Centrum Transferu Technologii

Centrum Transferu Technologii – CTT (Technology Transfer Center), jak wskazują analizy różnych przypadków tworzą uczelnie oraz grupy nie nastawionych na zysk jednostek szkoleniowych, do-radczych i informacyjnych, w ramach wsparcia transferu i komercja-lizacji technologii i wszystkich towarzyszących temu procesowi zadań.

w arto wiedzieć w arto wiedzieć

Firmy wybierają zleca-nie działalności badaw-czo-rozwojowej z  wielu różnych powodów.

Centrum transferu technolo-gii tworzy się w  celu sprzedaży lub nieodpłatnego przekazywa-nia wyników badań i prac roz-wojowych do gospodarki.

Centrum Transferu Technologii

W Polsce ma to związek z uchwaleniem w 2005 r. ustawy „Prawo o  szkolnictwie wyższym” gdzie stwierdza się, że centrum transferu technologii tworzy się w celu sprzedaży lub nieodpłatnego przekazy-wania wyników badań i prac rozwojowych do gospodarki CTT może być utworzone w formie:

– jednostki ogólnouczelnianej i działać w oparciu o regulamin za-twierdzony przez senat uczelni;

– spółki handlowej lub fundacji i działać w oparciu o przyjęte wła-ściwe regulacje.

Siła sprawcza ustawy spowodowała zainspirowała zainteresowanie ośrodkami transferu w  szkołach wyższych. W  konsekwencji liczba akademickich CTT sukcesywnie wzrasta.

Powstanie i rozwój CTT jest zdeterminowane bliskością środowi-ska naukowego, otwartego na transfer swoich osiągnięć do gospodar-ki. Pierwsze, profesjonalne instytucje transferu technologii zaczęły powstawać na początku XX w. w amerykańskich szkołach wyższych, przybierając formę uczelnianych działów transferu technologii. Naj-więcej polskich centrów transferu technologii funkcjonuje w Warsza-wie i Poznaniu (po 9), Krakow Warsza-wie (8), Łodzi (6) i Lublinie (4).

Głównym celem działalności uczelnianych działów transferu tech-nologii jest organizacja szerokiej płaszczyzny kontaktów między ba-daniami a przemysłem, rozwijając do podstawowych celów działalno-ści centrów należy zaliczyć⁸⁴:

− rozwijanie sieci kontaktów między światem nauki i biznesu dla rozwoju transferu technologii,

− upowszechnianie osiągnięć naukowych i uczelnianej polityki komercjalizacji wyników badań,

− zarządzanie własnością intelektualną powstałą w instytucjach naukowo-badawczych,

− promocję instytucji naukowo-badawczych, zespołów badaw-czych i ich osiągnięć;

− doradztwo, szkolenia i informację w zakresie realizacji przedsię-wzięć innowacyjnych,

− tworzenie baz danych,

− ocenę potencjału komercyjnego nowych rozwiązań tech-nologicznych, produktowych i organizacyjnych, analizy

84 Matusiak K. B., Innowacje transfer technologii, Słownik pojęć, Wydanie III, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2011.

i opracowywanie studiów przedinwestycyjnych,

− identyfikację potrzeb innowacyjnych podmiotów gospodarczych,

− współpracę z pozostałym otoczeniem innowacji i przedsiębiorczości,

− pozyskiwanie funduszy na badania, rozwój kadr i przedsięwzię-cia innowacyjne.

W Polsce dominują CTT, które powstały w obrębie instytucji nauko-wo-badawczych, a zwłaszcza szkół wyższych (ok. 50% ogółu), pełniąc

rolę pośrednika oferującego i promują-cego dorobek uczelni i jej pracowników naukowych. Drugą co do liczebności formą prawną CTT są fundacje i  sto-warzyszenia (ponad 30%), a kolejną sta-nowią CTT działające w formie spółek prawa handlowego (ok. 15%). Pozostałe kilka% to inne formy prawne.

Pierwsze CTT pojawiły się w naszym kraju w latach 90., a impul-sem i wsparciem dla ich rozwoju były projekty finansowane w ramach 5. Programu Ramowego Badań i Rozwoju, w szczególności międzyna-rodowy projekt sieci IRC.

Szczegółowo opisanymi usługami świadczonymi przez CTT na rzecz klientów są:

1) usługi informacyjne mające na celu przekazywanie:

– administracyjno-prawnych aspektów działalności gospodarczej, – wiedzy o dostępnych programach pomocy publicznej dla

przedsiębiorców oraz innych dostępnych źródłach finansowania działalności gospodarczej,

– danych teleadresowych,

– informacji o targach, wystawach i innych wydarzeniach gospodarczych,

– zasad inwestowania w krajach Unii Europejskiej,

– zasad sporządzania wniosków o pomoc publiczną i finansowanie działalności gospodarczej z innych źródeł,

– zasad wprowadzania informacji o ofercie handlowej do baz da-nych służących nawiązywaniu współpracy gospodarczej i wyszu-kiwania potencjalnych partnerów gospodarczych w dostępnych bazach danych,

– możliwościach ochrony własności intelektualnej.

w arto wiedzieć

W  Polsce dominują CTT, które po-wstały w obrębie instytucji naukowo-ba-dawczych, a  zwłaszcza szkół wyższych (ok. 50% ogółu), pełniąc rolę pośrednika oferującego i promującego dorobek uczel-ni i jej pracowuczel-ników naukowych.

