O p racy w o grodach i sadach.
P odstaw ą każdego ogrodu w arzyw nego i kwiato
wego są inspekta, odpowiednio urządzone. Kto chce mieć rychłe jarzyny, musi koniecznie mieć inspekta. Już czas największy, aby się zabrać do siania nasion, dlatego po
dajemy naszym wiejskim gosposiom kilka praktycznych uwag, dotyczących urządzenia inspektów.
Inspekta można sobie urządzić bardzo łatwo i tanio.
W każdym, choć najmniejszem gospodarstwie są jakieś stare, niepotrzebne deski. Z tych desek można zrobić doskonałe inspekta. Należy zbić z nich rodzaj pudła bez dna. Potem przygotować ramy do okien, bo inspekta muszą być pokryte szklanemi oknami, aby światło do
chodziło, w przeciwnym razie rośliny zbytnio trybują.
R am y do okien winny być z prostych lisztewek drzewa, starannie przystosowane do brzegów" pudła, ab y nie od- stawały. W ramach tych porobić przedziałki na krzyż w wąskich odstępach, w które w praw ia się szkło. Można w-ziąć do tego stare, potłuczone szyby, wogóle nie duże odpadki szkła.
Gdy już ta praca ukończona, należy odpowiednio przysposobić ziemię. W tym celu kopie się głęboki dół w tej wielkości, jak przysposobione pudlo. Dół ten trzeba napełnić mierzwą, na to w a rstw ę ziemi. Na tak przysposobioną ziemię postawić pudło, dodać jeszcze na wierzch trochę lepszej, mocniejszej ziemi, obsypać pudło wokoło ziemią — i inspekta gotowe.
Nie jest to wcale tak trudncm, jak się na pozór w y daje, trzeba tylko trochę dobrej woli i ochoty.
W braku okien inspektowych doradzamy sposób praktykow any w południowej Słowiańszczyźnie. Urządza się zagonek pod mu rem lub płotem — nad zagonkiem rodzaj daszku na tyczkach, oplecionych wierzbiną lub trzciną. Zagonek pod rozsadę powinien być urządzony pochyło, aby światło lepiej dochodziło.
W inspektach sieje się najpierw rzodkiewkę i sałatę i to już w lutym, później strączkowe, jako najtrudniej wchodzące, następnie inne w arzyw a. Nasion nie trzeba siać zbyt głęboko w ziemię, gdyż nie wschodzą, a wten- czas obwiniamy właścicieli składów,, żc sprzedali nam niedobre nasiona. Dobrze jest posypać ziemię na wierzchu cienką w a rstw ą piasku.
Inspekta trzeba na noc starannie zakryw ać matami ze słomy albo też staremi miechami, aby uchronić roś
liny od zimna.
_
40
— Skoro rośliny dostatecznie wyrosną, przesadza się jena żagonki.
Roboty w sadach trzeba rozpocząć- bardzo wcześnie.
Główną uwagę należy zwrócić na szkodniki na drzewach 'oWocoWych. Jak -naistaraiMiiej trzeba .oczyścić drzewa
Obcinam a g a W ^ i C e b a R l o l l S ^ M ć bardzo Os t rożni e, jedynie Wtedy, gdy zauważymy, że flie puszczają św ie
żych, nowych'pędów.
Co do krzewów, to nigdy nie trzeba ich przycinać na wiosnę, bo nie będą kwitły, trzeba to zrobić w jesieni.
Bzy w tedy tylko mają kwiat piękny i obfity; pozosta
wiane na zimę torebki nasienne szkodzą im bardzo.
Aby zabezpieczyć drzewka owocowe, a zwłaszcza szkółki drzew owocowych, od pogryzienia przez zające, należy posadzić w pobliżu rzepak lub jarmuż brunatny.
Jarm uż ma tę zaletę, że w zimie nie przemarza. Zające, szukając pożywienia, natrafiają na te przysmaki, a skut
kiem tego pozostawiają drzewa w spokoju.
Jarmuż brunatny sieje się w miesiącu marcu, można od razu w ziemię; w maju przesadza się na zagony.
