Jakość rządzenia i planowanie przestrzenne

Na terenie gminy Potok Wielki działa 10 jednostek Straży Pożarnych (OSP) – Potok Wielki, Potok-Stany, Stany Nowe, Osinki, Dąbrowica, Potok Wielki II, Potoczek, Stawki, Zarajec Potocki.

OSP Potok Wielki i OSP Potok Stany są włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (KSRG). OSP działają w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 – Prawo o stowarzyszeniach, ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 z późn. zm. o ochronie przeciwpożarowej. Jej

41

szczegółowe zadania oraz organizację określa statut. Do głównych zadań należą m.in. udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych, prowadzenie działalności stanowiącej sobie za cel zapobieganie pożarom (prewencyjnej), informowanie ludności lokalnej o istniejących zagrożeniach pożarowych oraz sposobach ochrony przed nimi, upowszechnianie wiedzy z zakresu ochrony przeciwpożarowej i zapobiegania innym zagrożeniom wśród dzieci i młodzieży.

W zakresie infrastruktury przeciwpowodziowej istnieje potrzeba udrożnienia dolnego odcinka rzeki Stanianka i kanału, na terenie miejscowości Potok Stany i Potok Stany Kol. – koszt 100 tys. zł.

Ze względu na brak danych odnośnie wskaźników przestępczości dla jednostek gminnych, poniżej przedstawiono statystki dla terenu powiatu janowskiego.

Na terenie powiatu janowskiego w 2015 r. odnotowano 702 przestępstwa w zakończonych postępowaniach przygotowawczych (GUS), aż o 42% więcej w porównaniu do roku poprzedniego.

Przestępstwa o gospodarczym (307) stanowiły największą grupę, na drugim miejscu przestępstwa o charakterze kryminalnym (277), a na trzecim – przestępstwa przeciwko mieniu (147). Najmniej natomiast przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu – 15. Wskaźnik wykrywalności sprawców w przypadku przestępstw drogowych wyróżnia się 100% skutecznością.

Zdolność inwestycyjna

Struktura budżetu danej jednostki samorządu terytorialnego, uchwalanego rokrocznie przez radę gminy, świadczy o jej zdolności inwestycyjnej. Dochód budżetu gminy Potok Wielki w 2015 r.

wg danych GUS wyniósł 18,15 mln zł, o ok. 79,5% więcej w porównaniu do 2007 roku. Największy udział w strukturze dochodów miała subwencja ogólna – 40,8% i dotacje – 34,3%, a najmniejszy dochody własne – 24,9%.

Wykres 19 Struktura dochodu gminy Potok Wielki w latach 2009-2015

Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS

Średni dochód w przeliczeniu na 1 mieszkańca na terenie gminy Potok Wielki w 2015 r.

wyniósł 3 794,87 zł i był wyższy niż dochód na 1 mieszkańca w powiecie janowskim – 3 466,47 zł.

42

Wykres 20 Dochód w przeliczeniu na 1 mieszkańca na terenie gminy Potok Wielki i w powiecie janowskim w latach 2007-2015

Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wydatki gminy Potok Wielki w 2015 r. wyniosły w sumie 16,93 mln zł (GUS). Wydatki w porównaniu do 2007 roku wzrosły o 57,6% i największy udział w strukturze wydatków miały wydatki bieżące, które stanowiły 69,6%. Wydatki majątkowe stanowiły zaledwie 30,4% i w całości były to wydatki majątkowe inwestycyjne (5,1 mln zł).

W podziale na działy, największe wydatki w 2015 r. były w dziale Oświata i wychowanie (40% wydatków ogółem), na drugim miejscu w dziale Gospodarka komunalna i ochrona środowiska (20,6%), a na trzecim – Pomoc społeczna (12,2%).

Wydatki w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2015 r. w gminie wyniosły 3 540,79 zł i były wyższe niż wydatki na 1 mieszkańca w powiecie janowskim, które wynosiły 3415,52 zł. Natomiast wydatki inwestycyjne na 1 mieszkańca w gminie Potok Wielki wyniosły 1 075,56 zł (2015 r., GUS) i były znacznie wyższe niż na terenie powiatu janowskiego, które wynosiły 189,87 zł.

