej, jak i najbardziej rentowne, w niemal całym analizowanym okresie charakteryzowały się strategią umiarkowaną. Pomimo tego, jednak i  tu są widoczne znaczne różnice w podejściu do zarządzania płynnością finansową. Umiarkowany charakter strategii szpitali najmniej rentownych w całym analizowa-nym okresie był konserwatywno-agresywny (K–A). Natomiast w przypadku szpi-tali najbardziej rentownych umiarkowany charakter strategii był widoczny w la-tach 2007–2014 (w law la-tach 2005 i 2005 strategia miała charakter ściśle agresywny – A–A), ale był on jednak agresywno-konserwatywny (A–K). Oznacza to, że umiarkowany charakter strategii, który wystąpił w obu analizowanych grupach, wynikał z innych czynników. Z konstrukcji strategii wynika, że szpitale najmniej rentowne w stosunku do ogółu szpitali znajdujących się w próbie utrzymywały niższy udział zobowiązań z tytułu dostaw i usług w zobowiązaniach krótkotermi-nowych przy jednoczesnym wyższym poziomie łącznych zobowiązań krótkoter-minowych w sumie bilansowej, posiadając tym samym wysokie poziomy pozosta-łych zobowiązań krótkoterminowych. Natomiast w przypadku szpitali najbardziej rentownych występowała sytuacja dokładnie odwrotna.

Zupełnie inne podejście do procesu zarządzania płynnością finansową w gru-pach szpitali najmniej i  najbardziej rentownych jest najlepiej widoczne na wy-kresie 4.20 ujmującym graficzne przedstawienie całkowitej strategii płynności finansowej w ujęciu dochód–ryzyko. Poniżej został zaprezentowany łączny wykres

Określenie strategii płynności finansowej w badanych szpitalach 183

strategii płynności finansowej w  ujęciu dochód–ryzyko, obejmujący swoim za-kresem strategie: aktywów obrotowych, finansowania aktywów obrotowych oraz majątkowo-finansową.

gdzie: K – strategia konserwatywna; A – strategia agresywna; U – strategia umiarkowana; AO – strategia aktywów obrotowych; FAO – strategia finansowania aktywów obrotowych; MF – strategia majątkowo-finansowa. Wykres 4.20. Strategia płynności finansowej w ujęciu dochód–ryzyko w analizowanych

szpitalach w 2014 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wędzki, 2003: 138–164.

Wykres 4.20 w czytelny sposób obrazuje wskazywane wcześniej wnioski. Gru-pa szpitali najbardziej rentownych stosuje niemal dokładnie przeciwstawne stra-tegie płynności finansowej w stosunku do grupy szpitali najmniej rentownych.

Kształt wykresu strategii płynności finansowej dla szpitali najbardziej rentow-nych jest zbliżony do litery L i w większości znajduje się w polu strategii konser-watywnej, podczas gdy kształt wykresu grupy najmniej rentownych szpitali ma kształt zbliżony do odwróconej litery L i w większości znajduje się w polu strategii agresywnej.

Agresywne podejście do procesu zarządzania płynnością finansową grupy najmniej rentownych szpitali nie przyniosło możliwych wzrostów w  zakresie wartości dla właścicieli. Wręcz przeciwnie, efektem zbyt agresywnego podejścia do płynności finansowej tej grupy szpitali była obniżona rentowność. Z  kolei szpitale najbardziej rentowne, zachowując się w sposób znacznie bardziej konser-watywny, uzyskały wyższe poziomy rentowności. Taką sytuację można tłumaczyć tym, że sytuacja polskich szpitali może być na tyle zła, że jakiekolwiek agresywne zachowania w procesie zarządzania płynnością finansową nie przyczyniają się do poprawy rentowności szpitali oraz realnego wzrostu wartości dla ich właścicie-li (organów tworzących), lecz raczej pogorszenia sytuacji finansowej jednostek szpitalnych.

Zupełnie odmienne podejście do procesu zarządzania płynnością finansową w  analizowanych grupach szpitali najbardziej i  najmniej rentownych wskazuje, że może być to bardzo istotny czynnik determinujący wyniki finansowe polskich szpitali. Uzyskane wyniki potwierdzać mogą ścisłą zależność pomiędzy rentow-nością i płynrentow-nością finansową. Niemniej jednak wskazują one raczej na pozytywny, a  nie negatywny charakter tej zależności. Wyniki, które mogłyby potwierdzać negatywną zależność występowały jedynie incydentalnie. Jednak większość po-czynionych obserwacji wskazuje na to, że szpitale najbardziej rentowne cechują się konserwatywnymi strategiami płynności finansowej w ujęciu dochód–ryzyko, a szpitale najmniej rentowne agresywnymi (zob. tabela 4.17). Oznacza to, że szpi-tale o  wyższej rentowności zachowują jednocześnie wyższe poziomy płynności finansowej i odwrotnie. Wskazuje to na pozytywny charakter zależności pomiędzy płynnością finansową i rentownością.

4.4. Analiza korelacji pomiędzy płynnością