Praktyczne doœwiadczenia: wnioski wp³ywaj¹ce

3.1. Liczba i pochodzenie wniosków

Do Federalnego Urzêdu Sprawiedliwoœci w Niemczech na podstawie Decyzji ramowej w 2010 r. wp³ynê³o jedynie 6 wniosków o uznanie i wykonanie zagranicz-nego orzeczenia, w 2011 r. ich liczba siêgnê³a 2869, w 2012 r. – 6103, a w 2013 r.

– 9538 (³¹czna liczba wniosków w latach 2010–2013 to 18 516)¹⁴.

Niekwestiono-13 Federalny Urz¹d Sprawiedliwoœci (BfJ) utworzono na mocy ustawy o utworzeniu i regulacji zakresu zadañ Federalnego Urzêdu Sprawiedliwoœci z 17 grudnia 2006 r. (Gesetz über die Errichtung des Bundesamts fürJustiz), Federalny Dziennik Ustaw (Bundesgesetzblatt) 2006, s. 3171, [online]

<www.bundesjustizamt.de>.

14 Statystyka prowadzona wewnêtrznie przez Referaty III 5 i III 6 Federalnego Urzêdu Sprawie-dliwoœci, Bonn (stan na 5.05.2014).

wanie na samym szczycie pod tym wzglêdem wœród pañstw wydaj¹cych¹⁵ znajduje siê Holandia¹⁶, która to z ³¹cznej liczby 18 516 wniosków przekaza³a do Federalne-go Urzêdu Sprawiedliwoœci a¿ 18 157 (98%). Orzeczenia te dotycz¹ w g³ównej mierze przestêpstw i wykroczeñ drogowych, takich jak przekroczenie dopuszczalnej prêdkoœci, naruszenie zakazu parkowania lub niezastosowanie siê do sygnalizacji

œwietlnej.

W porównaniu z Holandi¹ liczba orzeczeñ przekazanych przez pozosta³e pañ-stwa cz³onkowskie UE jest stosunkowo niska, porównuj¹c jednak rok 2011, gdy do niemieckiego organu trafi³o tylko 46 wniosków, z 2012 r., w którym by³o ich ju¿ 155, zauwa¿yæ mo¿na, ¿e liczba ta uleg³a potrojeniu. Oprócz Holandii wiêksza czêœæ orzeczeñ przekazanych do Niemiec na podstawie Decyzji ramowej pochodzi z takich pañstw, jak: S³owenia, Polska, Szwecja, Czechy, Rumunia, Austria, Hiszpa-nia, Francja, Wielka BrytaHiszpa-nia, Finlandia, Wêgry, Bu³garia, £otwa, Portugalia i Li-twa. Równie¿ wœród tych pañstw na pierwszy plan wysuwaj¹ siê orzeczenia doty-cz¹ce przestêpstw i wykroczeñ drogowych. Kraje, które mimo implementacji Decyzji ramowej do prawa krajowego nie korzystaj¹ ze wspó³pracy z Niemcami, to:

S³owacja, Belgia, Dania, Estonia, Luksemburg, Malta, Cypr i Chorwacja¹⁷. Powo-dem tak s³abych efektów w zakresie wzajemnego uznawania kar o charakterze pie-niê¿nym miêdzy tymi pañstwami (oprócz Holandii) jest fakt, i¿ Decyzja ramowa bêd¹ca nowym instrumentem na arenie miêdzynarodowej w dalszym stopniu jest doœæ s³abo znana, a s¹dy lub organy administracyjne pañstw cz³onkowskich UE nie próbuj¹ podj¹æ wysi³ku zwi¹zanego z przygotowaniem i przekazaniem wniosku za granicê. Na liczbê orzeczeñ podlegaj¹cych wykonaniu wp³ywa równie¿ orzecznic-two pañstwa wydaj¹cego – tak du¿a iloœæ niemieckich orzeczeñ przekazywanych do pañstw cz³onkowskich UE jest efektem czêstszego orzekania kar o charakterze pie-niê¿nym przez niemieckie s¹dy, ni¿ ma to miejsce w innych krajach. W niektórych pañstwach zdarza siê równie¿, ¿e osoba skazana za przestêpstwo lub wykroczenie drogowe zobowi¹zana jest do natychmiastowego uregulowania grzywny.