Ziemię pod jarmuż trzeba dobrze wymierzwić starym nawozem.
Co się dzieje w św ie c ie ?
W . sejmie pruskim stawiło Koło polskie wniosek o d o p u s z c z e n i e j ę z y k ó w n i e n i e m i e c k i c h na publiczne zebranie. Poseł, ks. prałat Jażdżewski, uza
sadniał w długiej przemowie ten wniosek polski, który jednakże nie uzyskał większości głosów.
Prócz tego stawili nasi posłowie w n i o s e k w s p r a w i e k a r t l e g i t y m a c y j n y c h d l a r o b o t n i k ó w s e z o 11 o w y c h (zagranicznych). W sprawie tej przemawiał poseł, dr. Seyda. Mówca uzasadnił, że przepis o kartach legitymacyjnych sprzeciwia się usta
wom Rzeszy, które nie znają żadnych paszportów dla obcych poddanych, czy to przy przejeździe granicy, czy też na dłuższy pobyt — dalej, że sprzeciwia się umowom handlowym, zawartym z Austryą i Rosyą.
W parlamencie stawiło Koło polskie w n i o s e k , ż ą d a j ą c y z n i e s i e n i a w s z e l k i c h p r a w w y j ą t k o w y c h , które ograniczają nabywanie i sprzedaż ziemi lub budowanie domów mieszkalnych ze względu na narodowość. Wniosek ten został przyjęty większością głosów po długich rozprawach. Większość zatem parla
mentu niemieckiego potępiła przeciwpolskie ustawy, uchwała ta jednak nie m a dla nas dotąd rzeczywistego znaczenia, bo chociaż ją przyjął parlament, nie wiadomo, czy ją potwierdzi Rada związkowa rzeszy i cesarz, a to jest koniecznem do prawomocności każdej uchwały.
Niedawno temu w i d m o g r o ż ą c e j w o j n y było bardzo bliskie. Serbia, spodziewając się poparcia ze strony Rosyi, wystąpiła bardzo ostro wobec Austryi, żą
dając odszkodowania w ziemiach, dzielących ją od morza Adryatyckiego. P rze w idyw ano więc napewno wojnę.
W tym czasie jednakże Rosya, obliczywszy sobie, że do wojny potrzeba wiele wojska i jeszcze więcej pieniędzy, doradziła Serbii, aby w yrzekła się odszkodowania w zie
miach i zgodziła się na pokojowe załatwienie sprawy.
Spraw ę tę mają rozstrzygnąć m ocarstw a europejskie.
Minister dla Galicyi, Abrahamowicz, poróżnił się z Kołem polskiem w parlamencie wiedeńskim i skutkiem tego składa swój urząd. Gazety wiedeńskie donoszą, że cesarz austryacki przyjął jego prośbę o zwolnienie z urzędu, a powołał na ministra doktora Dulębę.
2 e św ia ta k o b ie c e g o .
I. wszechrosyjski Zjazd kobiecy
odbył się w Petersburgu, dnia 23 grudnia. Po raz pierwszy zgromadziły się kobiety z wszystkich krańców olbrzymiego państwa rosyjskiego.' z Sybiru,'-'Kaukazu, L it w y , K rólestw a
■Polskiego,■. . Dstonii, bin Jatid yK aby-/ .omówić swe położenie, pi zodtótpwjc cele;, m chu kobiecego, przedłożyć pożądane zmiany , projekty. W przeważnej części zgromadziły się przedstawicielki obywatelstwa miejskiego, lecz nie brakło ruwniez włosc.anek, stanu służebnego i pracownic przemy
słowych.
Zjazd rozdzielono na cztery poszczególne rozdziały, czyli sekeye: 1) działalność kobiet dobroczynna 2) ekono
miczne położenie kobiety (czyli kwestya zarobkowa), 3) kwe- stya politycznego i społecznego stanowiska kobiety, 4)’ oświata
szkolnictwo i wychowanie.
