Ocena instrumentów finansowych wspierania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w wybranych krajach Unii Europejskiej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie dokumentu Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, 2010, 2012, Małe i średnie przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej, materiały informacyjne.

2.2.1. Ocena instrumentów finansowych wspierania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w wybranych krajach Unii Europejskiej

Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa są aktywne we wszystkich segmentach gospodarki. Należy jednak pamiętać, iż każde przedsiębiorstwo charakteryzuje inny sposób prowadzenia działalności i tym samym jej finansowania. Zapewnienie płynności i ciągłości finansowania oraz źródeł, które w przyszłości pozwolą na osiągnięcie dodatnich stóp zwrotu z realizowanych projektów czy inwestycji staje się kluczowe. To bowiem inwestycje w dużej mierze decydują o długookresowej przewadze konkurencyjnej. O istotności roli finansowania w sektorze MSP na poziomie wspólnotowym może świadczyć fakt wymieniania go jako drugiego po pozyskaniu klientów najistotniejszego czynnika w ramach działalności przedsiębiorstw.41

41

83

Tabela nr 41. Instrumenty ułatwiające dostęp MSP do finansowania

Źródło: Opracowanie własne.

W tabeli nr 41 przedstawiono instrumenty finansowe ułatwiające dostęp do kapitału własnego ze źródeł zewnętrznych w formie instrumentów podatkowych oraz dotacji, kapitału obcego w formie pożyczek, gwarancji oraz dopłat. W ramach instrumentów niefinansowych zaprezentowane zostały inkubatory przedsiębiorczości wraz z parkami naukowo-technologicznymi ułatwiające dostęp do kapitału rzeczowego, doradztwo i szkolenia ułatwiające dostęp do kapitału ludzkiego oraz ostatnia grupa instrumentów w postaci sieci współpracy i klastrów.

Instrumenty podatkowe są częścią systemu fiskalnego obowiązującego na terytorium danego kraju. Dla sektora MSP ważne są zwolnienia z obowiązku płacenia podatku VAT. Instrumentem, który najczęściej można zastosować na poziomie regionu jest podatek od nieruchomości. Ważnym dla firm jest uzyskanie możliwości zwolnienia z obowiązku płacenia tego podatku przez określony czas. Tabela nr 42 prezentuje instrumenty podatkowe, które ułatwiają dostęp przedsiębiorstw z wybranych krajów Unii Europejskiej do kapitału własnego.

Instrumenty

finansowe niefinansowe

ułatwiające dostęp do ułatwiające dostęp do

kapitału własnego ze źródeł wew-nętrznych kapitału własnego ze źródeł zew-nętrznych kapitału obcego kapitału rzeczowego kapitału ludzkiego technologii instrumenty podatkowe seed capital i venture capital pożyczki inkubatory przedsiębiorc zości doradztwo sieci współpracy dotacje business angels gwarancje parki naukowo-technologicz ne szkolenia klastry

84

Tabela nr 42. Instrumenty podatkowe ułatwiające dostęp MSP do kapitału własnego w wybranych krajach Unii Europejskiej

Kraj Instrument Charakterystyka

Szwecja Zwolnienia z podatku od dochodu z pracy

Niższy podatek od dochodu z pracy, dzięki któremu przeciętnie zarabiający pracownik w Szwecji

otrzymał w 2014 roku podwyżkę w wysokości około 30 euro miesięcznie.

Niemcy Obniżenie

stawki podatku dochodowego

Redukcja stawek podatkowych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Francja Zwolenia z podatku od nieruchomości Zachęty podatkowe

Dwuletnie zwolnienie z podatku od nieruchomości przyznawane jest przedsiębiorstwom decydującym się inwestować na tzw. obszarach upośledzonych pod względem geograficznym, gospodarczym lub

społecznym.

Stosuje się kilka rodzajów zachęt podatkowych, m.in. zwolnienie z opodatkowania czy też obniżenie stawki podatku CIT i lokalnego podatku od działalności gospodarczej dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w mniej rozwiniętych regionach.

Włochy Obniżenie

stawki podatku

Włoskie przedsiębiorstwa mogą liczyć na to, że ich średnio i długoterminowe pożyczki opodatkowane będą u źródła niższą stawką podatku.

Wielka Brytania Zwolnienia z podatku VAT Obniżenie stawki podatku dochodowego

Przedsiębiorstwa o rocznym dochodzie poniżej 52 tys. funtów (równowartość niespełna 80 tys. euro) są zwolnione z rejestracji dla potrzeb podatku VAT, zaś firmy o dochodzie poniżej 10 tys. funtów (ok. 15 tys. euro) płacą tylko 10% podatek dochodowy.

Grecja Zachęty

podatkowe

Greckie zachęty podatkowe mają zastosowanie dla określonych inwestycji w formie kwot wolnych od podatku, których wysokość różni się w zależności od regionu, w którym przedsiębiorstwo posiada swoją siedzibę i w którym prowadzi działalność

85

Kraj Instrument Charakterystyka

Ulgi podatkowe dla młodych MSP

gospodarczą.

Funkcjonuje też ulga podatkowa dla młodych przedsiębiorców (poniżej 35 lat) oraz dla spółek utworzonych przez takie osoby, która może być stosowana przez pierwsze trzy lata działalności gospodarczej.

Hiszpania Obniżenie stawki podatku dochodowego

Ulga podatkowa

Zredukowana 30% stawka podatku dochodowego (stawka podstawowa od osób prawnych wynosi 35%).

