Prawo zrzeszania siê w stowarzyszeniach przys³uguje przede wszystkim oso-bom fizycznym, w ograniczonym jednak zakresie posiadaj¹ je równie¿ osoby praw-ne48. Ustawodawca expressis verbis wykluczy³ mo¿liwoæ uzyskania statusu cz³on-ka przez osoby prawne w stowarzyszeniach zwyk³ych49, zgodnie bowiem z art. 42 ust. 1 pkt 3 pr. stow., stowarzyszenie zwyk³e nie mo¿e zrzeszaæ osób prawnych50.
41 Obowi¹zuje ich analogiczny obowi¹zek informacyjny oraz koniecznoæ uzyskania odpowied-niego zezwolenia zob. art. 40 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o s³u¿bie funkcjonariuszy S³u¿by Kontrwywiadu Wojskowego oraz S³u¿by Wywiadu Wojskowego (Dz. U. nr 104, poz. 710 ze zm.).
42 Funkcjonariusz jest obowi¹zany poinformowaæ prze³o¿onego o przynale¿noci do stowarzyszeñ krajowych dzia³aj¹cych poza S³u¿b¹ Wiêzienn¹. Przynale¿noæ do organizacji lub stowarzyszeñ zagra-nicznych albo miêdzynarodowych wymaga zezwolenia Dyrektora Generalnego lub upowa¿nionego przez niego prze³o¿onego, zob. art. 163 ust 3 i 4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o S³u¿bie Wiêziennej (Dz. U. nr 79, poz. 523).
43 Zgodnie z art. 73 ust 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. nr 104, poz. 708 ze zm.), funkcjonariusz jest obowi¹zany uzyskaæ zezwolenie Szefa CBA na przynale¿noæ do organizacji lub stowarzyszeñ krajowych, zagranicznych albo miêdzynarodowych.
44 Zgodnie z art. 57c ust. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej (Dz.
U. nr 88, poz. 400 ze zm.), ich przynale¿noæ do organizacji lub stowarzyszeñ zagranicznych albo miêdzynarodowych wymaga zezwolenia Komendanta G³ównego Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej.
45 Funkcjonariusz Stra¿y Granicznej jest obowi¹zany poinformowaæ prze³o¿onego o
przynale¿no-ci do stowarzyszeñ krajowych dzia³aj¹cych poza s³u¿b¹, a jego przynale¿noæ do organizacji lub stowarzyszeñ zagranicznych albo miêdzynarodowych wymaga zezwolenia Komendanta G³ównego
Stra-¿y Granicznej zob. art., 68 ust 3 i 4 ustawy z dnia 12 padziernika 1990 r. o StraStra-¿y Granicznej (Dz. U.
nr 78, poz. 462 ze zm.).
46 Tekst jedn. ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz¹dzie województwa, z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz¹dzie powiatowym oraz z dnia 8 marca 1990 r. o samorz¹dzie gminnym.
47 Szerzej zob. P. Suski, Stowarzyszenia i fundacje, s. 225229.
48 P. Suski, Stowarzyszenia w prawie..., s. 175.
49 Stowarzyszenia zwyk³e uznawane s¹ za uproszczon¹ formê stowarzyszeñ. Podmioty takie nie posiadaj¹ osobowoci prawnej oraz doznaj¹ licznych ograniczeñ w zakresie swojej dzia³alnoci (zob.
art. 42 pr. stow.). Stowarzyszenie tego rodzaju mo¿e zostaæ utworzone z inicjatywy co najmniej trzech osób, które zamiast statutu sporz¹dzaj¹ regulamin okrelaj¹cy w szczególnoci nazwê stowarzyszenia, cel, teren i rodki dzia³ania, siedzibê oraz przedstawiciela reprezentuj¹cego stowarzyszenie. Stowarzy-szenia zwyk³e nie podlegaj¹ rejestracji, jednak o jego utworzeniu nale¿y poinformowaæ w³aciwy, ze wzglêdu na przysz³¹ siedzibê stowarzyszenia, organ nadzoruj¹cy.
