na G órnym Ś ląsku .
Chorzów. P a ra fia e w a n g e lic k a w C h orzow ie, o b ejm u je m ia
sto C ho rzów i g m in y n a d g ra n ic z n e , k tó re pod w z g lęd em a d m i
n istra c y jn y m k o śc ie ln y m n a le ż a ły daw n iej do B ytom ia. D usz o k o ło 3.800, a w ty m 65 % n aro d o w o ści p o lsk iej. N a b o ż e ń stw a p o lsk ie o d b y w a ją się w dw óch kościołach a m ianow icie w k o ściele E lż b ie ty , p o św ię c o n y m i o d d an y m do u ż y tk u w ro k u 1844, o ra z w k o ściele Dr. M arcina L u tra , p o św ię c o n y m w r o k u 1898. N a b o żeń stw a n iem ieck ie o d b y w a ją się ty lk o w k o ściele D r. M arcina L u tra . Z b ó r p osiada Dotn sie ro t im . L u tra , w k tó ry m s ie ro ty i s ta rc y o b u n aro d o w o ści zn a jd u ją o p iek ę.
P a ra fia m a d w ó ch p ro b o sz czó w ks. p a sto ra J ó z e fa S ze- ru d ę , m ian o w an e g o d e k re te m T y m cz aso w ej R ad y K o ścieln ej 16 g ru d n ia 1937 r., o ra z k s. J a n a S ch ich ę, k tó ry od r. 1930 p e łn i u rz ą d p ie rw s z e g o p a sto ra .
Od chw ili m ian o w an ia ks. p a s to ra S z e ru d y , ż y c ie re lig ij
n e w z b o rz e zn a czn ie się po dniosło, fre k w e n c ja n a n a b o ż e ń stw ac h p o lsk ich w z ro sła, a z b o ro w n ic y nie czują się ju ż obco w sw oim k o ściele . S zcz eg ó ln ie tro sk liw ą o p ie k ą o to czy ł ks.
— 93 —
p a s to r S z e ru d a dość liczn ą w C h o rzo w ie m łodzież szk ó ł ś re d nich i p o w sz e c h n y c h . L iczb a p o lsk ich k o n firm an d ó w n a o b u k u rs a c h w y n o si około 80.
Od 9 sty czn ia , t. j. k ie d y k s. S z e ru d a ob jął u rz ęd o w an ie , do p o ło w y w rz e ś n ia 1938 ro k u sp e łn ił on n a stę p u ją c e c z y n n o ści d u s z p a s te rs k ie : ch rztó w — 21, p o g rz e b ó w — 5, ślu b ó w
— 4, k o n firm o w a n o dzieci — 41.
Na te re n ie p a ra fii ro z w ija ją d ziała ln o ść p o lsk o - e w a n g e li
ck ą o rg a n iz a c je : T o w a rz y stw o P o la k ó w E w a n g elik ó w , E w an g.
S tow . N iew iast, Z w iązek R odzicielski p rz y S zkole Nr. I., o raz Z w iąz ek P o lskiej M łodzieży E w an g .
G olasow ice. Z b ó r lic z y 1800 dusz. P a sto re m jest J a n H a rlfin g er, cz ło n ek T y m cz aso w ej R ad y K o ścieln ej i a d m in is tra to re m p a ra fii w K atow icach. Do p o m o cy d o d a n y zo stał k s.
H a rlfin g e ro w i k s. H e rw y L u d w ik , w ik a riu s z u z n a n y p rz e z T. R. K. Z b o ro w n ic y w p rz e w a ż a ją c e j liczbie są n aro d o w o ści po lsk iej. Na te re n ie p a ra fii istn ie ją p o lsk ie o r g a n iz a c je : Oddział To w. Pol. E w a n g ., o ra z Z w iązek M łodzieży.