Wykres 21 Wydatki na 1 mieszkańca w gminie Potok Wielki w powiecie janowskim w latach 2007-2015

Źródło danych: opracowanie własne na podstawie BDL GUS

Na terenie gminy Potok Wielki, wg stanu na dzień 30.06.2015 r., ogólna wartość zrealizowanych i realizowanych projektów unijnych wyniosła 11 607 330,56 zł, a łączna suma dotacji wyniosła 8 650 006,67 zł. Pozyskane fundusze unijne pozyskane były w ramach programów:

 Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego,

 Program Operacyjny Kapitał Ludzki,

43

 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Najwięcej funduszy pozyskano w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego (RPO WL) na lata 2007-2013 – 53,7% wszystkich dotacji pozyskanych w ramach ww. programów (4 646 648,45 zł).

Wykres 22 Wartość zrealizowanych i realizowanych projektów unijnych z podziałem na poszczególne Programy Operacyjne18 na terenie gminy Potok Wielki

Źródło danych: opracowanie własne na podstawie Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07-13 na dzień 30.06.2015 r.

Gmina Potok Wielki wraz ze swoimi jednostkami organizacyjnymi gminy i w ramach zrealizowanych projektów pozyskały ponad 3,6 mln zł, a wartość zrealizowanych projektów wyniosła w sumie 4,5 mln zł. W ramach RPO WL gmina Potok Wielki zrealizowała projekt w zakresie odnawialnych źródeł energii pn. Odnawialna energia gwarancją postępu – montaż kolektorów słonecznych w Gminie Potok Wielki, którego łączna wartość projektu wynosi 3 197 468,06 zł, a kwota dofinansowania – 2 453 715,67 zł.

W ramach POKL gmina zrealizowała 2 projekty: Czas na aktywność w Gminie Potok Wielki – projekt zrealizowany przez Gminę Potok Wielki / Ośrodek Pomocy Społecznej w Potoku Wielkim (wartość projektu – 887 909,20 zł, dofinansowanie – 786 758,66 zł) oraz Modernizacja oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych – projekt zrealizowany przez Gminę Potok Wielki (wartość projektu – 253 420,11 zł, dofinansowanie – 253 420,11 zł).

W ramach PROW Gmina Potok Wielki zrealizowała jeden projekt o łącznej wartości 124 837,57 zł (dofinansowanie wyniosło 65%) w ramach działania Lokalne strategie rozwoju w zakresie odnowy i rozwoju wsi/ Oś IV Leader, który zakresem obejmował remont świetlicy integracyjnej w Dąbrowicy. Ponadto Gminny Ośrodek Kultury w Potoku Wielkim zrealizował 2 projekty w ramach działania Małe projekty / Oś IV Leader. Jeden projekt obejmował remont i modernizację świetlicy wiejskiej w Potoku Wielkim (wartość – 43 221,28 zł, dofinasowanie – 24 97,47 zł), natomiast drugi – zakup strojów ludowych na potrzeby zespołu śpiewaczego działającego przy GOK (wartość – 42 683,81 zł, dofinansowanie – 25 000 zł).

Dzięki aktywności w pozyskiwaniu środków unijnych Ochotniczych Straży Pożarnych Stany Nowe i Zarajec Potocki, na terenie gminy w ramach działania Małe projekty / Oś IV Leader zostały zrealizowane 2 projekty obejmujące remont świetlic wiejskich w miejscowościach Stany Nowe i Zarajec Potocki (łączna wartość projektów – 78 077,31 zł, dofinansowanie – 50 000,00 zł).

