Metoda badania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw województwa wielkopolskiego

3.1. Metoda badania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw województwa wielkopolskiego

Istnieje duże zróżnicowanie w zakresie definiowania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw zarówno w krajach Unii Europejskiej jak i w państwach poza UE. W pracy przedstawiony został podział instrumentów wspierania MSP, a za kryterium podziału zaproponowano rodzaj udzielanej pomocy tj. finansową i niefinansową. Przeprowadzono ocenę instrumentów wspierania firm stosowanych w wybranych krajach Unii Europejskich. Określono, które z nich można i należy zastosować w celu trwałego rozwoju wielkopolskich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Ze względu na fakt, iż materiały źródłowe nie zawierały pełnych informacji odnoszących się do cech zarówno jakościowych jak i ilościowych charakteryzujących rozwój badanych przedsiębiorstw, przeprowadzone zostały własne badania ankietowe. Badania były prowadzone z wykorzystaniem wielu metod badawczych, gwarantujących najpełniejszą charakterystykę wpływu funduszy Unii Europejskiej poprzez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa na gospodarkę województwa wielkopolskiego w latach 2007-2013. Kwestionariusz ankietowy składa się z 25 pytań wraz z informacjami o respondencie. Większość pytań ma charakter zamknięty, w kilku przypadkach pytań zastosowano także wariant otwarty, pozwalający dopisać własną odpowiedź. Pierwsza część kwestionariusza dotyczy charakterystyki przedsiębiorstwa biorącego udział w badaniu. Druga część zawierała informacje o doświadczeniu badanych firm w ubieganiu się o fundusze unijne. Były to pytania o rodzaj programów, z których firma uzyskała wsparcie w okresie przedakcesyjnym, jak również w ramach I perspektywy finansowej 2004-2006. Pojawiły się pytania dotyczące przedmiotu inwestycji, która została współfinansowana ze środków Unii Europejskiej, a dokładnie rodzaju inwestycji, sposobu jej finansowania oraz celu przedsięwzięcia inwestycyjnego. Część trzecia dotyczyła informacji związanych z rezultatami przeprowadzonej inwestycji w kategoriach ilościowych i jakościowych. Ta część ankiety dostarczyła wiedzy na temat zmiany wielkości zatrudnienia, osiąganych przychodów, zmiany kosztów jednostkowych, cen oferowanych produktów i usług

120

oraz liczby nowo pozyskanych kontrahentów. Ankietę kończą pytania dotyczące ponownego korzystania przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa z pomocy unijnej.

Istotnym było określenie czy otrzymana pomoc miała charakter dodatkowy, czy była niezbędna do uzyskania rzeczywistych efektów gospodarczych. Być może bez niej mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa i tak zrealizowałaby swoje przedsięwzięcia.

Badaniami zostało objętych 105 przedsiębiorstw z uwzględnieniem wielkości przedsiębiorstwa (mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa). Dobór podmiotów do próby badawczej miał charakter celowy a badaniu podlegały firmy, które zrealizowały inwestycje współfinansowane z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego w ramach działania 1.1. Rozwój mikroprzedsiębiorstw; 1.2. Wsparcie rozwoju MSP, jak również z dwóch działań z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, tj. 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej oraz działania 8.2. Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B.

Niniejsze opracowanie powstało na podstawie informacji uzyskanych w badaniu statystycznym przeprowadzonym na grupie 105 firm województwa wielkopolskiego, które otrzymały dofinansowanie z wyżej wymienionych programów w ramach II perspektywy finansowej 2007-2013. Firmy uczestniczące w badaniu zostały podzielone na grupy według następujących kryteriów:

Tabela nr 58. Kryterium – Program

Program Liczba firm %

WRPO 57 54,3%

POIG 48 45,7%

Razem 105 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych.

Tabela nr 59. Kryterium – Działanie

Działanie Liczba firm %

1.1 31 29,5%

1.2 26 24,8%

8.1 23 21,9%

8.2 25 23,8%

Razem 105 100%

121

Tabela nr 60. Kryterium – Wielkość firmy

Firma Liczba firm %

mikro 50 47,6%

mała 40 38,1%

średnia 15 14,3%

Razem 105 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych.

Tabela nr 61. Kryterium – Rynek

Rynek Liczba firm %

lokalny 8 7,6%

regionalny 15 14,3%

ogólnokrajowy 54 51,4%

międzynarodowy 28 26,7%

Razem 105 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych.