H ołdunów . H o fdunów je s t je d y n y m z b o re m e w a n g .-re fo r- m o w an y m n a te re n ie G ó rn e g o Ś ląska. O b ecn ie p a sto re m jest k s. G u staw U b e l. N a b o ż e ń stw a p o lsk ie o d b y w a ją się co dw a ty g o d n ie . Ilość z b o ro w n ik ó w o k o ło 850. P r z y z b o rz e istn ie ją n a s tę p u ją c e p o lsk o -ew an g . o rg a n iz a c je : O ddział T ow . P ol. Ew.
i Z w iąz ek M łodzieży.
K ato w ice. Z b ó r liczy 6.000 du sz. P olak ó w w z b o rz e o k o ło 4 0 % . P asto ram i z b o r u m ia n o w a n y m i p rz e z T. R. K. s ą : k s.
J a n H a rlfin g e r, ad m in istra to r i p rz e w o d n ic z ą c y K o m isa ry czn ej R ad y G m innej, p ro b o sz c z dla n iem ieck iej części z b o ro w n ik ó w , o ra z k s. R y s z a rd D a n ie lc zy k , c z ło n e k K o m isary c zn ej R ad y K o ścieln ej, p ro b o sz c z dla p o lsk iej części z b o ro w n ik ó w . P rz y d z ie lo n y m p rz e z T y m . R adę K ościeln ą w ik a riu sz e m dla N iem ców je st ks. E. B abisch.
W o k re s ie od 1 s ie rp n ia 1937 r. do 30. 8 .1 9 3 8 r. c z y n n o śc i d u sz p a ste rsk ic h b y ło : c h rz tó w 55, — c h rz ty , ja k ró w n ie ż in n e c z y n n o śc i dla P o la k ó w sp e łn ia ks. D a n ie lc z y k d o p ie ro od s t y cznia 1938 r. — K o n firm a c ja : n iem ieck a 53 (w ty m z p o za K a to w ic 11 dzieci, k tó re w n o rm a ln y c h w a ru n k a c h po w in n e b y ć
k o n firm o w a n e w sw o ich z b o r a c h ) ; k o n firm a c ja p o ls k a — 32 dzieci. — Ś lu b ó w : 45. — P o g r z e b ó w : 69. — K o n w e rty tó w : 17, w ty m 14 P o lak ó w .
P o lsk ie o rg a n iz a c je p ra c u ją c e p r z y z b o r z e : O c h ro n k a dla n a jm ło d sz y c h (p o lsk a i n ie m ie c k a ); „ S z k ó łk a N ied z ie ln a” — u cz ęsz c z a ją c y c h około 200 d z ie c i; „K u źn ica E w a n g e lic k a " ,
g ru p u ją c a m łodzież sz k o ln ą w sz y stk ic h z a k ła d ó w ; Z w iązek P o lsk ie j M łodzieży E w a n g elick iej (se k cja m ło d szy ch i sta rsz y c h ) ilość czło n k ó w 140 ; E w a n g e lic k ie S to w a rz y s ie n ie N iew iast, o ra z T o w a rz y stw o P olak ów E w a n g elik ó w . C h ó r Z. P. M. E., s p e ł
niający ro lę c h ó ru k o ścieln e g o p ro w a d z i p. p ro f. R y k a ła . P r e zesem Tow . P©1. E w an g . je st p. d y r. P a w e ł Z a b y s trz a n .
W o k re sie p o w y g a śn ię c iu K onw encji G en ew sk iej m iały m iejsce w y d a rz e n ia , k tó re p o w a ż n ie w p ły n ę ły na ro zw ój ży c ia zb o ro w eg o . 23 sty c z n ia 1938 r. w p ro w a d z o n y zo stał w u rz ę d o w a n ie ks. R. D a n ie lc zy k , n a m ocy d e k r e tu T . R. K. z dn ia 12 I. 1938 r. — 5 m aja 1938 r. o godz. 12.15 zm arł d łu g o letn i P re z y d e n t K ościoła E w an g . U n ijn eg o n a G ó rn y m Ś lą sk u ś. p.
