.CZESKIEJ
3 Ibidem.
4 Air Force, strona Sił Zbrojnych Republiki Czeskiej, http://www.army.cz/en/armed-forces/organisational-structure/general-staff/air-force-87187/.
6.08.2019.
5 Ibidem.
pod względem struktury, liczebności i wyposażenia są zdolne do zapewniania bezpie-czeństwa państwa oraz realizacji postawionych przed nimi zadań.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 6 / 2019
136
– 221 Eskadra Śmigłowców (wyposażona w Mi-24 i Mi-171Sh),
– 222 Eskadra Śmigłowców (wyposażona w Mi-171Sh),
– pododdziały zabezpieczenia.
24 Baza Lotnictwa Transportowego dyslokowa-na w Pradze składa się z:
– 241 Eskadry Lotnictwa Transportowego (wyposa-żona w A319CJ, Jak-40 i CL-601 Challenger),
– 242 Eskadry Lotnictwa Transportowego i Spe-cjalnego (wyposażona w C-295M, L-410UVP-E i L-410FG),
– 243 Eskadry Śmigłowców (wyposażona w Mi-8, Mi-17 i PZL W-3A Sokół)6.
25 Rakietowy Pułk Obrony Powietrznej jest odpo-wiedzialny za osłonę przed uderzeniami z powietrza zgrupowań wojsk lądowych i obiektów o znaczeniu strategicznym oraz za obronę przestrzeni powietrznej Republiki Czeskiej. W jego skład wchodzą:
– 251 Dywizjon Przeciwlotniczy w składzie czterech baterii 2K12 M2 Kub (w baterii cztery zestawy),
– 252 Dywizjon Przeciwlotniczy w składzie dwóch baterii PPZR RBS-70 (w baterii osiem PPZR) oraz dwóch baterii 9K35M Strieła-10 (w baterii osiem ze-stawów)7.
26 Pułk Dowodzenia i Naprowadzania prowadzi rozpoznanie przestrzeni powietrznej oraz zapewnia przepływ informacji między dowództwami i jednostka-mi SP, a także kontroluje, zarządza i koordynuje ruch lotniczy w przestrzeni powietrznej kraju. W jego skład wchodzą następujące jednostki:
– 261 Centrum Kontroli obejmujące:
- Centrum Zarządzania Operacjami, - Centrum Wsparcia Kontroli i Dowodzenia, - Centrum Zabezpieczenia Działań Bojowych;
– 262 Batalion Radiotechniczny, w tym:
- siedem kompanii radiotechnicznych;
– 263 Batalion Wsparcia z:
- kompanią zabezpieczenia bojowego, - kompanią logistyczną,
- kompanią zabezpieczenia8.
DYREKTORIAT WOJSK SPECJALNYCH Planuje i koordynuje szkolenie oraz sprawuje bezpo-średni nadzór nad 601 Grupą Wojsk Specjalnych, Cen-trum Wsparcia Wojsk Specjalnych oraz Lotniczym Od-działem Operacji Specjalnych, wydzielonym z sił po-wietrznych9. Do zasadniczych zadań wojsk specjalnych zalicza się m.in.: wsparcie militarne, rozpoznanie spe-cjalne, akcje bezpośrednie, zabezpieczenie informacyj-ne działań pododdziałów wojsk specjalnych oraz dzia-łania antyterrorystyczne.
Zgodnie z planami czeskiego MON do 2020 roku ma powstać pułk komandosów jako jednostka szyb-kiego reagowania.
SIŁY REZERWOWE – AKTIVNA ZALOHA Składają się z osób po przeszkoleniu wojskowym bądź tych, które odbyły zasadniczą służbą wojskową, lub żołnierzy kończących służbę i przechodzących do sił rezerwowych. Na początku 2019 roku siły te liczyły 2853 żołnierzy. W planie modernizacji sił zbrojnych jest zapis o zwiększeniu ich liczby do około 5 tys. Oby-watele, którzy zadeklarowali chęć służenia w siłach re-zerwowych w sytuacjach nadzwyczajnych, są powoły-wani do kompanii sił rezerwowych działających przy batalionach wojsk operacyjnych oraz przy regionalnych wojskowych komendach uzupełnień i stamtąd są kiero-wani do konkretnych pododdziałów10.
GWARDIA ZAMKOWA
Jej organizacja jest wzorowana na strukturze bryga-dy. Podlega bezpośrednio szefowi Biura Wojskowego Prezydenta Republiki Czeskiej. Do Gwardii Zamkowej są rekrutowani żołnierze pełniący służbę w siłach zbrojnych. Do jej zasadniczych zadań zalicza się:
– zapewnienie bezpieczeństwa na terenie kompleksu Zamku Praskiego oraz w budynkach będących tymcza-sową siedzibą prezydenta Republiki Czeskiej,
– zabezpieczanie zgodnie z ceremoniałem wojsko-wym uroczystości państwowych, wojskowych i patrio-tycznych,
– pełnienie reprezentacyjnej funkcji podczas wizyt składanych przez głowy państw oraz szefów rządów, a także oficjalnych gości zaproszonych przez prezyden-ta Republiki.