50 P. Suski, Stowarzyszenia i fundacje, s. 229.
Kwestia zrzeszania siê w stowarzyszeniach osób prawnych zosta³a uregulowana w ustawie w sposób budz¹cy w¹tpliwoci. Cz³onkostwa takich podmiotów
bezpo-rednio dotycz¹ dwa przepisy51. Zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy, osoby prawne mog¹ byæ jedynie wspieraj¹cymi cz³onkami stowarzyszenia, na podstawie natomiast art.
22 osoby prawne mog¹ zrzeszaæ siê w formie zwi¹zków stowarzyszeñ. Analiza wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, i¿ zamiarem ustawodawcy by³o wpro-wadzenie rozró¿nienia pomiêdzy osobami fizycznymi a prawnymi w kwestii zakresu prawa cz³onkostwa w stowarzyszeniach. Wskazane ograniczenie uprawnieñ osób prawnych odnonie do stowarzyszeñ zarejestrowanych, tj. mo¿liwoæ uzyskania
wy-³¹cznie cz³onkostwa o charakterze wspieraj¹cym, uzupe³nione jest przepisem art. 22 ustawy, co nale¿y uznaæ za zabieg legislacyjny pozostaj¹cy w zgodzie z zakresem podmiotowym zasady wolnoci zrzeszania siê okrelonej w Konstytucji.
Zgodnie z art. 22 pr. stow., stowarzyszenia w liczbie co najmniej trzech mog¹ za³o¿yæ zwi¹zek stowarzyszeñ. Zwi¹zek taki nale¿y uznaæ za szczególny rodzaj stowarzyszenia, ustawa bowiem wskazuje, ¿e do zwi¹zków stosuje siê odpowiednio przepisy prawa o stowarzyszeniach. Dodatkowo uzasadniony wydaje siê wniosek, i¿
instytucja zwi¹zku stowarzyszeñ ma w zamiarze ustawodawcy pe³niæ funkcjê uzu-pe³niaj¹c¹ odnonie do zakresu uprawnienia osób prawnych do zrzeszania siê w stowarzyszeniach. Za³o¿ycielami i cz³onkami zwi¹zku mog¹ bowiem byæ, obok stowarzyszeñ, tak¿e inne osoby prawne. Ustawa wprowadza jednak pewne ograni-czenie w tym zakresie, okrelaj¹c, i¿ osoby prawne posiadaj¹ce cele zarobkowe mog¹ w zwi¹zku stowarzyszeñ uczestniczyæ wy³¹cznie w charakterze cz³onka wspieraj¹cego. Wydaje siê, ¿e taki zapis nale¿y uznaæ za prawid³owy zabieg legisla-cyjny. Wprowadzone rozwi¹zanie chroni istotê spo³eczno-gospodarczego przezna-czenia stowarzyszeñ jako organizacji spo³ecznych, których cele nie posiadaj¹ cha-rakteru zarobkowego.
ród³em w¹tpliwoci w praktyce jest szcz¹tkowa regulacja prawna w zakresie cz³onkostwa wspieraj¹cego w stowarzyszeniu. Jest to kwestia szczególnie istotna w kontekcie charakteru cz³onkostwa osób prawnych w stowarzyszeniach zarejestro-wanych, jednak w sprawie zwi¹zków stowarzyszeñ równie¿ nie pozostaje bez zna-czenia. Nale¿y bowiem wskazaæ, ¿e ani prawo o stowarzyszeniach, ani ¿aden inny akt prawny nie okrela, jaka jest ró¿nica pomiêdzy cz³onkostwem zwyk³ym a wspiera-j¹cym. Równie¿ przedstawiciele doktryny wydaj¹ siê byæ podzieleni i nie wypracowali jednego stanowiska odnonie tego zagadnienia. Wed³ug Ewy Dzbeñskiej oraz Marii Sztekier-£abuszewskiej, podstawow¹ funkcj¹ instytucji cz³onka wspieraj¹cego jest po-zyskiwanie sponsorów, którzy materialnie wspomagaliby stowarzyszenie. Cz³onek wspieraj¹cy pozbawiony jest czynnego i biernego prawa wyborczego, które przys³ugu-j¹ wy³¹cznie cz³onkom zwyczajnym, mo¿e on jednak braæ udzia³ w obradach w³adz stowarzyszenia, przy czym pozbawiony jest prawa g³osu stanowi¹cego52.