18 RPO WL – Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego POKL – Program Operacyjny Kapitał Ludzki

PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

44

Fundacja Ekologiczna - Wychowanie i Sztuka "ELEMENTARZ" (z m. Katowice), w ramach POKL, zrealizowała na terenie gminy Potok Wielki i Janów Lubelski projekt pn. Wiejskie Ośrodki Rozwoju Dziecka w gminach Janów Lubelski i Potok Wielki (wartość projektu – 699 275,00 zł, dofinansowanie – 688 769,97 zł), który swoim zakresem obejmował niwelowanie gorszych szans edukacyjnych dzieci w wieku 3-5 lat poprzez uruchomienie 5 punktów przedszkolnych (na terenie obydwu gmin). Dodatkowo Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Potoku Wielkim, w ramach POKL, na terenie gminy Potok Wielki zrealizował projekt Aktywna integracja w gminie Potok Wielki (wartość projektu – 40 214,01 zł, dofinansowanie – 35 800,01 zł), obejmujących aktywizację osób wykluczonych społecznie na rynku pracy i integrację społeczną tych osób.

Samorząd gminny w ramach porozumień partnerskich realizował projekty, w których beneficjentem są: województwo lubelskie, powiat janowski, a także gmina Dzwola. Projekty partnerskie pozwalają na kompleksowe i innowacyjne podejście do realizacji określonych zadań, a współpraca samorządów podczas realizacji takich projektów pozwala na osiągnięcie wspólnego celu.

W ramach RPO WL zrealizowano projekt Wrota Lubelszczyzny – Informatyzacja Administracji oraz projekt Zrównoważony rozwój społeczeństwa informacyjnego powiatu janowskiego. Wartość projektów partnerskich związanych z przeciwdziałaniem wykluczeniu cyfrowego oraz w zakresie sieci szerokopasmowej i informatyzacji administracji na terenie gminy Potok Wielki wyniosła w sumie 1 088 700,99 zł z 85% dofinansowaniem.

Małą aktywnością w pozyskiwaniu funduszów unijnych wykazali się przedsiębiorcy z terenu gminy Potok Wielki. Tylko 1 przedsiębiorca w ramach RPO WL pozyskał środki na projekt pn.

Uruchomienie nowoczesnej przychodni stomatologicznej w Potoczku zwiększającej dostęp do usług stomatologicznych (wartość projektu – 791 861,26 zł, dofinansowanie – 470 617,67 zł).

Wykres 23 Wartość zrealizowanych i realizowanych projektów unijnych z podziałem na beneficjentów z terenu gminy Potok Wielki

Źródło danych: opracowanie własne na podstawie Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07-13 na dzień 30.06.2015 r.

W nowym okresie programowania ze strony samorządów wymagane jest inne podejście do działań rewitalizacyjnych, konieczne jest zerwanie z postrzeganiem rewitalizacji jako zbioru punktowych, oderwanych od siebie działań. Rewitalizacja stanowi bowiem proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie Gminnego lub Lokalnego

45

Programu Rewitalizacji. Podejmowana interwencja musi być wieloaspektową odpowiedzią na lokalnie występujący stan kryzysowy obejmujący sferę społeczną, środowiskową, gospodarczą, przestrzenną i infrastrukturalną. Ma stanowić zespół działań stawiających sobie za cel pełne przywrócenie do życia konkretnego obszaru tak, aby poprawie uległa jakość życia jego mieszkańców. Jednym z celów interwencji jest pomoc w zakresie odzyskania przez słabsze grupy społeczne zdolności do ich reintegracji na rynku pracy i uczestnictwa w sferze konsumpcji, kultury i rekreacji.

Na terenie gminy Potok Wielki istnieją tereny wymagające rewitalizacji, jest to plac po byłej Gminnej Spółdzielni w Potoku Wielkim o powierzchni 0,5 ha. Zakłada się stworzenie w jego obszarze funkcjonującego centrum Gminy, stanowiącego miejsce aktywizacji społecznej, realizującego potrzeby kulturowe mieszkańców całej Gminy, a tym samym wpływającego na poprawę jakości ich życia. Zaplanowano: modernizację i adaptacje istniejącego budynku na funkcję usługową: utworzenie miejsca do spędzania wolnego czasu mieszkańców oraz dostosowania obiektów (kawiarni, oraz świetlicy do dzieci) do potrzeb osób niepełnosprawnych. Ponadto planuje się stworzenie utwardzonego placu wokół budynku z elementami małej architektury, budowę parkingu w sąsiedztwie zaplanowanej przestrzeni publicznej oraz modernizacja sąsiednich budynków w celu estetyzacji przestrzeni.

