Uwaga wstępna.
WAleksandrytza dynastyi Ptolomeuszów powstała
Akademia, która wiele usług przyniosła wiedzy ścisłej,
matematyce, astronomii, fizyce, medycynie; również ba dania z dziedziny historyi, etnografii, geografii, grama tyki nie mało mają do zawdzięczenia uczonym aleksan
dryjskim. Akademicy również oddawali się poezyi; sie
dmiu najzdolniejszych poetów tworzyło tak zwaną Ple jadę; do tej Plejady należał między innymi Apolo
niusz z Rodosu (w III. w. przed narodzeniem Chry stusa). Byłto najlepszy naśladowca Homera;tonemIliady i Odyssei napisał on poemat w4 pieśniach p. t. Arg o-
nautiea czyli dzieje wyprawy po złote runo. Jest to
epopeja sztuczna, napisana na zimno i bez wiary; autor
udaje tylko naiwność i wiarę w cuda mitologiczne. Mimo to jednak wiele tu jest opisów natury bardzo pięknych i dokładnych,aszczególniej malowidło namiętności, uczuć i walk sercowych — prawdziwe i szczere. Poemat to —
mówi Villemain — jest sztuczny, ale dramat rzeczywisty Miłość i walki Medei oddane z siłą godną Wirgiliusza. Poemat to przy tern krótki — jak tego wymagał zre
sztą smak epoki sceptycznej i wcale nie naiwnej. Za na
szych czasów najbardziej podnosili dzieło Apoloniusza
Apoloniusz z Rodosu.
Argonautika.
Fryksos, syn Atamasa, króla Teb, ścigany potwarzą
swej macochy Ino, uchodzi do Kolchidy na złotorunnym baranie, którego ojciec jego dostał od Neptuna: ofiaro wał on tego barana bogom - wybawcom — i dał jego
złote runo królowi Kolchidy Eetesowi, z którego córką Chalcyopą się ożenił. Po śmierci Friksosa, Pelejas, król
Tessalii (ojciec Achilesa), poleca swemu siostrzanowi Jazonowi zdobyć złote runo. Pięćdziesięciu wojowników
greckich łączy się z nim i na swego dowódcę przyjmuje. Jazon żegna się czule z matką swą Alcimedą, i złoży
wszy ofiarę Apollonowi pod kierownictwem Orfeusza,
z towarzyszami, odpływa na okręcie Argo. Odjazdowi
Argonautów towarzyszą pieśni Orfeusza i życzenia starego Centaura Chirona.
Argo zatrzymuje się na wyspie Lemnos; w ubie
głym roku wszyscy mężczyźni na tej wyspie zginęli od miecza rozszalałych kobiet. Od tej chwili Lemnianki
źyją w ciągłym strachu, że staną się ofiarą pierwszego lepszego najeźdźcy. Królowa ich Hypsipyla oddaje Ja zonowi berło, które jej pozostało po ojcu Toasie, a jego
towarzyszom władzę nad wyspąLemnos. Argonauci przez pewien czas korzystają z gościnności Lemnianek, poczem jadą dalej, zapowiadając rychły powrót.
Wysiadają na wyspie Samotracyi, apóźniej w kraju
Dolionów na brzegach Propontydy; opuścili te brzegi,
ale nieprzyjazne wiatry rzuciły ich powtórnie natę samą ziemię. Była noc: ciemność nie pozwala się rozpoznać.
89
i król Cyzik zabity został ręką Jazona. Aby to mimo wolne zabójstwo odpokutować, bohater na górze Idy ■składa ofiarę bogini Cybeli. Dopływa do Myzyi, w po bliżu rzeki Cyos. Piękny Hylas porwanytu zostaje przez nimfę; i podczas, gdy Herkules wraz z Polifemem szu
kają porwanego towarzysza, okręt odpływa; skoro do
strzeżono nieobecność Herkulesa, gorąca walka rozpo czyna się pomiędzy Argonautami, z których jedni cheą
dalej płynąć, inni powrócić i szukać bohatera. Morski bóg Glaukos wychodzi z głębi wód i uspokaja wrzawę,
mówiąc Argonautom, że wszystko dzieje się z woli Jowisza.
