Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, głównym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulicy W. Majakowskiego” w Poznaniu jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich zagospodarowania i zabudowy. Sporządzenie analizowanego planu ma na celu jednoznaczne
55 Projektowanie, wykonawstwo sieci wodociągowych i kanalizacyjnych oraz przyłączy, wymagania ogólne, AQUANET S.A., Poznań, 2020
56 Mapa akustyczna miasta Poznania 2017, AkustiX, lemitor OCHRONA ŚRODOWISKA, wrzesień 2017
27
określenie linii rozgraniczających między terenami o różnym przeznaczeniu, wyznaczenie linii zabudowy w celu uniknięcia niekontrolowanych przekształceń terenów, szczególnie od strony cennej przyrodniczo doliny Cybiny, oraz ochronę połączeń widokowych z zielenią.
Procedura planistyczna została zainicjowane wnioskiem osoby fizycznej, popartym stanowiskiem Rady Osiedla Antoninek-Zieliniec-Kobylepole, o sporządzenie planu miejscowego dla niezabudowanych działek 20/19 i 20/20, ark. 10, obręb Kobylepole, położonych w sąsiedztwie terenów wyłączonych z zabudowy, położonych w obrębie doliny Cybiny. Ponadto, mieszkańcy Kobylegopola zawnioskowali o objęcie planem również zabudowy po południowej stronie ul. W. Majakowskiego, co również zostało poparte przez Radę Osiedla Antoninek-Zieliniec-Kobylepole.
4.2. Ustalenia projektu planu
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulicy W. Majakowskiego” w Poznaniu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:1 000.
W zakresie przeznaczenia terenów znajdujących się w granicach obszaru opracowania w projekcie planu ustalono:
1. tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, oznaczone symbolami: 1-24MN;
2. teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub zabudowy usługowej, oznaczony symbolem MN/U;
3. teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub zabudowy usługowej, oznaczony symbolem MW/U;
4. teren zabudowy usługowej – sakralnej, oznaczony symbolem UK;
5. teren sportu i rekreacji, oznaczony symbolem US;
6. teren zieleni, oznaczony symbolem ZO;
7. teren zieleni urządzonej, oznaczony symbolem ZP;
8. teren infrastruktury technicznej – elektroenergetyki, oznaczony symbolem E;
9. teren infrastruktury technicznej – kanalizacji, oznaczony symbolem K;
10. tereny dróg publicznych, oznaczone symbolami: KD-Z, KD-L, 1-14KD-D, 1KD-Dxs i 2KD-Dxs;
11. tereny publicznych ciągów pieszych, oznaczone symbolami: 1-7kx;
12. tereny dróg wewnętrznych, oznaczone symbolami: KDW, 1-6KDWxs.
Analizowany projekt planu utrzymuje mieszkaniowy charakter osiedla, z dominacją niskiej zabudowy jednorodzinnej. Zachowuje dotychczasowe przeznaczenie i sposób użytkowania wszystkich terenów (kwartałów) zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (1-17MN i 21-24MN), w obrębie których dopuszczono uzupełnienie zabudowy na dotąd niezabudowanych działkach.
W projekcie wyznaczono również nowe tereny zabudowy mieszkaniowej, w tym zabudowy jednorodzinnej na terenach 9MN, 18MN, 19MN i 20MN oraz zabudowy wielorodzinnej lub zabudowy usługowej na terenie MW/U, na którym już trwa realizacja inwestycji, prowadzona na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Również w północnej części terenu 1MN ustalono lokalizację nowej ekstensywnej zabudowy jednorodzinnej, w ramach dwóch wyznaczonych maksymalnymi nieprzekraczalnymi liniami zabudowy pól inwestycyjnych, umożliwiających realizację na tym terenie maksymalnie dwóch wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych o wysokości do 2 kondygnacji nadziemnych (przy czym nie większej niż 7 m).
Wśród terenów zabudowy usługowej, oprócz wyżej wymienionego nowego terenu zabudowy mieszanej mieszkaniowej wielorodzinnej lub usługowej MW/U, wyznaczono jeszcze jeden teren zabudowy mieszanej – mieszkaniowej jednorodzinnej lub usługowej MN/U, a także wyznaczono tereny istniejących funkcji usługowych, czyli teren zabudowy usługowej – sakralnej UK, obejmujący istniejący teren kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz teren sportu i rekreacji US, obejmujący istniejący kompleks sportowo-rekreacyjny przy ul. Majakowskiego.
W projekcie wyznaczono dwa tereny zieleni – teren zieleni urządzonej ZP, obejmujący istniejący teren zieleni u zbiegu ul. Majakowskiego z ul. Rysią, a także teren zieleni ZO, wyznaczony w północnej części projektu, na styku ze skarpą Stawu Browarnego, pomiędzy ul. Borsuczą a ul. Rysią.
