Dębie, gmina Chrząstowice (2005)

Opracowanie 2005 r. Ocena – jesień 2008 r.

57

miejscowy kamień polny. W roku 1906 wielki pożar zniszczył doszczętnie kościół – zachowała się jedynie 400-letnia figurka z drewna lipowego przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem. Kościół odbudowano w latach 1909–1910 w stylu neobarokowym.

Dębie to także teren o bogatych tradycjach hutniczych. Pierwsza wzmianka o kuźni pocho-dzi z 1531 r. Swego czasu we wsi funkcjonowały młyn oraz kamieniołom96.

W trakcie opracowania określono, że wieś ma układ regularnej widlicy z małym fragmen-tem owalnicy, gdzie wybudowano neobarokowy kościół otoczony kamiennym murem, stanowiący centrum wsi. Wieś ma charakter rolniczy i powinien on zostać zachowany. Obok kościoła został zlokalizowany budynek remizy strażackiej. Było to swoiste centrum kulturalno-oświatowe tej miej-scowości. Społeczność lokalna była bardzo aktywna, angażowała się we wszelkie działania na rzecz swojej miejscowości. Zalecono, aby w przyszłości nowa zabudowa nawiązywała do już ist-niejącej poprzez zachowanie jej układu i kolorystyki. Zaproponowano utrzymywanie jasnych kolo-rów elewacji i czerwonego koloru dachów przy zastosowaniu pokrycia ceramicznego. Zalecono, aby stare aleje zachować (uzupełnienie nasadzeń), a także zwrócić większą uwagę na przed-ogródki, wprowadzając więcej roślinności typowej dla wsi, jak również zadbać o istniejące sady, których jest wiele w tej miejscowości. Charakterystycznym gatunkiem drzewa dla tej wsi był dąb i to on powinien być promowany przy nowych nasadzeniach.

Zalecono, aby zwrócić większą uwagę na nawierzchnię głównej ulicy i pozostałych dróg, a także wprowadzić jednostronny chodnik w celu poprawy bezpieczeństwa na drodze oraz zadbać o inne elementy infrastruktury drogowej (przystanek). Określono, że należy zwrócić większą uwagę na plac zabaw przy szkole i na boisko sportowe.

Wieś stawiała na edukację, stąd chlubą wsi była nowoczesna szkoła, w której od lat prowa-dzone są dodatkowe zajęcia plastyczne, muzyczne i sportowe.

W ramach projektu opracowano koncepcję zagospodarowania terenu przy ośrodku Caritas, który miał się stać miejscem spotkań i odpoczynku mieszkańców.

Opracowanie zostało przekazane 03.08.2005 r.

Ryc. 37. Mocne i słabe strony miejscowości (2005) Fig. 37. Strong and weak sides of the village (2005)

58

Ryc. 38. Plan rozwoju miejscowości Dębie (2005) Fig. 38. Plan of development of the village Dębie (2005)

Ryc. 39. Koncepcja zagospodarowania parkingu przy remizie (2005)

59

Ryc .41. Teren opracowania (jesień 2008)

Fig. 41. Area of elaboration (autumn 2008) Fig. 42. Present state of the area (autumn 2008)^{Ryc. 42. Aktualny stan terenu (jesień 2008)}

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Chrząsto- wice – gminę obowiązuje studium z sierpnia 2006 r.

MPZP – w chwili obecnej przystąpiono do opracowania projektu miejscowego planu zagospodaro-wania przestrzennego części wsi.

Układ przestrzenny – pozostał bez zmian – ulicówka przechodząca we wschodniej części wsi w widlicę. Tak ukształtowana sieć ulic daje ciekawy układ przestrzenny z wyraźnie zazna-czonym centrum zlokalizowanym wokół kościoła (kościół otoczony jest murem kamiennym i szeregiem kapliczek). W centrum znajdują się sklepy, remiza OSP z salą spotkań, hotel w starym, odremontowanym domu, budynek Caritas, a także prywatne muzeum i przystanek autobusowy.