Pierw sza sekeya omawiała różne; urządzenia dobro
czynne jak: kolonie letnie, stowarzyszenia ,K rop li mleka“
pomoc dla więźniów, chorych i obłąkanych.' Wielkie zacie
kawienie w yw o łał referat rodaczki naszej drej Czernowskiei która dawała praktyczne wskazówki, ja k dostarczać stoso
wnej pracy kalekom, aby ich przez to odwieść od żebractwa.
w drugiej sckcyi mówiono o nędznem położeniu w ło ściańskiej kobiety, która pracuje ciężej, niż mężczyzna; dalej 1- położeniu pracownic fabrycznych, o wielkiej śmiertelności wśród dzieci rodzin robotniczych, o konieczności ochrony kobiet 1 dzieci w pracy, ochrony położnic i służących. Zjazd żąda dla kobiet zniesienia pracy w kopalniach oraz pracy nocnej.
W tizeciej sekcyi żąda Zjazd politycznego i obywatel
skiego uprawnienia — żąda, aby przypuszczano kobiety do urzędów • miejskich i gminnych.
1 W y k a za w s z y ogromną ilość anafalbetów między kobie- lami. zwłaszcza na wsiach, omawiał Zjazd spraw y oświaty 1 szkolnictwa, proponuje różne reformy na tej drodze.
Następnie żąda Zjazd walki z alkoholizmem za po
mocą oświaty, walki z prostytucyą, zamknięcia domów pu
blicznych.
O ile Zjazd ten przyczyni się do poprawy stanowiska kobiety w Rosyi, przyszłość dopiero pokaże, przyczynił się jednak wielce do zrzeszenia kobiet na bój ciężki, wio dący do wyjednania ulg, praw, do zwalczenia w ro gó w : krzywdy, ciemnoty i rozpusty.
R o z m a i t o ś c i .
W niosek udzielenia kobietom p raw w ybo rczych do rady miejskiej w Chicago został p rzyjęty i niebawem ma byc zatwierdzony.
K raw iecczyzna, tj. wykonywanie sukien damskich, uchodzi za jeden z najniewdzięczniejszych i najwięcej przepeł
nionych. a temsamem najmniej płatnych zarobków kobie
cych. Dlaczego?: Otóż krawiecczyzna dzisiaj nie jest już rzemiosłem, ale sztuką, a bardzo mało pań tego zawodu uznaje to i poświęca odpowiedni czas na naukę fachową.
Obecnie wym agania są tak wielkie, że nie wystarcza osobie, która chce sarnodzielmc prowadzić krawiecczyznę, kilkoletnia praktyka w magazynie. Je st ona konieczną dla tych, które chcą się poświęcić temu zawodowi, dla nabrania wp ra w y i biegłości w szyciu, lecz przy tem zajęciu panienka wydoskonali się jednostronnie i jest w kłopocie, gdy p rz y j
dzie jej na własną odpowiedzialność skroić, przymierzyć i za
decydować fason. l ę część bowiem jiracy podejmuje w m a
gazynie dyrektryza lub właścicielka, nie mogąc spuścić się w tak ważnych rzeczach na osoby, nie mające pojęcia o kroju) Dlatego też panienki tak wolno postępują w podwyżkach pensyi, pracując w magazynach, że nie mając pojęcia o kroju i kierunku linii, ja k ą każdy szewek mieć powinien dopiero na podstawie długoletniej w p ra w y dochodzą do tego, do czego m ogłyby dojść po kilku miesiącach odpowiedniej nauki.
Z tego względu wszystkie panie chcące się poświęcić krawiecczyźnie, bądź to jako samodzielne ' krawcowe, bądź jako zdolne pomocnice, powinny korzystać z fachowych kursów wyższych szkół krawieckich. Do tej pory niezamożne panie nie mogły korzystać z takich nauk, albowiem wyższych szkół krawieckich musiały szukać daleko po wielkich mia
stach lub za granicą. Obecnie w yższa szkoła p. Z o fii Szuman, na której anons zwracamy uwagę, może brak ten najzupełniej zastąpić, konkurując z powodzeniem z liajwiększemi zakła
dami tego rodzaju.
47 —
W I A D O M O Ś C I L I T E R A C K I E .