Poza tym w projekcie wyznaczono nowe tereny komunikacyjne, w tym publiczne drogi dojazdowe 6KD-D (przedłużenie ul. Zajęczej) i 14KD-D, publiczne ciągi piesze 1-4kx oraz drogi wewnętrzne – pieszo-jezdnie 1KDWxs i 3-6KDWxs.
28
W kontekście niniejszego opracowania, szczególnie istotne są ustalenia w zakresie ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, w tym jego poszczególnych komponentów, a także w zakresie ochrony przyrody. W tym zakresie w projekcie planu ustalono:
1) zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów;
2) na terenie MW/U zachowanie drzewa o dużej wartości przyrodniczej wskazanego na rysunku planu;
3) zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku:
a) na terenach MN, jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, b) na terenach MN/U i MW/U, jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych,
c) w przypadku lokalizacji – na terenach zabudowy MN/U oraz MW/U – w granicach działki budowlanej:
szkół, przedszkoli lub żłobków, jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
domów opieki społecznej, jak dla terenów domów opieki społecznej,
szpitali, jak dla terenów szpitali w miastach,
obiektów zamieszkania zbiorowego, jak dla terenów zabudowy zamieszkania zbiorowego;
4) zapewnienie wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku;
5) dopuszczenie stosowania zasad akustyki architektonicznej i budowlanej w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi;
6) zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem dopuszczonych pozostałymi ustaleniami planu oraz inwestycji celu publicznego.
Ponadto, uzyskaniu pożądanych warunków akustycznych w środowisku służyć będą ustalenia sformułowane w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji, dotyczące dopuszczenia stosowania na terenach dróg technicznych elementów uspokojenia ruchu oraz rozwiązań przeciwhałasowych na terenie KD-Z, z wyłączeniem lokalizacji ekranów akustycznych, natomiast sformułowane także w tym zakresie dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych niż ustalone planem elementów układu drogowego, w tym drogowych obiektów inżynierskich m.in. na terenach dróg, służyć będzie kształtowaniu korzystnych warunków akustycznych w środowisku.
W zakresie ochrony i kształtowania zieleni ustalono również lokalizację nowego rzędu drzew na terenie 6KD-D, zgodnie z rysunkiem planu, a na terenach: KD-Z, KD-L, 3KD-D, 4KD-D i 5KD-D ustalono zachowanie i ochronę istniejących rzędów drzew, wskazanych na rysunku planu, z dopuszczeniem, w przypadku kolizji z istniejącą bądź planowaną infrastrukturą techniczną lub drogową, przesadzenia lub usunięcia i wprowadzenia nowych nasadzeń. Ponadto na terenie KDW ustalono lokalizację wskazanych na rysunku planu stref zieleni, w których ustala się zagospodarowanie zielenią urządzoną oraz wprowadza zakaz lokalizacji miejsc postojowych dla samochodów.
Dodatkowo, na terenach 1MN i 5MN, po stronie północnej wzdłuż skarpy doliny Cybiny, wyznaczono strefę zieleni, na których ustalono
:
zachowanie powierzchni biologicznie czynnej, dopuszczenie lokalizacji tarasów o powierzchni jednego tarasu nie większej niż 40 m² oraz zakaz lokalizacji dojazdów i stanowisk postojowych dla samochodów.Z kolei ochronie przed hałasem samochodowym służyć także będą ustalenia sformułowane w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji, dopuszczające lokalizację na terenie drogi publicznej dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów zagospodarowania pasa drogowego, w tym drogowych obiektów inżynierskich oraz dopuszczenie stosowania technicznych elementów uspokojenia ruchu.
Biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania geomorfologiczne, w przedmiotowym projekcie planu ustalono również obowiązek uwzględnienia ograniczeń wynikających z położenia w obszarach zagrożonych ruchami masowy ziemi, wskazanych szrafem na rysunku planu (północnych fragmentów terenów: 1kx, 1MN, 5MN, 7MN, 1KD-Dx, 5KD-D, 2KDWxs).
W zakresie ograniczeń w użytkowaniu terenów ustalono też uwzględnienie wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci infrastruktury technicznej, w tym wskazanego na rysunku planu kolektora deszczowego.
29
4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zapisy projektu planu miejscowego muszą być zgodne z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy uchwala plan miejscowy dopiero po stwierdzeniu, że nie narusza on ustaleń studium. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego.
W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania57, w granicach obszaru sporządzenia mpzp jako wiodący kierunek przeznaczenia wskazano:
tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną (MN) w formie wolno stojącej, bliźniaczej lub szeregowej. Jako kierunek uzupełniający wskazano zabudowę usługową, towarzyszącą zabudowie mieszkaniowej, zieleń (np. parki, skwery), tereny sportu i rekreacji, tereny komunikacji i infrastruktury technicznej;
teren dróg - droga zbiorcza (kdZ.2), stanowiąca południową granicę opracowania istniejąca ul. Kobylepole.
Rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne projektu mpzp „Rejon ulicy W. Majakowskiego”
w Poznaniu należy uznać za zgodne z zapisami Studium. W projekcie dominują tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, obejmujące istniejącą zabudowę jednorodzinną oraz tereny nowej zabudowy o tym przeznaczeniu (11MN, 14MN, 18-20MN), co pozwoli na zachowanie ekstensywnego charakteru analizowanego osiedla mieszkaniowego.
Zgodnie z uzupełniającym przeznaczeniem wskazanym w Studium na terenach MN, w projekcie planu wyznaczono również nieliczne tereny zabudowy usługowej, w tym dwa na terenach o funkcji mieszanej, mieszkaniowo-usługowej (MN/U i MW/U) i dwa obejmujące istniejącą zabudowę lub obiekty usługowe (UK i US), a także dwa tereny zieleni (ZP i ZO).
Zgodnie z podstawowym układem komunikacyjnym wskazanym w Studium, w projekcie uwzględniono przebieg ul. Kobylepole (KD-Z).
4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu
Brak obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla danego obszaru powoduje utrudnienia w określeniu zasad kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach dotyczących przeznaczenia poszczególnych terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy (stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym). Należy zauważyć, że tego rodzaju sytuacja utrudnia również skuteczną ochronę lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego oraz elementów dziedzictwa kulturowego.
Ze względu na położenie oraz dotychczasowy sposób zagospodarowania i użytkowania większości terenów zlokalizowanych w granicach obszaru analizy, największe ryzyko wystąpienia istotnych zmian w środowisku dotyczyć będzie terenów lub pojedynczych, niezabudowanych dotąd działek budowlanych. Sytuacja ta może dotyczyć w przyszłości przede wszystkim wolnych od zabudowy terenów, położonych w zachodniej części analizowanego obszaru, wzdłuż ul. Wilczej, gdzie część działek pozostaje niezabudowana. Brak z góry określonych ram, dotyczących intensywności, parametrów i form nowej zabudowy, może skutkować lokalizacją zabudowy o wyższej intensywności, niż zabudowa dotychczas zrealizowana na osiedlu, bądź też funkcjonalnie kolidującej z otoczeniem.
Należy zauważyć, że ewentualne wprowadzenie zabudowy odbiegającej w sposób znaczący parametrami i funkcją od zabudowy istniejącej, doprowadziłoby w konsekwencji do zatarcia istniejącego charakteru układu zabudowy oraz zdewaluowania wartości estetycznej tych terenów. Brak uwzględnienia szerszego kontekstu w sposobie zagospodarowania poszczególnych terenów doprowadziłoby również do ograniczenia walorów estetycznych. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, iż wolne od zabudowy tereny stanowią obecnie stosunkowo niewielką część obszaru objętego granicami projektu mpzp, a co za tym idzie, ewentualne negatywne skutki wprowadzania nowej zabudowy bez ustaleń planu miejscowego, będą miały w dużej mierze charakter lokalny.
57 Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r.
30
W przypadku braku realizacji ustaleń planu miejscowego istnieje również zagrożenie wprowadzania na omawiany obszar funkcji generujących dla obszaru planu oraz jego otoczenia znaczną ilość zanieczyszczeń, przy jednoczesnym braku zastosowania rozwiązań, pozwalających na ograniczanie negatywnego oddziaływania antropopresji na środowisko. Wprowadzanie różnego rodzaju działalności w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, skutkować może w przyszłości zintensyfikowaniem lokalnych konfliktów, wynikających z pogorszenia warunków życia tutejszych mieszkańców.
Brak planu mógłby także spowodować powstawanie zabudowy uciążliwej akustycznie w swoim otoczeniu w miejscach – na terenach, które powinny być akustycznie chronione w środowisku, czyli np. pozwoliłby na wprowadzanie funkcji usługowej na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.
Do najważniejszych, potencjalnych zmian w środowisku oraz w sposobie zagospodarowania i użytkowania poszczególnych terenów, jakie mogłyby wystąpić w przypadku braku realizacji ustaleń planu miejscowego, można zatem zaliczyć:
rozwój zbyt intensywnej zabudowy na nielicznych terenach obecnie niezabudowanych (m.in.
znaczące zmniejszenie udziału powierzchni biologicznie czynnej),
utrwalenie niekorzystnej sytuacji przestrzennej – występowanie znacznych różnic w zagospodarowaniu przestrzennym (przeznaczenie, charakter, kubatura istniejącej zabudowy),
realizacja przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie oddziaływać na środowisko (innych niż elementy układu komunikacyjnego czy inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej),
brak ustaleń umożliwiających ochronę i wyeksponowanie szczególnie atrakcyjnych elementów zagospodarowania terenów – obiektów o znacznej wartości kulturowej i historycznej ( ślad dawnego torowiska Średzkiej Kolei Powiatowej) oraz przyrodniczej (np. nasadzeń drzew w pasach drogowych)
trudności z utrzymaniem ładu przestrzennego.
5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU