• Nie Znaleziono Wyników

Imiesłowy osobliwe. - G erundia

W dokumencie Grammatyka łacińska pijarska (Stron 123-129)

P o lrzaha sza n o w a ć. S za n o w a n ia . S z a n u ją c . JJo sza n o w a n ia .

P rze z sza n o w a n ie, w sza n o w a n iu . S u p i a a.

N a szanow anie. P o sza n o w a n ia .

U w aga. Następujące słowa mają niefortunnie czas

przeszły dokonany trybu ozuajmującego odmiany ev.\ u-

i h:j. i S u p in u m n a um .

a) C zynne i n ija k ie .

Aceo kw a śn ie ć, m a cz. p rz. acni, Sap. nie m a. A I beo bieleje, cz. p r z . i Su p . n ie ma.

A i yeo ziębic, alsij Sup. nie m a.

Arceo o d s t r ę c z a m , arcui, S u p . nie m a .

Z łoLone 2 arceo m ą j ą cz.- p rz. na ui, Sup. n a itimi, np. coćrceo p o w ścią g a m , codioni, Coerci­ tum.

-Arduo goreje, arsi, arsum. Arce scJinc, a r a i. Sup, nie m a

ìa a —•

A u d e o śm iem , ausus sum , S up. nie m a ( i ) .

I V czasie p r z e s z ły m dokonanym tryb u łą c zą c e ­ g o oprócz ausus sim i t. d. m a osobą, t ausińl,

2 ausis, 3 au.sitj l. m. ‘ausili^. Im ie s łó w c z a su

p rzy szłe g o czynnie j e s t ausurus. I m ie s łó w

cza su p rze szłe g o ausus zn a jd u je Sie u p o etó w ,

Augeo p o m n a ża m , auxi, ąuętm n. ' A ve o z a d a m , c z . p r z . i Sa p . nie m a.

Ca ileo um iem , b ie g ły je s te m , callui. Sa p , nie n u t, Calveo ły sie je, c z . p r z . i Sap. nie m a.

Cantleo ja ś n i e je , cand'ui, S up. nie m a.

Cane o siw ieje, Canili, Sup. nie met.

Caveo strzege sią, cavi, cantum.

Censeo tw ierdzą, {a żu ją , lic zą , censui albo census

sum, censum, •

Z ło żo n e recenseo, p rze lic za m , nvitSup, dw ojako,

recensitum i recensum .x Percenseo p rze b ieg a m , succenseo g n ie w a m sio, uie m a ją Sup.

Cieo p o b u d za m, civi, citum»

Clareo ja ś n ie je , clarui, Sup. nie m a .

Cl ueo s ły n ę , cz. p rz. Su p . nie m a . ‘ ,

Compleo dopełn ia m , complevi, completum.

C on u ivco p o b ła ża m ,, c i m i v i albo connixi, Sitp. n i* m a.

D eleo m a tą , d e lev i, deletum .

Deoseo u lła c z a m , ck. p r z , i Sup. nie m a. Depleo zle w a m, dep levi, depictum .

D o ceo n a u c za m , docui, doctum .

JK^eb

p o tr ze b a , q ,'eg u i, S u p. n ie m a.

( i) S ł o w a n i j a k i e a udeo śm iem , gaudeo c i e s z y ,v/j*, sole» z w y k ł e m / i s t r z e c i e j t o n j u g a c . y i fido w i e r z ę , n ay n o n ą n i e k t ó r z y g r a i n r u o f y c y n i / a k o - b i e r n e i ą i (tieni r o - passiva) diu leg o . ż,c c ia s przeszły dokonany ■ m ają l a k , j a k s ł o w a o U n n u n y b i e r n e / .

, ia S —«

Expleo n a sy c a m , exjdevi, expletum. Faveo sp rzy ja m , lavi, fautUm.

Ferveo wrc, fervi albo ferbai, S u p . n ie m a .

Z n a jd u je sic ta k ż e p o d łu g trze c ie j konjugacyi,

fervit, fervat, fervere.

Flacceo w ięd/iirję, flaccui, S up. nie m a . Flaveo p ło w ie ję ,, cz. p rz. i Su p . nie m a . Fleo p ła c z ę , flevi, fletura.

Floreo k w itn ę , florui, S u p , n ie /na.

