Podsumowanie części diagnostycznej – określenie obszarów problemowych oraz

Na podstawie dokonanej diagnozy sytuacji społecznej w Gminie Chełmek oraz analizy SWOT dostrzeżono i określono obszary problemowe, które powinny zostać przyjęte, jako zagadnienia priorytetowe dla realizowania polityki społecznej w Gminie Chełmek.

Mając na uwadze aktualne tendencje społeczne, w tym kreowane w szczególności przez media wzorce, należy założyć, że nadal problemem społecznym będzie kryzys wartości naturalnej rodziny, a w konsekwencji rozpad rodzin. Stąd bardzo ważnego znaczenia nabiera konieczność wsparcia osób, dzieci pozbawionych prawidłowo funkcjonującej rodziny.

Kryzys rodziny przekładający się na upośledzenie jej funkcji wychowawczych winien zaktywizować system pomocy społecznej do działania szczególnie w rozwoju pracy socjalnej oraz asystentury rodzin. Wzmacnianie rodziny, wraz z rozwojem atrakcyjnych i profesjonalnych metod wspierających adresowanych w szczególności do dzieci i młodzieży, winno przełożyć się na ograniczenie rozwoju zachowań patologicznych jak np. uzależnień, przestępczości.

System opieki nad dzieckiem pozbawionym właściwej opieki rodziców winien dalej rozwijać się zgodnie z potrzebami społecznymi, czyli m.in. proponować działania profilaktyczne i osłonowe dla rodzin niewydolnych wychowawczo, tak by jak najdłużej utrzymać dziecko w środowisku rodzinnym. W sytuacji, w której dziecko musi opuścić dom rodzinny, winno mu się zapewnić rodzinną opiekę zastępczą i nadal pracować z rodziną, by umożliwić dziecku powrót do niej.

Analizując kwestie przemocy w rodzinie, wydaje się, że o ile jej poziom nie będzie w najbliższych latach drastycznie wzrastał, to wraz ze wzrostem świadomości społecznej, coraz więcej przypadków przemocy będzie ulegało ujawnieniu. W związku z powyższym właściwe instytucje powinny wykazać aktywność w przychodzeniu z pomocą zarówno ofiarom przemocy, jak i jej sprawcom.

W perspektywie 2020 roku, o ile sama skala uzależnień może nie ulegać specjalnym zmianom, o tyle dzięki działalności informacyjnej i promocyjnej realizowanej w szczególności przez samorząd lokalny należy założyć wzrost świadomości mieszkańców Gminy Chełmek w zakresie uzależnień. Obniżający się natomiast wiek inicjacji alkoholowej wśród dzieci i młodzieży sprawia, że grupa ta winna być objęta szczególnym oddziaływaniem

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020 profilaktycznym, przede wszystkim przez placówki oświatowe. Sytuacja ta może skutkować w dalszej perspektywie czasowe zwiększonym zapotrzebowaniem na infrastrukturę terapeutyczną – w tym profilaktyczną, leczniczą i odwykową. W kontekście ww. działań ważne w dalszej perspektywie są nie tylko programy profilaktyczne związane z przeciwdziałaniem zażywaniu alkoholu, ale także narkotyków, a w sytuacji obniżenia wieku inicjacji seksualnej także profilaktyka HIV/AIDS.

W perspektywie do roku 2020 poziom zatrudnienia i stopa bezrobocia będą zależne od kondycji gospodarki krajowej i europejskiej. Zważywszy na obecną sytuację społeczno-gospodarczą należy zauważyć, że skala ubóstwa i bezrobocia w perspektywie do roku 2020 może wzrastać. Stąd konieczne są działania uprzedzające te sytuacje - oczywiście w tych przypadkach, w których jest to możliwe, m.in. poprzez naukę gospodarowania zasobami finansowymi realizowaną w placówkach oświatowych, pośrednictwo pomiędzy osobami bez pracy, a potencjalnymi pracodawcami, współpraca z podmiotami zajmującymi się pośrednictwem pracy. W najbliższych latach należy upowszechniać aktywne formy pomocy społecznej m.in. poprzez rozwój instrumentów motywujących klientów do nieustannego poszukiwania wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. W sytuacjach, w których osoby już znajdują się w stanie bezrobocia, należy poprzez właściwie skonstruowane działania minimalizować skutki tej sytuacji i poprzez właściwie realizowaną pracę socjalną i poradnictwo doprowadzić do usamodzielnienia, czyli wyjścia ze stanu pozostawania bez pracy. Pozycja członków rodziny na rynku pracy silnie wpływa na sytuację finansową gospodarstw domowych. W grupie osób, które nie pracowały, można zidentyfikować największy odsetek doświadczających biedy. Sytuacja danej osoby na rynku pracy jest uzależniona od poziomu wykształcenia, płci i wieku. Bardzo wyraźnie widać, że wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia maleje zagrożenie ubóstwem.

