Pierwsze wzmianki o obecności w powiecie radomskim rodziny Podlodowskich, pieczętującej się herbem Janina, pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku. Należeli oni do grupy średniozamożnych szlachciców, którzy we wspomnianym stuleciu erygowali miasteczko Przytyk nad rzeką Radom-ką. W XVI wieku przedstawiciele interesującego mnie rodu byli aktywnymi uczestnikami sejmiku województwa sandomierskiego zbierającego się w Opatowie, a także brali udział w obradach sejmu koronnego. Wyróżniającą się osobą spośród rodziny Podlodowskich był bez wątpienia Sta-nisław Lupa, który w izbie poselskiej stanowczo protestował przeciwko małżeństwu króla Zyg-munta II Augusta z Barbarą Radziwiłłówną. Właściciele Przytyka obejmowali urzędy państwowe (np. Grzegorz był starostą radomskim) i godności kościelne (Jerzy był kanonikiem krakowskim, plebanem w Błotnicy). Podlodowscy starali się prężnie działać w sferach: politycznej i dyploma-tyczno-wojskowej. Chcieli mieć wpływ na zmiany zachodzące w dawnej Rzeczypospolitej.
Słowa kluczowe
Podlodowscy, polityka, powiat radomski
Początki rodu
Rodzina Podlodowskich posługiwała się – podobnie, jak Sobiescy, czy Potoccy – herbem Janina. W czerwonym polu znaku herbowego widniała brunatna tarcza.
Hełm ozdabiały pawie pióra. Geneza tego klejnotu sięga dawnych czasów. Według niektórych heraldyków, herb ten nadany został rycerzowi Janikowi przez Bolesła-wa Chrobrego w1000 roku. Inna hipoteza sugeruje, iż został on ofi aroBolesła-wany przez Leszka [Czarnego] w wyniku bohaterskiej postawy podczas starcia z Jadźwinga-mi. Jako przodka tego rodu wymienia się kronikarza Jana, hrabiego z Bytulowic1. O rodzinie tej – jak pisał Bartosz Paprocki – „[…] wspominają różne skrypta, jako
1 H. Stupnicki, Herbarz Polski i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów: ułożony porządkiem alfabetycznym na podstawie Herbarza Niesieckiego i manuskryptów, t. 1, Lwów 1859, s. 225; J. Szy-mański, Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993, s. 136–137.
listy koronne, także historye, mężmi królestwu temu zasłużonymi i senatory moż-nymi […]”2.
Pierwotną siedzibą rodową Podlodowskich była wieś Podlodów położo-na w województwie i powiecie sandomierskim. Od jej położo-nazwy pochodzi położo- nazwi-sko omawianej w niniejszym artykule rodziny. Ze względu na to, że główne do-bra ziemskie rodu umiejscowione były właśnie w województwie sandomierskim, a przede wszystkim w powiecie radomskim3, mało wiarygodne wydaje się założe-nie założe-niektórych heraldyków, że osada ta znajdowała się w województwie bełskim.
Pierwsze informacje dotyczące Podlodowskich pojawiły się w XIV wieku. Do-tyczyły one Piotra z Podlodowa. Według przekazów, wspomniany przedstawiciel rodu w pierwszej połowie tego stulecia opuścił osadę Podlodów i osiadł nad rzeką Radomką w miejscowości Ostrów (obecna nazwa to Zameczek) w ziemi radom-skiej. Prawdopodobnie Piotr wzniósł tam zamek, po czym – w roku 1333 – loko-wał miasteczko Przytyk, które od tego czasu miało stanowić główną siedzibę Pod-lodowskich4. Kolejne wzmianki o przedstawicielach rodu pojawiły się w drugiej połowie XV wieku, kiedy to (prawdopodobnie Jan i Jakub) Podlodowscy ufundo-wali kościół parafi alny w Przytyku5. Pierwszy z przywołanych członków rodziny uważany był za osobę wyróżniającą się nie tylko wśród lokalnej społeczności, ale w całym kraju. Jan Podlodowski był dworzaninem króla Kazimierza Jagiellończy-ka, a następnie, tj. w latach 1494–1497, pełnił urząd kasztelana radomskiego6oraz brał udział w kilku misjach dyplomatycznych i nierzadko występował jako świadek w dokumentach królewskich7. To właśnie on był ojcem Pawła Podlodowskiego, który w XVI wieku dał początek licznej linii dziedziców znad Radomki. Potomko-wie Pawła, a w szczególności Stanisław, należeli w XVI w. do grona wyróżniających się osób spośród szlacheckich rodów.