H e rm an n Voss. — 24 m aja 1988 r. d e k re te m P a n a W o jew o d y n a stą p iło ro z w ią z a n ie G m innej R a d y K ościeln ej, o ra z n o m in a cja p. d y r. P aw ła Z a b y s trz a n a k o m isarze m . — 18 ozerw ca 1938 r. — p ie rw s z e p o sie d z e n ie K o m isary czn ej R ad y K o ściel
nej w sk ła d z ie : p. d y r. Z a b y s trz a n , — w ice p rz e w o d n ic z ą c y , k s. R. D an ielczy k , p ro b o sz c z , p. dr. St. K u b isz, p. J e r z y B eck, p. F ra n c is z e k M anz, p. A dolf W ojtas. Na ty m ż e p o sie d z e n iu za tw ie rd zo n o k s. H a rlfin g e ra n a sta n o w isk o p rz e w o d n ic z ą c e g o G m innej R ady K ościelnej i a d m istra to ra p a ra fii w K atow icach . A d re s p a r a fii: K atow ice, ul. P iłsu d sk ie g o 18, Dom Z b o ro w y , K atow ice, ul. B a n k o w a 8.
Lipiny. P a ra fia liczy ok o ło 900 dusz, z a m ie sz k a ły c h w L ip in ach , G odulli, O rz eg o w ie, R udzie, C h eb ziu , Ł a g ie w n ik a c h , C h ro p aczo w ie, S z a rlo c iń c u i P ia śn ik a c h , w ty m P o la k ó w o k o ło 2 0 % .
P a sto re m a d m in istra to re m je st k s. K aro l M in k n er, p o w o ła n y n a to stan o w isk o d e k re te m T y m cz aso w ej R ad y K ościelnej z dnia 14 lu te g o 1938 r. W o k re s ie od 1 s ie rp n ia 1987 r. do 1 w rz e śn ia 1938 r. o d b y ły się n a s tę p u ją c e cz y n n o ści d u s z p a s te r s k ie : c h rz tó w 9, — zgon ów 3, — k o n w e rty tó w 2, — k o n - firm o w a n o 3 dzieci. P rz y z b o rz e istn ieje O ddział T ow . Pol. Ew . liczą cy 94 członkó w , o b e c n ie zaś tw o rz y się c h ó r po lsk iej m ło d zieży . P olsk ie n a b o ż e ń s tw a o d b y w a ją się w k a ż d ą n ie d z ie lę, n iem ieck ie co 2 ty g o d n ie (sta n te n sp o w o d o w a n y n ie z ro z u m iałym b o jk o tem N iem ców ).
L u b lin ie c. S ta ra p a ra fia lu b lin ie c k a , k tó re j p o w sta n ie d atu je się z o k re s u p o cz ątk ó w R eform acji, pom im o że o b e jm u je z n a czn ą część p o w ia tu lu b lin ie c k ie g o , pod w zg lęd em licze
b n y m p rz e d sta w ia się je d n a k b ard zo sk ro m n ie , liczy bow iem 170 d u sz, w ty m p rz e sz ło 3 5 % P olaków . O statni p a s to r n ie m ieck i ks. W ilhelm K o c h , jak o o b y w a te l au stria c k i, m usiał o p u ścić te re n R zplitej, ty m b a rd z ie j, że nie ch ciał u zn ać n o w e j u sta w y k o śc ie ln e j, an i T y m . R ad y K ościelnej. O b e c n y p a s to r
— 94 —
— 95
-k s. K arol W o lsch e n d o rf p o w o ła n y n a to sta n o w is-k o d e -k re te m T. R. K. z dnia 8 listopada 1937 r. ad m in istru je p a ra fią od p o c z ą tk u g ru d n ia 1937 ro k u .
P rz y p a ra fii istn ie je T ow . P ol. E w an g . o ra z niem ieck i c h ó r k o śc ie ln y . P ra c a w z b o rz e u k ła d a się z b ieg iem czasu c o raz lep iej. Od p iew sz eg o s ie rp n ia 1937 r. o ch rzczo n o 2 d zie
ci i o d p ra w io n o 2 p o g rz e b y . N a b o ż e ń stw a p o lsk ie o d b y w a ją się co 2 ty g o d n ie .