N ow a gazeta dla kobiet.
Dnia 14. lutego'wyszedł drukiem pierwszy numer nawiej, gazety dla kobiet pod nazwą „Zjednoczenie",. — ,;,Zjednocze-j nie" iest organem nowo założonego ZjednoGzenm czyli Z w i ą zku stowarzyszeń kobiecych oświatowych na rzeszę nie
miecką. .
Numer pierwszy zawiera: Odezwę do stowarzyszeń oświatowych. — „D o czego zmierzamy . G ło sy prasy.
U s ta w y Zjednoczenia. — Przedpłata na poczcie 25 fen. k w ar
talnie z odnoszeniem do domu 3* fen. A d ie s Redakcyi i Administracyi: Helena Rzepecka. Poznań, Sw. Marcm 9.
R ozw iązanie szarad y z No. 5: „O w ad y".
S Z A R A D A .
Pierwsze, drugie, gdy^ w kieszeni, T o niewielu nas oceni,
Gdy toż samo głowie służy, 0 rozumie smutno wróży, Trzecia ma to w swojej treści, Żc wskazuje ród niewieści.
Jeśli wszystka u młodzieży, T o się gniewać nie należy, Lecz niepięknej będzie miary, 1 nie zdobi, gdy człek stary.
Sprawy związku
Sprawozdanie sekretarza jeneralnego
Z w ią z k u K o b ie t p r a c u ją cy c h z a r o k 1908.
(Od i. stycznia 1908 do 1. stycznia i 9° 9’) (Dokończenie.)
Z e w n ę t r z n y i w e w n ę t r z n y r o z w ó j s t o w a r z y s z e ń z w ią z k o w y c h .
O liczebnym rozwoju poszczególnych stowaizyszeń związkowych wspomnieliśmy już, pisząc o zewnętrznym ro
zwoju Związku. ,
Podpada cofnięcie się pod względem liczby członkow dwóch stowarzyszeń: a mianowicie stowarzyszenia kobiet pracujących w handlu i konfekcyi w Gnieźnie i stowarzyszeniu pracownic konfekcyjnych w Poznaniu.
Zdaje się, że przyczyna leży w fałszywem pojmowaniu korzyści, jakie kobietom pracującym dają stow ai zyszenia.
K a s y pomocnicze, które są dodatkowemi korzyściami sto
warzyszeń, uważa właśnie ten stan kobiet za, izecz na jw a żniejszą, lekceważąc sobie prawdziwe korzyści ekonomiczne, właśnie pracownicom konfekcyjnym tak potizebne, jak po
radę prawną, naukę w sprawach dotyczących dobroczynnych instytucyi państwowych i komunalnych, gazetę itd. Na szczę
ście kobiety innych zawodów7, — jak. pracownice fabiyczne, rolne, pomocnice handlowe 1 służba żeńska okazują więcej wyrobienia i zrozumienia dla sprawy.
W ogólności, sądząc z rozwoju stowarzyszeń zamiejsco
wych, .można śmiało twierdzić, żc kobiety w7 małych miastach i po wsiach okazuj a wiele więcej zrozumienia i zapału, jak kobiety Poznańskie."— T o też, zdaje się, że główne oparcie 1 główny rozw'ój Związku polegać będzie w7 przyszłości na prowincyi. — W najbliższym czasie założy Związek trzy nowe stowarzyszenia zamiejscowe, a mianowicie w Si odzie, Szamotułach i W ro nk ach . W Poznaniu zaś samym leży przyszłość stowarzyszeń w podziale na stowarzyszenia para
fialne, którego początku szukać należy w7 założeniu ju ż w roku ubiegłym pierwszego stowarzyszenia pracownic fabrycznych dla parafii Sw7. Łazarza w7 Poznaniu.
R o zw ó j stowarzyszenia zależy w wielkiej mierze od dobrego przeprowadzenia agitacyi.
A gita cy a
jest niezbędnym czynnikiem W rozwoju stowarzyszenia.
Stowarzyszenie, któro nie agituje, śpi. Główny ciężar sku
tecznej agitacy 1 spoczywa na barkach zarządu 1 stuiszych.