Kariery dworskie, urzędnicze i wojskowe
Przedstawiciele rodziny Podlodowskich już od XV wieku cieszyli się szacun-kiem i uznaniem wśród dostojników królewskich i kościelnych. Było to wyniszacun-kiem pełnienia urzędów i godności zarówno państwowych, jak i kościelnych. Dosko-nałym przykładem jest wspomniany Jan Podlodowski – dworzanin królewski,
2 B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 315–316; M. Kazańczuk, Staropolskie legendy her-bowe, Wrocław 1990, s. 140.
3 D. Kupisz, Dobra ziemskie Podlodowskich herbu Janina w powiecie radomskim i stężyckim w XVI i XVII wieku, „Res Historica” 2013, nr 36, s. 145.
4 J. Wiśniewski, Dekanat radomski, Radom 1911, s. 173; F. Siarczyński, Opis powiatu radomskiego, Radom 2004, s. 69; Biblioteka Polskiej Akademii Umiejętności/Polskiej Akademii Nauk w Krakowie [dalej BPAU/PAN Kraków], rkps 486, k. 237v; F. Kiryk, Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie XIII-XVI wiek, Kielce 1994, s. 19.
5 B. Chlebowski, Przytyk, w: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, pod red. B. Chlebowskiego i innych, Warszawa 1888, s. 240.
6 Urzędnicy Małopolscy XII-XV w. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990, s. 165;
S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 14, Warszawa 1917, s. 144, twierdzi, iż Jakub w roku 1460 był kasztelanem radomskim
7 K. Niesiecki, Herbarz Polski, t. 7, Lipsko 1841, s. 347; S. Uruski, op. cit., s. 144.
a następnie kasztelan żarnowski i radomski8. Został on wysłany jako poseł Kazi-mierza Jagiellończyka do hospodara mołdawskiego Stefana, by pozyskać go jako sojusznika w realizacji królewskich planów, dotyczących państwa węgierskiego.
Podlodowski uczestniczył również w misjach dyplomatycznych na Litwę, których celem było ustalenie wspólnych działań polsko-litewskich nad Morzem Czarnym i zawarcie unii pomiędzy tymi dwoma państwami9.
Synowie Jana, a było ich sześciu, również wypełniali powinności związane ze sprawowaniem funkcji kościelnych, i świeckich. Jan Podlodowski młodszy w roku 1486 pełnił godności kanonika gnieźnieńskiego i krakowskiego, był scho-lastykiem sandomierskim, a w roku 1507 objął stanowisko sekretarza królewskie-go10. Drugi z synów, Mikołaj, po ukończeniu Akademii Krakowskiej, został sta-rostą osieckim. Zbigniew w roku 1508 sprawował funkcję podstolego rawskiego, a następnie pisarza ziemi sandomierskiej. Paweł, Feliks i Hieronim realizowali się jako dziedzice majątków ziemskich i nie aspirowali do sprawowania urzędów publicznych11.
Jerzy Podlodowski, syn Hieronima, był osobą, której kariera w dawnej Rzeczy-pospolitej rozwijała się dosyć szybko. Związane to było z protekcją szanowanych dostojników władzy kościelnej. Jerzy starał się sumiennie wypełniać spoczywające na nim obowiązki względem monarchy i Kościoła. Dzięki temu osiąganie coraz wyższych szczebli drabiny awansu nie było trudne. Swoją drogę kariery duchownej rozpoczął Podlodowski od uzyskania godności kanonika krakowskiego. Następnie był proboszczem gnieźnieńskim oraz plebanem w Skrzynnie i Błotnicy w powiecie radomskim. Autorytetem był dla Jerzego Piotr Gamrat, biskup krakowski, który służył mu radą przy podejmowaniu ważnych decyzji w wyborze drogi życiowej.