M ikołów . O b sz e rn a p a ra fia m ik o ło w sk a liczy około 2.000 d u sz z teg o 2 5 °/0 zb o ro w n ik ó w p rz y z n a je się do n aro d o w o ści n iem ieck iej. A d m in istra to re m p a ra fii je st k s. p a s to r G u staw B roda, m ia n o w a n y n a to sta n o w sk o dekretem T y m . R ad y K o
ścieln e j z dnia 8 listo p a d a 1937 ro k u , i w y b r a n y n a stę p n ie p rz e z m iejsco w ą G m in n ą R adę K o ścielną. Na te re n ie p arafii ro z w ija ją p ię k n ą d ziała ln o ść n aro d o w o -sp o łe c z n ą , o raz kościel- n o - c h a r y ta ty w n ą : T o w a rz y stw o P o la k ó w E w a n g elik ó w w Mi
ko łow ie, P io tro w icac h Śl. i Ł a z isk a c h Ś r. o ra z E w angelickie Stow . N iew iast w M ikołow ie. P o n a d to istn ie je p rz y zborze Zw. Mł. E w ang. i C hór k o ścieln y . O b ecno ść zb oro w n ik ów na p o lsk ic h n a b o ż e ń stw a c h nao g ó ł d o b ra , n a n iem ieck ich n a to m iast du żo słab sza. P o c h w ilo w y m o k re s ie b ie rn o śc i w zw ią
z k u z w y b o re m o b e c n e g o k s. a d m in istra to ra i odejściem d o ty ch cz aso w e g o , ży c ie zb o ro w e ro zw ija się o b ec n ie w całej p e ł
Ś. p. kom . K arol W łosok.
— 96 —
ni. Zaniedbana parafia dzięki en ergii ob ecn eg o pastora p o c z y na wracać do norm alnego stanu. Z rujnowany Dom zborow y został całkow icie od now ion y, a dach k o ścieln y P ° ^ y t y eter
nitem. N iestety w sierpniu 1938 r. poniósł zbor dotkliwą stra
tę przez śm ierć członka Gminnej Rady K ościelnej sp. pkom . Karola W łosoka.
W ciągu roku spraw ozdaw czego ochrzczonych zostało óa
dzieci (nieślub. 1), k onfirm ow anych 34, ślub ów b y ło 6 (m ie
szań. 2), zgon ów 16.
Mysłowice. Parafia w M ysłow icach wraz z sąsiednim i m iej
scow ościam i Brzezinką i B rzęczkow icam i liczy przeszło 650 dusz w tym około 40 % Polaków . Proboszczem dla polskiej części zborow ników jest ks. Teodor S toy p ow ołan y na to sta
n ow isko dekretem T. R. K. z dnia 3 grudnia 1937 r. Spełnia on w szy stk ie czyn n ości d uszpastersk ie dla Polakow dopiero j e d n a k od początku marca 1938 r. Pastorem dla Niem ców jest ks.
Edmund H artung.
Na teren ie zboru istnieją następujące p olsk ie organizacje k ościeln e: „Szkółka Niedzielna" — ponad 30 d z i e c i , „Kuźnica grupująca m łodzież średnich zakładów nauk ow ych > około 20, Chór k ościeln y , E w ang. Sto w. N iew iast oraz Oddział Io w . P . Ew ang. N abożeństw a p olsk ie odbyw ają się każdej niedzieli,
p r z y dość dobrej frekw encji. Polskich chrztów b y ło od 1 marca 1938 r. do 1 w rześnia 1938 r. — 4, konfirm andow [3, k onw er- tytów 1. Praca w zborze rozwija się p o m y ś l n i e , pom im o stałej n iech ęci okazyw anej p rzez n iem ieck ie czyn n ik i k o ścieln e.