Wiemy, że stowarzyszenia s ą , podzielone na kółka;
na czele kółek stoją starsze* głównćm ich zadaniem jest dobra agitacya. A ’ tym celu wiano być kółek jak najwięcej, kółka zaś same winny być nieliczne. N a czele kołek winny stac osoby'dzielne. Starsze, niewypeininjące swych obowiązków
O G Ł O S Z E N I A .
,
ę ^ n i o t u f a c f ) )
na sali
p.HUefemka'.-w niedzielę, dnia 14. b. m. o godzinie 4-tęj.
Referaty: Sekretarz jeneralny Związku kobiet pracujących ks. Czechowski z Poznania: O potrzebie orga- nizacyi kobiecych.
Sekretarka Związku p. Jachimowicz: O urzą
dzeniach zewnętrznych i wewnętrznych w związkowych stowarzyszeniach kobiecych.
REKOLEKCYE DLA POMOCNIC HANDLOWYCH (urządzone staraniem Sodalicyi Kupieckiej) odprawią się
od 21 -go do 25-go m arca
w kaplicy Różańcowej u r kościele podominikańskim.
Początek rekolekcyi dnia 21. marca o 8lA wiecz, REKOLEKCYE DLA PRACOWNIC FABRYCZNYCH
odprawią się
od 29 go m arca do 1. kw ietnia w kościele podominikańskim.
Początek w poniedziałek, dnia 29. m arca o 8% wiecz.
i stowarzyszeń.
gorliwie, winien zarząd n a t y c h m i a s t u s u n.ą ć, bo szkoda tylko stowarzyszenia.
Celem wydajnej pracy nad zewnętrznym rozwojem sto
warzyszenia, którego niezbędnym warunkiem jest agitacya, powinien zarząd urządzać regularne zebrania starszych.
W in ny sie one odbywać co miesiąc a nie, jak to -w niektó
rych stowarzyszeniach związkowych się dzieje, „według po
trzeby". B o zwykle dopiero podczas zebrania, po dobrej dyskusyi i przeprowadzeniu środków potrzebnych . wykazuje się, że zebranie było potrzebne. Zarząd winien starszym zwrócić uwagę nie tylko na potrzebę agitacyi, lecz także, i to przedewszystkiem, na środki i sposób, na czas najdogo
dniejszy i nadający się najbardziej do agitacyi.
Niezbędnym środkiem agitacyjnym są odezwy i pisma ulotne, które winien zarząd drukować, (najlepiej za pośredni
ctwem sekretaryatu jen.) i rozrzucać je między kobiety pra
cujące. Odezwy takie odniosą najlepszy skutek, jeżeli pisane są od stowarzyszenia i są zaopatrzone w podpisy całego zarządu. — Tego środka agitacyjnego zaniedbano niestety w roku ubiegłym prawie we wszystkich stowarzyszeniach związkowych.
Dalszym środkiem agitacyjnym jest urządzenie osobnej kom isyi agitacyjnej, której zadaniem jest przysposabiać środki agitacyjne, w ynajd yw ać adresy kobiet pracujących, nie nale
żących do stowarzyszenia, celem wysłania do riich jednego z członków komisyi, by zjednać je dla stowarzyszenia. — W tym kieruku pracowało tylko jedno stowarzyszenie, a mia
nowicie stow. pracownic konfekcyjnych w Poznąniu. .— S p o sób ten polecamy gorąco uwadze stowarzyszeń związkowych.
Ja k o środek agitacyjn y należy uważać „G azetę dla K o b iet", organ Związku naszego, którą po przeczytaniu na
leży pożyczać koleżankom niestowarzyszonym. „Gazetę dla Kobiet", zawierającą artykuły agitacyjne, winny zarządy, o ile starczy nakład, rozpowszechniać jak najbardziej.
