Rozdział IV. Budowa społeczeństwa informacyjnego w województwie łódzkim
4.5 Kapitał ludzki dla e-rozwoju regionu
Jednym z kluczowych aspektów budowy społeczeństwa informacyjnego jest budowa kapitału społecznego dla e-rozwoju regionu. Podniesienie poziomu kompetencji cyfrowych wykorzystywanych w biznesie, nauce oraz życiu codziennym stanowi podstawę do zwiększenia wykorzystania narzędzi ICT przez mieszkańców regionu, wzrostu zainteresowania e-usługami, a w konsekwencji zwiększenia poziomu wiedzy i przewagi konkurencyjnej firm z województwa łódzkiego. Podstawowym
źródłem finansowania tych działań był komponent regionalny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Przeprowadzona została analiza 55 takich projektów o łącznej wartości
ponad 37 mln zł322.
Analiza dofinansowanych projektów wskazuje, że zrealizowane projekty badane w ramach komponentu regionalnego PO KL nie zmienią w sposób istotny kompetencji mieszkańców województwa łódzkiego, który można wykorzystać na rzecz budowy społeczeństwa informacyjnego. Projekty nie realizują programu masowego podnoszenia kompetencji cyfrowych mieszkańców regionu, nie są również nastawione na tworzenie unikatowych, specjalistycznych kompetencji informatycznych. Wśród pracowników departamentu odpowiedzialnego za realizację komponentu regionalnego PO KL krąży cicho powtarzane powiedzenie „CTRL C+CTRL V i nowy wniosek będziesz miał”. Zestawienie dofinansowanych projektów to powiedzenie wyraźnie potwierdza: beneficjenci działający na terenie całego kraju (w wypadku powyższej listy np. firmy z Krakowa, Wrocławia, Lublina) składają jednakowe wnioski we wszystkich możliwych komponentach regionalnych czyniąc z realizacji projektów unijnych główne
źródło utrzymania firmy i pracowników, zaś beneficjenci lokalni często modyfikują
nieznacznie projekty, które już otrzymały dofinansowanie w poprzednich konkursach - tajemnicą poliszynela jest fakt istnienia „firm doradczych/konsultingowych”, które za stosunkowo niewielką opłatą (od 1% do 5% wartości projektu) świadczą tego typu usługi. Wszystko to powoduje, że w większości wypadków projekty są sztampowe, nastawione na „przemielenie” jak największej liczby osób w celu uzyskania jak największego dochodu dla firmy realizującej projekt.
Na tym tle pozytywnie wyróżnia się projekt realizowany wspólnie przez województwo łódzkie, starostwo powiatowe w Zgierzu oraz starostwo powiatowe w Łodzi (powiat łódzki-wschodni) Nowoczesny samorząd - podnoszenie kompetencji
komunikacyjnych i komputerowych pracowników jednostek samorządu terytorialnego Województwa Łódzkiego. Celem projektu było podniesienie umiejętności obsługi
komputera w pracy biurowej u 900 osób (wszystkich pracowników beneficjentów zatrudnionych na czas nieokreślony), przeszkolenie 100 osób z zakresu tworzenia stron internetowych, usystematyzowanie wiedzy 15 informatyków nt. zarządzania siecią komputerową i programowania a także wykształcenie kadry odpowiedzialnej za sporządzenie pism i bezpośredni kontakt z petentami. Celem dodatkowym było
322
stworzenie i sprawdzenie standardu kompetencji cyfrowych dla pracowników samorządowych regionu łódzkiego. Szkolenia z umiejętności obsługi komputera
obejmowały wszystkie moduły ECDL Core®323 czyli: podstawy technik
informatycznych i komunikacyjnych, użytkowanie komputerów i zarządzanie plikami, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, użytkowanie baz danych, grafikę menedżerską i prezentacyjną, przeglądanie stron internetowych i komunikację elektroniczną. Pracownicy objęci szkoleniem obowiązkowo przystępowali do egzaminu
ECDL Start®324, zdając cztery z wskazanych zakresów tematycznych. Pozytywny
wynik osiągnęło ponad 95% zdających.