Transpozycja Decyzji ramowej do prawa krajowego niew¹tpliwie le¿y w intere-sie wymiaru sprawiedliwoœci i daje realn¹ mo¿liwoœæ niezw³ocznego podjêcia

15 W terminologii Decyzji ramowej (art. 1 lit. c i d) „pañstwo wydaj¹ce” oznacza pañstwo cz³on-kowskie UE, w którym orzeczenie w rozumieniu niniejszej Decyzji ramowej zosta³o wydane, „pañstwo wykonuj¹ce” oznacza natomiast pañstwo cz³onkowskie UE, do którego orzeczenie zosta³o przekazane w celu jego wykonania. W stosownej pomocy prawnej stosuje siê tradycyjnie takie pojêcia, jak „pañstwo wzywaj¹ce” i „pañstwo wezwane”.

16 W Holandii w³aœciwym organem centralnym zajmuj¹cym siê wnioskami na podstawie Decyzji ramowej jest Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) w Leeuwarden – urz¹d podlegaj¹cy holenderskie-mu Ministerstwu Sprawiedliwoœci. Œcis³y kontakt, który powsta³ miedzy CJIB a Federalnym Urzêdem Sprawiedliwoœci, pozwala na szybk¹ i regularn¹ wymianê informacji w jêzyku angielskim g³ównie w zakresie konsultacji, powiadomieñ o zakoñczeniu postêpowania lub wycofaniu wniosku.

17 Dane statystyczne pochodz¹ce z pañstw cz³onkowskich UE nie s¹ znane, równie¿ Unia Euro-pejska – w przeciwieñstwie do Decyzji ramowej dotycz¹cej europejskiego nakazu aresztowania – nie poœwieci³a jak do tej pory nale¿ytej uwagi zagadnieniom zwi¹zanym z Decyzj¹ ramow¹ (zob. C. John-son, First Experiences..., s. 65).

177

Transgraniczne egzekwowanie kar pieniê¿nych – praktyczne doœwiadczenia...

wszelkich niezbêdnych œrodków w celu wykonania takiego orzeczenia bez zbêdnych formalnoœci. W ¿adnym punkcie jednak nie przewidziano obowi¹zku przekazywania orzeczeñ innym pañstwom cz³onkowskim UE. Omawiana tu Decyzja ramowa zyska wiêksze znaczenie na szczeblu miêdzynarodowym dopiero wtedy, gdy pañstwa cz³onkowskie UE, pomimo dokonanej ju¿ implementacji, podejm¹ dalsze kroki w celu przygotowania i przekazania wniosków. Na uwagê zas³uguje te¿ regulacja dotycz¹ca zysków uzyskanych z egzekucji orzeczeñ. Pañstwa cz³onkowskie UE jednomyœlnie zadecydowa³y, i¿ na podstawie art. 13 Decyzji ramowej œrodki te przypadaj¹ z zasady pañstwu wykonuj¹cemu, a wiêc nie podlegaj¹ transferowi do pañstwa wydaj¹cego. Celem takiej regulacji nie jest oczywiœcie próba rekompensaty za koszty i nak³ady poniesione przez pañstwo wykonuj¹ce, lecz w g³ównej mierze to, by pañstwa cz³onkowskie by³y gotowe ponieœæ niezbêdne wydatki w celu przy-gotowania i przekazania prawomocnych orzeczeñ.

3.2. Wykonanie

Liczba zakoñczonych w Niemczech postêpowañ na podstawie Decyzji ramowej wynios³a ³¹cznie 7144 (stan na 5 maja 2014 r.). Dziêki temu z egzekucji zagranicz-nych orzeczeñ (na terenie ca³ego kraju i poszczególzagranicz-nych landów) pobrano ³¹cznie 514 333,40 euro. Z ³¹cznej liczby 7144 wniosków, które wp³ynê³y do niemieckiego organu, ponad po³owa, bo a¿ 4384, zakoñczy³a siê poprzez uiszczeniem orzeczonej kary (z tego 3004 wp³at po pisemnym przes³uchaniu i wezwaniu do zap³aty, 783 wp³at po nadaniu zagranicznemu orzeczeniu klauzuli wykonalnoœci i 597 wp³at pochodz¹-cych z przymusowej egzekucji nale¿noœci). W ten sposób ju¿ ponad 60% wszystkich postêpowañ zakoñczy³o siê w pierwszym etapie. Z pozosta³ej liczby 2760 wniosków wp³ywaj¹cych 937 wycofano na wniosek pañstwa wydaj¹cego, w którym dokonano wp³aty (art. 9 ust. 2 zd. 2 Decyzji ramowej)¹⁸. Federalny Urz¹d Sprawiedliwoœci odmówi³ uznania i wykonania ³¹cznie 1823 zagranicznych orzeczeñ. Z poœród nich a¿ 1039 dotyczy³o przypadków, gdzie zakres stosowania Decyzji ramowej nie zosta³ zachowany (nieznane miejsce pobytu skazanego, zgon, nieistniej¹cy adres lub adres w pañstwie trzecim). W 129 przypadkach odmówiono uznania wniosku ze wzglêdu na zasadê zezwalaj¹c¹ na uznanie orzeczeñ, które uprawomocni³y siê dopiero po 28 paŸdziernika 2010 r. – jest to data wejœcia w ¿ycie niemieckiej ustawy implementu-j¹cej Decyzjê ramow¹ (tzw. Stichtagsregelung art. 98 IRG)¹⁹.

Osoby, wobec których orzeczono karê o charakterze pieniê¿nym, czêsto podno-sz¹ zarzut przedawnienia jej wykonalnoœci, gdy¿ otrzymywane w Niemczech we-zwanie do zap³aty niejednokrotnie dotyczy wykroczeñ pope³nionych za granic¹

18 Na podstawie wniosków wp³ywaj¹cych do Niemiec z Holandii osoba ukarana, oprócz prawo-mocnego orzeczenia, otrzymuje kopiê zaœwiadczenia, w którym podane s¹ dane konta bankowego CJIB, co umo¿liwia uiszczenie orzeczonej kary w pañstwie wydaj¹cym (art. 87c ust.1 zd. 1, art. 87a nr 1 IRG).

19 Statystyka prowadzona wewnêtrznie przez Referaty III 5 i III 6 Federalnego Urzêdu Sprawie-dliwoœci, Bonn (stan na 5.05.2014).

przed dwoma lub trzema laty. Warto w zwi¹zku z tym zauwa¿yæ, ¿e termin przedaw-nienia karalnoœci za przestêpstwa lub wykroczenia pope³nione za granic¹ podlega regulacji prawnej pañstwa wydaj¹cego²⁰. W przypadku przedawnienia karalnoœci, zgodnie z art. 12 ust. 1 Decyzji ramowej, pañstwo wydaj¹ce wycofuje swój wniosek.

Podstaw¹ odmowy wykonania orzeczenia jest równie¿ art. 87b ust. 3 nr 6 IRG, który przewiduje, i¿ egzekucja kary o charakterze pieniê¿nym jest niedopuszczalna po up³ywie terminu przedawnienia obowi¹zuj¹cego w Niemczech. Zgodnie z art. 5 ustawy o wykroczeniach, jeœli wniosek obcego pañstwa dotyczy wykroczenia pope³-nionego za granic¹, to jurysdykcja niemiecka nie ma zastosowania.