Zebrania zarządów są również jedną z najważniejszych czynności, dotyczących tak zewnętrznego, jak wewnętrznego rozwoju stowarzyszenia. Zebrania zarządu winny się odby
wać regularnie na tydzień przed każdem zebraniem. Na ze
braniach swych zajmuje się zarząd sprawami i urządzeniami towarzystwa, agitacyą, a przedewszystkiem układa porządek obrad następnego zebrania wszystkich członków. Zebranie nic powinno sie nigdy odbywać bez dokładnego, przedtem ułożonego porządku obrad; bez tego b o w ie m , będzie; zawsze nudne i nie zadowolni członków. Nie wszystkie stow arzy
szenia związkowe, p rzestrz eg ały 'tych przepisów., , , , Kontrola członków, przybyw ających na żebrania,' jest jednym z najważniejszych czynników prawid łowego rozwoju stowarzyszenia. Zaprowadziły" ją w ubiegłym roku prawie wszystkie starsze stowarzyszenia związkowe, kontrolując swych członków za pomocą osobnych kart kontrolowych.
K a r t y te m ają tyle pól, ile zebrań w roku. W szystkie sto
warzyszone wchodzą na salę jednemi drzwiami. Osobnej
— 48 —
tnie w sekretaryacie jenerainyni. Przed rozdaniem zapisują starsze numer kółka i stowarzyszonej. Sposób ten polecamy kasyerek poszczególnych stowarzyszeń. Skarbniczki u w ia
damiają stowarzyszone, że za opłatą tej lub owej sutny karty swoje mogą odebrać. Stowarzyszone, które w oznaczonym czasie kart swoich nie odbiorą, przestają być członkami sto
warzyszenia wzgl. odnośnej k asy pomocniczej. K a r t y odsyła skarbniczka następnie do biblioteki. Stowarzyszenio m zwią
zkowym polecamy jak najdokładniejsze wykonanie p ow yż
szego przepisu.
Drugie nowe urządzenie zaprowadził Związek w ubie
gły m roku ze względu
na staranie się o w yp łatę k asy posagow ej w zgl. pośm iertnej.
Zaprowadzono osobne formularze, których nabyć można u sekretarek poszczególnych stowarzyszeń. Form ularz ten, na którym sekretarka poświadcza przynależenie do stow arzy
szenia i do k asy pomocniczej, przedkłada się miejscowemu proboszczowi, który poświadcza zamążpójście lub śmierć sto- warz3'Szonej. Następnie zanosi się, wzgl. posyła się form u dobrobytu materyalnego. Prawie cała działalność poszcze
gólnych stowarzyszeń związkowych obraca się w kierunku oświaty. K u temu służą
zebrania,
które odbywają „się regularnie według ustaw raz na miesiąc.
Niektóre stowarzyszenia, jak pracownic konfekcyjnych i żeń
skiej młodzieży kupieckiej w Poznaniu, stowarzyszenia w Gnieźnie i Inowrocławiu, odbyw ają swe zebrania dwa razy na miesiąc. Do tego winny dążyć wszystkie stow arzy
szenia; bo zebrania są tętnem którem bije życie w stow a
rzyszeniu. Przypom inają członkom potrzebę jedności, kole
żeństwa i wspólnej pracy; przywiązują do organizacyi, uprzy
jemniają ją, zcieśniają węzły wspólnej pracy i wspólnej p rzy
stępstwie przełożona stowarzyszenia; zebrania odbywają się prawie w wszystkich stowarzyszeniach według przedłożonego na samym wstępie porządku obrad z ścisłcm zachowaniem przepisów parlamentarnych. Je st dążeniem, by na zebraniach przewodniczyły przełożone; chodzi bowiem o to, by w y r a YY niektórych stowarzyszeniach m ie wają wykłady wyłącznic księża patronowie lub panie z ińteligencyi, zaproszone przez zarząd stowarzyszenia. Stowarzyszenia te są w początku p ia cy nad oświatą swych- członków. — AV dalej posuniętych
czornice, połączone z przedstawieniem amatorskiem, śpiewem, a nawet tańcami. Za b a w y takie są środkiem kształcenia umysłów i serca, ale zarazem jednym z najpoważniejszych środków agitacyi. Zabawa dobra, rozumna nie jest zdrożna;
owszem jest potrzebną po pracy.