To dzięki niemu Podlodowski w roku 1542 został kanonikiem kapituły katedralnej w Krakowie. Rok później otrzymał, po Klemensie Janickim, miejsce na plebanii w Gołaczowach, w województwie krakowskim, powiecie proszowskim. W 1546 roku – w atmosferze licznych protestów i z pomocą Samuela Maciejowskiego, bi-skupa krakowskiego, któremu Jerzy zawdzięczał uzyskanie funkcji sekretarza na królewskim dworze w połowie wspomnianego roku12 – został dziekanem
Kole-8 BPAU/BPAN Kraków, rkps 486, k. 237v. Warto zauważyć, że Jan był pierwszym, ale nie ostatnim, senato-rem w rodzinie.
9 I. Kaniewska, Jan Podlodowski, [w:] Polski Słownik Biograficzny (dalej PSB), t. XXVII, Wrocław 1983, s. 130.
10 J. Wiśniewski, Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926 r., Radom 1928, s. 237, [w:]
URL: http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/docmetadata?id=2611&from=publication (dostęp: 18 VI 2016).
11 Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI-XVIII wiek. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska--Gradowska, Kórnik 1993, s. 99; I. Kaniewska, Jan Podlodowski…, s. 130; S. Uruski, op. cit., s. 144; Metryka Uni-wersytetu Krakowskiego z lat 1400–1508, t. 1, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współ. R. Grzesika, Kraków 2004, s. 465; A. Odrzywolska-Kidawa, Biskup Piotr Tomicki (1464–1535). Kariera polityczna i kościelna, Warszawa 2004, s. 59;.W tym samym czasie na Akademii Krakowskiej studiował Piotr Tomicki, późniejszy biskup krakowski, na dworze którego prawdopodobnie Stanisław Podlodowski przebywał w młodości. Zob. L. Łętowski, Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich, t. 3, Kraków 1852, s. 463.
12 I. Kaniewska, Jerzy Podlodowski…, s. 130; J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieź-nieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, t. 3, Gniezno 1883, s. 238; Wiśniewski, Dekanat opoczyński, Radom 1913, s. 179. W roku 1555 ksiądz Jerzy miał odrestaurować kościół w Skrzynnie;
O działalności religijnej rodziny zob. A. Świątkowska, Podlodowscy z Przytyka i ich działalność religijna w XVI
giaty Wszystkich Świętych w Krakowie. W tym samym czasie wypełniał Podlo-dowski powinności wynikające ze sprawowania roli dziekana kieleckiej kolegiaty, a podczas rządów Zygmunta II Augusta – otrzymał urząd kanclerza królowej. Po-czątkowo pełnił go w stosunku do królowej Elżbiety, pierwszej małżonki monar-chy. Jednakże „popularność” zyskał dzięki byciu osobistym kanclerzem Barbary Radziwiłłówny od października 1548 roku13.
Po śmierci Samuela Maciejowskiego, z racji zasług na rzecz rodziny królew-skiej, Podlodowski otrzymał biskupstwo krakowskie. Obietnica Zygmunta Au-gusta wywołała niezadowolenie wśród duchowieństwa. Do zrealizowania tego przyrzeczenia dążył natomiast brat Radziwiłłówny, Mikołaj Radziwiłł. Wojewoda trocki, przebywając w domu Podlodowskiego, zachwycony był niezwykłą wytwor-nością i przepychem, z jakim go przyjęto, dlatego wymógł na królu powierzenie Jerzemu krakowskiego biskupstwa. Oburzenia tą decyzją nie kryli dostojnicy ko-ścielni, a w szczególności Andrzej Zebrzydowski, ówczesny biskup kujawski. Na-kłonił on księdza Jana Przerębskiego by rozmówił się w tej sprawie z arcybiskupem Mikołajem Dzierzgowskim i przekonał go, aby ten wymusił na królu unieważnie-nie obietnicy danej Podlodowskiemu. Swój sprzeciw oponenci uzasadniali mło-dym wiekiem i niewielkim doświadczeniem księdza Jerzego. Ostrzegali również króla, że dotrzymanie słowa może oznaczać gniew i znieważenie wielu bardziej zasłużonych kandydatów na to stanowisko. Zygmunt II August w rezultacie uległ namowom przeciwników, a arcybiskup podczas audiencji zauważył, iż królewska obietnica była zbyt pochopna. Król miał również na uwadze ewentualne kompli-kacje podczas koronacji Barbary Radziwiłłówny, której miał dokonać wspomnia-ny arcybiskup Dzierzgowski. Sprawę zakończyło powierzenie biskupstwa krakow-skiego Andrzejowi Zebrzydowskiemu, a co ciekawe, Jerzy Podlodowski był nawet obecny podczas jego nominacji, która odbyła się 22 grudnia 1550 r. W ramach rekompensaty w 1551 roku król przyznał Podlodowskiemu prepozyturę w kole-giacie sandomierskiej, a 2 lata później (23 kwietnia 1553 r.) otrzymał on probostwo gnieźnieńskie po Andrzeju Czarnkowskim. Obowiązki proboszcza wypełniał do końca życia, tj. 1555 r.14.