Obowiązuje ulga podatkowa w wysokości 6 000 EUR w skali roku z tytułu każdej nowo zatrudnionej osoby niepełnosprawnej.

Polska Projekt – zwolnienie z podatku CIT

Zwolnienie z podatku CIT firm inwestujących tylko w innowacyjne przedsięwzięcia oraz wprowadzenie nowej ulgi podatkowej dotyczącej działalności badawczo-rozwojowej (B+R) jako nowa polska propozycja.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Przegląd zachęt podatkowych w kontekście CSR w wybranych krajach europejskich, Accreo Taxand Sp. z o.o., str. 20-24; Best practices of public suport for early-stage equity finance. Final report of the expert group, European Commission, Brussels, 2005, str. 23-77; materiały informacyjne Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Dotacje na utworzenie przedsiębiorstwa przyznawane są MSP, które znajdują się zarówno w fazie pomysłu jak i rozpoczęcia działalności. Najczęściej są to firmy przedstawiające najlepsze biznes plany. Dotacje przeznaczone dla przedswiębiortsw znajdujących się we wczesnych fazach rozwoju mają dla sektora MSP ogromne znaczenie. Chodzi bowiem o ich utrudniony dostęp do kapitału finansowego. Dzięki dotacjom mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą głównie dokonać zakupu wyposażenia, co jest bardzo popularne w Niemczech czy Wielkiej Brytanii. Należy także wskazać na wspieranie innowacyjnych mikro, małych i średnich przedsiębiorstw mających większe trudności niż pozostałe MSP z dostępem do kapitału finansowego. Znanymi głównie w Wielkie Brytanii są także dotacje na doradztwo skierowane wyłącznie do nowych lub działających od niedawna podmiotów.

86

Z kolei we Włoszech, popularne są dotacje przeznaczane na kapitał ludzki, a dokładniej na obniżenie kosztów zatrudnienia nowych pracowników. Powyższe informacje zostały zawarte w tabeli nr 43.

Tabela nr 43. Dotacje wspierające MSP w wybranych krajach Unii Europejskiej

Kraj Instrument Charakterystyka

Szwecja Innowacje Dotacje na wdrożenie innowacyjnych technologii Niemcy Inwestycje

Doradztwo

Dotacje na zakup wyposażenia, budynków oraz wartości niematerialnych do 35% kwoty

inwestycji.

Usługi doradcze w zakresie zarządzania i marketingu.

Francja Rozpoczęcie działalności gospodarczej Innowacje

Dotacje dla przedsięwzięć innowacyjnych.

Zwrot 50% poniesionych kosztów wdrożenia innowacji. Dotacje dla transferu technologii oraz prac naukowo-badawczych.

Włochy Rozpoczęcie działalności gospodarczej

Pracodawca zatrudniający bezrobotnego może otrzymać ze specjalnego funduszu dotację sięgającą połowę jego miesięcznego wynagrodzenia.

Wielka Brytania Rozpoczęcie działalności gospodarczej

Innowacje

Wsparcie skierowane do młodych przedsiębiorców, którzy gromadzą oszczędności w celu uruchomienia własnej działalności gospodarczej.

Dotowanie patentów, licencji oraz nowych stanowisk badawczych. Dotowanie inwestycji w biotechnologie.

Grecja Nowe miejsca pracy

Stosowana polityka dopłat do nowo zakładanych firm, które tworzą miejsca pracy.

87

Kraj Instrument Charakterystyka

działalności gospodarczej

gospodarczej bezrobotni otrzymują środki finansowe.

Polska Innowacje

Inwestycje

Dotacje na badania i rozwój, wdrożenie innowacyjnych technologii.

Dotacje na inwestycje dla firm zlokalizowanych na terenach wiejskich.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Maziarski J., Maszek M., 2002, Małe i średnie przedsiębiorstwa

w Unii Europejskiej, Warszawa, 2002, str. 8-16; Peszko M., 2005, Współczesne czynniki rozwoju przedsiębiorstwa,

AGH, Warszawa, str. 113-120; European Commission, 2005, Best practices of public suport for early-stage equity

finance. Final report of the expert group, Brussels, str. 23-77; Materiały informacyjne Ministerstwa Gospodarki,

Pracy i Polityki Społecznej oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

W tabeli nr 44 porównane zostały instrumenty finansowe ułatwiające dostęp do kapitału

obcego w postaci kredytów, pożyczek, gwarancji oraz dopłat w wybranych krajach Unii Europejskiej. Na szczególną uwagę zasługuje francuski system udzielania mikropożyczek dla osób bezrobotnych pobierających zasiłki oraz niemieckie dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych.

Tabela nr 44. Kredyty, pożyczki, gwarancje i dopłaty ułatwiające dostęp do kapitału obcego w wybranych krajach Unii Europejskiej

Kraj Instrument Charakterystyka

Szwecja Kredyty na rozwój przedsiębiorstwa

Kredyty na preferencyjnych warunkach.

Niemcy Dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych

Dofinansowanie spłaty odsetek dla kredytów udzielonych przez banki komercyjne.

Francja Pożyczki na utworzenie przedsiębiorstwa

Mikropożyczki

Pożyczka na otwarcie przedsiębiorstwa

przeznaczona na zakup inwestycji rzeczowych.

88

Kraj Instrument Charakterystyka

zasiłki.

Włochy Gwarancje Konsorcja poręczeń wzajemnych. Wielka Brytania Pożyczki na rozwój