Kształcenie dorosłych

Uczenie się przez całe życie (LLL) określono w komu-nikacie Komisji w sprawie urzeczywistnienia europej-skiego obszaru uczenia się przez całe życie (2001) jako obejmujące całe spektrum formalnej, nieformalnej i poza-formalnej nauki. W Programie na rzecz no-wych umiejętności i zatrudnienia szczególna uwaga skierowana jest na kształcenie dorosłych.

Rezolucja Rady

Rezolucja Rady w sprawie Nowego Europejskiego Programu na rzecz Kształcenia Dorosłych została przyjęta przez ministrów edukacji na posiedzeniu Rady ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu w dniach 28-29 listopada 2011 r. Zapewnia ona szeroką definicję kształcenia dorosłych jako obej-mującego „cały zakres działań w zakresie formal-nego, poza-formalnego i nieformalnego kształcenia – zarówno ogólnego i jak i zawodowego – podejmo-wanych przez dorosłych po zakończeniu wstępnej edukacji i szkoleń”. Proponuje się państwom człon-kowskim pięć priorytetów:

• Urzeczywistnienie uczenia się przez całe życie i mobilności.

• Poprawa jakości i skuteczności kształcenia i szkoleń.

• Promocja równości, integracji społecznej i ak-tywnego obywatelstwa poprzez kształcenie do-rosłych.

• Zwiększenie kreatywności i innowacyjności osób dorosłych i ich środowisk kształcenia.

• Poprawa bazy wiedzy na temat kształcenia do-rosłych i monitorowania sektora kształcenia dorosłych.

Koncentruje się głównie na informacjach i poradnic-twie jako środkach zwiększenia świadomości ludzi

i ich motywowania, w szczególności osób o niskich kwalifikacjach.

Pozostałe rekomendacje dotyczą roli pracodawców i uczenia się w miejscu pracy, promowania elastycz-nych ścieżek edukacyjelastycz-nych, w tym lepszego dostępu do szkolnictwa wyższego, walidacji nieformalnego i poza-formalnego uczenia się, zapewniania jakości i rozwoju zawodowego kadry kształcącej dorosłych, lepszego dopasowania świadczeń edukacyjnych i po-trzeb rynku pracy, możliwości edukacyjne dla osób starszych, promowania lepszego wykorzystania tech-nologii informacyjno-komunikacyjnych w dziedzinie kształcenia dorosłych i ułatwiania nabywania kluczo-wych kompetencji takich jak umiejętność uczenia się i zdolność do podejmowania inicjatywy. Wszystkie te elementy oznaczają silne wsparcie w formie porad-nictwa przez całe życie.

Unijna panorama umiejętności

Od 2012 r. będzie powstawać Unijna panorama umie-jętności mająca zapewnić większą przejrzystość dla osób poszukujących pracy, pracowników, firm lub instytucji publicznych. Panorama będzie dostępna w Internecie i będzie zawierała zaktualizowane pro-gnozy dotyczące podaży umiejętności i potrzeb rynku pracy do roku 2020.

Walidacja kształcenia nieformalnego i poza-formalnego

Walidacja nauki zdobytej w drodze doświadczenia zawodowego i doświadczeń życiowych jest podsta-wą polityk w zakresie uczenia się przez całe życie.

Informacja, poradnictwo i doradztwo są wyróżnione jako kluczowy element w europejskich Wytycznych dotyczących zatwierdzania poza- i nieformalnego uczenia się (str. 53, §5).

W ramach konsultacji odnośnie promocji i walida-cji poza- i nieformalnego uczenia się, które Komisja rozpoczęła w grudniu 2010 roku, brak informacji, wsparcia i poradnictwa wskazano wśród głównych

55 Raport A4 polski DRUK.indd 49

55 Raport A4 polski DRUK.indd 49 2013-10-07 12:13:232013-10-07 12:13:23

50

Polityka

problemów nadal do rozwiązania. Nawet w krajach, gdzie zostały ustanowione bardziej systematyczne procedury, niezależność osób często pozostaje na niskim poziomie częściowo ze względu na niewiedzę i trudności w stosowaniu i zrozumieniu procedur.

Bieżące propozycje dalszych działań są następujące:

• Wprowadzenie zintegrowanego paszportu umiejętności Europass dokumentującego pełny zakres kształcenia formalnego, poza-formalne-go i nieformalnepoza-formalne-go.

• Wniosek o projekt zalecenia Rady w sprawie promocji i walidacji kształcenia poza-formal-nego i nieformalpoza-formal-nego w ramach przewodniej inicjatywy strategii Europa 2020 „Mobilna młodzież”. Proponowane zalecenie Rady w tej sprawie wezwie państwa członkowskie do opra-cowania kompleksowych i skoordynowanych rozwiązań na potrzeby walidacji do roku 2015, powiązanych z krajowymi ramami kwalifikacji, mechanizmami zapewniania jakości, mobilno-ścią wyników zatwierdzania i wsparcia w formie poradnictwa.

3.5.2 Zaangażowanie ELGPN

ELGPN przedstawiła kilka brakujących kwestii w za-leceniu w sprawie Nowego europejskiego Programu na rzecz kształcenia dorosłych:

• W pierwszym priorytecie rezolucja skupia się na systemach poradnictwa w celu zwiększenia uczestnictwa dorosłych w uczeniu się przez całe życie. byłoby bardziej właściwe podkreśle-nie kopodkreśle-nieczności poradnictwa przez całe życie, zgodnie z rezolucją z dnia 21 listopada 2008 r.

w sprawie lepszej integracji poradnictwa przez całe życie w strategiach uczenia się przez całe życie.