Na brak pracy narażone są przede wszystkim:

− osoby o niższym poziomie wykształcenia,

− kobiety, szczególnie te dłużej pozostające bez pracy,

− młodzież wkraczająca na rynek pracy bez lub ze skromnym doświadczeniem zawodowym,

− osoby, które przekroczyły 45-50 rok życia.

Zmieniająca się sytuacja demograficzna oznacza - w perspektywie do roku 2020, tj.

zmniejszenie ilości dzieci i młodzieży w stosunku do sytuacji dzisiejszej, oznacza zmniejszone zapotrzebowanie na infrastrukturę oświatową, a jednocześnie umożliwi bardziej indywidualne podejście do potrzeb tej grupy wiekowej. Należy także spodziewać się wzrostu liczby osób w wieku senioralnym i w związku z tym konieczność modernizacji infrastruktury

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020 już istniejącej oraz powstawanie nowych ośrodków - szczególnie z obszaru opieki adresowanych do tej grupy wiekowej. W perspektywie roku 2020 liczba osób w wieku senioralnym będzie systematycznie wzrastała. Należy podejmować działania zarówno w obszarze opieki jak i aktywizacji osób w wieku senioralnym. W zakresie opieki decydujące o możliwości jak najdłuższego przebywania w dotychczasowym środowisku są rozwinięte usługi opiekuńcze, ośrodki wsparcia dziennego, w tym działalność Środowiskowego Domu Samopomocy (SDŚ), dostosowana do potrzeb mieszkańców infrastruktura ochrony zdrowia (np. poradnia geriatryczna). Osoba, która z powodu stanu zdrowia, nie może przebywać w miejscu zamieszkania winna trafić do placówki całodobowej dostosowanej do jej indywidualnych potrzeb. Mając na uwadze wzrost liczby osób starszych w najbliższych latach należy zadbać o rozwój liczby miejsc całodobowego pobytu w tym sieć placówek rodzinnych, stwarzających osobom starszym najdogodniejsze warunki do pobytu. W obszarze aktywizacji należy zadbać o wyrównanie dostępu do usług społecznych, np. klubów, placówek edukacyjnych, kulturalnych i rekreacyjno-sportowych. Uwaga lokalnych społeczności i instytucji społecznych winna koncentrować się nie tylko na pomocy dla samych seniorów, ale także ich rodzin. Rozwijające się wraz w wydłużającym się życiem choroby otępienie, np. choroba Alzheimera, będą skutecznie ograniczały wydolność opiekuńczą rodzin.

Wraz ze starzeniem się populacji wzrasta liczba osób niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne są bardzo zróżnicowaną grupą, konieczna jest zatem polityka, która będzie respektować tę różnorodność. Szczególnej uwagi wymagają osoby o złożonych, wielorakich potrzebach uzależniających je od pomocy innych oraz ich rodziny. Rodziny posiadające niepełnosprawne dzieci wymagają szczególnej uwagi, jeżeli chodzi o ich edukację i aktywny udział w społeczeństwie. Sporych wysiłków edukacja społeczna dotycząca osób chorych psychicznie, których systematycznie przybywa, oraz udoskonalanie dla tej grupy osób systemu wsparcia.

Przy zakładanej do roku 2020 wzrastającej liczbie osób niepełnosprawnych należy zadbać o indywidualizację rozwoju dla osób pozostających w wieku aktywności zawodowej i zindywidualizowaną rehabilitację i opiekę dla niepełnosprawnych w wieku poprodukcyjnym. Tu kluczowa rola przypada dla SDŚ, Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ).

