Ocena instrumentów niefinansowych wspierania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w wybranych krajach Unii Europejskiej

Pożyczki dla sektora zaawansowanych technologii.

Grecja Kredyty na rozwój przedsiębiorstwa

Kredyty na preferencyjnych warunkach.

Hiszpania Pożyczki na rozwój przedsiębiorstwa

Częściowo zwolnione z płacenia odsetek od pożyczek są przedsięwzięcia zarządzane zgodnie z wymogami jakości i bezpieczeństwa.

Polska Kredyt

technologiczny

Możliwość realizacji inwestycji technologicznych poprzez wdrożenie m.in. własnej nowej

technologii.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie European Commission, 2005, Best practices of public suport for

early-stage equity finance. Final report of the expert group, Brussels, str. 23-77; materiały informacyjne Ministerstwa

Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

2.2.2. Ocena instrumentów niefinansowych wspierania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w wybranych krajach Unii Europejskiej

Celem działalności inkubatorów przedsiębiorczości stanowi asysta w tworzeniu oraz pomocy w pierwszym okresie działania firmy.42

Specyficznym podmiotem gospodarczym prowadzącym działalność na rzecz działających w nim przyszłych przedsiębiorców jest pre-inkubator.⁴³ Polityka w zakresie wspomagania młodych innowacyjnych firm, które nastawione są na rozwój produktów w technologicznie zaangażowanych branżach, komercjalizacji rezultatów badań z instytucji naukowych do praktyki gospodarczej, możliwa jest dzięki zorganizowanym kompleksom gospodarczym zwanym parkami naukowo-technologicznymi.⁴⁴ Rodzaje zasobów oferowanych przez inkubatory przedsiębiorczości zaprezentowane zostały w tabeli nr 45.

42

Mian, S., 1997, Assessing and managing the university technology business incubator: an integrative framework, „Journal of Business Venturing, vol. 12, no.4, Elsevier Science, New York, , str. 106.

43

Gulda K., 2009, Model pre-inkubatora przedsiębiorczości, w: Gazeta Innowacje, nr 16,

www.gazetainnowacje.pl, str. 26-28. 44

Matusiak, K., 2008, Wybrane aspekty funkcjonowania parków technologicznych w Polsce i na świecie, PARP, Warszawa, str. 5.

89

Tabela nr 45. Rodzaje zasobów oferowanych przez inkubatory przedsiębiorczości wraz z charakterystyką

Zasoby Charakterystyka

Ludzkie Utalentowani naukowcy, inżynierowie, technicy, przedsiębiorcy, pracownicy niewykwalifikowani (portierzy, recepcjoniści).

Finansowe Środki pieniężne i kapitałowe niezbędne do uruchomienia działalności, np. kapitał zalążkowy, pomoc w ramach funduszy strukturalnych; ważny jest stały monitoring i kontrola ich przepływu.

Fizyczne Laboratoria wyposażone w specjalistyczny sprzęt, pomieszczenia biurowe (faksy, telefony, komputery).

Technologiczne Kwestia ochrony praw własności intelektualnej, patentowania wynalazków.

Organizacyjne Struktury organizacyjne, zachowania rutynowe, procedury dotyczące zarządzania, kultura panująca w organizacji, nadzór księgowy nad działalnością finansową.

Społeczne Tworzenie relacji i sieci albo na poziomie przedsiębiorcy (np. sieci partnerów przemysłowych) albo na szczeblu wspólnoty naukowej (nauczyciele akademiccy, badacze, przedstawiciele świata przemysłu).

Źródło: Lockett A., A. Vohora, Wright M., 2007, Universities as Incubators without Walls, Entrepreneurship and

Innovation, str. 247.

Inkubatory przedsiębiorczości oraz parki naukowo-technologiczne ułatwiają mikro, małym i średnim przedsiębiorcom dostęp do kapitału rzeczowego. Krótką charakterystykę sytuacji tych instrumentów w wybranych krajach Unii Europejskiej przedstawiono w tabeli nr 46.

Tabela nr 46. Inkubatory przedsiębiorczości i parki naukowo-technologiczne ułatwiające dostęp MSP do kapitału rzeczowego w wybranych krajach Unii Europejskiej

Kraj Instrument Charakterystyka

Szwecja Inkubatory GU Holding dysponuje funduszem seed, przeprowadza inkubację pomysłów łącznie z procesem inwestycyjnym. Całość działań

nakierowana jest na wykorzystanie wyników badań naukowych, a pomysły czerpane są z Uniwersytetu

90

Kraj Instrument Charakterystyka

w Goteborgu. Inkubator stawia studentów w roli osób prowadzących firmę, opartą na pomyśle pochodzącym z zewnątrz na przykład obcego naukowca czy firmy już funkcjonującej. Stając przed realnymi problemami, pojawiającymi się we wstępnych fazach budowy firmy, studenci

wzmacniają swoje kompetencje w obszarze

przedsiębiorczości, budując strategie marketingowe czy plany finansowania.

Niemcy Parki z dodatkową infrastrukturą

Na terenie berlińskiego parku działają dwa inkubatory.

Francja Parki

technologiczne i inkubatory

Sophia Antipolis to struktura geograficzna

połączona ze sferą badawczą, której wyniki stosuje się w gospodarce. Jest sferą specjalistycznych usługodawców i zaawansowanych technologii oraz przykładem umiędzynarodowionego miejsca we Francji, w którym znajdują się firmy z całego świata wraz z inkubatorem przedsiębiorczości, który gromadzi nowe przedsiębiorstwa na preferencyjnych warunkach.

