Część 3: Zmiany w polityce UE
3.6 Sektor zatrudnienia
Młodzi ludzie są szczególnie narażeni przez obecny kryzys gospodarczego i spadek liczby stałych miejsc pracy. W całej UE muszą oni stawić czołowo ponad 20% stopie bezrobocia, która jest dwa razy wyższa niż w przypadku ludności ogółem, mają też przewagę liczebną wśród osób zatrudnionych na podstawie umów tymczasowych.
Zwalczanie bezrobocia wśród młodzieży
Rezolucja Rady w sprawie Ustrukturyzowanego dialo-gu z młodymi ludźmi na temat zatrudnienia młodych osób, przyjęta w dniu 26 maja 2011 r., stanowiła podsumowanie pierwszego cyklu Ustrukturyzowa-nego dialogu na temat zatrudnienia młodych osób (1 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2011 r.). W rezolucji określono następujące priorytety:
• Łatwiejszy dostęp dla wszystkich młodych ludzi do przyjaznych dla młodych ludzi, wysokiej jakości informacji o rynku pracy.
• Zorientowane na karierę szkolenia i poradnictwo.
• Uznanie pracy młodzieży i uczenia się niefor-malnego.
• Wyposażenie młodych ludzi w umiejętności i kompetencje oraz ułatwienie im dostępu do rynku pracy poprzez środki dostosowane do potrzeb i ramy jakości dla staży.
• Zwiększenie elastyczności a także bezpieczeństwa.
• Równy dostęp do możliwości mobilnych.
Inicjatywa Możliwości dla Młodzieży, przyjęta przez Komisję w dniu 21 grudnia 2011 r. wzywa państwa członkowskie do pracy nad:
• zapobieganiem wczesnemu kończeniu nauki;
• pomocą młodych ludzi do rozwijania umiejęt-ności istotnych dla rynku pracy;
• zapewnieniem doświadczenia zawodowego i pracy w miejscu pracy;
• pomaganiem młodym ludziom w znalezieniu pierwszej dobrej pracy.
Komisja wzywa również państwa członkowskie do wykorzystania Europejskiego Funduszu Społecz-nego, który nadal dysponuje 30 mld euro środków nieprzydzielonych do projektów. Ponadto Komisja przedstawiła zbiór konkretnych działań do finanso-wania bezpośrednio z funduszy UE.
Każde państwo członkowskie określi w swoim krajowych programach reform (KPR) konkretne działania, jakie podejmie w celu zajęcia się tymi kwestiami (krajowe plany pracy); realizacja uwa-runkowana będzie wzmożonym monitorowaniem w ramach europejskiego semestru (Oświadczenie, dnia 31 stycznia 2012 r.).
Sytuacja w zakresie zatrudnienia
Coroczne badanie dotyczące wzrostu (AGS) na rok 2012 podsumowuje sytuację w zakresie zatrudnienia i inicjuje Europejski semestr w zakresie zarządzania gospodarczego 2012. Reforma rynku pracy dla wzro-stu zatrudnienia została wzięta pod uwagę przez pań-stwa członkowskie w ich KPR za rok 2011. Zalecenia Komisji dla poszczególnych państw zostały zatwier-dzone przez Radę Europejską w czerwcu 2011 roku.
Ponadto w marcu 2011 roku, kraje członkowskie strefy euro i sześć państw członkowskich spoza strefy euro uzgodniło Pakt Euro Plus, który wymaga od tych krajów podjęcia dobrowolnych zobowiązań w zakre-sie konkurencyjności i zatrudnienia, wykraczających poza to, co zostało uzgodnione na szczeblu UE. Ich krajowe zobowiązania są zintegrowane w KPR i doko-nywana jest ocena w ramach europejskiego semestru.
Coroczne badanie wzrostu gospodarczego pod-kreśla, że polityki w zakresie uczenia się przez całe życie są niezbędne do wyposażenia ludzi w odpo-wiednie umiejętności na rynku pracy. Do 2020 r.
35% miejsc pracy będzie wymagać wyższych
kwa-55 Raport A4 polski DRUK.indd 52
55 Raport A4 polski DRUK.indd 52 2013-10-07 12:13:242013-10-07 12:13:24
53
Polityka
lifikacji, a popyt na niskie kwalifikacje obniży się o 12 mln miejsc pracy.