Wzrastająca systematycznie liczba osób niepełnosprawnych wymaga dostosowania infrastruktury Gminy Chełmek do potrzeb tej grupy społecznej, co oznacza systematyczne diagnozowanie potrzeb tej grupy oraz inwentaryzację istniejących barier nie tylko architektonicznych, ale także mentalnych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020 Szeroka współpraca instytucji samorządowych i pozarządowych podnosi skuteczność funkcjonowania systemu działającego na rzecz rozwiązywania problemów społecznych.

Obecność profilaktyki w szkołach, dobrze funkcjonującego przekazywania informacji wielu wyspecjalizowanych organizacji – samorządowych, pozarządowych i kościelnych stwarzają szansę na sukcesywne ograniczanie rozmiarów i dotkliwości przedmiotowych problemów.

Dokonując diagnozy problemów społecznych w Gminie Chełmek posłużono się analizą danych dostępnych źródeł: własnych statystyk, sprawozdań i opracowań, informacjami i wynikami pochodzącymi z pracy w środowiskach, informacji i opracowaniami, którymi posłużono się przy konstruowaniu Strategii Rozwoju Gminy Chełmek na lata 2014 – 2020, danych pochodzących ze współpracujących instytucji i podmiotów, m.in. z Urzędu Miejskiego w Chełmku, z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu, z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie (Małopolskie Obserwatorium Polityki Społecznej), z Policji, z placówek oświatowych z terenu Gminy Chełmek, z Samodzielnego Gminnego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Chełmku. Po podsumowaniu pozyskanych danych i informacji poddano je wielopłaszczyznowej analizie. Wynik przedmiotowej analizy pozwolił na określenie czterech głównych obszarów problemowych, które powinny stać się przedmiotem uwagi i działań w realizacji niniejszej Strategii.

Pierwszy obszar problemowy to istnienie na terenie Gminy Chełmek określonych zagrożeń dla naturalnej rodziny, z których w szczególności na plan pierwszy wysuwają się:

kryzys wartości rodziny, uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz przemoc w różnych jej odmianach - fizyczna, psychiczna, ekonomiczna. Wymienione zjawiska dezintegrują rodzinę i osłabiają tą naturalną przestrzeń dla rozwoju człowieka.

Rodzina, w każdym z pokoleń, powinna zapewniać swoim członkom oparcie, poczucie bezpieczeństwa i pomoc. Może to czynić tylko silna rodzina; silna - czyli taka, w której panuje wzajemny szacunek i solidarność, a przede wszystkim zasady moralne. W związku z tym różnej odmiany uzależnienia: od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz przemoc w różnych jej formach osłabiają, a często degradują prawidłowe funkcje i relacje rodziny. Pożądane są zatem takie działania właściwych instytucji, podmiotów lub osób, które pomogą poszczególnym członkom rodzin przezwyciężyć sytuacje kryzysowe. Działania reaktywne muszą być poprzedzone profilaktyką. Stąd konieczna jest praca socjalna, wsparcie i pomoc ze strony asystentury rodzinnej oraz odpowiednich specjalistów: poradnictwo pedagogiczne, psychologiczne, prawne.

Podjęcie wskazanych wyżej inicjatyw i działań powinno na etapie profilaktyki promować wartości rodzinne i w konsekwencji wzmocnić rodziny. W reakcji na sytuacje

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020 trudne i kryzysowe powinno pomóc członkom rodziny znaleźć dobre rozwiązania. Działania powinny przyczynić się do zmniejszenia skali uzależnień i przemocy w rodzinie.

Prognozuje się ponadto poprzez zaangażowanie asystentów rodziny oraz prowadzenie ciągłej pracy socjalnej zmniejszenie liczby dzieci, które trafiają do pieczy zastępczej.

Niebagatelną rolę będzie odgrywała na etapie profilaktyki akcja informacyjna do lokalnej społeczności na temat przyczyn i skutków uzależnień oraz przemocy. Ważne będzie ponadto doskonalenie i podnoszenie kwalifikacji kadry zawodowo zajmującej się wymienioną wyżej problematyka.

