Zasoby naturalne - CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

2.4. Zasoby naturalne

Na obszarze objętym granicami projektu mpzp „Rejon ulicy W. Majakowskiego” w Poznaniu nie stwierdzono występowania zasobów naturalnych w postaci: udokumentowanych złóż kopalin⁸ oraz gruntów leśnych⁹.

Cały analizowany obszar projektu planu położony jest natomiast w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 144 Subzbiornik Inowrocław - Gniezno¹⁰.

3 Według najnowszego podziału z 2016 r., sporządzonego w ramach zlecenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, pod nazwą „Weryfikację przebiegu granic regionów fizyczno-geograficznych w formacie SHP (shapefile)”, realizowanego przez Instytut Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Badawczy, na podstawie ostatniego podziału fizyczno-geograficznego opracowanego przez prof. Jerzego Kondrackiego (1998, 2000) (http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/)

4 Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D Państwowy Instytut Geologiczny, 1990

5Atlas geologiczno-inżynierski Poznania, Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych w Warszawie, Przedsiębiorstwo Geodezyjno i Geologiczno-Fizjograficzne, Warszawa, sierpień 2007 r. (aktualizacja 2013-2017), mapy geologiczno-inżynierskie 1:10 000, Atlas Poznania – arkusz N-33-130-D-d-1

6 jw.

7 Mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9,

8 http://geoportal.pgi.gov.pl/midas-web/pages/index.jsf?conversationContext=7

9 https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy

10 2.5. GLEBY

W obrębie całego obszaru opracowania występują gleby antropogeniczne, których właściwości naturalnie zostały zmodyfikowane na skutek wprowadzenia na przestrzeni lat inwestycji budowlanych związanych z urbanizacją analizowanych terenów i lokalizacją zabudowy mieszkaniowej oraz sieci dróg i niezbędnej infrastruktury technicznej. Gleby uległy tu przekształceniom mechanicznym, geochemicznym, hydrologicznym i fizyczno-chemicznym.

Niekorzystne oddziaływania na kształtowanie właściwości gleb wynikają przede wszystkim z trwałego uszczelnienia części powierzchni (np. posadowienie budynków, realizacja dróg o nawierzchni bitumicznej) oraz zastosowania szeregu materiałów budowlanych, wpływających na zmiany przepuszczalności czy też stateczności gruntów. W celu uzyskania odpowiednich właściwości podłoża (w zależności od charakteru inwestycji), dokonuje się przemieszczenia mas ziemnych, przemieszania wierzchnich warstw gleby, zniszczenia warstwy próchniczej, jak również wzbogacenia podłoża o materiały takie jak piasek czy żwir. Działania te przyczyniają się zazwyczaj do wzrostu przepuszczalności gleb oraz przyspieszenia tempa infiltracji wód opadowych i roztopowych, co z kolei wpływa na przyspieszenie tempa migracji zanieczyszczeń w głąb profilu glebowego. W przypadku trwałego uszczelnienia powierzchni występuje natomiast zjawisko pozbawienia gleb naturalnych właściwości biologicznych.

Zgodnie z „Atlasem geochemicznym Poznania i okolic”¹¹ gleby w obrębie obszaru opracowania charakteryzują się odczynem lekko kwaśnym (pH 6,0–6,7).

2.6. WARUNKI WODNE

Obszar projektu planu „Rejon ulicy W. Majakowskiego” w Poznaniu położony jest w dorzeczu rzeki Odry, w regionie wodnym rzeki Warty, w obrębie jednolitej części wód powierzchniowych JCWP Cybina (kod PLRW600017185899) oraz w obrębie jednolitej części wód podziemnych JCWPd nr 60 (PLGW600060).