W komunikacie w sprawie Działań na rzecz stabil-ności, wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, przyję-tym przez Komisję Europejską dnia 30 maja 2012 r.10 zaproponowano szereg elementów mających stano-wić część inicjatywy na rzecz wzrostu, opierającej się na dwóch wzajemnie się uzupełniających filarach:
• Filar poziomu UE opierający się na sile i syner-gii współpracy na szczeblu UE.
• Filar poziomu państw członkowskich oparty na uwolnieniu potencjału wzrostu reform struktu-ralnych określonych w ramach europejskiego semestru.
W pakiecie zatrudnienia Komisja zaproponowała szereg konkretnych działań na rzecz odzyskania wielu miejsc pracy w całej UE. Współpraca między Komisją, państwami członkowskimi, partnerami społecznymi, jak również zainteresowanymi podmiotami publicz-nymi i prywatpublicz-nymi będzie potrzebna do realizacji konkretnych proponowanych działań w celu wyko-rzystania potencjału kapitału ludzkiego i realizacji wykorzystania funduszy strukturalnych, w szczegól-ności Europejskiego Funduszu Społecznego, zgodnie z propozycją Komisji na kolejny okres programowania.
Opracowanie polityki w zakresie poradnictwa przez całe życie należy uznać za podstawę działań.
3.6.2 Główne cele strategii Europa 2020
W przypadku celu dotyczącego zatrudnienia, poziom zatrudnienia UE-27 na rok 2011 może prawdopo-dobnie wynosić tylko nieznacznie powyżej poziomu 68,6% z 2010 r. i pozostanie poniżej wysokiego po-ziomu sprzed kryzysu 70,3%.
W przypadku celu dotyczącego ograniczenia ubó-stwa, unijny cel umożliwienia co najmniej 20 mln osób wyjście z ubóstwa i wykluczenia społecznego
10 http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/nd/eccomm2012_en.pdf
do roku 2020 nie zostanie osiągnięty, na podstawie aktualnych celów krajowych.
Uzupełniające działania w ramach inicjatyw przewodnich
Program na rzecz nowych umiejętności i zatrud-nienia. Obecnie mamy do czynienia z 23 mln osób bezrobotnych w UE, co odpowiada 10% ludności w wieku produkcyjnym. Niedopasowanie i niedobór umiejętności nadal hamują ożywienie gospodarcze.
Inicjowanych jest trzynaście kluczowych działań.
W szczególności:
• Od 2012 r. będzie powstawać Unijna panorama umiejętności mająca na celu zapewnić większą przejrzystość dla osób poszukujących pracy, pracowników, firm lub instytucji publicznych (zob. sekcja 3.5).
• Opracowanie europejskiego paszportu umiejęt-ności spodziewane jest w 2012 roku.
Mobilna Młodzież. Kilka kluczowych działań podję-to już w celu zwalczania bezrobocia wśród młodzieży, takich jak:
• Youth@Work, kampania podnosząca świado-mość w zakresie budowania kontaktów między młodymi ludźmi a małymi i średnimi przedsię-biorstwami (MŚP).
• Europejski Monitor Wolnych Stanowisk Pracy, gromadzący aktualne informacje o ofertach pracy.
Europejskie ramy na rzecz zatrudnienia młodzieży opierają się na czterech filarach:
• Pomóc w zdobyciu pierwszej pracy i rozpoczę-ciu kariery.
• Wsparcie dla zagrożonej młodzieży.
• Zapewnienie odpowiednich sieci bezpieczeń-stwa socjalnego dla młodych ludzi.
• Wsparcie dla młodych przedsiębiorców i osób pracujących na własny rachunek.
55 Raport A4 polski DRUK.indd 53
55 Raport A4 polski DRUK.indd 53 2013-10-07 12:13:242013-10-07 12:13:24
54
Polityka
W tym kontekście Komisja zaproponowała szczegól-ne obszary działania w państwach członkowskich, w tym Gwarancje dla Młodzieży w celu zadbania, by wszyscy młodzi ludzie byli zatrudnieni, dalej się kształcili lub działania aktywizujące w ciągu czte-rech miesięcy od zakończenia edukacji dziennej.