Drugi obszar problemowy to istnienie wśród mieszkańców Gminy Chełmek grupy, która jest dotknięta ubóstwem i bezrobociem. Brak lub niewystarczająca ilość środków materialnych nie pozwala osobom lub rodzinom żyć w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zjawisko bezrobocia powoduje nie tylko problemy natury finansowej, ale przyczynia się często w dalszej kolejności do powstawania dysfunkcji w rodzinie lub określonej społeczności. Konieczne jest zatem ze strony właściwych instytucji, podmiotów lub osób wspieranie i pomoc, aby osoby zagrożone lub dotknięte ubóstwem lub bezrobociem nie znalazły się bez środków umożliwiających życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Kluczowe jest jednak takie działanie i metodyka pomagających, aby osoby dotknięte ubóstwem lub bezrobociem samodzielnie mogły pokonywać napotykane trudności materialne lub na gruncie zatrudnienia. Podjecie działań z przedmiotowego obszaru problemowego powinno przyczynić się do zmniejszenia skali ubóstwa lub bezrobocia w Gminie Chełmek.

Trzeci obszar problemowy to istnienie wśród mieszkańców Gminy Chełmek grupy osób w podeszłym wieku, przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, które nie mają wsparcia i opieki ze strony osób najbliższych. Do tej grupy potrzebujących zaliczyć trzeba także rodziny, które ze względu na stopień schorzeń lub zaawansowanie wieku i sytuacji rodzinnej same nie radzą sobie z problemami. Wymagana test w przedmiotowej sferze aktywność właściwych instytucji, podmiotów lub osób, które dotyczyć będzie nie tylko wsparcia w zakresie materialnym wymienionej grupy potrzebujących, ale przede wszystkim zapewnienia wsparcia i pomocy - z jednej strony adekwatnej do stanu zdrowia i sytuacji rodzinne potrzebujących, z drugiej natomiast odpowiedniej do posiadanych możliwości i kompetencji wspierających. Podjęte działania powinny przyczynić się do poprawy jakości życia i opieki dla osób w podeszłym wieku, przewlekle chorych lub niepełnosprawnych.

Rozmiar wsparcia i pomocy powinien być w zależności od indywidualnej sytuacji – dzienny lub całodobowy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020 Czwartym obszarem problemowym jest potrzeba ugruntowania i zacieśnienia współpracy różnych grup w lokalnej społeczności – formalnych i nieformalnych. System pomocy społecznej, ale przede wszystkim solidarne postępowanie lokalnej społeczność powinno wspierać jednostki w codziennych relacjach. Zgodnie z zasadą pomocniczości – instytucje samorządowe i rządowe wspierają jednostki, rodziny, grupy w samoorganizacji.

Ważne jest zatem takie działanie i aktywność, aby podejmować współpracę potrzebną do realizacji wszystkich wymienionych w niniejszej Strategii celów i kierunków działań.

Aby poprzez wymianę doświadczeń, wzajemne uzupełnienie, ubogacać wachlarz dostępnych narzędzi potrzebnych do skutecznego osiągania wyznaczonych celów. Na gruncie polityki społecznej i rozwiązania problemów społecznych pożądane i konieczne jest wspólne działanie i synergia. Podjęcie działań w tym obszarze powinno przyczynić sie do zwiększenia aktywności mieszkańców, grup mieszkańców – formalnych i nieformalnych na rzecz rozwoju lokalnej społeczności. Powinno upowszechniać idee wolontariatu i solidarności międzyludzkiej. Działania powinny uwrażliwiać na potrzeby drugiego człowieka.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020

CZĘŚĆ PROGRAMOWA

W tej części dokumentu przedstawiono najistotniejsze założenia polityki społecznej Gminy na najbliższe lata. Zostały one ujęte w formie misji, celów strategicznych projektowanych zmian oraz kierunków niezbędnych działań. Zaprezentowano również sposób realizacji Strategii, wskaźniki realizacji działań oraz ramy finansowe i źródła finansowania.

3.1. Misja

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016-2020 opierać będzie się na racjonalnej, adekwatnej do potrzeb i kompetencji polityce społecznej.