51 Nie wliczaj¹c wskazanego art. 42 ust. 1 pkt 3 pr. stow.
52 E. Dzbeñska, M. Sztekier-£abuszewska, [w:] D. Bugajna-Sporczyk, E. Dzbeñska, I. Janson, M. Sztekier-£abuszewska, op. cit., s. 433.
45
Cz³onkostwo w stowarzyszeniu
W literaturze przedmiotu czêciej spotykany jest pogl¹d bardziej liberalny, zgodnie z którym okrelenie praw i obowi¹zków cz³onków wspieraj¹cych nale¿y do kompetencji cz³onków za³o¿ycieli, a póniej w³adz stowarzyszenia i te kwestie pod-legaj¹ swobodnej regulacji postanowieñ statutu. Wed³ug A. Kidyby, nie ma prze-szkód, aby zakres uprawnieñ cz³onków wspieraj¹cych uregulowany by³ w statucie w sposób analogiczny do uprawnieñ cz³onków zwyk³ych53. Mo¿liwoæ swobodnej regulacji tego zagadnienia w statucie uznaje równie¿ P. Suski, wskazuj¹c przy tym,
¿e z nazwy tej kategorii cz³onka wynika zobowi¹zanie do szczególnego wspierania stowarzyszenia, co mo¿e nastêpowaæ w dowolnej formie. Najczêciej bêdzie to wsparcie o charakterze materialnym, w szczególnoci w drodze darowizny kwot pieniê¿nych lub u¿yczenia lokalu, sprzêtu biurowego czy rodków transportu54. Z kolei wed³ug Marka Wierzbowskiego, okrelenie praw i obowi¹zków cz³onków wspieraj¹cych nale¿y do statutu, przy czym autor jest zwolennikiem zachowania pewnych ró¿nic w tym zakresie pomiêdzy cz³onkiem zwyk³ym a wspieraj¹cym.
Wydaje siê, i¿ trafnie stwierdza, ¿e intencj¹ ustawodawcy by³o wprowadzenie roz-ró¿nienia pomiêdzy dwoma kategoriami cz³onkostwa, jednak okrelenie konkret-nych odmiennoci pozostawiono samemu stowarzyszeniu, zgodnie z zasad¹ samo-rz¹dnoci stowarzyszeñ. Praktyka w tym zakresie jest jednak ró¿na, bowiem statuty niektórych stowarzyszeñ, które przewidywa³y istnienie cz³onków wspieraj¹cych, re-gulowa³y zakres ich uprawnieñ i obowi¹zków analogicznie jak w przypadku cz³on-ków zwyk³ych55.
Zdecydowanie mo¿na stwierdziæ, ¿e osoby prawne pozbawione s¹ prawa do tworzenia stowarzyszeñ zarejestrowanych, a status cz³onka wspieraj¹cego mog¹ uzyskaæ dopiero po utworzeniu takiego stowarzyszenia przez uprawnione do tego podmioty56. Powy¿szy pogl¹d zosta³ potwierdzony przez S¹d Najwy¿szy w postano-wieniu z dnia 6 wrzenia 2012 r.57, w którym wprost wskazano, ¿e osoby prawne mog¹ byæ jedynie wspieraj¹cymi cz³onkami stowarzyszenia, a zatem osoby prawne nie mog¹ byæ cz³onkami za³o¿ycielami stowarzyszenia, a jedynie mog¹ przyst¹piæ do ju¿ istniej¹cego stowarzyszenia jako cz³onek wspieraj¹cy. Wskazaæ równie¿
nale-¿y, ¿e cz³onkiem wspieraj¹cym w stowarzyszeniu mo¿e byæ równie¿ osoba prawna realizuj¹ca wy³¹cznie cele zarobkowe58. Wydaje siê to byæ po¿ytecznym rozwi¹za-niem, w szczególnoci z punktu widzenia maj¹tku stowarzyszenia, bowiem w ten sposób dzia³alnoæ maj¹ca na celu realizacjê celów niezarobkowych mo¿e podlegaæ bezporedniemu uzupe³nieniu przez wsparcie ze strony cz³onków dzia³aj¹cych w celu osi¹gniêcia zysku59.