TI. Towarzysze Jazona przybywają do kraju Be-bryków. Polluks zabija króla Amykusa w pojedynku i Bebrykowie zostają pobici. Argonauci wchodzą do Bo
sforu: tu wyzwalają Fineasa, króla Bitynii, od Harpij,
które jego pałac opanowały. Fineas daje im bardzo ważne
rady i przepowiada im część ich przygód. Przebywają
niebezpieczne skały Cyanejskie i wysiadają na. wyspie
Tymeadzie, gdzie pokazuje się im Apollon i gdzie zo-stają przyjęci przez Lykusa, króla Maryandynów; Lykus
daje Argonautom syna swego Dascyla za towarzysza. Na
tej wyspie ginie wróżbita Idmon i sternik Tifis; Anceus bierze w rękę ster. Płynąc dalej, wchodzą na wyspę Aresa, gdzie spotykają czterech synów Fryksosa: ci obie
cują im pomoc i kierują okrętem ich aż do Kolchidy. ■ Po drodze spostrzegają mroczny Kaukaz, gdzie orzeł
pożera wątrobę Prometeusza. <
I III. Hera i Pallada błagają pomocy Wenery na korzyść Jazona. Bohater zostaje przyjęty’ w Kolchidzie p pizcz kióla Eetesa; córka króla Medea ujrzawszy
boha-tera, natychmiast zostaje raniona strzałą Amora. Żądanie złotego runa wywołuje gniew Eetesa; ten jednak gniew swój ukrywa — i Jazonowi proponuje próby, za których cene, jeśli zwycięży, otrzyma złote runo. Jazon ma po
skromić i ujarzmić dwa dzikie byki o miedzianych no gach, bykiktórych paszcza rzyga płomieniami; ma później zaorać pole zwane Polem Marsowem — zasiać je zęba
mi smoka, z których się wnet narodzą zbrojne olbrzymy, wreszcie zwalczyć iwygnać olbrzymów. Medea napróźno walczy z miłością, jaką obudził w niej cudzoziemiec:
udaje ona, że ją obchodzą sprawy synów Friksosa i sio
stry jej Chalcyopy, i obiecuje uratować dzieci Friksosa ratując Jazona. Na schadzce z bohaterami w świątyni
Hekaty, daje mu płyn czarodziejski, który go ma od
wszelkich ran ochraniać. Po ofierze bogom piekielnym
złożonej, Jazon przygotowuje się do walki. Ujarzmia
szalone byki, orze, sieje i żniwa dopełnia na Marso
wem polu.
IV. Medea opuszcza pałac ojca, usypia swojemi czarami smoka, który czuwa nad złotemrunem — i ucieka
wraz z Jazonem. Argonauci przepływają Pont (Morze Czarne), i dojeżdżają do ujścia Istru (Dunaju). Tam na
pada na nich syn Eetesa, Absyrt, ale Jazon po krótkiej
walce go zabija. Okręt Argo płynie z biegiem Istru. i przebywa Eridan. Dalej Argonauci wjeżdżają na morze
Sardyńskie i na wyspę bogini Cyrce; czarodziejka oczy szcza Jazona i Medeę od zabójstwa Absyrta. Przeby
wają dalej Scyllę i Charybdę — i dostają się do wyspy
Feaków, gdzie ich przyjmuje król Alkinoos, i gdzie Jazon odprawia swe zaślubiny z Medea. Stąd okręt porwany
na barkach aż do jeziora Trytona. Jazon przybliża się aż do ogrodu Hesperyd, gdzie cudne nimfy strzegą drzew
o złotych jabłkach — i gdzie giną dwaj ich towarzysze, Kantus i Mopsus. Nakoniec Argo przybywa do Krety, zatrzymuje się u brzegów wyspy Tera, u brzegów wy
spy Eginy — i powraca do Jolkos.
III.