Mniej emocji budziła dworska kariera Jerzego, który towarzyszył królowi w or-szaku odprowadzającym ciało Barbary Radziwiłłówny do Wilna od 25 maja do czerwca 1551 r. Podczas pobytu monarchy w stolicy Litwy Podlodowski otrzymał prepozyturę w sandomierskiej kolegiacie, a w sierpniu tego samego roku – zo-stał referendarzem koronnym z roczną pensją wynoszącą 160 fl orenów. W roku 1552 Zygmunt II August obdarował go placem w Radomiu, znajdującym się przed bramą Iłżecką. W sprawowaniu godności kościelnych pomogły Podlodowskiemu nie tylko rekomendacje i protekcje dostojników duchownych, ale również życiowa zaradność, solidne wykształcenie i upór, dzięki którym dążył do realizacji swo-ich celów. Uznanie i szacunek zyskał głównie dzięki funkcjom: kanclerza królowej
wieku, „Radomskie Studia Humanistyczne” 2013, t. I, s. 85–106.
13 I. Kaniewska, Jerzy Podlodowski…, s. 131.
14 Ł. Górnicki, Dzieje w Koronie Polskiej, red. S. Sierpowski, Wrocław 2010, s. 39–42; I. Kaniewska, Jerzy Podlodowski…, s. 131; J. Korytkowski, op. cit., s. 238.
Barbary Radziwiłłówny i referendarza koronnego. Były to jego ostatnie godności sprawowane w schyłkowym okresie życia15.
Kolejnym z Podlodowskich, który w XVI w. pełnił urzędy państwowe, był Sta-nisław Lupa16, syn Pawła i Katarzyny Rogolińskiej herbu Rawicz. Od wczesnej młodości przebywał on prawdopodobnie na jednym z dworów magnackich, moż-liwe, iż w rezydencji biskupa krakowskiego i podkanclerzego koronnego Piotra Tomickiego. Jak się wydaje – to właśnie tam nabywał ogłady i dobrych manier oraz uzyskał wykształcenie17. Jego przewodnikiem i opiekunem został następnie, spo-krewniony z rodziną, Samuel Maciejowski.. Dzięki temu Stanisław kontynuował politykę powiązań i kontaktów z wpływowymi przedstawicielami władzy pań-stwowej i stanu duchownego. Do rozwoju kariery młodego szlachcica przyczynili się również znaczący prałaci, a mianowicie Andrzej Krzycki i Jan Chojeński, któ-rzy wspierali Stanisława w uzyskiwaniu kolejnych urzędów państwowych. Dzięki koligacjom rodzinnym ze wspomnianym wyżej Jerzym Podlodowskim (Stanisław był jego stryjecznym bratem) i Samuelem Maciejowskim, Lupa zauważony został przez wpływowe osoby. Pomocne okazywały się również jego umiejętności i swo-bodne odnajdywanie się w nowych kręgach społecznych.
Początki kariery Podlodowskiego sięgają roku 1541, kiedy to uzyskał on nomi-nację na marszałka dworu biskupa płockiego, którym wówczas był Maciejowski.
