Interpretacja zapisów w treści orzeczenia o stopniu

dotyczących zatrudnienia

Określenie stopnia niepełnosprawności w stosunku do osoby pozo-stającej w zatrudnieniu lub będącej w wieku produkcyjnym, która wska-zała jako cel orzekania „odpowiednie zatrudnienie” skutkuje określeniem warunków pracy łącznie z przeciwwskazaniem do pracy.

Schorzenia narządu wzroku stanowią najpoważniejszą grupę prze-ciwwskazań. Istnieje wiele zawodów, których wykonywanie jest niemoż-liwe przy istnieniu określonych wad wzroku. Wyróżnia się wśród nich między innymi zaburzenia: widzenia barwnego, ostrości widzenia, wi-dzenia obuocznego, pola wiwi-dzenia czy adaptacji wzroku. Do oceny na-rządu wzroku brane są pod uwagę tylko te funkcje wzrokowe, których obniżone wartości w sposób istotny ograniczają sprawność lub aktywność życiową. I tak, przy określonym lekkim stopniu niepełnosprawności, wy-nikającym z zaburzenia widzenia obuocznego, wskazaniem do zatrudnie-nia jest otwarty rynek pracy, z wyłączeniem prac na wysokości, przy ma-szynach w ruchu, kierowania pojazdami silnikowymi, obsługi monitora ekranowego, prac precyzyjnych, ale i ogólnie niebezpiecznych dla narzą-du wzroku. Osoby z taką dysfunkcją nie mogą pracować na stanowiskach takich jak np.: kierowca, operator dźwigów, ślusarz. Wymagają zatem przekwalifikowania lub zmiany stanowiska pracy.

Innym rodzajem schorzeń wywołującym obawy pracodawców a także lekarzy medycyny pracy jest padaczka. Choroba stanowi istotne przeciwwskazanie do pracy na wysokości, przy obsłudze maszyn w ruchu i urządzeniach niezabezpieczonych, będących źródłem prądu elektrycz-nego, prowadzenia pojazdów silnikowych, pracy wymagającej pełnej sprawności psychoruchowej, przy obsłudze monitorów ekranowych oraz do pracy narażającej na substancje o działaniu neurotoksycznym.

Ponieważ zapadalność na padaczkę jest stosunkowo wysoka w wie-ku wczesnoszkolnym i młodzieńczym, mimo wskazań do edukacji na wyższym poziomie, nasi pacjenci na ogół nie dysponują wykształceniem średnim i wyższym. Zatem brak wykształcenia zasadniczo ogranicza ich możliwości zatrudnienia. Tym niemniej, osoby z orzeczonym lekkim stopniem niepełnosprawności z powodu padaczki charakteryzującej się napadami rzadkimi, powtarzającymi się w odstępach kilkutygodniowych

lub kilkumiesięcznych, leczonymi według specjalistycznych wskazań, znajdują pracę w handlu oraz na stanowiskach pomocniczych przy pro-dukcji, głównie w zakładach pracy chronionej. Umiarkowany stopień niepełnosprawności wynikający ze znacznie poważniejszych napadów, powodujących już objawy organicznego uszkodzenia ośrodkowego ukła-du nerwowego, u osoby z niskimi kwalifikacjami, w praktyce powoukła-duje dyskwalifikację z rynku pracy.

Inne schorzenia neurologiczne, takie jak miastenia czy stwardnie-nie rozsiane mogą powodować całkowitą stwardnie-niezdolność do pracy lub zachowanie zdolności do pracy, w zależności od wykonywanego zawo-du. Dlatego też wykonujący pracę na stanowiskach nierobotniczych czy administracyjnych, mogą pracować w warunkach otwartego rynku pracy, ale nie mogą wykonywać zawodów wymagających np. pracy na wysokości.

Schorzenia narządu słuchu, występujące np. w przypadkach nagłej utraty słuchu sięgającej powyżej 60 dB, są kwalifikowane do umiarkonego stopnia niepełnosprawności, co jest już wskazaniem do pracy w wa-runkach chronionych, z wyłączeniem pracy na wysokości oraz w hałasie.