Nowa Wieś. Pastorem zboru jest ks. W olfgang Graefe.
Parafia liczy około 900 dusz (P olak ów 50 % ). N abożeństw a poi.
odbyw ają się co 2 tygod n ie. Na teren ie zboru pracują n a stę
pujące p olsk ie organizacje: Oddział Polaków E w an gelik ów , Ewang. Stow . N iew iast i Z w iązek M łodzieży.
Piasek. Zbór składa się z ok oło 200 całonków (Polaków około 1 5 % ). Pastorem nom inow anym p rzez śp. P rezy d en ta Hermana Vossa jest ks. H einz Graefe.
Pszczyna. Cała parafia liczy ok oło 2.500 d u s z (Polaków 2.000 tj. 80 % ). Adm inistratorem parafii jest pastor Karol B ro
nisław K ubisz, p o w ołan y na to stan ow isko p rzez nom inację Patrona tj. K sięcia P szc zy ń sk ieg o i zatw ierdzony przez ly ™ - czasow ą Radę K ościelną 8 listopada 1937 r., po czym w p o ło w ie marca 1938 r. objął urzędow anie. P o n a d t o na teren ie zboru nadal p rzeb yw a i „urzęduje" pastor niem iecki ks. W aldemar Pross D o zboru p sz c z y ń sk ie g o n ależą dw ie stacje kaznodziej
s k ie :' w Studzionce i S u szcu , gdzie odbyw ają się co m iesiąc
— 97 —
p o lsk ie n a b o ż e ń stw a . Od d n ia 1 s ie rp n ia 1937 r. do d n ia 1 w rz e śn ia 1938 r . : o ch rzcz o n o 27 dzieci, u d zielo n o 5 ślu b ó w , o d b y to 16 p o g rz e b ó w , k o n firm o w a n o w p o lsk ie j p a ra fii 21 dzieci, w n iem ieck iej 15.
W z b o rz e p ra c u ją n a s tę p u ją c e p o lsk ie o rg a n iz a c je k o ścieln e : O ddziały T ow . P o la k ó w E w a n g . w P sz c z y n ie i S u szcu , Zw. Pol. Mł. Ew . w P sz c z y n ie i K obielicach, E w a n g . S tow . N iew iast w P sz c z y n ie , o ra z C h ó r P u z o n istó w , g ru p u ją c y P o la k ó w i N iem ców . F u n k c je n iem ieck ieg o p a s to ra sp e łn ia zw ol
n io n y p rz e z T. R. K. k s. P ro ss, co u tru d n ia niem ało p ra c ę w parafii.
R u p ta w a - G ołkow ice. Z b o ry e w a n g e lic k ie w R u p ta w ie i G ołkow icach, zn a jd u ją ce się pod je d n y m w sp ó ln y m zarząd em p a ra fia ln y m , n a le ż ą do n a jm n ie jsz y c h w K ościele E w a n g . U nij
n y m n a G ó rn y m Ś lą sk u , do n ajm n iej lic z n y c h i n a ju b o ż sz y c h . O b e cn y m a d m in istra to re m je st ks. p a s to r J a n M otyka, n a s tę p c a k s. G u tte n b e rg e ra , k tó ry jak o a u s tria c k i o b y w a ta l na w łasn e żą d an ie zc sta ł zw o ln io n y z u rz ę d u i w y je c h a ł do N ie
m iec (W ald en b u rg ). Za jeg o ra d ą pow ołała T y m cz aso w a R a
da K o ścielna ks. M otykę, d e k re te m z 8 listo p a d a 1937 r.
Z bór R u p t a w a -G ołkow ice liczy 940 dusz. W sam ej R u p taw ie m ieszk a 1000 k ato lik ó w i 440 e w an g elik ó w . C ały z b ó r sk ład a się p ra w ie w y łą c z n ie z P o la k ó w - e w an g elik ó w . Od 1 w rz e śn ia 1937 r. do 1 w rz e śn ia 1938 r. o ch rzczo no 10 dzieci, u d zielo n o 5 ślubów i o d p ra w io n o 9 p o g rz e b ó w , k o n firm o w a no 15 dzieci. P rz y z b o rz e istn ie je O ddział T ow . Pol. E w . i Zw.