Działania w ramach przedmiotowej Strategii powinny przyczyniać się do zapobiegania występowania lub niwelowania przejawów wykluczenia społecznego, w tym ekonomicznego, szczególnie wobec takich grup jak: osoby pochodzące ze środowisk zagrożonych uzależnieniami i przemocą, osoby zagrożone lub dotknięte ubóstwem, osoby w podeszłym wieku, które pozostawione są bez odpowiedniego wsparcia i pomocy, przewlekle chore lub niepełnosprawne.

Społeczności lokalne charakteryzują się również dużą dynamiką zmian i niepewnością, co do kierunków ich działań. Pomagający i wspierający powinni zatem posiadać zdolność do wczesnego rozpoznawania zagrożeń, jak i dostrzegania pojawiających się szans. W takich warunkach istotnego znaczenia nabiera profilaktyka.

Strategia pozwala na racjonalizację lokalnej polityki społecznej, a jej misją jest:

RODZINA - PRACA - WSPARCIE - INTEGRACJA

Powyższe hasło jest wyrazem potrzeby podejmowania wspólnych działań odpowiednich instytucji, podmiotów i osób z terenu Gminy Chełmek. Cele i kierunki niezbędnych działań mają stanowić ramowe uszczegółowienie zakreślonej wyżej misji.

Powinny przyczynić się do rozwiązania problemów społecznych istniejących w Gminie oraz do urzeczywistnienia wizji:

„Chełmek - gminą równych szans, wspierającą budowanie lokalnej społeczności, zapewniającą mieszkańcom wysoki poziom i jakość życia oraz wspierającą osoby

lub rodziny w stopniu zapewniającym równowagę społeczną”

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020

W zwięzłej, ramowej misji „RODZINA - PRACA - WSPARCIE – INTEGRACJA”

samorząd Gminy Chełmek wskazuje na cztery najważniejsze priorytety, na których zamierza skoncentrować lokalną politykę społeczną.

Rodzina, jako podstawowa organizacja i fundament społeczności, pełniąca istotne funkcje zarówno wobec swoich uczestników jak i otaczającej rzeczywistości społecznej, winna cieszyć się wsparciem w każdym obszarze jej funkcjonowania. W obliczu narastających zagrożeń będących efektem negatywnych zjawisk demograficznych na szczególną wdzięczność i wsparcie zasługują rodziny wielodzietne. W trosce o dobro ogółu wspólnota lokalna wspomagać powinna i chronić przed ubóstwem rodziny zranione nieszczęściem choroby, niepełnosprawności, utratą źródeł utrzymania. Uznając jako wartość trwałość rodziny, społeczność przyjąć na siebie musi obowiązek przeciwdziałania pojawiającym się dysfunkcjom zagrażającym rodzinie, a także pomocy rodzinom niepełnym.

System pomocy społecznej i system świadczeń rodzinnych musi być szczególnie wyczulony na sytuację materialną rodziny oraz pojawiającą się w nich przemoc, uzależnienia, problemy opiekuńczo-wychowawcze.

Praca, determinująca rozwój kapitału społecznego, oznacza nie tylko konieczność rozwiązywania kwestii bezrobocia, minimalizację ubóstwa, dając podstawę bytu, ale także jest formą samorealizacji jednostki, kreatywnego wykorzystania jej zdolności, umiejętności i doświadczenia, służąc aktywizacji społeczności lokalnej.

Wsparcie – szczególnie osoby w podeszłym wieku, przewlekle chore lub niepełnosprawne powinny zostać otoczone opieką ze strony osób najbliższych. Powinny mieć także możliwość skorzystania z profesjonalnego wsparcia i pomocy ze strony wspólnoty lokalnej, w tym właściwych instytucji.

Integracja, zapewnia całej społeczności spójność, przeciwdziała ekskluzji społecznej prowadzącej do zupełnego zerwania naturalnych więzi we wspólnocie lokalnej.

Przeciwdziałanie uzależnieniom, przemocy, wzrastania biedy, aktywizowanie i wsparcie osób w wieku senioralnym, wsparcie dla osób z niepełnosprawnością, winno być udziałem nie tylko instytucji miejskich, ale także współdziałających w tym obszarze organizacji pozarządowych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020

3.2 Cele strategiczne projektowanych zmian, kierunki niezbędnych działań, sposób realizacji strategii oraz wskaźniki realizaji działań.

Cel strategiczny nr 1. Budowanie i wzmacnianie systemu wsparcia rodziny, w szczególności dotkniętej uzależnieniami lub przemocą.

Kierunki niezbędnych działań:

1. Współpraca instytucji, podmiotów i osób na rzecz promowania wartości rodziny.

Wskaźniki:

- liczba podjętych inicjatyw lub przedsięwzięć z krótką charakterystyką, - zaangażowane podmioty.

2. Wsparcie i pomoc dla rodzin mających trudności w wypełnianiu swoich podstawowych funkcji. Praca socjalna dla rodzin i osób, w szczególności zagrożonych uzależnieniami lub przemocą. W tym zastosowanie nowych innowacyjnych metod i technik – np. mediacje.

Wskaźniki:

- liczba osób i rodzin, w których przeprowadzono pracę socjalną w zakresie pomocy w uzależnieniach lub przemocy,

- rodzaje i liczba innych działań na rzecz osób i rodzin w zakresie pomocy w uzależnieniach lub przemocy, np. mediacje.

3. Realizacja Gminnego Programu Wspierania Rodziny.

- wskaźniki zawarte w przedmiotowym Programie.

4. Realizacja Programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Gminie Chełmek.

- wskaźniki zawarte w przedmiotowym Programie.

5. Realizacja Gminnego Programu profilaktyki i rozwiązywania problemów Alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii.

- wskaźniki zawarte w przedmiotowym Programie.

6. Poradnictwo specjalistyczne dla osób i rodzin w szczególności zagrożonych uzależnieniami lub przemocą – poradnictwo: psychologiczne, pedagogiczne, prawne, terapeuty uzależnień.

Wskaźniki:

- liczba osób i rodzin, którzy skorzystali z poradnictwa (z wyszczególnieniem rodzajowym).

7. Praca Zespołu Interdyscyplinarnego.

Wskaźniki:

- liczba osób i rodzin objętych działaniami ze strony Zespołu Interdyscyplinarnego

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chełmek na lata 2016 - 2020 8. Wsparcie i pomoc asystenta rodziny.

Wskaźniki:

- liczba rodzin, które współpracowały z asystentem rodziny.

9. Prowadzenie zajęć w Świetlicy Środowiskowej lub innej placówce wsparcia dziennego.

Wskaźniki:

- liczba dzieci, które korzystały w danym roku z zajęć w danej placówce wsparcia dziennego.

10. Organizowanie lub wspieranie form wypoczynku letniego lub zimowego dla dzieci.

Wskaźniki:

- liczba dzieci/rodzin, które skorzystały z przedmiotowej formy wsparcia.

11. Realizacja Programu współpracy Gminy Chełmek z organizacjami pozarządowymi.

Wspieranie NGO działających na rzecz wsparcia rodzin.

- wskaźniki zawarte w przedmiotowym Programie.

12. Informowanie i edukacja lokalnego społeczeństwa na tematy związane z uzależnieniami lub przemocą

Wskaźniki:

- liczba inicjatyw/kampanii/ akcji informacyjnych z ramowym opisem.

13. Podnoszenie kwalifikacji kadry zawodowo zajmującej się problematyką uzależnień i przemocy.

Wskaźniki:

- rodzaje i liczba szkoleń, konferencji,

- liczba pracowników /osób/, które uczestniczyły w szkoleniach, konferencjach.

Cel strategiczny nr 2. Wsparcie i pomoc dla osób i rodzin zagrożonych lub dotkniętych ubóstwem lub bezrobociem.

1. Praca socjalna dla rodzin i osób zagrożonych lub dotkniętych ubóstwem lub bezrobociem.

Wskaźniki:

- liczba osób i rodzin zagrożonych lub dotkniętych ubóstwem lub bezrobociem, w których przeprowadzono pracę socjalną.

2. Realizacja świadczeń przewidzianych w ustawie o pomocy społecznej.

Wskaźniki:

- liczba osób lub rodzin, która skorzystała z rodzajowo wyszczególnionych świadczeń z

- liczba osób lub rodzin, która skorzystała z rodzajowo wyszczególnionych świadczeń z