Na całym analizowanym obszarze projektu planu nie występują wody powierzchniowe, jednakże jego północna granica przebiega wzdłuż skarpy na południowym brzegu Stawu Browarnego, powstałego na zabagnionym odcinku Cybiny między wzgórzami w Kobylempolu, poprzez spiętrzenie jej wód w km 5+340¹². Powierzchnia całkowita tego zbiornika wynosi 8,30 ha, powierzchnia lustra 7,1 ha, a średnia głębokość zbiornika wynosi 1,20m (min. 1,00m, max. 1,8m). W południowo – wschodniej części zbiornika (w okolicy ul. Sępiej) zlokalizowane jest ujęcie wody służące do nawadniania ogródków działkowych.

Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie hydrogeologicznej¹³, cały analizowany teren znajduje się w zasięgu jednostki 1cTr/I (trzeciorzędowe piętro wodonośne), w obrębie której głównym poziomem wodonośnym jest mioceński poziom zbiornika wielkopolskiego, zbudowany z piasków (drobnoziarnistych i mułkowatych) o średniej miąższości przekraczającej 40 m. Nadkład tego poziomu tworzą utwory słabo i bardzo słabo przepuszczalne (gliny morenowe, iły poznańskie o zmiennej miąższości), w związku z czym, stopień zagrożenia zanieczyszczenia głównego poziomu wodonośnego jest bardzo niski. Głębokość występowania głównego użytkowego poziomu wodonośnego w obrębie analizowanego obszaru wynosi 50-100 m. Zasilanie poziomu mioceńskiego zachodzi na skutek przesączania się wody z poziomów czwartorzędowych, jak również (lokalnie) poprzez przypływy w oknach hydrogeologicznych.

Powołując się na informacje zawarte w Atlasie geologiczno-inżynierskim, pierwsze zwierciadło wód podziemnych w granicach przedmiotowego projektu planu najpłycej (powyżej 1 m p.p.t.) występuje w jego północno-wschodnim fragmencie, w rejonie zbiegu ulic Dzieci Wrzesińskich i Sępiej. W centralnej i północno-zachodniej części obszaru opracowania kształtuje się ono na głębokości 2-5 m p.p.t., w części południowo-zachodniej 1-2 m p.p.t., natomiast najgłębiej występuje ono w części wschodniej, bo na głębokości 15-20 m p.p.t.

W granicach obszaru opracowania nie stwierdzono lokalizacji studni ujmujących wody poziomu trzeciorzędowego lub czwartorzędowego.

10 https://geolog.pgi.gov.pl/

11 Lis J., Pasieczna A., PIG Warszawa 2005

12 Gołdyn R. i in., Stojące i płynące wody Poznania, Fundacja Biblioteka Ekologiczna, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2019

13 Mapa Hydrogeologiczna Polski, Pierwszy Poziom Wodonośny, w skali 1:50 000, ark. 471-Poznań, Państwowy Instytut Geologiczny, (wersja cyfrowa)

Cały analizowany obszar projektu planu położony jest natomiast w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 144 Subzbiornik Inowrocław - Gniezno¹⁴. Występujące w podłożu zbiornika osady marglisto – wapienne mezozoiku wykazują lokalnie powiązania hydrauliczne z utworami neogenu i paleogenu, co powoduje istnienie wspólnego systemu wodonośnego.

W nakładzie zbiornika stwierdza się występowanie wodonośnych osadów z okresu czwartorzędu związanych ze zlodowaceniami południowopolskimi, środkowopolskimi i północnopolskimi.

W stratyfikacji hydrogeologicznej obszaru zbiornika wyróżnić można piętro wód czwartorzędowych, neogeńsko-paleogeńskich (trzeciorzędowych) i lokalnie mezozoicznych (kredy górnej i jury). Zasilanie GZWP nr 143 odbywa się na drodze przesączania się wody z poziomów czwartorzędowych (szczególnie w strefach dolin kopalnych) poprzez kompleksy glin zwałowych i iłów neogenu oraz lokalnie w wyniku przepływów w strefach okien hydrogeologicznych.

2.7. SZATA ROŚLINNA I ŚWIAT ZWIERZĘCY

Szatę roślinną obszaru objętego projektem mpzp „Rejon ulicy W. Majakowskiego” w Poznaniu stanowi przede wszystkim zieleń urządzona ogrodów towarzyszących przeważającej na terenie opracowania zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej.