Osobnym zagadnieniem, które nie podlega systematycznej analizie, jest utrzymanie efektów zrealizowanych projektów w dłuższej perspektywie czasowej. Rynek ICT stale i dynamicznie ewoluuje. Zmienia się rola sprzętu oraz wersje oprogramowania. Powoduje to zasadne pytanie czy szkolenie z zakresu umiejętności komputerowych osób, które w większości, w perspektywie dwóch lub więcej lat nie będą z tych umiejętności korzystać (np. osób długotrwale bezrobotnych lub powracających na rynek pracy) ma sens? Jeżeli celem takiego działania jest podnoszenie kompetencji w celu zwiększenia szans rozwojowych (edukacyjnych i na rynku pracy), czy nie należałoby tych środków przekazać, chociażby w formie bonów szkoleniowych, np. pracodawcom, aby mogli nowozatrudnione osoby kierować na szkolenia podnoszące kompetencje cyfrowe w zakresie niezbędnym na nowym stanowisku pracy.
323 https://www.ecdl.pl/core (24.09.2014).
324
Zakończenie
Europa, w tym Polska, dramatycznie się starzeje. Powoduje to wiele następstw natury społecznej, politycznej i gospodarczej. W tym ostatnim aspekcie przekłada się to na spadek innowacyjności, konkurencyjności gospodarek krajowych oraz gospodarki Unii Europejskiej, już nie tylko w stosunku do gospodarki USA i Chin ale także krajów południowej Azji: Indii, Tajwanu, Korei Południowej, Singapuru i Japonii.
Tabela 14 Najbardziej konkurencyjne gospodarki świata wg raportu przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte oraz Amerykańską Radę ds. Konkurencyjności
miejsce 2013 2018
kraj index kraj index
1 Chiny 10,00 Chiny 10,00
2 Niemcy 7,98 Indie 8,49
3 USA 7,84 Brazylia 7,89
4 Indie 7,65 Niemcy 7,82
5 Korea Południowa 7,59 USA 7,69
6 Tajwan 7,57 Korea Południowa 7,63
7 Kanada 7,24 Tajwan 7,18 8 Brazylia 7,13 Kanada 6,99 9 Singapur 6,64 Singapur 6,64 10 Japonia 6,60 Wietnam 6,50 11 Tajlandia 6,21 Indonezja 6,49 12 Meksyk 6,17 Japonia 6,46 13 Malezja 5,94 Meksyk 6,38 14 Polska 5,87 Malezja 6,31
15 Wielka Brytania 5,81 Tajlandia 6,24
16 Australia 5,75 Turcja 5,99
17 Indonezja 5,75 Australia 5,73
18 Wietnam 5,73 Polska 5,69
19 Czechy 5,71 Wielka Brytania 5,59
20 Turcja 5,61 Szwajcaria 5,42
Źródło opracowanie własne na podstawie http://www.pb.pl/2887253,48583,top20-konkurencyjnych-gospodarek-swiata (29.07.2014).
Raport firmy Deloitte oraz Amerykańskiej Rady ds. Konkurencyjności pokazuje, że w najbliższych latach sytuacja ta będzie się pogłębiać, gdy do globalnej gry rynkowej intensywniej włączą się Kanada, Brazylia czy Meksyk. Z oczywistych przyczyn (brak odpowiednich złóż oraz przyjęte standardy ekologiczne) Europa nie może konkurować na polu przemysłu wydobywczego czy ciężkiego. Jedyną szansą na wzrost pozycji gospodarki Unii Europejskiej w ogólnoświatowym rankingu są nowoczesne technologie, innowacje i rozwój nauki. Tę oczywistość zaczęli dostrzegać również polscy politycy. „Celem Polski powinno być nie tylko spełnienie kryteriów
z Maastricht, lecz także wdrożenie reform strukturalnych”325 obejmujących rynek pracy,
325
deregulację zasad otwierania i prowadzenia działalności gospodarczej oraz uproszczenie systemu podatkowego. Środki z nowej perspektywy budżetowej powinny wzmocnić proces reform i modernizacji – dla zwiększania konkurencyjności polskiej gospodarki. Także Unia Europejska zapoczątkowała proces zmian politycznych, administracyjnych i ekonomicznych relacji między strukturami europejskimi, narodowymi i regionalnymi, których zadaniem jest wzmocnienie aktywności regionów zwiększenie potencjału budowy społeczeństwa informacyjnego w obliczu globalizacji. Celem zmian ma być wzrost znaczenia politycznego instytucji UE, przy jednoczesnym przesunięcie części decyzji politycznych i społecznych do struktur subregionalnych, regionalnych,
lokalnych, a nawet metropolitalnych poszczególnych krajów326.