Ponadto Komisja przedstawi, przed końcem 2012 r., dalsze działania wspierające przejście do rynku pracy, i zapewniające więcej staży oraz promujące mobilność.
Odnowienie programu flexicurity
Ogólne wysiłki na rzecz zapewnienia równowagi między bezpieczeństwem i elastycznością zostały podjęte w wielu państwach członkowskich. Kryzys zmienia jednak podejście zakładane w flexicurity i pojawia się wiele problemów.
3.6.3 Zaangażowanie ELGPN
ELGPN zleciła dokument strategiczny na temat fle-xicurity11, który zawiera definicje pojęcia, wyjaśnia jego atrakcyjność i określa niektóre z problemów, jakie sprawia, w tym obawy dotyczące nacisku na bezpieczeństwo w zakresie zdolności do zatrudnienia, a nie na bezpieczeństwo zatrudnienia. Dokument przedstawia w szczególności, analizę skutków flexi-curity dla poradnictwa zawodowego.
ELGPN przygotowała również dokument strate-giczny na temat bezrobocia wśród młodzieży i porad-nictwa przez całe życie12. Dokument analizuje trendy w bezrobociu młodzieży, obecne polityki i praktyki w UE w odpowiedzi na to zjawisko i sposoby, w jakie poradnictwo przez całe życie może wnieść pozytywny
11 Sultana, R. (2011). Flexicurity: Implications for Lifelong Career Guidance [Flexicurity: Implikacje dla poradnictwa zawodowego przez całe życie].
Dokument strategiczny zamówiony przez ELGPN.
12 Hughes, D. & Borbély-Pecze, T.B. (2012). Youth Unemployment: a Crisis in Our Midst – the Role of Lifelong Guidance Policies in Addressing Labour Supply and Demand. [Bezrobocie wśród młodzieży: kryzys w naszym gronie – rola polityk w zakresie poradnictwa przez całe życie w rozwiązywaniu kwestii podaży i popytu pracy]. Dokument strategiczny zamówiony przez ELGPN.
wkład do nowych i pojawiających się planów realiza-cji w państwach członkowskich.
Dwa spotkania między przedstawicielami ELGPN i DG EMPL odbyły się w Brukseli w październiku i listopadzie 2011 r. Zostały omówione potencjalne obszary współpracy.
3.6.4 Dalsze kroki
W dalszych pracach powinno się zbadać wartość dodaną poradnictwa przez całe życie w strategiach dotyczących zatrudnienia, szczególnie w modelu fle-xicurity, zasady działalności i zwalczania bezrobocia wśród młodzieży.
W kwestii wytycznych w sprawie zatrudnienia ELGPN zaproponowało w 2010 roku, żeby porad-nictwo przez całe życie zostało włączone jako osobna wytyczna. W związku z tym, że w chwili obecnej tak nie jest, ELGPN może sugerować, żeby w zaleceniach metodologicznych, które Komisja kieruje do państw członkowskich podczas uruchamiania procesu zwią-zanego z KPR, działania w zakresie poradnictwa przez całe życie mogłyby koncentrować się w szcze-gólności na 7 wytycznych.
W odniesieniu do polityki flexicurity, inne „uzu-pełnienia” mogą zostać dodane do aktualnych.
W szczególności należałoby dodać poradnictwo przez całe życie, a szczególnie rozwój CMS i zindywiduali-zowany dostęp do poradnictwa:
• Rola CMS i portfolio w modelu flexicurity.
• Rola informowania, porad i poradnictwa dla uczenia się przez całe życie jako elementu zo-bowiązań umownych flexicurity w zapewnianiu określonych ścieżek.
• Rozwój umiejętności kierowania karierą przez osoby dorosłe w miejscu pracy, w szczegól-ności w odniesieniu do planowania kariery poprzez poznawanie siebie, jak również moż-liwości zatrudnienia i szkoleń. rola placówek szkoleniowych, szkolenia pracowników, a role pracodawców i związków zawodowych.
55 Raport A4 polski DRUK.indd 54
55 Raport A4 polski DRUK.indd 54 2013-10-07 12:13:242013-10-07 12:13:24
55
Polityka