Zieleń ogrodów otaczających domy jednorodzinne skupiona jest na ogół na tyłach posesji.

Podziały poszczególnych własności podkreślają często żywopłoty, które formowane są z takich gatunków jak np.: żywotnik (Thuja sp.), cis (Taxus sp.), ligustr pospolity (Ligustrum vulgare). Zieleń wysoka i żywopłoty otaczają zwykle duże otwarte powierzchnie trawiaste. Mimo ogrodzeń dzielących nieruchomości, zieleń tworzy miejscami zwartą okrywę roślinną. Ogrody przy domach zachowują też łączność z kompozycjami przed frontami budynków, a zieleń widoczna od ulicy ma charakter wyłącznie ozdobny, miejscami wręcz reprezentacyjny.

Zieleń przydomowa składa się w większości z gatunków roślin ozdobnych, często obcych rodzimej florze. W większości ogrodów w składzie gatunkowym dominują drzewa i krzewy zimozielone (głównie gatunki iglaste), nie wymagające stałych zabiegów pielęgnacyjnych. Niektóre ogrody ukształtowane zostały z zachowaniem drzew owocowych. Wśród drzew i krzewów najliczniej występują takie gatunki, jak: świerk (Picea sp.), daglezja (Pseudotsuga sp.), jodła (Abies sp.),sosna (Pinus sp.), żywotnik Thuja sp.), rzadziej można napotkać pojedyncze egzemplarze takich gatunków, jak: lipa (Tilia sp.), klon (Acer sp.), wierzba (Salix sp.), dąb (Quercus sp.), brzoza (Betula sp.), jarząb (Sorbus sp.), jesion (Fraxinus sp.), buk (Fagus sp.) itp. Wśród nielicznych drzew owocowych przeważają takie gatunki jak: jabłonie (Malus sp.), śliwy (Prunus sp.), grusze (Pyrus sp.) i orzechy włoskie (Juglans regia). Najwyższymi, wyróżniającymi się w krajobrazie, drzewami są świerki (Picea sp.) i orzechy włoskie (Juglans regia).

Zieleń urządzoną przed frontami domów tworzą egzemplarze rzadziej spotykanych gatunków i odmian drzew i krzewów ozdobnych. W doborze gatunków również przeważają ww. drzewa i krzewy iglaste. Rzadziej można napotkać krzewy liściaste oraz kompozycje z bylin. Spośród gatunków krzewów iglastych bardzo często można spotkać: żywotniki (Thuja sp.), jałowce (Juniperus sp.) i cisy (Taxus sp.). Spośród roślin liściastych występują, wyróżniające się wyglądem odmiany, takich gatunków jak np.: bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), ligustr pospolity (Ligustrum vulgare), róża (Rosa sp.), sumak octowiec (Rhus typhina), bez lilak (Syringa vulgaris), głóg (Crataegus sp.), irga (Cotoneaster sp.), dereń (Cornus sp.), tawuła (Spiraea sp.), forsycja (Forsythia sp.), berberys (Berberis sp.), ognik (Pyracantha sp.) itp.

Na obszarze opracowania można też napotkać skupiska roślinności ruderalnej. Największe z nich i najcenniejsze występują w północnej części projektu, wzdłuż skarpy Stawu Browarnego – na odcinku od ul. Wilczej do ul. Rysiej. Występująca tu zieleń ma charakter spontaniczny i stanowi funkcjonalną i przestrzenną całość z zielenią wschodniego klina zieleni w dolinie Cybiny. Spośród gatunków notowanych na ww. terenie zieleni, wymienić można m.in.: pokrzywę zwyczajną (Urtica dioica), krwawnik pospolity (Achillea millefolium), jasnotę purpurową (Lamium purpureum), pyleniec pospolity (Berteroa incana), mydlnicę lekarską (Saponaria officinalis), glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus), powój polny (Convolvulus arvensis), sałatę kompasową (Lactuca serriola), nawłoć kanadyjską (Solidago canadensis), stokłosę płonną (Bromus sterilis), kolczurkę klapowaną (Echinocystis lobata), klon jesionolistny (Acer negundo), słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus), śliwę tarninę (Prunus spinosa).

14 https://geolog.pgi.gov.pl/

Z kolei już samą południową skarpę Stawu Browarnego, położoną poza projektem mpzp, zgodnie z informacjami zawartymi w waloryzacji przyrodniczej na terenów wschodniego klina zieleni¹⁵, porastają mniej lub bardziej zdegenerowane fitocenozy grądu środkowoeuropejskiego, zwykle w postaci typowej. W drzewostanach grądowych gatunkiem panującym jest dąb szypułkowy, któremu towarzyszą zwykle klony pospolity i polny oraz lipa drobnolistna. Niższą warstwę drzew buduje z reguły grab pospolity. W formie domieszki występują: brzoza brodawkowata, wiąz szypułkowy, jesion wyniosły oraz obce geograficznie - robinia akacjowa, czeremcha późna i jesion pensylwański, czy obce ekologicznie - buk pospolity, modrzew europejski czy świerk pospolity. Systemy korzeniowe rosnących na skarpie drzew i krzewów chronią przed naturalną erozją gleby, umacniając tym samym jej zbocze przed osunięciem się w stronę stawu. Zachowanie tej zieleni jest niezbędne zarówno na krawędzi skarpy – po której przebiega granica opracowywanego projektu planu, jak też na zboczu, które nie jest już objęte opracowaniem. W tym ważnym skupisku drzew, wyróżnia się kilka okazałych drzew, wśród których najcenniejszy jest dąb szypułkowy (Quercus robur) rosnący na przeciwko posesji przy ul. Sępiej nr 8.

W bujnej warstwie krzewów najczęściej pojawiają się leszczyna pospolita i trzmielina pospolita, a rzadziej suchodrzew pospolity, głogi: jednoszyjkowy, dwuszyjkowy i odgiętodziałkowy, a miejscami kruszyna pospolita. Do gatunków wyróżniających zespół Galio sylvatici-Carpinetum należą świerząbek gajowy (Chaerophyllum temulum) oraz często spotykany jaskier różnolistny (Ranunculus auricomus). Związek (Carpinion betuli) jest reprezentowany przez takie rośliny, jak: grab pospolity, kupkówka Aschersona Dactylis polygama oraz gwiazdnica wielkokwiatowa (Stellaria holostea).

Natomiast z rzędu (Fagetalia sylvaticae) i klasy (Querco-Fagetea) występują: czyściec leśny (Stachys sylvatica), fiołek leśny (Viola reichenbachiana), gajowiec żółty (Galeobdolon luteum), kokoryczka wielokwiatowa (Polygonatum multiflorum), nerecznica samcza (Dryopteris filix-mas), perłówka zwisła (Melica nutans), podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria), prosownica rozpierzchła (Milium effusum), wiechlina gajowa (Poa nemoralis) czy zawilec gajowy i żółty (Anemone nemorosa) i (A.

ranunculoides). W runie pojawia się, miejscami ze znaczną częstością, ekspansywny neofit - niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora).

Niezwykle istotnym składnikiem zieleni w mieście są drzewa. Na opracowywanym obszarze drzewa na niezabudowanych działkach i w pobliżu terenów wschodniego klina zieleni rosną spontanicznie, natomiast na pozostałych, zainwestowanych terenach rosną dzięki celowym działaniom człowieka. W obu przypadkach można pośród nich wyróżnić te najcenniejsze, które charakteryzują się dużymi rozmiarami i pełnią tym samym istotne funkcje przyrodnicze, ale też krajobrazowe i decydują o komforcie zamieszkania w analizowanym rejonie miasta. Do takich można zaliczyć drzewa tworzące:

• aleję wzdłuż ul. Majakowskiego – w składzie których, w zachodniej części tej ulicy dominują robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia), a we wschodniej lipy drobnolistne (Tilia cordata), aleję na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zaczęto uzupełniać młodymi drzewami – głównie lipami (Tilia sp.);

• aleję lip drobnolistnych (Tilia cordata) wzdłuż ul. Dzieci Wrzesińskich;

• aleję lipową (Tilia sp.) w ul. Rysia, na odcinku od ul. Majakowskiego do ul. Dzieci Wrzesińskich, wśród lip rośnie też jeden jesion wyniosły (Fraxinus excelsior);

• aleję lipową (Tilia sp.) w ul. Sępiej, na odcinku od ul. Majakowskiego do ul. Dzieci Wrzesińskich.

• aleję lip drobnolistnych(Tilia cordata) w ul. Kobylepole, wśród lip można napotkać pojedyncze drzewa innych gatunków;

• skupisko robinii akacjowych (Robinia pseudoacacia) na skwerze po północno-zachodniej stronie zbiegu ulic ul. Majakowskiego i ul. Rysia;

• skupisko drzew na skwerze położonym po północnej stronie ul. Majakowskiego, od ul. Rysia do ul. Sępiej, bliżej ul. Rysia w składzie gatunkowym przeważają robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia) i lipy drobnolistne (Tilia cordata). Poza pierwszym rzędem drzew układ pozostałych wydaje się być przypadkowy. Natomiast bliżej ul. Sępiej wykonano przemyślane kompozycyjnie nasadzenie, głównie z gatunków drzew iglastych: świerków (Picea sp.), sosen (Pinus sp.), żywotników (Thuja sp.) i jałowców (Juniperus sp.).

Drzewa w alejach biegnących wzdłuż ulic: Dzieci Wrzesińskich, Rysiej i Sępiej mają znaczne rozmiary (powyżej 150 cm obwodu). Przy ul. W. Majakowskiego rosnące tam robinie akacjowe

15 „Waloryzacja przyrodnicza terenów korytarza ekologicznego we wschodnim klinie zieleni wzdłuż rzeki Cybiny ze wskazaniem działań ochronnych i analizą terenowo-finansową, Tereny dawnych użytków ekologicznych „Olszak I” i „Olszak II”

i projektowanego użytku ekologicznego „Kobylepole”, na zlecenie Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Poznania, dr hab. Dorota Wrońska-Pilarek i in., ARBOR Firma Usługowa Jacek Zatorski, Poznań 2017

osiągnęły jeszcze większe obwody niż lipy. Wszystkie drzewa rosnące przy ww. ulicach prezentują dobry stan zdrowotny. W przypadku ulic: Dzieci Wrzesińskich, Rysiej i Sępiej drzewa zwierają się koronami nad ulicą. W ww. alejach należałoby zadbać u uzupełnienie brakujących drzew.

Wymienione skwery przy ul. Majakowskiego są powiązane z aleją drzew w ul. Rysiej. Drzewa na obu skwerach są pielęgnowane i utrzymane w dobrej kondycji zdrowotnej.

Spośród wyżej wymienionych lokalizacji drzew w zdecydowanie gorszym stanie zdrowotnym znajdują się drzewa tworzące aleję w ul. Kobylepole. Z pierwotnych nasadzeń przyulicznych zachowało się tam stosunkowo niewiele drzew. Większość z nich jest zdecydowanie mniejszych rozmiarów niż wskazywałby na to ich obwód pnia. Kilka drzew przy tej ulicy w całości usycha lub ma rozległy posusz koron, jak też wiele z nich posiada uszkodzenia mechaniczne pni i konarów od strony jezdni. Mimo że wiele drzew zostało dosadzonych w późniejszych latach, przy ul. Kobylepole nadal pozostaje wiele wolnego miejsca do posadzenia nowych drzew. Należałoby podjąć starania aby nieliczne lipy drobnolistne (Tilia cordata), rosnące tam od czasu założenia tej alei, miały szansę dalszego wzrostu i odzyskały dzięki temu swoją wartość, a uzupełniona aleja mogła ponownie jako całość stać się cennym elementem zieleni miejskiej.

Drzewa rosną również w przestrzeni ulicznej przy zachodnim poboczu ul. Wilczej, zaczynając od ul. Majakowskiego. Drzewa te posiadają zróżnicowany skład gatunkowy, rozmiary i pokrój korony.

Są wśród nich: klony pospolite (Acer pseudoplatanus), klony jawory (Acer platanolides) i klony jesionolistne (Acer negundo). Drzewa, choć mają uszkodzenia mechaniczne pni, a miejscami i konarów, prezentują dość dobry stan zdrowotny, predysponujący je do zachowania.

Wszystkie wyżej wymienione drzewa rosnące w alejach i na skwerach należy zachować i o ile nie zachodzi kolizja z podziemnymi, czy też nadziemnymi sieciami uzbrojenia technicznego, należałoby uzupełnić nowymi nasadzeniami. W przypadku alei należy dobierać drzewa tych gatunków, które przeważają liczebnie w danym założeniu.

Wiele cennych drzew rośnie również na terenach prywatnych, do których brak jest publicznego dostępu. Wśród takich lokalizacji można wymienić: skupisko drzew na terenie położonym po południowej stronie ul. Majakowskiego (pomiędzy ul. Wilczą a zabudową szeregową położoną poza planem), rząd daglezji (Pseudotsuga menziesii) rosnących od ul. Żbikowej po zachodniej stronie kościoła Wniebowzięcia NMP oraz rząd daglezji rosnących od ul. Majakowskiego po wschodniej stronie przejazdu prowadzącego do ww. kościoła.

Skupisko zadrzewień występuje również na ogrodzonym terenie przepompowni ścieków „PG”

Majakowskiego – Wilcza, zlokalizowanym pomiędzy ul. W. Majakowskiego, a zabudową szeregową Osiedla Parkowego (nieobjętego już granicą projektu planu). Występują tu drzewa takich gatunków jak: klon pospolity (Acer pseudoplatanus), k. jawor (A. platanolides), k. jesionolistny (A. negundo), jesion (Fraxinus), robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia), lipa drobnolistna (Tilia cordata), topola biała (Populus alba). Bliżej ul. W. Majakowskiego w skupisku tym bardzo wyróżniają się swoimi rozmiarami topole białe (Populus alba). Zadrzewienia porastają również sąsiadujący z obszarem przepompowni teren, na którym powstaje obecnie apartamentowiec „Wilcza 21”. Najbardziej wartościowym egzemplarzem spośród rosnących tu drzew jest dąb szypułkowy (Quercus robur). Drzewo to jest w bardzo dobrej kondycji zdrowotnej, osiągnęło duże rozmiary i posiada regularną, rozłożystą (charakterystyczną dla swojego gatunku) koronę, przez co prezentuje wysokie walory krajobrazowe. Drzewo to należy zachować i objąć ochroną, zachowując w nienaruszonym stanie warunki hydrogeologiczne gruntu w zasięgu jego rzutu korony i – co najważniejsze – zachowując wokół niego jak największą powierzchnię gruntu przesiąkalną dla wody.

Wcześniej wymienione rzędy daglezji (Pseudotsuga menziesii) wraz z pozostałymi drzewami wchodzącymi w skład terenu zieleni urządzonej wokół kościoła Wniebowzięcia NMP tworzą kolejne cenne skupisko zieleni wysokiej na opracowywanym obszarze.

Na obszarze opracowania nie występują drzewa pomnikowe i nie stwierdzono też drzew, które swoimi rozmiarami byłyby obecnie predysponowane do objęcia ochroną pomnikową. Ponadto w granicach opracowania nie stwierdzono również występowania chronionych gatunków roślin czy też grzybów.

Na terenie objętym granicami projektu planu różnorodność gatunkowa fauny ograniczona jest w dużej mierze do gatunków przystosowanych do życia w warunkach miejskich, w sąsiedztwie terenów zabudowanych. Znajdujące się na tym terenie obszary zieleni ogrodowej oraz nieużytkowanych działek są siedliskiem pospolicie występujących na terenie całego miasta zwierząt.

Występujące tu bezkręgowce należą do gatunków bytujących w domostwach lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Owady, które związane są ze środowiskiem miast, w dużej części są gatunkami synantropijnymi. Na obszarach zielonych, porośniętych różnymi trawami, spotkać można pasikonika zielonego (Tettigonia virdissina), nadrzewka długoskrzydłego (Meconema thalassium), wiele gatunków

szarańczaków (Acridoidea), skorka pospolitego (Forficula auricularia), kowala bezskrzydłego (Pyrrhocolis apterus) oraz biedronkę siedmiokropkę (Coccinella septempunctata). Kwitnące w przydomowych ogródkach drzewa i krzewy owocowe przyciągają na te tereny przedstawicieli rzędu błonkoskrzydłych (Hymenoptera), m.in. trzmiele (Bombus), spełniających istotną rolę w zapylaniu roślin. Większe bogactwo gatunków owadów, szczególnie motyli z gatunków takich jak bielinek kapustnik (Pieris brassica) czy rusałka pawik (Inachis io), towarzyszy fragmentom porośniętym przez kwitnące rośliny uprawne i zielne oraz krzewy ozdobne, które są źródłem pokarmu dla owadów zapylających. W granicach opracowania pojawiać się mogą również występujące w dolinie Cybiny gatunki ważek z rodzin ważkowatych (Libellulidae) oraz żagnicowatych (Aeshnidae).

W przydomowych ogrodach, które dość często są podlewane, występują ślimaki: przydrożny (Helicela obvia) oraz winniczek (Helix pomeratia). W sprzyjających warunkach można spotkać ślinika ogrodowego (Arion hortensis).

Z informacji wskazanych w Atlasie rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania¹⁶ wynika, że w granicach analizowanego obszaru spotkać można również przedstawicieli rodzimych gatunków płazów, migrujących w obrębie sąsiadującego bezpośrednio od północy z obszarem projektu planu lokalnego korytarza ekologicznego doliny rzeki Cybiny, współtworzonego przez utworzone na rzece rozlewiska i stawy (Staw Olszak, Staw Browarny, Staw Młyński, Staw Antoninek) oraz towarzyszącą im roślinność (zadrzewienia i zakrzewienia). Na terenach tych spotkać można:

ropuchę szarą (Bufo bufo), żabę trawną (Rana temporaria), żabę moczarową (R. arvalis), żaby zielone (Rana esculenta complex), oraz ropuchę zieloną (Bufo viridis).

Na omawianym obszarze nie wyklucza się występowania przedstawicieli rodzimych gatunków gadów, w tym najliczniej widywanej jaszczurki zwinki (Lacerta agilis). W jego granicach pojawiać się może także widywany w dolinie Cybiny zaskroniec (Natrix natrix) czy padalec zwyczajny (Anguis fragilis)

Awifauna reprezentowana jest zarówno przez gatunki ptaków występujących na terenach zurbanizowanych, jak i na terenach zieleni, położonych w dolinie Cybiny, które z uwagi na bezpośrednie sąsiedztwo mogą zalatywać również na obszar projektu planu. Pospolicie na terenie tym występuje m.in.: sroka (Pica pica), wróbel zwyczajny (Passer domesticus), kawka (Corvus monedula) czy szpak (Strunus vulgaris) i kos (Turdus merula).