Foeteo śm ierdzieć, cz, p rz. i S u p . nie m a . Foveo ogrzew am , iovi, fotum,

Fraceo g n iję , fracui, Sttp, nie m a.

Frendeo zg r z y ta m zębam i, cz. prz. nie m a , S u p , fresautn.

Frigeo ziębnę, fi;i^i, S u p . n ie m a.

Frondeo obr as g a ł ę z i a m i, frondui, Sup. nic ma*

Fulgeo p o łysku je- fjyę, filisi p Sup. n ie m a. Gaudeo cieszę sity- gavisus sam, Sup. nie m a . Glabréo ł y s i e j ę ,'c z . prz,. i Sup. tue m a. Florreo lę k a m się:, laorrui, £mp, nie m a . Humeo w ilg o tn ie ć i c z . p?z. ù Sup. nie nut. Immineo za g ra c a m , cz. p r z . i Sup. nie m a . Impleo napedmiam, implevi, impletum. W u lg e o p rzepuszczam , indulsi, imi ul tu ni.

«Tubeo ro zk a zu ję , jussi, jussum. Lacteo ssać, cz. p rz, i S u p . nie m a . Langueo gn/iśnieję, languì, S u p . nie ma.. L ateo kryje się, latui, Su p . nie m a.

t Liqueo topnieje, liqui, Sup. nie m a. L i veo sinieję, cz. prz. i Sup. nie tria. Luceo św iece, luxi, Sup. nie m a , Lugpo p ł a c z e luxi, luctum.

Maceo chudnę, inacui, Sup, nie m a. / Madeo broczę, madui, Su p . nie m a.

1 2 4 Maneo z o s ta je , mansi, mansum.

Z ło żo n e z manco które z g ło s k i ma nieo d m ié- n ia ją , m a ją czas p r z e s z ły na si, S u p in u m n a

sum, np- remaneo zo sta je się, remansi, rem an­ sum. K tóre z a ś odm ieniają zgłoskę, ma u a rui, m a ją czas p rz. na'ui> Sup. nie m a ją , np. emi­

neo w y d a ją sie, p rze w y ższa m , eminui, Sup. n ie

m a .

Marceo g n u ś n ie ję , m a r c u i, S u p . nie m a .

Misceo m iesza m , miscui,, mixtum albo mistum. Mordeo knscim, momordi, morsum.

U w a ża ć tu n a le ży, iz je ż e l i w cza sa ch p rze ­ szły c h dokonanych s łó w n ie zło zo n y c h j a k ie j­ kolw iek b ą d ź \ b o n ]a g a c yi p o w ta r z a sie jedna, Z głoska, ta sie w zło ż o n y c h Vzja p o w ta rza , np.

pendeo m a czas p rz. ' pependi; z łó zone depen­

deo, nie m a depependi/ ale depeiidi. W y j m u ­ j ą sic je d n a k ie , repungo Lolę, . i zło zo n e ze s ło ­ wam i: bibo p \ e , disco uczę się, do daję, posco za d a m , sto stoję', ktąre i w zło ż o n y c h zg ło skę p o w ta rza ją . \ Z ło żo n e z curro bieg n ę, m a ją dw ojako czas' p ry es z ły dokonany, z p o w tó rze ­

n ie m z g ło s k i i bez pow tórzenią, np. decurro

schodzę, decu cirri i decurri.

Muceo p le śn ie ć , mu cui, S u p . nie m a. Mul ceo łagodzę, mulsi, mulsum.

Mulgeo doje, mulsi albo niulxi, mulsum albe mulctum. Neo p rzę d ę , nevi, netum.

Nigreo czernieję, nigrui, S u p . nie m a. Niteó , b ły szc zę , nitui, Slip, nie m a. Oleo p a c h n ę , olui, S u p . nie m a.

A boleo z a g ła d z a m , n isz c zę , m a abolevi, aboto'r- tum; adoleo p achnę, ądolui albo adolevi, adul­ tum.

Pateo s ta ć otw orem , patui, Sa p . nie m a. . Paveo leko m sic, pavi, Sup. n ie m a . Pentleo w iszę, pependi, pensum.