P ol. Mł, E w an g .
R y b n ik . P a ra fia ry b n ic k a n a le ż y do n a jro z le g le jsz y c h pod w z g lęd em p rz e s trz e n i, n ato m iast do jed n ej z m n ie jsz y c h p a r a fii n a G ó rn y m Ś ląsk u co do lic z b y dusz. O g óln a liczb a p o l
sk ic h i n iem ieck ich zb o ro w n ik ó w w y n o si o k o ło 1.000 dusz, ro z rz u c o n y c h w p ra w ie 50 g m in ach . P a sto re m p o lsk iej części z b o ru je st od 26 XI. 1937 k s. R. F isz k al, a n iem ieck iej k s. A.
Z ie lk e . P o lsk ie n a b o ż e ń s tw a o d p ra w ia n e są trz y ra z y w m ie
siącu w k o ściele p a ra fia ln y m w R y b n ik u , w k a ż d ą n ied zielę w k o śc ió łk u w C zerw io n ce i ra z , w z g lę d n ie d w a ra z y w k a p licy na k op . „ Ig n a c y " w N iew iadom iu. W ro k u s p ra w o z d a w czym o p ra w io n o n a stę p u ją c e c z y n n o śc i k o śc ie ln e w j. p o l
skim : k o n firm o w a n y c h zo stało 18 dzieci, o ch rzcz o n o 7 dzieci, u d zielo n o 3 ś lu b y , o d b y to 6 p o g rz e b ó w .
Na te re n ie p a ra fii istn ie ją d w a O ddziały T. P . E. w R y b n ik u i C zerw io n ce, liczące ra z e m oko ło 240 czło n k ó w , dw a O ddziały E. S. N. ró w n ie ż w R y b n ik u i C zerw io n ce, o ra z K o
ło P ol. Mł. E w an g . w C zerw io n ce. R o zb u d o w a n a p ra c a o rg a n iz a c y jn a , u rz ą d z a n ie n a b o ż e ń s tw w k ilk u w y ż ej w y m ien io
-7
— 98
-n y c h m iejscow ościach, o p ie k a d u s z p a s te rs k a w Ś ląskim Zakł.
P s y c h ia try c z n y m , gdzie p rz e b y w a oko ło 100 n a s z y c h w sp ó ł
w y z n aw có w (n a b o ż e ń stw a o d b y w a ją się dw a r a z y w m iesiącu) n ad to n a u k a re lig ii w szk o łac h śre d n ic h i p o w sz e c h n y c h w y m ag a d u że g o n a k ła d a cz asu i tru d u n ie w sp ó łm ie rn ie d u żego do lic z b y zb o ro w n ik ó w . P r z y cz y m w sp ó łp ra c a w s p ó łw y z n a w ców N iem ców , k tó rz y po dziś d zień d z ie rż ą w y łą c z n ie zarząd p a ra fii pozo staw ia w iele do ż y c z e n ia i e fe k t p ra c y zn a czn ie zm niejsza. N ależy m ieć n ad zieję, że b ieżą cy ro k p rz y n ie s ie n am o c z e k iw a n e zm ian y .
S iem ian o w ice. P a ra fia liczy około 2.000 zb o ro w n ik ó w , w ty m p o n ad 5 0 % P olaków . P a sto re m je st ks. A lfred B olek, n ie z a tw ie rd z o n y p rz e z T y m . R adę K o ście ln ą w c h a ra k te rz e a d m in istra to ra . S iem ianow ice d o ty ch cz as n ie p o siad ają jeszcze p o lsk ie g o p asto ra .