W obrębie sąsiadującej bezpośrednio z obszarem opracowania doliny Cybiny spotkać można wiele gatunków ptaków preferujących siedliska wodne i wilgotne. Na utworzonych na Cybinie zbiornikach wodnych występuje licznie krzyżówka (Anas platyrhynchos) oraz łyska (Fulica atra). Staw Browarny jest miejscem lęgów gągoła (Bucephala clangula), a bogactwo trzcin porastających ten zbiornik sprzyja również występowaniu trzciniaków (Acrocephalus arundinaceus) oraz trzcinniczków (A. scirpaceus). Natomiast w przylegających do obszaru opracowania od północnego-wschodu terenach leśnych spotkać można drozda śpiewaka (Turdus philomelos), kukułkę (Cuculus canorus), sójkę (Garrulus glandarius), rudzika (Erithacus rubecula), kowalika (Sitta europaea), sikory (), wilgę (Oriolus oriolus), słowika rdzawego (Luscinia megarhynchos) oraz gajówkę (Sylvia borin). Obecność starszego drzewostanu stworzyła korzystne warunki dla dzięciołów tj. dzięcioła średniego (Dendrocopos medius), dzięcioła zielonego (Picus viridis), dzięcioła czarnego (Dryocopus martius). Niektóre z ww. gatunków ptaków mogą pojawiać się również w obrębie obszaru projektu planu.

Ssaki na analizowanym terenie reprezentowane są głównie przez gatunki niewielkich rozmiarów, takie jak: mysz domowa (Mus musculus), czy mysz polna (Apodemus agrarius).

W przydomowych ogrodach można spotkać krety (Talpa europeae) oraz jeże (Erinaceus europaeus).

Z uwagi na bezpośrednie sąsiedztwo terenów leśnych wschodniego klina zieleni, w granicach projektu planu nie można wykluczyć również obecności wiewiórkek (Sciurus vulgaris), lisów (Vulpes vulpes), czy nawet dzików (Sus scrofa) oraz saren (Capreolus capreolus).

2.8. KLIMAT LOKALNY

Według regionalizacji klimatycznej (Woś, 1994), obszar objęty granicami zmiany planu, podobnie jak obszar całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego.

Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań-Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej stacji przedstawia poniższa tabela:

16 Kaczmarski M., Kaczmarek J., Pędziwiatr K., Jakubowska A., Konieczna P, Piasecka M., Atlas rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania – narzędzie skutecznej ochrony gatunkowej – etap II, Klub Przyrodników Koło Poznańskie, Poznań 2014

Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań-Ławica (wg IMGW w Poznaniu)

OKRES I II III IV V VI MIESIĄCVII VIII IX X XI XII ROK

ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA (C)

ROK 2010 -6,5 -1,0 3,6 8,8 11,5 17,4 22,1 18,7 12,5 6,5 4,7 -5,6 7,7 WIELOLECIE

1971-2000 -1,2 -0,5 3,2 7,7 13,5 16,4 18,3 17,7 13,0 8,2 3,2 0,3 8,3 ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%)

ROK 2010 85 85 80 69 83 67 61 78 83 79 92 93 80

WIELOLECIE

1971-2000 86 85 78 72 69 72 72 74 80 84 87 88 79

ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S)

ROK 2010 4,0 3,4 4,0 3,7 3,4 3,0 3,1 3,1 3,3 3,8 3,8 4,1 3,6 WIELOLECIE

1971-2000 3,9 3,8 4,0 3,7 3,3 3,3 3,2 2,8 3,0 3,3 3,8 3,9 3,5 ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM)

ROK 2010 28 18 42 27 111 17 81 153 74 8 100 58 692

WIELOLECIE

1971-2000 29 23 33 31 47 62 76 56 44 35 33 39 508

Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011;

http://www.poznan.pios.gov.pl/glowna/index.php

Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań-Ławica wykazały, że średnia wartość opadu atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1971-2000) – wynosiła 508 mm. Natomiast roczna suma opadów atmosferycznych, stanowiąca 136% normy, wynosiła – w roku 2010 – 692 mm.

Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym miesiącem roku 2010 był lipiec – średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1C, z kolei najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła w Poznaniu -6,5C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7C.

W dokumencie PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (Stron 9-0)