Po czterech latach Samuel został biskupem krakowskim, a Stanisław awansował na marszałka jego dworu. Już w roku 1542 r. odnajdujemy Stanisława w gronie dwo-rzan Zygmunta I Starego, a niedługo po tym, w imieniu biskupa krakowskiego, za-rządzał Księstwem Siewierskim jako starosta tej ziemi. Prawdopodobnie korzystał Podlodowski z przywilejów przypisanych księciu-biskupowi w kwestiach sądow-nictwa i administracji, co przejawiało się w ingerowaniu przy powoływaniu no-wych osób na godności parafi alne, jednak źródła o tym nie wspominają. W owym czasie złożył on również przysięgę na wierność biskupowi i płockiej kapitule.
Prawdopodobnie w roku 1546 został Podlodowski stolnikiem sandomierskim18. Stanisław, po powrocie z zagranicznej podróży do Włoch, w roku 1531 wziął udział w kampanii obertyńskiej. Na ten temat wiadomo tylko tyle, że czterokon-ny poczet Podlodowskiego wchodził w skład chorągwi dowodzonej przez het-mana Jana Tarnowskiego. Poza tym, Lupa odbył misję dyplomatyczną na Ukra-inę i prowadził rozmowy z posłami tureckimi, ponieważ państwo to planowało
15 I. Kaniewska, Jerzy Podlodowski…, s. 131; Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII w. Spisy, red.
A. Gąsiorowski, Kórnik 1992, s. 136.
16 Od około 1536 r. Stanisław nosił przydomek „Lupa”, co mogło wynikać z wnikliwego studiowania prawa, lub też walki o jego przestrzeganie. Zob. D. Kupisz, Podlodowski Stanisław (Lupa), „Oświata Radomska” 1996, s. 20.
17 W roku 1528 Lupa odbył podróż do Włoch, trwającą ok. 3 lat, ale nie podjął nauki w żadnej włoskiej szkole wyższej. Zob. ibidem, s. 19; I. Kaniewska, Stanisław Lupa Podlodowski, [w:] PSB, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 133; D. Kupisz, Frymark Podlodowskich. Z dziejów walki o egzekucję dóbr, „Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego” 1996, t. 31, z. 1–4, s. 83.
18 I. Kaniewska, Stanisław Lupa Podlodowski, działacz sejmowy pierwszej połowy XVI wieku, [w:] „Odrodze-nie i Reformacja w Polsce” 1960, t. 5, s. 53; D. Kupisz, Podlodowski Stanisław…, s. 19; I. Ka„Odrodze-niewska, Stanisław Lupa Podlodowski…, s. 133; Urzędnicy województwa sandomierskiego…, s. 119, Stanisław miał objąć urząd stolnika 31 marca 1547 r.; Regesty z Metryki Koronnej do dziejów powiatów: opoczyńskiego, radomskiego, stężyckiego z lat 1574–1795, cz. I: (1574–1659), red. Z. Pietrzyk, Radom 2001, s. 21–22.
wystąpić zbrojnie przeciwko Rzeczypospolitej. W rezultacie rokowań postanowio-no wynagrodzić stronie tureckiej szkody spowodowane najazdem wojsk polskich na lenna Imperium Osmańskiego, a napięcie na linii Stambuł-Kraków zostało zmniejszone19.
Rzetelne sprawowanie godności i urzędów zarówno przez Jerzego, jak i Sta-nisława, przekładało się na liczne nadania ziemskie z dóbr królewskich lub sumy pieniężne. Majątki ziemskie znacznie powiększały zasoby materialne urzędni-ka, czy też wojskowego. Dzięki temu zyskiwano autorytet i pozycję wśród bra-ci szlacheckiej, nawet tej, która wywodziła się z zamożnych rodów województwa sandomierskiego.
Również Grzegorz Podlodowski, syn Stanisława, wyróżniał się spośród dziedzi-ców znad Radomki. Zgodnie z rodzinną tradycją w roku 1557 dołączył do grona dworzan królewskich. Zwieńczeniem jego aspiracji do urzędów państwowych było wypełnianie obowiązków starosty radomskiego, którym był w latach 1568–1574.