Włochy Centra pomocy technicznej

Udostępnianie pomieszczeń wraz z nowoczesnymi urządzeniami. Pomoc w zakresie poszukiwania partnerów do współpracy, szkoleń biznesowych. Wielka Brytania Pre-inkubatory oraz centra innowacji i przedsiębiorczości

Pomoc skierowana jest do osób, które zamierzają uruchomić przedsiębiorstwo oparte na wiedzy. Wsparciem polega na udostępnieniu pomieszczeń biurowych, dostępu do laboratoriów czy usługi szkoleniowe przez pełen rok. Centra oferują natomiast m.in. dostęp do oprogramowania czy technologii internetowych.

Grecja Centra pomocy technicznej

Udostępniane są pokoje konferencyjne czy laboratoria. Udzielana jest pomoc w zakresie

91

Kraj Instrument Charakterystyka

tworzenia biznes planu oraz szkolenia z zakresu bankowości czy finansów.

Hiszpania Parki z dodatkową infrastrukturą

Na terenie parku przy Uniwersytecie w Oviedo funkcjonuje inkubator technologiczny, w którym część pracowników jest pracownikami naukowymi uniwersytetu, mówimy tutaj o efektywnym

transferze wiedzy do firm.

Polska Pre-inkubatory Stworzenie zaplecza biurowego wraz z odpowiednim wyposażeniem dla firm rozpoczynających działalność gospodarczą.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie European Commission, 2005, Best practices of public suport for

early-stage equity finance. Final report of the expert group, European Commission, Brussels, str. 23-77; materiały

informacyjne Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

W Unii Europejskiej programy doradztwa i szkoleń dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw są bardzo zróżnicowane. Wśród oferty szkoleń we Włoszech pojawiają się zarówno programy skierowane do wszystkich MSP jak i dostosowane do określonych potrzeb przedsiębiorstwa. Jeden z hiszpańskich programów oferuje kompleksową pomoc w postaci dostępu do sieci współpracy czy doradztwa. Niemieckie projekty doradcze pomagają w założeniu lub rozwoju istniejącej już firmy z dostępem do aktualnej oferty instytucji finansowych. Niewątpliwie programy szkoleniowo-doradcze skierowane do MSP wspierają rozwój ich kapitału ludzkiego.

Ostatnią grupą instrumentów finansowych są instrumenty ułatwiające dostęp do technologii w postaci sieci współpracy czy klastrów. M. E. Porter definiuje klastry jako geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji.⁴⁵ Klastry wykorzystują wiedzę i transfer informacji do tworzenia silnej przewagi konkurencyjnej w regionie, są postrzegane jako stymulatory napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych poprzez tworzenie sprzyjających warunków do inwestowania. Sieci przedsiębiorstw to struktury multipodmiotowe przejawiające się w takich formach jak alianse

45

92

strategiczne, joint venture, zintegrowane łańcuchy dostaw czy holdingi. 46

Głównymi korzyściami funkcjonowania w sieci przedsiębiorstw są wzrost zysków i sprzedaży, w klastrze natomiast dostęp do dostawców czy rynku pracy. Przykłady sieci współpracy oraz klastrów, które zostały utworzone dzięki otrzymaniu wsparcia zaprezentowano w poniższej tabeli.

Tabela nr 47. Klastry i sieci współpracy ułatwiające dostęp MSP do technologii w wybranych krajach Unii Europejskiej

Kraj Instrument Charakterystyka

Szwecja Sieci współpracy

Klastry

Prowadzenie audytu przez studentów z zakresu eksportu oraz rozwoju specjalistycznych produktów z możliwością zatrudnienia w MSP po zakończeniu badań.

Jeden z najbardziej wyspecjalizowanych klastrów na świecie Telecom City w Szwecji.

Niemcy Klastry Wyspecjalizowane klastry ukierunkowane m.in. na biotechnologię, których celem jest współpraca między nauką a biznesem.

Francja Klastry Jeden z najbardziej wyspecjalizowanych klastrów na świecie zlokalizowany we Francji - przetwórstwo tworzyw sztucznych.

Włochy Sieci współpracy Sieć w regionie Piemonte wspiera i zarządza projektami transferu technologii oraz szkoleniami. Udziela kompleksowego wsparcia nowo tworzonym przedsiębiorstwom.

Wielka Brytania Klastry Jeden z najbardziej wyspecjalizowanych klastrów na świecie Cambridge w Wielkiej Brytanii- informatyka i biotechnologia.

Grecja Klastry Powszechne klastry z dziedziny opracowywania mobilnych usług komunikacyjnych.

Hiszpania Klastry Wyspecjalizowany klaster ceramiczny, który grupuje ponad 200 producentów wyrobów

46

Skawińska E., Zalewski R.I., 2009, Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjności i innowacyjności regionów, PWE, Warszawa, str. 170.

93 ceramicznych.

Polska Sieci współpracy Sieci współpracy w zakresie upowszechniania dostępu do internetu czy w zakresie prowadzenia badań nad innowacjami w energetyce.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie European Commission, 2005, Best practices of public suport for

early-stage equity finance. Final report of the expert group, Brussels, str. 23-77; materiały informacyjne Ministerstwa

Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

2.3. Ocena wykorzystania instrumentów finansowych na przykładzie funduszy Unii