Polico m ocny je ste m , cz. prz. i Sa p . nie m a -

Prandeo obiaduje, prandi albo pransus sum, pransum . Promineo w y s ta je , prominui, Sa p . nie m a . , . Puteo śm ierdzieć, putui, S u p . nie m a . ' •■>.

Putreo g n ije , putrui, S a p . nie m a.

Renideo p o ły sk u j e sic, c z . p r z . i Su p , m e m a . Repleo u zu p e łn ia m , replevi, repletum.

Pvideo śm ieje sią, risi, risum. Rigeo drętw iej ą, rigui, Sup. nic m a, R ubeo czerw ienieją, rubiti, Sup. nie m a. Scateo są c zy ć się, c z - p> -. i Sup.. nie mci, Scdeo siedzą, sedi, sessum.

Z ło żo n e dissideo ró żn ie sic, praesideo siedzą z p rzo d u , nie m a ją S u p in u m .

Seneo je ste m sta ry , senui, Sup. n ię m a . Sileo m ilc zą , silni, S u p . nie m a.

Soleo z w y k łe m , solitus sum cza sem sol ul, Su p . nie m a . Sorbeo p o pijani, sorbui czasem sorpsi, Sup. nie m a.

Z ło ż o n e m a ją czas p rze szły cząściej n a ui j a k n a psi, Sup. n a ptuni, np. ^bsorbeo p o c h io n y - w a m , absorbui rzadko absorpsi, absorptum .

Splendeo błyszczą, splendui, Sup. nic m a. Spondeo przyrzeka m , spopondi, sponsum. Squaleo brudny je ste m , Cz. p rz. i Sup, nie m a. Stridcb z g r z y ta m , stridi, Sup. nie m a.

Studeo u s iłu je , studui, S u p . nie m a. Stypeo dr ąt w ie je , stupui, Su p . nie m a. Snadeo radze, suasi, suasum.

Teneo trzym .am , tenui, téntum .

Tepeo za g rze w a n i siq, tepui, Su p . nie m a.

Tergeo ucieram , tersi, tersum. 1

*■»

1 2 6

Tondeo s tr zy g ę , totondi, tonsum. Torpeo drętw ieje, tovpui, S u p . nie m a. Torqueo kręcę, dręczę, torsi, torsum 'i tortui» Torreo piche, torrui, tosUnn.

Tumeo n a d y m a m się) tumui, Sup. nie m a. Turgeo o dym am , arę, tursi, Sup. n ie m a. Urgeo p r z y n a g la m , ursi, S u p . nie in a . Ycgeo w z ru sza m , cz. p rz. i Sup. nie m a.

Video

w id z ę ,

vidi, visum.

Yieo w b ija n i obręcZę, vievi, vietum. Vigeo cze rstw y jestem , vigui, S u p . nie m a.

Vireo zielenieć się, virui, S u p . n ic m a. Voveo ślu b u ję , vovi, votum.

S ło w a nijakie do drugiej konjugacyi M alesce,' praw ic wszystkie m ają cza* przeszły na u i, S u ~

p in u m nie mają.

/;) C zynno-b iern e.

Fateor w y z n a ję , fassus sum, fassum.

'Z łożone diffiteor za p ie ra m się, nie m a c z a su p rz. i Sup. in n e ,m a ją cz, p rz. n a essus sum, Su p . n a

escuti, np. confiteor w y zn a ję , confessus Sum, con­ fessura.

Medeor leczę, ćz. p rz. i Su p . n ie m ai Misereor litu ję sic, misertus sum, misertunts R eor m n iem a m , ratus sum, ratura.

T u eo r p a trz ę , tuitus albo tutus sum, tuitum albo tu­

tum.

U n a jd a w n ie jszy c h p is a r z y z n a jd u je się w te m s a m em zn a c zen iu tiior n a le żą ce do k o n ju g a c y i trz e c ie j, które je d n a k ż e m a cz. p rz, i Sw/j- ta k j a k tueor.

KONJUGACYA TRZECIA . ‘ -w . • v 1

Ì.

O d m ia n a czyn n a . /

Mająca sliriyc za ogólny w zór czasowania słów czynnych i nijakich) zakończonych na o, bez p o p rze­ dzającej Samogłoski i.

W dokumencie Grammatyka łacińska pijarska (Stron 123-129)

Powiązane dokumenty