Ten „prestiżowy” i dochodowy urząd powierzano przedstawicielom takich rodów jak, np.: Gniewoszowie, Zborowscy, czy Firlejowie. Warto wspomnieć, że następcą Podlodowskiego na tym stanowisku został Andrzej Zborowski, który pełnił god-ność nadwornego marszałka koronnego20.
Jakub Podlodowski, młodszy brat Grzegorza, w poczet dworzan królewskich został przyjęty 11 kwietnia roku 156621. Dzięki rekomendacji Jana Kochanowskie-go, poety z Czarnolasu, a jednocześnie swojego szwagra, stał się Podlodowski za-ufanym współpracownikiem króla Stefana Batorego. Latem 1576 r. został podko-niuszym królewskim i zaznaczył swą obecność na arenie wojskowej. Uczestniczył w drugiej kampanii moskiewskiej, a po zdobyciu we wrześniu 1580 r. Wielkich Łuk, przyłączył się do wojsk wyprawiających się na Toropiec i tam zasłynął z nie-małej odwagi oraz waleczności. Batory doceniał zasługi Podlodowskiego, np. po-przez przyznanie mu rocznych pensji w wysokości 1000 fl orenów, co wpłynęło na polepszenie jego warunków życia i status ekonomiczny22. Z misją dyplomatyczną do Turcji wyprawił się Jakub w roku 1583. Według ofi cjalnych zaleceń, miał on za zadanie zakupić konie, a przy okazji dokonać przeglądu armii tureckiej wra-cającej do Stambułu z wyprawy perskiej. Podlodowski, uznany za szpiega, został zamordowany razem z towarzyszami w okolicach Adrianopola. Do zdarzenia tego doszło na polecenie sułtana, w odpowiedzi na zburzenie przez Kozaków twierdzy Jahorlik, a także ograbienie i spalenie Tehini. Śmierć Jakuba odbiła się szerokim echem nie tylko w Rzeczypospolitej, ale również poza jej granicami – np. podczas audiencji Stanisława Reszki w Rzymie w 1584 r. papież Grzegorz XIII wspominał
19 D. Kupisz, Podlodowski Stanisław…, s. 19; I. Kaniewska, Stanisław Lupa Podlodowski…, s. 133.
20 Urzędnicy województwa sandomierskiego…, s. 78–79; D. Kupisz, Działalność gospodarcza starostów radom-skich w XVI-XVII wieku w świetle lustracji oraz inwentarzy, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”
2002, t. 62, s. 200; Wiśniewski, Dekanat radomski, s. 174; Cochanoviana. Źródła urzędowe do biografii Jana Ko-chanowskiego, red. W. Urban, M. Gorbaczowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 1985, s. 337; D. Kupisz, Frymark Podlodowskich. Z dziejów walki…, s. 89.
21 Wstawił się za Jakubem do króla Jan Firlej marszałek wielki koronny, na dworze którego przebywał młody szlachcic. Zob. I. Kaniewska, Jakub Podlodowski, [w:] PSB, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 129; K. Niesiecki, op. cit., s. 347.
22 S. Uruski, op. cit., s. 145; I. Kaniewska, Jakub Podlodowski…, s. 129.
zmarłego, podkreślając jego zasługi dla ojczyzny23. Stefan Batory, nie chcąc do-prowadzić do wybuchu konfl iktu zbrojnego, postanowił ukarać Kozaków. Nieba-wem rozpoczął też zabiegi o uzyskanie zgody na ewentualną wojnę z Imperium Osmańskim. Kroki podjęte przez monarchę sprawiły, że, w wyniku przeprowadzo-nego dochodzenia, zaniepokojony sułtan wysłał do Rzeczypospolitej posła. Tenże wysłannik turecki miał dostarczyć „winnych” pozbawienia życia Podlodowskiego i jego kompanów, ale – jak się okazało – były to „dwa gołe wisieluchy, co i tak może za co na gardła zasłużyli”24. Śmierć Jakuba wspominano podczas obrad sej-mikowych i sejmowych jeszcze w roku 1618. Niektórzy twierdzą, iż wiadomość o zamordowaniu Podlodowskiego przyczyniła się do zgonu Jana Kochanowskiego.
Przybył on bowiem w roku 1584 do Lublina na obrady sejmowe z zamiarem prze-konania zebranych do odwetu na Turkach i tam też wkrótce zmarł25.