Na te re n ie p a r a fa znajd u ją się i w y k a z u ją ż y w ą działal
n o ś ć : O ddział T ow . Pol. E w a n g ., Ew . S to w . N iew iast, Zw. Pol.
Mł. Ew . i C hór p r z y Zw. P ol .Mł. E w an g . P re fe k te m sz k ó ł jebt k s. E d w ard D ietz.
Ś w iętoch łow ice. Z b ó r liczy około 1680 dusz, z czego o k o ło 5 5 % p rz y p a d a na P olaków . P a sto re m a d m in istra to re m je st k s. L eo p o ld Z y g m u n t R aab e, p o w o ła n y na u rz ą d d e k re te m T y m czasow ej R ady K ościelnej z 8 w rz e ś n ia 1937 r. W ro k u sp ra w o zd aw czy m o ch rzcz o n o 11 dzieci, k o n firin o w a n o 13 d zie
ci p o lsk ich , 3 dzieci niem ., ślu b ó w u d zielo n o 8, p o g rz e b ó w 20 (15 d o ro sły c h , 5 dzieci).
W z b o rz e św ięto ch ło w ick im istn ie ją 2 Oddz. T. P. E. w Ś w ięto ch ło w ica ch i W . H a jd u k a ch , Zw . P ol. Mł. E w . i E w . St.
N iew . D zieci w sz k o ła c h w u b . r o k u szkol, b y ło 130. Ż ycie z b o ro w e ro zw ija się co raz p o m y śln ie j. D zięki e n e rg ii o ra z t a kto w i o b e c n e g o ks. p a sto ra , z b ó r w ra c a do n o rm a ln e g o sta n u , w ra s ta re lig ijn o ść — o cz y m n ajlep iej św iad czy w y p e łn io n y zb o ro w n ik am i k o śció ł w czasie n a b o ż e ń s tw .
Szopienice. Z b ó r szo p ien ic k i liczy oko ło 1.000 du sz. Z teg o 5 0 % P o la k ó w . Na te re n ie S zo p ien ic, ja k i G iszow ca, istn ie ją O ddziały T ow . P o la k ó w E w an g ., E w an g . S tow . N iew iast, o ra z Zw. Pol. Mł. E w a n g . W o ddziałach ty ch sk u p io n a jest w ięk sz a część P o la k ó w -e w a n g e lik ó w , k tó rz y w p ra c y o rg a n i
za cy jn ej i ż y c iu z b o ro w y m są b a rd z o c z y n n i. 9 m a rc a 1938 r.
o trz y m a ła p a ra fia sz o p ien ic k a n o w e g o p a sto ra w o so b ie k s.
R y sz a rd a H o rn a. T e n fa k t w y w o ła ł ra d o ść i zad o w o len ie u je d n y c h , a o p ó r n ieu za sad n i >ny i b o jk o t u d ru g ich . P o w oli je d n a k z a c z y n a zm n iejszać się te n op ó r, a p a c y fik a c ja s to s u n ków k o śc ie ln y c h p o stę p u je cor&z b ardziej n ap rzó d . P rz y c z y n ia
się do teg o ta k ż e n ie w ą tp liw ie fa k t, że kościół w S zo p ien icach je st o b e c n ie całkow icie o d n a w ia n y , a około tej p ra c y sk u p iają się w sz y sc y , k tó ry m sp ra w a e w a n g e lic k a je s t d ro g a i św ięta.
W u b ie g ły m ro k u k o n firm o w a n o 11 dzieci. In n y c h c z y n ności d u sz p a ste rs k ic h nie m o żn a ściśle u stalić ze w zg lęd u na to, że jed n o cześn ie z k s. H o rn e m „ u rz ę d u je i d ziała jeg o p o p rz e d n ik ks. dr. E d w a rd B echtloff.
T a rn o w sk ie G óry. P a ra fia w T a rn o w sk ic h G ó ra ch p o sia
d a około 1000 z b o ro w n ik ó w , w ty m ok o ło 20 % P o la k ó w . P a s to re m od 5 listo p ad a 1937 r. je st k s. L eop old M ichelis, p o w o ła n y n a u rz ą d te n p rz e z T y m . R adę K o ścieln ą w m iejsce k s.
