Ewolucja programów kształcenia

Wejście w 2005 r. w życie nowej ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym zo-bligowało uczelnie i ich podstawowe jednostki organizacyjne do przyjęcia dwu-stopniowych planów studiów, zgodnych ze standardami kształcenia określonymi rozporządzeniem ministra. Zmiana planów i programów kształcenia nastąpiła od roku akademickiego 2007/8, gdy Rada Wydziału Wychowania Fizycznego przyjęła plany studiów dla pierwszego i drugiego stopnia.

Przyjęto koncepcję studiów pierwszego stopnia, skoncentrowanych na przy-gotowaniu do wykonywania zadań zawodowych na stanowiskach specjalistów, natomiast plan studiów drugiego stopnia zorientowany został na organizowanie i zarządzanie jednostkami realizującymi zadania w zakresie turystyki i rekreacji. Plany te realizowały wymagania obowiązujących wówczas standardów kształce-nia dla kierunku turystyka i rekreacja, co do przedmiotów (treści) podstawowych, kierunkowych i innych, ze znacznym nadmiarem, co wynikało z faktu, że stan-dardy oparto w  dużej mierze na dorobku Wydziału. Zostało to potwierdzone pozytywną opinią Państwowej Komisji Akredytacyjnej w 2010 roku.

Plan studiów stacjonarnych i  niestacjonarnych (wieczorowych) pierwszego stopnia obejmował 1722 godziny wspólne oraz 255 godzin dla każdej ze spe-cjalności (obsługa ruchu turystycznego, hotelarstwo, rekreacja ruchowa i odno-wa psychosomatyczna), a także 240 godz. obozów i praktyk. Oznaczało to ko-nieczność istotnego ograniczenia przedmiotów podstawowych i kierunkowych oraz blisko dwukrotne zmniejszenie wymiaru specjalności zawodowych. Z tego powodu konieczność przyjęcia planów dwustopniowych przez jednostki speł-niające warunki do kształcenia na studiach magisterskich takich, jak Wydział

Turystyki i  Rekreacji, oceniana była bardzo krytycznie. Plan studiów stacjo-narnych i niestacjostacjo-narnych (wieczorowych) drugiego stopnia przewidywał 1005 godzin zajęć wspólnych, bez podziału na specjalności i bez form praktycznych (praktyk, obozów czy ćwiczeń terenowych).

Plany studiów niestacjonarnych (zaocznych) odpowiadały co do konstruk-cji i zakresu planom studiów stacjonarnych, przewidywały natomiast mniejszą liczbę godzin. I tak dla studiów pierwszego stopnia było to 1126 godzin wspól-nych, 168 godzin specjalności oraz 240 godzin praktyk i obozów, natomiast dla studiów drugiego stopnia 680 godzin zajęć wspólnych. Przy konstruowaniu nowych planów wykorzystano oczywiście dorobek w zakresie wcześniejszego przygotowania i  wdrożenia planów jednolitych studiów magisterskich, opar-tych na specjalnościach ukształtowanych pod wpływem oczekiwań praktyki, a szczególną uwagę poświęcono właściwemu rozłożeniu pracochłonności zajęć, uwzględnionej w obowiązkowym systemie punktów ECTS.

W 2010 roku przyjęto także nowy plan studiów drugiego stopnia dla absol-wentów studiów pierwszego stopnia na kierunku turystyka i rekreacja, realizowany od roku akademickiego 2010/11 w wymiarze 750 godzin wspólnych, a przewi-dujący wprowadzenie specjalności zawodowych w wymiarze od 270 do 360 go-dzin: początkowo były to turystyka międzynarodowa, zarządzanie ośrodkami SPA, turystyka motywacyjna i biznesowa oraz turystyka przyrodnicza, a od roku 2011/12 dodatkowo turystyka przygodowa. Przyjęto także dwa odrębne plany studiów niestacjonarnych (zaocznych) drugiego stopnia – jeden dla absolwentów kierunku turystyka i rekreacja, obejmujący 500 godzin zajęć wspólnych oraz spe-cjalności w wymiarze od 180 do 230 godzin, a drugi w wymiarze 755 godzin wspólnych, dla absolwentów innych kierunków studiów pierwszego stopnia lub studiów magisterskich, nie przewidujący podziału na specjalności, a  w  zamian z poszerzonym programem wybranych przedmiotów kierunkowych realizowa-nych przez absolwentów kierunku turystyka i rekreacja na pierwszym stopniu.