53 A. Kidyba, Ustawa o fundacjach..., s. 7576.
54 P. Suski, Stowarzyszenia i fundacje, s. 233.
55 M. Wierzbowski, Nowe prawo o stowarzyszeniach, Pañstwo i Prawo 1989, nr 7, s. 16.
56 A. Kidyba, Prawo..., s. 776.
57 Sygn. akt I CSK 76/12.
58 A. Kidyba, Prawo..., s. 776.
59 A. Kidyba, Ustawa o fundacjach..., s. 76.
O mo¿liwoci przyst¹pienia osoby prawnej do stowarzyszenia w charakterze cz³onka wspieraj¹cego decyduj¹ przepisy reguluj¹ce jej status prawny oraz ustrój60. W szerokim zakresie zezwolono na cz³onkostwo osób prawnych w zwi¹zkach spor-towych, które dzia³aj¹ w formie prawnej stowarzyszenia lub zwi¹zku stowarzyszeñ.
Zgodnie z art. 6 ustawy o sporcie, za³o¿ycielami, a wiêc i cz³onkami zwi¹zku spor-towego mog¹ byæ kluby sportowe w liczbie co najmniej trzech. Kluby takie dzia³aj¹ jako osoby prawne61. Z uwagi na szczególny charakter zwi¹zków sportowych, które stanowi¹ stowarzyszenia zrzeszaj¹ce jedynie kluby sportowe, mo¿na wnioskowaæ,
¿e wy³¹cznie takie podmioty mog¹ byæ za³o¿ycielami zwi¹zku. Nale¿y wiêc przyj¹æ,
¿e regulacja art. 6 ustawy o sporcie ma charakter zupe³ny i wy³¹cza zastosowanie regulacji prawa o stowarzyszeniach dotycz¹cych cz³onkostwa62. Nale¿y ponadto zaznaczyæ, ¿e cz³onkiem polskiego zwi¹zku sportowego mo¿e byæ klub sportowy, zwi¹zek sportowy oraz inna osoba prawna, której statut, umowa albo akt za³o¿yciel-ski przewiduje prowadzenie dzia³alnoci w danym sporcie63. Natomiast Polski Ko-mitet Olimpijski jest zwi¹zkiem stowarzyszeñ zrzeszaj¹cym polskie zwi¹zki sporto-we oraz inne osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadaj¹ce osobowoci prawnej lub osoby fizyczne zwi¹zane z narodowym ruchem olimpijskim64. Ponadto podkrelenia wymaga, i¿ Polski Komitet Paraolimpijski dzia³a w formie stowarzy-szenia lub zwi¹zku stowarzyszeñ65.
Na wyró¿nienie zas³uguje prawo uzyskania przez osoby prawne cz³onkostwa w stowarzyszeniach posiadaj¹cych status organizacji zbiorowego zarz¹dzania pra-wami autorskimi lub prapra-wami pokrewnymi. W pimiennictwie zauwa¿alny jest spór dotycz¹cy charakteru cz³onkostwa osób prawnych w takich stowarzyszeniach. We-d³ug Jana B³eszyñskiego, w odniesieniu do organizacji zbiorowego zarz¹dzania za-stosowanie bêd¹ mia³y ogólne postanowienia prawa o stowarzyszeniach, w zwi¹zku z czym osoby prawne mog¹ uzyskaæ wy³¹cznie charakter cz³onków wspieraj¹cych w takich jednostkach66. W doktrynie dominuje jednak pogl¹d uznaj¹cy przepisy usta-wy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych za lex specialis w stosunku do prawa o stowarzyszeniach. Zgodnie natomiast z art. 104 ust. 2 pkt 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, do takich organizacji stosuje siê przepisy prawa o stowarzyszeniach, z tym ¿e cz³onkiem organizacji mo¿e byæ rów-nie¿ osoba prawna. Nale¿y z tego wnioskowaæ, i¿ cz³onkostwo osób prawnych
60 Przyk³adowo, w ustawie z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych (Dz. U. z 1996 r., nr 1, poz. 3 ze zm.) wskazano, ¿e izba byæ cz³onkiem wspieraj¹cym stowarzyszenia oraz za³o¿ycielem lub cz³onkiem zwi¹zku stowarzyszeñ, które prowadz¹ dzia³alnoæ w zakresie zgodnym z ustawowymi i statutowymi zadaniami izby (art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy).