Struktura organizacyjna Gwardii Zamkowej jest na-stępująca: dowództwo i sztab, dwa bataliony gwardii, orkiestra oraz kompania zabezpieczenia z plutonami:
transportowym, motocyklistów, zabezpieczenia mate-riałowego i K-911.
BIURO WOJSKOWE PREZYDENTA
Jest częścią sił zbrojnych, jednakże wyodrębnioną z ich składu. Działalność Biura jest regulowana przez zapisy konstytucji, ustawy o Siłach Zbrojnych oraz za-rządzenia prezydenta Republiki i ministra obrony. Do jego zadań należy m.in.:
– doradzanie prezydentowi w sprawach nominacji generalskich,
– wspomaganie go w kwestii prawa łaski oraz łago-dzenia kar dla skazanych żołnierzy,
– wspomaganie prezydenta w realizacji zadań jako zwierzchnika sił zbrojnych;
6 Letecka technika, http://www.zdl.army.cz/letecka-technika/. 7.08.2019.
7 O nás, strona 25 Rakietowego Pułku Obrony Przeciwlotniczej, http://25plrp.army.cz/o-nas/. 7.08.2019.
8 Organizaczni struktura, strona 26 Pułku Dowodzenia i Naprowadzania, http://www.bvrpz.army.cz/organizacni-struktura/. 7.08.2019.
9 Kdo jsme, strona Dyrektoriatu Wojsk Specjalnych, http://www.respecs.cz/kdo_jsme/kdo_jsme.html/. 7.08.2019.
10 Jednotky AZ, strona Aktivnej Zalohy, http://www.aktivnizaloha.army.cz/jednotky-az/. 7.08.2019.
11 Ibidem.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 6 / 2019
137
– opracowywanie jego wystąpień jako zwierzchnika sił zbrojnych;
– przygotowywanie wizyt prezydenta w jednostkach wojskowych.
WYPOSAŻENIE
Potencjał wojsk lądowych stanowi 30 czołgów T-72M4CZ. Jest to czeska modernizacja radzieckiej konstrukcji z wymienioną jednostką napędową oraz wzmocnionym pancerzem. Oprócz 30 czołgów będą-cych w służbie w rezerwie jest 86 wozów z rodziny T-72, lecz starszych wersji. Ogółem wojska lądowe dysponują 116 czołgami12.
Pododdziały wojsk zmechanizowanych są wyposa-żone w trzy typy pojazdów: BWP-1, BWP-2 i KTO Pandur II. Łącznie jest to 437 bojowych wozów piecho-ty oraz kołowych transporterów opancerzonych13.
Najstarszy jest BWP-1, stanowiący rezerwę w woj-skach lądowych. Natomiast BWP-2 był produkowany od 1980 roku na licencji. Czeskie pododdziały zmecha-nizowane mają 108 sztuk tych wozów w wyposażeniu, ponadto 77 sztuk w magazynach.
Kołowy transporter opancerzony to austriacki Pan-dur II, przyjęty do wyposażenia w 2012 roku. Podod-działy zmechanizowane mają 102 pojazdy tego typu14. W pododdziałach artylerii dominuje armatohaubica Dana kalibru 152 mm (86 sztuk). Czescy artylerzyści dysponują jeszcze moździerzami wz. 82 PRAM-L (40 sztuk w pododdziałach, 45 w magazynach15), 81-MK2-KM kalibru 81mm (19 sztuk), ANTOS kali-bru 60 mm (8 sztuk) oraz moździerzem samobieżnym ShM wz. 85 PRAM-S kalibru 120 mm (8 sztuk16).
Rozpoznanie artyleryjskie zapewniają trzy szwedz-kie radary Arthur.
Ponadto na wyposażenie wojsk lądowych składają się pojazdy opancerzone MaxxPro, Dingo 2, Iveco LMV, Tatra T815 i BRDM-2. Możliwość pokonywania przeszkód wodnych zapewnia most czołgowy MT--55A. Podstawowym środkiem transportu są samocho-dy ciężarowo-terenowe Tatra T815, Tatra T810 oraz te-renowe Land Rover Defender i UAZ-469.
Czeskie lotnictwo bojowe dysponuje dwoma typami statków powietrznych: szwedzkim JAS 39 Gripen oraz czeskim Aero L-159. Samolotów Gripen siły powietrz-ne używają od 2005 roku w liczbie 14 sztuk, z czego 12 w wersji jednomiejscowej oraz dwóch w dwumiej-scowej17. Drugim typem jest czeski Aero L-159 ALCA:
16 samolotów w wersji jednomiejscowej oraz cztery w wersji dwumiejscowej.
Do szkolenia podstawowego pilotów wykorzystywa-ny jest lekki myśliwiec Aero L-39 w liczbie 8 sztuk.
Ponadto eksploatowane są śmigłowce: Mi-2 – 2 sztuki;
Mi-17 (w różnych wersjach) – 24 sztuki; Mi-24 – 17 sztuk oraz PZL W-3A Sokół – 9 sztuk.