Planowanie przestrzenne

Dokumentem planistycznym sporządzonym dla całego obszaru gminy jest Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP). Określa on ogólną politykę przestrzenną gminy oraz lokalne zasady zagospodarowania.

W chwili obecnej gmina Potok Wielki posiada Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Potok Wielki przyjęte Uchwałą Nr VIII/40/03 Rady Gminy Potok Wielki z dnia 09 lipca 2003 roku w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Potok Wielki.

Gmina Potok Wielki posiada Miejscowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego zatwierdzony uchwałą Rady Gminy nr IX/24/89 z dnia 15 XII 1989 r. z późniejszymi zmianami nr XV/52/92 z dnia VII 1992 r. jednak w związku ze zmianą ustawy o planowaniu przestrzennym utracił ważność z dniem 31 grudnia 2003 r.

W związku z tym, że gmina nie posiada miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w celu udzielenia pozwolenia na budowę konieczne jest wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego.

Rada Gminy Potok Wielki uchwałą nr XXXIII/195/2014 Rady Gminy Potok Wielki z dnia 21 sierpnia 2014 r. zatwierdziła zmiany „Planu Odnowy Miejscowości Potok Wielki na lata 2012-2020”.

Aktualizowany dokument otrzymał brzmienie „Plan Odnowy Miejscowości Potok Wielki na lata 2014-2021” i zaktualizowano w nim planowane zadania inwestycyjne, których realizacja pozwoli na właściwe ukształtowanie centrum miejscowości Potok Wielki oraz ochronę wartości regionalnych.

Aktywność gminy

W ramach integracji obszaru gminy Potok Wielki z innymi jednostkami samorządu terytorialnego województwa lubelskiego Władze Gminy Potok Wielki, aktywnie działają i przystępują do partnerstw terytorialnych pozwalających im na integrację i aktywną współpracę.

Gmina Potok Wielki jest członkiem Lokalnej Grupy Działania „Leśny Krąg” (LGD „Leśny Krąg”) oraz Lokalnej Grupy Rybackiej „Puszczy Sandomierskiej” (LGR „Puszczy Sandomierskiej”).

LGD „Leśny Krąg” jest stowarzyszeniem działającym na rzecz poprawy warunków życia na obszarach wiejskich, w tym pobudzenie aktywności gospodarczej, a także wykorzystanie lokalnych

46

zasobów przyrodniczych i kulturowych. Natomiast LGR „Puszczy Sandomierskiej” jest stowarzyszeniem działającym na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów tradycyjnie związanych z chowem i hodowlą ryb, w tym ich promocja i aktywizacja społeczności lokalnej do regeneracji tradycji rybackich.

Członkostwo w powyższych stowarzyszeniach daje możliwość pozyskania środków unijnych z osi Leader (PROW) zarówno przez jednostki samorządu terytorialnego, jak i przedsiębiorców, mieszkańców, organizacje pozarządowe itp. na realizację operacji zgodnych z przedsięwzięciami wyznaczonymi w Lokalnej Strategii Rozwoju.

Gmina Potok Wielki w dniu 27.10.2015 r. podpisała list intencyjny dotyczący współpracy gmin w zakresie rozwoju obszaru gmin partnerskich w ramach inicjatywy „Aktywne Roztocze”¹⁹. W ramach naboru przedsięwzięć o priorytetowym znaczeniu dla realizacji celów Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.) zostało złożone przedsięwzięcie Dwie strony Aktywnego Roztocza – od natury do kultury (przedsięwzięcia zintegrowanego – lider: Gmina Miasto Biłgoraj, partnerzy: Gmina Janów Lubelski, Gmina Potok Wielki, Gmina Biłgoraj, Gmina Biszcza, Gmina Frampol, Gmina Tarnogród, Gmina Obsza, Gmina Łukowa, Gmina Księżpol, Gmina Aleksandrów, Gmina Dzwola, Miasto Kraśnik) i zostało zakwalifikowane do Listy przedsięwzięć o priorytetowym znaczeniu dla realizacji celów Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 roku). Ponadto w ramach partnerstwa powstał Strategiczny Plan Terytorialno – Funkcjonalny w ramach inicjatywy