Z uwagi na to, że w takich przypadkach słyszalna jest tyko bardzo głośna mowa potoczna z bliska, wspomagana nieraz odczytywaniem mowy z ust, wskazania mogą dotyczyć również konieczności zaopatrzenia w aparaty słuchowe.

Kolejne schorzenia dosyć powszechnie występujące i ograniczające zdolność do pracy to przewlekłe powikłania cukrzycy, orzekane na ogół na umiarkowany stopień niepełnosprawności ze wskazaniem pracy w warunkach chronionych. Przeciwwskazane w takich przypadkach są stanowiska pracy wymagające dużego wysiłku fizycznego lub nieregu- larnego trybu życia oraz stwarzające, w przypadku wstrząsu hipoglike-micznego, zagrożenia dla życia chorego lub innych osób. Są to prace na wysokościach, przy urządzeniach w ruchu, w kontakcie z prądem elek-trycznym lub ogniem, w transporcie i służbie ruchu. Niewskazane są również takie, których warunki wykonywania sprzyjają mechanicznym, termicznym lub chemicznym uszkodzeniom skóry, z uwagi na trudno gojące się w tej chorobie zakażenia ropne. Jednakże nie wszystkie rodzaje cukrzycy kwalifikują do jednakowego orzecznictwa. Poniższa tabela za-wiera określenie rodzaju cukrzycy, jej skutków dla leczenia i proponowa-nego stopnia niepełnosprawności.

Rodzaj Choroby nowotworowe niemal w każdym przypadku ograniczają aktywność zawodową od początku rozpoznania do zakończenia leczenia.

Dla celów orzeczniczych istotne znaczenie ma sam fakt potwierdzenia, że badany cierpi na chorobę nowotworową. Określenie typu nowotworu nie jest tak istotne, ma jednak znaczenie z punktu widzenia objawów miej-scowych i zaburzeń aktywności w zakresie codziennego funkcjonowania oraz zawodowej. Ponieważ leczenie choroby nowotworowej obejmuje zwykle zabieg chirurgiczny, następnie radioterapię i chemioterapię, sto-sowane oddzielnie bądź łącznie, chory jest wyłączony przez co najmniej okres półroczny z różnych sfer aktywności życiowej. Na ogół wymaga okresowej lub stałej pomocy innych osób. Choroby nowotworowe kwali-fikują zwykle do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnospraw-ności, w zależności od stopnia zaawansowania i przewidywanych efektów terapii. Osoby aktywne zawodowo korzystają w okresie leczenia ze zwol-nień lekarskich i zasiłków chorobowych, następnie zasiłków rehabilita-cyjnych. W zależności od efektów leczenia oraz wykonywanych zawo-dów, często wracają po tym okresie do swoich miejsc pracy. Niestety dotyczy to głównie osób zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych.

Pracujący na stanowiskach robotniczych w większości decydują się na świadczenia rentowe.

W praktyce, analizując wpływające wnioski o ustalenie stopnia nie-pełnosprawności z powodu choroby nowotworowej, zauważamy pewną statystyczną właściwość, iż spośród około trzydziestu codziennie składa-nych do Zespołu wniosków, około dziesięciu dotyczy chorób nowotwo-rowych, są to głównie stany po mastektomii, usunięciu krtani, różne po-staci białaczek, nowotwory prostaty u mężczyzn w wieku powyżej 55 lat.

W tym kontekście oczywiste jest, że kobiety wykonujące prace wymaga-jące wysiłku fizycznego oraz pełnej sprawności motorycznej kończyn górnych, tracą możliwość ich wykonywania z uwagi na towarzyszące wysiłkom obrzęki kończyn. Podobnie, osoba po usunięciu krtani, nieza-leżnie od zajmowanego stanowiska pracy, wymaga po okresie leczenia długotrwałej terapii logopedycznej, co jednak nie zawsze skutkuje powro-tem do sprawnej kompetencji komunikacyjnej, niezbędnej w większości środowisk pracy.

Oczywiście, wyżej wymienione dysfunkcje i ich konsekwencje dla warunków pracy stanowią jedynie wycinek wiedzy orzeczniczej. Przed-stawienie całości problematyki byłoby niemożliwe z uwagi na złożoność oraz indywidualny charakter każdej z osób orzekanych, a także jej pro-blemu zdrowotnego i kwalifikacji czy umiejętności zawodowych.