S ow adego, k tó ry jako oby.w atel n iem ieck i o p u ścił P o lsk ę, b p o - łe c z e ń stw o w T a rn o w s k ic h G ó ra ch nie p rz e ję ło się du chem b o jo w y m n iem ieck ieg o n ac jo n a liz m u . O k azu je p r z y ty m w iele d o b ry c h chęci d o p o k o jo w eg o za ła tw ie n ia istn ie ją ceg o n ie p o ro z u m ie n ia p o m ięd zy e w a n g e lik a m i _ P o lak am i i N iem cam i w ło n ie E w . K ościoła U nijnego n a G. Ś lą sk u .
Od chw ili p rz y b y c ia do p a ra fii k s. M ichelisa do 1 w rz e śn ia 1938 r. u d z ie lo n y c h z o s ta ło : 5 ś lu b ó w , — o ch rzcz o n o 15 dzieci, — p o g rz e b a n o 11 z m a rły c h , — k o n firm o w a n o 12 dzieci (p o lsk ich i n iem ieck ich ). P rz y p a ra fii istn ie je Oddz. Io w . Pol.
E w .. E w an g . S tow . N iew iast, o ra z Zw. Pol. Mł. Ew .
W a rszo w ice. P a sto re m p a ra fii jest k s. P aw e ł S c h o e n , n o m in o w a n y jeszcze p rz e z śp. P re z y d e n ta k s H e rm a n a Vossa.
D usz około 600, p rz e w a ż n ie n aro d o w o ści p o lsk iej. J e s t to je szcze je d e n p rz y k ła d p a ra d o k s a ln e g o sta n u , że P o la c y -e w a n g . nie m ają p o lsk ieg o p a sto ra .
W o d zisław . Z b ó r p o siad a p rz e s z ło 400 dusz, w ty m 6 0 % P o lak ó w . P o p rz e d n i p a s to r ks. B ru n o n T o rin u s, ja k o o b c o k ra jo w iec m usiał o p u ścić P o lsk ę . Na jego m iejsce p a ra fia o tr z y m ała w łasn e g o p a sto ra . C zy n n o ści d u s z p a s te rs k ie je d n a k w y k o n u je ks. H einz K iih n el, n ie p o siad ają cy d o ty c h c z a s n om inacji T y m . R ad y K ościelnej.
Ż o ry . P ara fia licząca 560 d u sz p r z y p rz e w a d z e p a ra fia n n aro d o w o ści p o lsk iej. Z a rz ą d z a n a je st d o ty c h c z a s p rz e z n ie m ieck ieg o p a s to ra k s. G e rh a rd a K auzok a, k tó ry nie ty lk o , że n ie s ta ra się sp e łn ić sw oich o b o w iązk ó w d u sz p a ste rsk ic h w o b ec p o lsk ic h z b o ro w n ik ó w , ale w y s tę p u je n a w e t w s to s u n k u do n ic h dość a g re s y w n ie .
Na te re n ie p arafii p ra c u je O ddział Tow. Pol. E w -> ? ra z Zw. P ol. Mł. E w a n g . F u n k c je p re fe k ta szk ó ł sp ełn ia p o lsk i p a sto r k s. Z en o n D ietrich . S tan o b e c n y w p a ra fii żo rsk ie j t r z e b a u zn a ć za całkow icie a n o rm a ln y , b o w i e m z a ró w n o p rz e w a g a P o la k ó w w z b o rze, ja k ró w n ie ż i za ch o w a n ie się m iejscow ego n iem ieck ieg o p a s to ra — w y m ag a ją , a b y z b ó r o trz y m a ł w ła s n e go p o lsk ieg o jeszcze d u sz p a s te rz a .
99
-— 100 — 'I
' •- J
Ks. Jó z e f S z e ru d a .