• Umiejętności kierowania karierą należy wy-raźnie wspomnieć w pierwszym priorytecie:

„Promowanie rozwoju umiejętności kierowania karierą u osób dorosłych w celu pomocy oby-watelom w lepszym kierowaniu swoją ścieżką kształcenia”.

• „Urzeczywistnienie uczenia się przez całe życie i mobilności” implikuje poradnictwo przez całe życie.

3.5.3 Dalsze kroki

Dalsze prace powinny koncentrować się na roli po-radnictwa w kształceniu dorosłych, zgodnie z dwo-jakim podejściem opartym na indywidualnym zaan-gażowaniu i odpowiedzialności zbiorowej.

Umiejętności kierowania karierą (CMS) stano-wią kluczowy czynnik w zaangażowaniu obywateli.

W związku z tym ELGPN powinna:

• Wspierać rozwój umiejętności kierowania ka-rierą w kształceniu dorosłych na poziomie UE (Grupa robocza) i w ramach systemów krajo-wych.

• Zaangażować wszystkie strony zainteresowane – np. decydentów politycznych, placówki szko-leniowe, partnerów społecznych, pracodawców – w ten proces.

• Zachęcać publiczne służby zatrudnienia do stosowania nowych metodologii w celu zapew-nienia większej kreatywności osób we własnym rozwoju: wymagania w zakresie kompetencji ekspertów i szkoleń mają w tym względzie klu-czowe znaczenie.

• Proponować treści i metody kształcenia CMS dla dorosłych, dostosowane do ich potrzeb, w szczególności w miejscu pracy.

• promować portfolio jako narzędzie oceny dla CMS, jako podstawę paszportu Europass i przejrzystości kwalifikacji, a tym samym jako narzędzie wspierania mobilności pracowników w Europie.

55 Raport A4 polski DRUK.indd 50

55 Raport A4 polski DRUK.indd 50 2013-10-07 12:13:232013-10-07 12:13:23

51

Polityka

Dostęp i jakość stanowią kwestię związane z odpo-wiedzialnością zbiorową:

• Zasięg i możliwości uczenia się mają coraz czę-ściej dotyczyć osób z najniższym poziomem kwalifikacji.

• Opracowywanie opartych na dowodach nauko-wych polityk w dziedzinie kształcenia dorosłych wymaga kompleksowych i porównywalnych danych na temat wszystkich kluczowych aspek-tów kształcenia dorosłych, skutecznych syste-mów monitorowania i współpracy pomiędzy różnymi agencjami, a także wysokiej jakości działalności badawczej.

Walidacja kształcenia nieformalnego/poza-formalnego

Rola poradnictwa w walidacji kształcenia niefor-malnego/poza-formalnego jest uznawana za klucz do sukcesu.

Należy dokonać wyraźnego rozróżnienia między doradztwem w zakresie problemów dotyczących walidacji/oceny i ogólnym procesem poradnictwa.

A zatem konkretny punkt odniesienia powinien zo-stać poświęcony doradztwu w zakresie problemów dotyczących walidacji /oceny. Wyniki prac ELGPN dotyczących tych kwestii mogą zostać odnotowane w Karcie Doradztwa w zakresie walidacji nieformal-nego i poza-formalnieformal-nego, załączonej do przyszłego zalecenia UE. Może to obejmować następujące za-gadnienia:

• Znaczenie opracowywania portfolio w walidacji nieformalnego/poza-formalnego uczenia się, umożliwiając poszczególnym kandydatom ak-tywny udział w gromadzeniu dowodów: powią-zania z rozwojem CMS; powiąpowią-zania z paszpor-tem Europass i przyszły zintegrowany paszport umiejętności Europass.

• Dostęp do poradnictwa i doradztwa w zakresie walidacji w miejscu pracy: działania począwszy od informowania poprzez wsparcie przy anali-zowaniu doświadczenia zawodowego, aż po do-radztwo na temat dalszych ścieżek kształcenia, wewnątrz i na zewnątrz firmy; informowanie przedstawicieli pracodawców i związków za-wodowych; aspekty dotyczące finansowania.

• Wykorzystania systemów opartych na ICT dla wymiany informacji między kandydatami i do-radcami.

• Równowaga między zbiorowym i indywidual-nym informowaniem oraz doradztwem w pro-cesie walidacji.

• Współpraca/koordynacja/nawiązywanie kon-taktów pomiędzy ogólnymi placówkami zaj-mującymi się poradnictwem oraz walidacją;

budowanie specjalnej platformy na rzecz porad-nictwa i doradztwa na poziomie regionalnym i lokalnym.

• Kompetencje/treści szkoleń dla doradców; nor-my jakości dla doradców w procesie walidacji.

• Tworzenie wskaźników do pomiaru jakości doradztwa i poradnictwa w celu walidacji nie-formalnego/poza-formalnego uczenia się.

55 Raport A4 polski DRUK.indd 51

55 Raport A4 polski DRUK.indd 51 2013-10-07 12:13:242013-10-07 12:13:24

52

Polityka

3.6 Sektor zatrudnienia