„Aktywne Roztocze” do 2023 r., a także Plan Wykonawczy dla Przedsięwzięcia Zintegrowanego

„Dwie strony Aktywnego Roztocza – od natury do kultury” w którym znajduje się projekt gminy Potok Wielki pn. Wykorzystanie walorów turystycznych gminy Potok Wielki poprzez powiązanie atrakcji turystycznych szlakiem pieszo-rowerowym, który swoim zakresem obejmuje:

 budowę szlaku turystycznego z funkcją drogi dojazdowej do gospodarstw rolnych w miejscowości Osówek gm. Potok Wielki

 wykonanie szlaku rowerowego o długości 1 786 mb, obustronne utwardzenie poboczy,

 modernizacja budynku po byłej szkole pod potrzeby schroniska dla turystów, utwardzenie placu przed budynkiem,

 utwardzenie miejsc parkingowych dla rowerów.

O wysokiej jakości rządzenia samorządu gminnego świadczą liczne nagrody i wyróżnienia dla przedstawicieli gminy:

 Dyplom uznania dla Wójta Gminy- P. Jerzego Pietrzyka (26.05.2008 r.) za wieloletnie pełnienie funkcji wójta, sprawne kierowanie Urzędem Gminy oraz wielkie zaangażowanie w działaniach na rzecz mieszkańców Gminy;

 Dyplom uznania Ministra Pracy i Polityki Społecznej dla Gminy Potok Wielki (02.12.2009) - Projekt "Prace społecznie użyteczne oraz roboty publiczne na rzecz budownictwa socjalnego - zwiększanie gminnego zasobu lokali socjalnych";

 Medal Wojewody Lubelskiego dla P. Jerzego Pietrzyka - Wójta Gminy (26.05.2010 r.) za wieloletnia pracę i wkład włożony w budowanie samorządności Lubelszczyzny;

19 Partnerzy: Miasto Tomaszów Lubelski, Gmina Tomaszów Lubelski, Gmina Tarnawatka, Gmina Krynice, Gmina Bełżec, Gmina Susiec, Gmina Jarczów, Miasto Zamość, Gmina Zamość, Gmina Adamów, Gmina Miasto Zwierzyniec, Gmina Miasto Krasnobród, Gmina Miasto Józefów, Gmina Dzwola, Gmina Turobin, Gmina Frampol, Gmina Radecznica, Gmina Biszcza, Gmina Łukowa, Gmina Obsza, Gmina Tereszpol, Gmina Aleksandrów, Gmina Księżpol, Gmina Tarnogród, Gmina Potok Wielki, Miasto Kraśnik, Gmina Miasto Janów Lubelski, Gmina Miasto Szczebrzeszyn, Gmina Biłgoraj, Miasto Biłgoraj, Sanktuarium w Krasnobrodzie oraz Roztoczańskim Parkiem Narodowym

47

 Odznaka Honorowa "Zasłużony dla Województwa Lubelskiego" (28.05.2010 r.) - Odznaka Honorowa "Zasłużony dla Województwa Lubelskiego" przyznana przez Zarząd Województwa Lubelskiego;

 Złoty Znak Związku OSP RP (21.04.2016 r.) - Uchwałą Prezydium Zarządu Głównego Związku OSP Rp P. Jerzy Pietrzyk został odznaczony Złotym Znakiem;

 Wyróżnienie dla Gminy Potok Wielki "Inwestor na medal 2016” (15.11.2016 r.) - Wyróżnienie Inwestor na Medal 2016 przyznany przez Klub Sportowa Polska w ramach konkursu "Budowniczy Polskiego Sportu". Wyróżnienie dotyczy budowy przyszkolnej sali gimnastycznej wraz z pomieszczeniami socjalnymi dla sportowców oraz zapleczem magazynowym przy Zespole Szkół w Potoku Wielkim.

48