Lotnictwo transportowe dysponuje samolotami:
CASA C295 – 4 sztuki i Let L-410 – 5 sztuk18. Pododdziały przeciwlotnicze użytkują: przenośny przeciwlotniczy zestaw rakietowy produkcji szwedz-kiej RBS 70 (16 sztuk) oraz radzieckie zestawy 2K12 Kub (16 sztuk) i 9K35M Strieła-10 (16 sztuk).
WYSZKOLENIE
Żołnierze wojsk lądowych są dobrze przygotowani do użycia środków walki, w które są wyposażeni. Pro-ces modernizacji sił zbrojnych wymusza na nich ko-nieczność opanowania umiejętności posługiwania się nowym uzbrojeniem. Może to spowodować niekiedy nieznaczne zmniejszenie ich skuteczności działania.
Należy odnotować również pewną słabość brygad ogólnowojskowych, gdyż w swoich strukturach orga-nizacyjnych nie mają pododdziałów artylerii czy obro-ny przeciwlotniczej. Takie wsparcie otrzymują z 13 Pułku Artylerii oraz 25 Rakietowego Pułku OP.
Piloci czeskich sił powietrznych borykają się z bra-kiem środków finansowych na zwiększenie liczby go-dzin lotów, by dorównać standardom, które obowiązują w NATO. Średnio czeski pilot w ciągu roku spędza w powietrzu od około 120 godzin (lotnictwo bojowe) do około 150 godzin (lotnictwo transportowe). Polski pilot natomiast spędza w powietrzu średnio od 160 do 200 godzin19.
Kierownictwo ministerstwa obrony planuje zwięk-szenie liczebności sił zbrojnych o 5 tys. żołnierzy w celu obsadzenia wszystkich stanowisk w jednost-kach oraz utworzenia lekkiej brygady zdolnej do pro-wadzenia działań o wysokim stopniu manewrowo-ści20. Planuje się także zamówienie kolejnej partii au-striackich KTO Pandur II. Transport żołnierzy będzie sukcesywnie przejmowany przez nowe samochody ciężarowo-terenowe Tatra T81521. Ponadto planowany jest zakup nowoczesnych przenośnych przeciwlotni-czych zestawów rakietowych w celu zwiększenia możliwości obrony pododdziałów przed środkami
na-padu powietrznego.
12 Military Equipment Overview (as of 1 January 2019), http://www.acr.army.cz/technika-a-vyzbroj/technika/prehled-hlavnich-druhu-techniky-a-vyzbroje-acr-stav-k-1--lednu-2019-206711/. 5.08.2019.
13 Ibidem.
14 Military Balance 2017, s. 103.
15 Ibidem.
16 Ibidem.
17 World Air Forces 2018, s. 15–16.
18 Ibidem, s. 15–16.
19 Military Balance…, op.cit., s. 103, 118, 146, 155.
20 J. Sabak, Czechy podwoją wydatki obronne. Modernizacja, zwiększenie liczebności armii, nowe jednostki, https://www.defence24.pl/czechy-podwoja-wydatki-obronne-modernizacja-zwiekszenie-liczebnosci-armii-nowe-jednostki/. 7.08.2019.
21 Ibidem.
n
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 6 / 2019
138
Autor jest starszym specjalistą w Oddziale Szkolenia
Międzynarodowego Inspektoratu Szkolenia DGRSZ.
Z
awarty w 1991 roku sojusz trzech państw Europy Środkowo-Wschodniej: Czechosłowacji, Polski i Węgier nazwano Grupą Wyszehradzką (Visegrad Group – V3). Dwa lata później, gdy Czechosłowacja rozpadła się, w jej miejsce powstały Czechy i Słowa-cja. Obydwa państwa wstąpiły do Grupy Wyszehradz-kiej i w związku z tym liczy ona dzisiaj czterech członków (V4). Strategicznymi celami utworzenia Grupy było dążenie do stałego rozwijania wzajemnej współpracy gospodarczej oraz wspieranie w procesie wstępowania do Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) i Unii Europejskiej (UE). Założono również, że nawet po ich osiągnięciu Grupa Wyszehradzka na-dal będzie istnieć i współdziałać przy realizacji róż-nych projektów, w tym wojskowych, wpływających przede wszystkim na stabilizację i bezpieczeństwo w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.ZAŁOŻENIA
Kluczową dziedziną współpracy jest również dzia-łalność militarna. Podejmuje się ją głównie pod kątem prowadzenia szkolenia oraz ćwiczeń wojskowych i obrony przed bronią masowego rażenia. Państwa współdziałają również w takich sferach, jak:
– badania, rozwój, produkcja i zaopatrywanie w sprzęt wojskowy oraz współpraca ich przemysłów obronnych;
– operacje wojsk specjalnych;
– wykorzystywanie badań naukowych na potrzeby sił zbrojnych;
– prowadzenie bojowych działań poszukiwawczo--ratowniczych;
– wsparcie logistyczne sił zbrojnych;
– kryptografia wojskowa;
– szkolnictwo wojskowe;
– policja wojskowa;
– wojskowe media i public relations.