Prawic wszystkie stowarzyszenia związkowe mają, własne kółka śpiewackie,
które nieraz są b a rd z o ■ liczne; przyczyniają się one do uroz
maicenia zebrań a przedewszystkiem są środkiem kształcą
cym umysł i serce, szerzącym oświatę.
Stowarzyszone korzystają dość licznie z biblioteki (z wyjątkiem stow. prac. fabrycznych w Poznaniu, z których na 1000 stowarzyszonych czytało w ciągu roku tylko 375).
Je dnym z najważniejszych czynników pracy oświato
wej w stowarzyszeniach związkowych były zapoczątkowane w ubiegłym roku tak zwane
patronaże.
Patronaże to rzecz nic nowa, pochodzą one z Fran cyi;
niemieckie stowarzyszenia kobiet pracujących opierają się na nich jako na jednym z najważniejszych czynników prac;/
rownictwem patrona tegoż tow arzystw a rodzaj stowarzysze
nia pań, które wzięły sobie za zadanie uczyć pracownice fabryczne; kilka razy tygodnio wo zbiera się pewna liczba pracownic (dziesięć do dwudziestu) wieczorem na salkach, gdzie pod przewodnictwem jednej z pań uczy je płatna przez stowarzyszenie k raw cow a szycia, kroju, robótek i t. d. — YV innych dniach uczą się pracownice w ten sam sposób gotowania. Takich salek wzgl. patronażów miało stow. prac.
fabr, w Poznaniu sześć, nie licząc p a t ro n a ż ó w . prywatnych.
Podobne patronaże posiada stow. prac. konfekcyjnych i żeńskiej młodzieży kupieckiej w Poznaniu.
Te n sposób pracy oświatowej polecamy wszystkim stowarzyszeniom związkowym.
N a podstawie pracy w kierunku ekonomicznym buduje więc Związek szeroki gmach oświaty, tak potrzebnej kobie
tom pracującym.
Cała zaś praca spoczywa na fundamencie religijnym, jak przystoi Związkowi katolickich stowarzyszeń kobiecych.
K s . Czechowski, sekr. jen.
D o d a t e k d o nr. 6 .
P o s p ie s z do k r z y ż a ...
Kiedy t w e s e r c e z ż y c ie m się uc ie ra
! ra z z w y c i ę ż a , drugi r a z upada.
D usza tę s k n o t y ś m ie rc ią o bum iera ,
W dziedzinę w i a r y zw ą tp ie n ie się w k r a d a : P o s p ie s z do k r z y ż a , bo z k r z y ż a jedynie S tr u m ie ń p o ciec h y w duszę t w o j ą spłynie.
K iedy c h c ąc z głębić ż y c ia tajem nicę R ozum zam ilknie na tw o je p y ta n ia , A piekło z w ą tp ie ń ciśnie b ł y s k a w i c ę J a k o s t r y szty let, co d u szę r o z r a n ia : P o s p ie s z do k r z y ż a , bo z k r z y ż a jedynie, J a k p ro m ie ń łaski w i a r a w d u szę spłynie.
G d y ś w i a t . t w e drogi różam i zaściele, S z c z ę ś c ia uro k iem ży c ie ro zprom ienia.
B y się bo leścią nie stało w e se le.
B y ś w p o ś r ó d s z c z ę ś c ia nie s tra c ił z b a w ie n ia : P o s p ie s z do k r z y ż a , w nim nadzieja cała, B y w s z c zęśc iu d u s z a w i e r n ą p ozostała . G d y z m a rz e ń z ł u d n y c h d u sza się przebudzi.
A w dom u tw o im boleść się rozgości, Ś m ie rć z a k o ła c e , a n ie w d z ię c z n o ś ć ludzi J a k lodem z m ro z i ten u ro k m iłości:
P o sp ie s z do k r z y ż a ze łzą i w e stc h n ie n iem , A boleść t w o j a s tan ie się zb a w ien iem .
Ks. Karo! A ntoniew icz.
«
W anda G rot-B ęczk ow sk a.