2) usługi doradcze w zakresie:

– marketingu, finansów, prawa, planowania i zarządzania MŚP, eksportu i jakości,

– tworzenia sieci kooperacyjnych przedsiębiorstw, np. MŚP z in-nymi MŚP lub z jednostkami naukowymi,

– pozyskiwania przez MŚP nowych technologii i/lub rozwiązań organizacyjnych,

– podstaw tworzenia firm (m.in. form prawnych i własnościo-wych, oceny innowacyjności przedsięwzięcia),

– przygotowywania wniosków o środki z zewnętrznych źródeł finansowania wspierających projekty innowacyjne,

– promocji firm i rozwijanych projektów,

– dostępu do środków z funduszy europejskich, wdrażania no-wych produktów i usług, przygotowywania biznesplanów, 3) usługi doradcze o charakterze proinnowacyjnym, w zakresie:

– diagnozy potrzeb technologicznych – wykonywanie audytów technologicznych,

– promocji technologii i nowych rozwiązań organizacyjnych, np. organizacja misji gospodarczych, wdrożenia nowych technologii,

– kojarzenia partnerów gospodarczych celem wymiany wiedzy i transferu technologii,

– zagadnień ochrony własności przemysłowej oraz prawnej ochro-ny własności intelektualnej,

– gromadzenia i analizy dostępnych informacji w celu określenia kierunków rozwoju technologicznego danej branży pod kątem konkurencyjności rynkowej przedsiębiorstwa,

– określenia spodziewanych kierunków rozwoju (ewentualnie zamia-ru zmiany branży lub rozpoczęcia nowej działalności) z uwzględ-nieniem warunków funkcjonowania i pozycji firmy na rynku, – opracowania możliwych scenariuszy rozwoju przedsiębiorstwa, ze

szczególnym uwzględnieniem powiązań pomiędzy krytycznymi czynnikami sukcesu a technologiami dostępnymi w danej branży, – analizy czynników wewnętrznych przedsiębiorstwa,

warunkują-cych jego pozycję rynkową i szanse dalszego rozwoju, – identyfikacji technologii kluczowych dla rozwoju

przedsiębiorstwa,

– pomocy w określeniu potencjału firmy przy podejmowaniu

współpracy międzynarodowej w sferze rozwoju nowych technologii.

4) usługi szkoleniowe w zakresie:

– ochrony własności intelektualnej,

– pozyskiwania środków UE, w tym z Programów Ramowych, funduszy strukturalnych i innych,

– zarządzania biznesem, wdrażania nowych produktów i usług, – przedsiębiorczości i tworzenia firmy,

– transferu i komercjalizacji nowych technologii,

– indywidualnie określonym przez zamawiającego usługobiorcę.

CTT umacniają pozycję strategiczną uczelni w sieciach innowacji i na rynkach technologicznych informując o prowadzonych na uczel-niach pracach badawczych oraz poszukując możliwości sprzedaży wyników. Poszukiwanie partnerów lub zleceniodawców na kolejne przedsięwzięcia jest próbą pozyskania dodatkowych funduszy dla uczelni, umożliwiającą częściowe uniezależnienie się od finansowania ze środków publicznych.

Obecnie CTT działają na zdecydowanej większo-ści wyższych uczelni w  pań-stwach rozwiniętych gospo-darczo. Organizacyjnie są najczęściej komórkami szta-bowymi rektora lub kanclerza i zatrudniają przeciętne od 1 do 5 pracowników; w  zależ-ności od potrzeb mogą być zatrudniane dodatkowe oso-by w ramach projektów zewnętrznych.

Można wyodrębnić dwa kierunki rozwoju:

– promowanie uniwersyteckich kontaktów i  nadawaniu im form prawnych (umowy, kontrakty)

– rozwój kontaktach z działającymi w regionie MSP i pomagając im w pozyskaniu nowych technologii oraz wiedzy fachowej.

Podstawowym kryterium oceny komórek transferu jest wzrost udziału w  funduszach uczelni tzw. środków trzecich, pozyskanych na rynku z realizacji projektów komercjalizacyjnych. W wielu przy-padkach wszystkie trzy formuły organizacyjne (ośrodki uczelniane,

należy p amięt ać

CTT umacniają pozycję strategiczną uczelni w sieciach innowacji i na rynkach technologicz-nych informując o prowadzotechnologicz-nych na uczelniach pracach badawczych oraz poszukując możliwo-ści sprzedaży wyników. Poszukiwanie partnerów lub zleceniodawców na kolejne przedsięwzięcia jest próbą pozyskania dodatkowych funduszy dla uczelni, umożliwiającą częściowe uniezależnienie się od finansowania ze środków publicznych.

społeczne i komercyjne) działają niezależnie, obok siebie, specjalizu-jąc się w określonych obszarach transferu technologii.