61 Art. 3 ust. 2 ustawy o sporcie.
62 P. Suski, Stowarzyszenia i fundacje, s. 230.
63 Art. 8 ust. 1 ustawy o sporcie.
64 Art. 24 ust. 1 ustawy o sporcie.
65 Art. 26 ust. 1 ustawy o sporcie.
66 J. B³eszyñski, Organizacje zbiorowego zarz¹dzania prawami autorskimi lub prawami pokrew-nymi, Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego 1994, nr 11, s. 27.
47
Cz³onkostwo w stowarzyszeniu
w tym przypadku nie podlega ograniczeniu wy³¹cznie do charakteru cz³onka wspie-raj¹cego i bêdzie im przys³ugiwa³o prawo uzyskania statusu cz³onka zwyczajnego67. W kontekcie cz³onkostwa osób prawnych w stowarzyszeniach nale¿y dodatko-wo wskazaæ na regionalne i lokalne organizacje turystyczne, poniewa¿ w pimien-nictwie funkcjonuje pogl¹d o ich szczególnym charakterze. Wskazuje siê jednak, i¿
podmioty tego rodzaju posiadaj¹ wszystkie cechy stowarzyszeñ okrelone w ustawie
Prawo o stowarzyszeniach, z uwzglêdnieniem jednak odrêbnoci wynikaj¹cych z ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej68. Zgodnie z przepisem art. 4 ust. 2 ustawy, do tworzenia i dzia³ania regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych stosuje siê przepisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach, z tym ¿e cz³onkiem takich organizacji mog¹ byæ osoby fizyczne i osoby prawne, a w szczególnoci jednostki samorz¹du terytorialnego oraz organizacje zrzeszaj¹ce przedsiêbiorców z dziedziny turystyki, w tym samorz¹du gospodarczego i zawodo-wego, oraz stowarzyszenia dzia³aj¹ce w tej dziedzinie69.
Szczególnie w¹sko uregulowano zakres podmiotowy prawa cz³onkostwa w sto-warzyszeniach jednostek samorz¹du terytorialnego, bowiem takie stowarzyszenia mog¹ tworzyæ wy³¹cznie gminy, powiaty oraz województwa. Ustawodawca wyklu-czy³ mo¿liwoæ zrzeszania siê w takich jednostkach osób fizycznych czy te¿ innych osób prawnych. Jednostki samorz¹du terytorialnego maj¹ jednak prawo zrzeszania siê z takimi podmiotami z wykorzystaniem innych form organizacyjno-prawnych, w drodze przyst¹pienia do stowarzyszenia zarejestrowanego w charakterze cz³onka wspieraj¹cego, czy te¿ zrzeszaj¹c siê w formie zwi¹zku stowarzyszeñ. Nale¿y jed-nak podkreliæ, ¿e utworzone w ten sposób podmioty nie bêd¹ uznawane za stowa-rzyszenia jednostek samorz¹du terytorialnego70.
ród³em w¹tpliwoci mo¿e byæ kwestia cz³onkostwa w stowarzyszeniach jed-nostek organizacyjnych okrelonych w art. 331 k.c., tj. jednostek organizacyjnych nieposiadaj¹cych osobowoci prawnej, którym ustawa przyznaje zdolnoæ prawn¹.
Prawo o stowarzyszeniach nie zawiera przepisu reguluj¹cego dane zagadnienie. Nie ma w¹tpliwoci, ¿e takie jednostki nie maj¹ prawa uzyskania statusu cz³onka zwy-czajnego, jest to bowiem rodzaj cz³onkostwa zastrze¿ony wy³¹cznie dla osób fizycz-nych. Nale¿y jednak stwierdziæ, ¿e brak jest prawnych przeszkód w uzyskaniu przez jednostkê okrelon¹ w art. 331 k.c. cz³onkostwa w zwi¹zku stowarzyszeñ lub przy-st¹pienia do stowarzyszenia w charakterze cz³onka wspieraj¹cego. Wniosek taki
67 Szerzej zob. P. Suski, Stowarzyszenia i fundacje, s. 230231.
68 Dz. U. nr 62, poz. 689 ze zm.
69 Dodatkowo ustawa wskazuje, i¿ nadzór nad tymi organizacjami sprawuje minister w³aciwy do spraw turystyki; organizacje te mog¹ prowadziæ dzia³alnoæ gospodarcz¹ w rozmiarach s³u¿¹cych reali-zacji ich celów i w przedmiocie okrelonym w ich statutach. Zgodnie natomiast z art. 4 ust. 3 ustawy, do zadañ regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych nale¿y: promocja turystyczna obszaru ich dzia³ania, wspomaganie funkcjonowania i rozwoju informacji turystycznej, inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej, wspó³praca z Polsk¹ Organiza-cj¹ Turystyczn¹.