Kolejny etap zmian planów i odpowiadających im programów studiów wymu-szony został przez nowelizację Prawa o szkolnictwie wyższym dokonaną w 2011 roku, obligującą jednostki podstawowe do dostosowania programów studiów do efektów kształcenia (wzorcowych lub przyjętych przez senat uczelni). 26 kwietnia 2012 roku Senat AWF przyjął, na wniosek Dziekana Wydziału, opis efektów kształcenia na studiach pierwszego i drugiego stopnia odwołujący się do obszaru nauk medycznych, nauk o zdrowiu i nauk o kulturze fi zycznej jako wiodącego, natomiast do obszarów nauk społecznych i  nauk przyrodniczych, jako uzupełniających. W okresie prac nad programami kształcenia ujawniła się potrzeba poszerzenia tego opisu o efekty odwołujące się do obszaru nauk hu-manistycznych, co zostało dokonane kolejną uchwałą Senatu w dniu 27 czerwca 2013 r. W nowych planach dla studiów stacjonarnych pierwszego stopnia

obo-wiązujących od roku akademickiego 2012/13 przewidziano ok. 2320 godzin, w tym od 415 do 460 godzin w ramach specjalności, wliczając jednak w te godzi-ny również praktyki i ćwiczenia terenowe, które zdecydowano wyraźnie spro-fi lować. Powiększono także liczbę specjalności do pięciu, poprzez przeniesienie ze studiów drugiego stopnia specjalności turystyka przygodowa. Specjalność ta realizowała bowiem przede wszystkim kompetencje pedagogiczne w  ramach tzw. pedagogiki przygody, odpowiadające poziomowi kształcenia specjalistów. W jej miejsce na studiach drugiego stopnia zaproponowano wprowadzenie spe-cjalności odwołującej się do kompetencji bardziej złożonych – zarządzanie pro-jektami outdoor. Od roku 2013/14 wprowadzono do planu studiów pierwszego stopnia kolejną specjalność – e-biznes w turystyce, stanowiącą próbę odpowiedzi na zmiany na rynku usług turystycznych wynikające z rozwoju internetowych systemów świadczenia usług. Od tego też roku dodano do specjalności seminaria dyplomowe, bowiem zdecydowano nadać pracom dyplomowym – licencjackim charakter praktyczny, polegający na rozwiązaniu złożonego zadania zawodo-wego i  sprofi lowany w  kierunku specjalności. Tak więc liczba specjalności na studiach pierwszego stopnia możliwych do wybrania przez studenta wyniosła łącznie sześć. W  ramach studiów pierwszego stopnia studenci mają także od 2010 roku możliwość realizacji wybranej specjalizacji instruktorskiej (instrukto-ra rekreacji) w wymiarze 90 godzin, a także fakultetu zawodowego w wymiarze 30 godzin, np. pilotażu wycieczek, fotografi i podróżniczej, masażu itp. Studia niestacjonarne (zaoczne) pierwszego stopnia realizowane od roku 2012/13 mają identyczny zakres przedmiotów, wybór specjalności, specjalizacji i  fakultetów, są jednak realizowane przy mniejszej liczbie godzin z bezpośrednim udziałem nauczycieli (pierwotnie 1436 godzin, w tym specjalność ok. 320, a po włączeniu seminarium dyplomowego łącznie 1487 do 1502, a specjalności ok. 370).

Dostosowanie planów studiów drugiego stopnia do opisu efektów kształce-nia przyjętego przez Senat także spowodowało szereg zmian. W miejsce do-tychczasowej specjalności – turystyka międzynarodowa wprowadzono zarzą-dzanie biznesem turystycznym, a  w  kolejnych latach uzupełniono możliwość wyboru o wspomnianą wcześniej specjalność zarządzanie projektami outdoor oraz kolejną – coaching w rekreacji – adresowaną do studentów, którzy chcieli-by wykorzystywać zdochcieli-byte kwalifi kacje do kompleksowej pracy z osobami re-alizującymi swoje cele życiowe (zdrowotne, społeczne czy osobowościowe), np. poprzez zajęcia ruchowe. Tak więc liczba specjalności oferowanych na studiach drugiego stopnia zwiększyła się łącznie do sześciu – podobnie jak na pierwszym stopniu. Powoduje to niekiedy problemy z  uruchomieniem specjalności, gdy nie zgłasza się wystarczająca liczba chętnych, jednak specjalności utrzymywane są nadal w  programie studiów. Bogaty program specjalności uzasadnił także wprowadzenie do planu studiów praktyk zawodowych – w ramach specjalności.

Tym samym łączny wymiar godzin realizowanych na studiach stacjonarnych drugiego stopnia wynosi od 1315 do 1360, natomiast godzin w  ramach spe-cjalności – od 460 do 515. Na studiach drugiego stopnia także proponuje się studentom wybór fakultetu zawodowego, nie ma natomiast możliwości reali-zacji specjalireali-zacji instruktorskiej (jedynie w formie zajęć dodatkowych, wykra-czających poza program studiów).

W ofercie Wydziału pozostają także studia niestacjonarne (zaoczne), odpo-wiadające zakresem przedmiotów, wyborem specjalności i  fakultetu zawodo-wego, studiom stacjonarnym. Plan tych studiów obejmuje łącznie 820 do 840 godzin, w tym 340 do 360 godzin specjalności. Studia te nie są już dzielone na kurs przeznaczony dla absolwentów kierunku turystyka i rekreacja oraz kurs dla absolwentów innych kierunków, natomiast kandydatom przedstawia się opis efektów kształcenia, które powinni posiadać, aby rekrutacja na studia drugiego stopnia oferowane przez Wydział była uzasadniona. Wydział, podobnie jak inne wydziały i uczelnie, obserwuje znaczny spadek liczby kandydatów na stu-dia niestacjonarne, natomiast towarzyszy temu istotna poprawa ich jakości – głównie motywacji i doświadczenia zawodowego.