Zabudowa – zabudowa zwarta; dominują w niej działki zagrodowe o znacznych kubaturach bu-dynków. Budynki są w większości zadbane, jednak na skutek likwidacji detali architektonicz-nych wieś traci znacznie na wyglądzie. Zauważa się małą dbałość o zachowanie charakteru miejscowości i niestosowanie jednolitej kolorystyki elewacji, dachów oraz materiałów pokry-ciowych.

Występuje duża różnorodność ogrodzeń, szczególnie tych od strony ulicy.

Zieleń, woda – we wsi nadal występuje wiele zachowanych sadów, co podkreśla jej odrębność. Dookoła wsi spotykamy dużo okazałych dębów. W ogródkach dominują drzewa i krzewy liścia-ste, mało roślinności zimozielonej.

Woda występuje poza terenami zabudowanymi.

Projekty – mieszkańcy zrealizowali własny pomysł. Wykonali także parking przy hotelu i remizie.

60

Wieś jest po raz pierwszy wzmiankowana w 1267 r. (jako Dobreschiezi). Wiadomo, że jej właści-cielką w XV w. była Anna Dobierzowska, która wyszła za mąż za właściciela Koźla. Kolejna wzmianka pochodzi z roku 1532, kiedy to wspomina się Doboschowicze liczące 11 gospodarstw oraz majątek ziemski, którego właścicielem w 1650 r. został hrabia Pückler.

Pierwsza wzmianka o istnieniu szkoły pochodzi z 1825 r. Od 1827 r. prowadzona była kronika szkoły. W 1871 r. wieś Dobieszowice liczy 73 budynki mieszkalne i 504 mieszkańców.

W 1890 r. wybudowano szosę łączącą Dobieszowice z Walcami. We wsi były dwie gospody, a liczba mieszkańców – 705 – był to okres największej liczebności wsi. W latach dwudziestych i trzydzie-stych ważną rolę odgrywała Ochotnicza Straż Pożarna utworzona w 1920 r. We wsi były 2 piekarnie, 2 ma- sarnie, 2 restauracje, pracowali kowal, krawcy, zdunowie, murarze. Znana była dobieszowicka orkiestra dęta. W roku 1999 zamknięto szkołę, a w 2003 przedszkole, co było podyktowane małą liczbą dzieci97.

W czasie opracowania określono, że jeśli chodzi o układ przestrzenny, to wieś można uznać za owalnicę z regularnym układem działek i zwartą zabudową. Droga zewnętrzna od strony zachod-niej przylega do terenów budowlanych wsi. W tej części zlokalizowany jest niewielki neogotycki dwór z II połowy XIX w. Jest to budynek wzniesiony na planie prostokąta, podpiwniczony, murowany, ze znacznymi ryzalitami na osiach elewacji frontowej, ogrodowej oraz jednej bocznej. Obok znajdują się boisko sportowe i zespół zabudowy folwarcznej.

Miejscowość sprawiała wrażenie schludnej i zadbanej (duża ilość kwiatów w przedogródkach) mimo złego stanu elewacji wielu budynków.

Dawne nawsie, niegdyś centralny plac miejscowości, było niezabudowane, co przy zwartej za-budowie przyulicznej dawało wrażenie otwartości tego miejsca. Plac wykorzystywany był jako parking dla samochodów; widoczna była duża ilość krzewów iglastych.

Do opracowania wybrano plac w centrum wsi (parking) oraz otoczenie budynku remizy strażackiej, w którym mieściła się świetlica wiejska (miejsce spotkań).

Opracowanie zostało przekazane we wrześniu 2007 r.

Ryc. 43. Mocne i słabe strony wsi (2007) Fig. 43. Strong and weak sides of the village (2007)

97 www.walce.pl, materiały Urzędu Gminy z 2005 r.