70 P. Suski, Stowarzyszenia w prawie..., s. 181.
nale¿y wyci¹gn¹æ z treci wskazanego przepisu kodeksu cywilnego, zgodnie z któ-rym do jednostek organizacyjnych niebêd¹cych osobami prawnymi, któktó-rym ustawa przyznaje zdolnoæ prawn¹, stosuje siê odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
Oznacza to, ¿e cz³onkiem wspieraj¹cym mo¿e byæ w szczególnoci wspólnota mieszkaniowa, wspieraj¹ca stowarzyszenie mieszkañców, w drodze u¿yczenia mu pomieszczeñ wchodz¹cych w sk³ad nieruchomoci wspólnej71.
Podsumowanie
Szczegó³owa analiza zagadnienia cz³onkostwa w stowarzyszeniu prowadzi do wniosku, i¿ jest to kwestia wywo³uj¹ca szereg w¹tpliwoci. Enigmatyczne regulacje ustawy Prawo o stowarzyszeniach stanowi¹ czêsto przeszkodê w bezporednim zastosowaniu przepisów w praktyce, co poci¹ga za sob¹ koniecznoæ oparcia siê na stanowisku doktryny oraz orzecznictwie w danym zakresie.
W kontekcie postêpuj¹cych procesów integracyjnych w Unii Europejskiej jako niedopatrzenie polskiego ustawodawcy nale¿y oceniæ regulacjê art. 4 ust. 2 pr. stow., który niezgodnie z postanowieniami europejskiego prawa pierwotnego ró¿nicuje sytuacjê prawn¹ podmiotów, pos³uguj¹c siê kryterium przynale¿noci pañstwowej.
Uzasadniony wydaje siê skierowany do legislatora postulat dostosowania wskazane-go przepisu do standardów obowi¹zuj¹cych na rynku wewnêtrznym UE. Swoistym poparciem wystosowanego postulatu mo¿e byæ przyk³ad analogicznie dyskrymina-cyjnych regulacji prawa belgijskiego, które sta³y siê przedmiotem postêpowania przed Europejskim Trybuna³em Sprawiedliwoci, gdzie stwierdzono ich niezgod-noæ z prawem europejskim.
Nale¿y równie¿ wskazaæ na przydatnoæ zmiany ustawy w zakresie dotycz¹cym uprawnieñ osób prawnych, które s¹ cz³onkami stowarzyszeñ. Z treci przepisu sta-nowi¹cego, ¿e osoby prawne mog¹ byæ jedynie cz³onkami wspieraj¹cymi, mo¿na wy³¹cznie domniemywaæ, ¿e zakres uprawnieñ takiej kategorii cz³onków powinien byæ wê¿szy ni¿ cz³onków zwyk³ych. Czy nale¿y przy tym uznaæ, ¿e pozbawienie osób prawnych uprawnienia do za³o¿enia stowarzyszenia jest ju¿ wystarczaj¹cym ograniczeniem ich praw i w pozosta³ym zakresie ich uprawnienia mog¹ byæ uregulo-wane analogicznie, jak w przypadku cz³onków zwyk³ych? Jak zosta³o to wykazane, równie¿ przedstawiciele doktryny nie s¹ w tej kwestii zgodni. Pozytywnie nale¿a³o-by oceniæ zabieg legislacyjny polegaj¹cy na wprowadzeniu na grunt ustawy przepi-su, który wyjania³by pojêcie cz³onkostwa wspieraj¹cego oraz szczegó³owo okrela³ zakres uprawnieñ takich cz³onków w stowarzyszeniu.
71 P. Suski, Stowarzyszenia i fundacje, s. 233.
49
Cz³onkostwo w stowarzyszeniu