Tabela nr 62. Kryterium – Branża

Branża Liczba firm %

rolnictwo 7 6,7% produkcja 25 23,8% handel 10 9,5% usługi 56 53,3% pozostała działalność 7 6,7% Razem 105 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych.

Tabela nr 63. Kryterium – Lokalizacja

Lokalizacja Liczba firm %

wieś 22 21,0%

miasto < 20 16 15,2%

miasto 20-50 9 8,6%

122

Lokalizacja Liczba firm %

miasto 80-100 11 10,5%

miasto 100-500 11 10,5%

miasto >500 29 27,6%

Razem 105 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych.

Zebrane w badaniu statystycznym informacje analizowane były w następujących blokach tematycznych:

- charakterystyka firmy biorącej udział w badaniu, - korzystanie z funduszy unijnych,

- rezultaty przeprowadzonej inwestycji w kategoriach ilościowych i jakościowych, - wnioski.

Narzędzia analizy statystycznej

Do przeprowadzenia analizy statystycznej wyników wykorzystano pakiet statystyczny STATI-STICA.PL ver. 10 oraz program EXCEL 2010 wchodzący w skład pakietu MICROSOFT OFFICE.

Metody analizy statystycznej

W trakcie dokonanej analizy statystycznej wyników wykorzystano następujące narzędzia statystyczne:

- Badanie zgodności z rozkładem normalnym

Cechy statystyczne podlegające badaniu zostały zweryfikowane testem Kołmogorowa - Smirnowa pod kątem zgodności z rozkładem normalnym, co było warunkiem zastosowania w analizie statystycznej testów parametrycznych.

- Elementy statystyki opisowej

Dla analizowanych cech statystycznych w zależności od skali pomiarowej w jakiej była ona wyrażana, obliczano wartość następujących parametrów:

- dla cech wyrażonych w skali ilościowej, m.in.: średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe, wariancja.

- dla cech wyrażonych w skali jakościowej: wskaźnik struktury (procent). - Porównania wartości średnich

W celu analizowania wartości średnich badanej cechy statystycznej (dla wartości cechy, której wyniki wyrażone są w skalach ilościowych) pomiędzy grupami wykorzystano następujące testy statystyczne:

123

- test istotności różnic dla dwóch wartości średnich (test t-Studenta dla zmiennych nie-połączonych, model dla dużych prób),

- test istotności różnic dla wielu średnich - test analizy wariancji (ANOVA),

- w przypadku stwierdzenia w teście ANOVA istotnych różnic pomiędzy badanymi średnimi, w celu zbadania gdzie one występują, przeprowadzano test wielokrotnych porów-nań średnich (test post-hoc) Tukey’a.

- Porównania wskaźników struktury (procentów)

W celu analizowania wskaźników struktury (procentów) badanej cechy statystycznej (dla wartości cechy, której wyniki wyrażone są w skalach jakościowych) pomiędzy grupami wyko-rzystano następujące testy statystyczne:

- test istotności różnic dla dwóch wskaźników struktury, - test istotności dla wielu wskaźników struktury.

- Zależności pomiędzy wariantami cech statystycznych

W celu stwierdzenia zależności pomiędzy cechami wyrażonymi w skali nominalnej, stosowano test niezależności χ2

(chi-kwadrat). W przypadku stwierdzenia zależności pomiędzy cechami, określano siłę tej zależności. W tym celu wykorzystano skorygowany współczynnik C-Pearsona.⁷⁵

- wielkość wyznaczonego współczynnika zależności pomiędzy badanymi cechami należy oceniać następująco:

0,0  C < 0,2 brak zależności, 0,2  C < 0,4 zależność słaba, 0,4  C < 0,7 zależność średnia, 0,7  C < 0,9 zależność silna,

0,9  C < 1,0 zależność bardzo silna.

W przypadku występowania statystycznie istotnej różnicy pomiędzy wartościami badanej cechy podawano wartość p-value. Ponieważ testy statystyczne przeprowadzane były na poziomie istotności (poziom prawdopodobieństwa popełnienia błędu) 0,05 - istotność statystyczna występuje, gdy wartość p-value jest mniejsza od 0,05.76

75

Stanisz A., 2006, Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny - tom

1 - Statystyki podstawowe, StatSoft Polska, Kraków, str. 52-88.

76

Chromińska M, Roeske-Słomka I., Szuman A., 2004, Metody statystyki opisowej, Wydawnictwo Akademii

124

3.2. Charakterystyka ankietowanych mikro, małych i średnich przedsiębiorstw