W przekazach źródłowych pojawia się również postać Walentego Podlo-dowskiego, brata Stanisława. W roku 1550 sprawował on urząd marszałka dwo-ru biskupa krakowskiego i jednocześnie był królewskim dworzaninem. Udwo-ruski wzmiankuje również o Wojciechu Podlodowskim, który w 1547 r. był kanonikiem sandomierskim. Poza tym, wymienia on również Kacpra Podlodowskiego, syna Grzegorza, jako rotmistrza wojsk królewskich i rycerza, który brał udział w wojnie z Moskwą w latach 1579–1581. Natomiast Stanisław, brat wspomnianego Kacpra, był podstarościm i sędzią grodzkim radomskim w 1598 r., a w roku 1604 wystę-pował jako wojski ziemi radomskiej26. Kolejni synowie: Grzegorz, Andrzej i Sa-muel, nie pełnili urzędów, zajmując się wyłącznie zarządzaniem swymi dobrami ziemskimi.
Podlodowscy przez cały wiek XVI cieszyli się dobrą opinią wśród przedstawi-cieli dostojników kościelnych oraz królewskich. Potwierdzeniem dobrej współpra-cy były liczne protekcje, dzięki którym dziedzice Przytyka rozszerzali swe wpływy, zajmując coraz bardziej znaczące i intratniejsze stanowiska w Rzeczypospolitej.
Dzięki temu tak wielu potomków rodu z dawnego Podlodowa27 pełniło godności kościelne, poselskie czy zasiadało na urzędzie starosty, zdobywając coraz większą popularność i szacunek wśród mieszkańców nie tylko ziemi sandomierskiej, ale również na terenie całej Rzeczypospolitej.
23 Ibidem.
24 D. Kupisz, Rody szlacheckie ziemi radomskiej, Radom 2009, s. 170.
25 S. Uruski, op. cit., s. 145; J. Gacki, O rodzinie Jana Kochanowskiego, o jej majętnościach i fundacjach, War-szawa 1869, s. 83.
26 Urzędnicy województwa sandomierskiego…, s. 82, 205; Cochanoviana. Źródła urzędowe…, s. 337; S. Uruski, op. cit., s. 145.
27 W XV wieku rodzina ta pisała się albo z Podlodowa, albo z Przytyka, ale już w kolejnym stuleciu tylko i wyłącznie z Przytyka. Zob. S. Uruski, op. cit., s. 144–146.
Podlodowscy na sejmiku województwa sandomierskiego i sejmie koronnym Rodzina Podlodowskich zaliczała się do grona średnio zamożnych szlachciców, którzy w XVI wieku stali się niezależnymi, liczącymi się postaciami w sferze poli-tycznej nie tylko na arenie lokalnej, ale też krajowej.
Na obradach sejmiku województwa sandomierskiego zbierającego się w Opa-towie oraz na sejmie koronnym pojawiał się Jan Podlodowski, kasztelan radom-ski. Brał on udział, np. w sejmie zwołanym do Piotrkowa w roku 1479. W maju 1488 r. zaś otrzymał od króla przywilej na organizowanie cotygodniowych targów i jarmarków w nowo lokowanym miasteczku Przytyk. Podczas zjazdu senatorów w Radomiu w roku 1494 Podlodowski pełnił rolę gwaranta dokumentu, mówiące-go o inkorporacji Księstwa Zatorskiemówiące-go do Korony28.
W wieku XVI przedstawiciele rodziny również starali się uczestniczyć w ży-ciu politycznym swego województwa. Najwybitniejszą osobą, która wyróżniała się spośród nich był z pewnością Stanisław Lupa Podlodowski, stolnik sandomierski i marszałek dworu biskupa krakowskiego. Jego kariera polityczna rozpoczęła się
W wieku XVI przedstawiciele rodziny również starali się uczestniczyć w ży-ciu politycznym swego województwa. Najwybitniejszą osobą, która wyróżniała się spośród nich był z pewnością Stanisław Lupa Podlodowski, stolnik sandomierski i marszałek dworu biskupa krakowskiego. Jego kariera polityczna rozpoczęła się