W 2019 r. w województwie mazowieckim liczba placówek bibliotecznych była niższa niż przed ro-kiem. Wyższa była natomiast liczba muzeów i oddziałów muzealnych, galerii i salonów sztuki, cen-trów kultury, domów i ośrodków kultury, klubów i świetlic oraz kin stałych. W porównaniu z 2018 r.
nie zmieniła się liczba teatrów i instytucji muzycznych.
Instytucje kultury Stan w dniu 31 grudnia Cultural institutions As of 31 December
Wyszczególnienie
Specification 2010 2015 2018 2019
Biblioteki publiczne i punkty biblioteczne
Public libraries and library service points 1122 1075 1061 1051
Muzea i oddziały muzealne
Museums with branches 115 136 136 143
Galerie sztuki
Art galleries 64 50 51 53
Teatry i instytucje muzyczne
Theatres and music institutions 41 34 35 35
Centra kultury, domy i ośrodki kultury
Centre of culture, cultural centres and establishments 196 a 227 242 248
Kluby i świetlice
Clubs and community centres 60 a 55 65 66
Kina stałe
Fixed cinemas 56 59 81 85
Ludność na 1 placówkę biblioteczną
Population per library establishment 4694 4976 5093 5160
Zwiedzający muzea i oddziały muzealne na 1000 ludności
Museum and exhibition visitors per 1,000 population 891 1774 2109 2424
Liczba ludności na 1 instytucję kultury b
Number of population per 1 institution b 20647 a 18968 17601 17271
Tablica 26.
Table 26.
Według stanu w końcu 2019 r. najliczniejszą grupę instytucji kultury stanowiły placówki biblioteczne tj. bi-blioteki publiczne wraz z filiami oraz punkty biblioteczne. W 2019 r. w województwie mazowieckim działa-ło 1051 placówek bibliotecznych (o 10 mniej niż w 2018 r. i o 71 mniej niż w 2010 r.), które stanowiły 11,8%
ogólnej liczby placówek bibliotecznych w kraju. W 2019 r. na 1 placówkę biblioteczną przypadało średnio 5160 osób, w kraju średnio 4324 osoby. Poziom czytelnictwa, mierzony liczbą czytelników w bibliotekach publicznych był wyższy niż w 2018 r. (o 2,0%), a liczba zarejestrowanych użytkowników aktywnie wypo-życzających w 2019 r. wyniosła 944,5 tys. Mazowieckie biblioteki publiczne dysponowały księgozbiorem składającym się z 17665,5 tys. woluminów (o 0,2% mniej niż w 2018 r.). Jeden czytelnik wypożyczył w cią-gu roku przeciętnie 15 woluminów księgozbioru, o 2 pozycje mniej niż średnio czytelnik w kraju.
a Brak danych za 2010 r., prezentowane dane dotyczą 2011 r. b Centra kultury, domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice.
a No data for 2010, data refer to 2011. b Centre of culture, cultural centres and establishments, clubs and community centres.
W 2019 r. w województwie mazowieckim działalność prowadziły 143 muzea i oddziały muzealne (o 7 instytucji więcej niż w 2018 r. i o 28 więcej niż w 2010 r.). Prawie połowa z nich ma swoją siedzibę w m.st. Warszawie. W ciągu 2019 r. mazowieckie muzea zwiedziło 13118,8 tys. osób, tj. prawie 33% ogól-nej liczby zwiedzających muzea i wystawy w kraju. Liczba zwiedzających na 1000 ludności wyniosła 2424 (w kraju 1048 osób).
W 2019 r. na terenie województwa znajdowały się także 53 galerie i salony sztuki (o 2 więcej w porówna-niu z 2018 r. i o 11 mniej niż w 2010 r.), z których 44 zlokalizowane były w m.st. Warszawie. W 2019 r. gale-rie i salony sztuki zorganizowały 612 wystaw w kraju (o 1,8% więcej w porównaniu z 2018 r.), na których zaprezentowano 623 ekspozycje. Z oferty tych instytucji skorzystało 1197,9 tys. zwiedzających, w tym 832,8 tys. (69,5%) w m.st. Warszawie.
Województwo mazowieckie przoduje w kraju pod względem liczby teatrów i instytucji muzycznych posia-dających własny zespół. Ma tu siedzibę prawie 1/5 tych instytucji w Polsce. W 2019 r. działalność scenicz-ną prowadziło 35 teatrów i instytucji muzycznych (tyle samo co przed rokiem). Zdecydowana większość z nich (prawie 83%) mieści się w m.st. Warszawie. Na terenie województwa teatry i instytucje muzyczne w 2019 r. zorganizowały 13649 przedstawień i koncertów (o 9,7% mniej niż w 2018 r.), w których uczestni-czyło 3338,0 tys. widzów i słuchaczy (o 17,6% mniej niż przed rokiem). W jednym przedstawieniu/koncer-cie wzięło udział średnio 245 osób, w kraju średnio 207 osób.
W 2019 r. bazę kulturalną tworzyło również 85 kin stałych (o 4 więcej niż w 2018 r. i o 29 więcej niż w 2010 r.), które stanowiły 16,3% ogólnej liczby kin stałych w kraju. Najwięcej (35,3%) prowadziło działalność w m.st. Warszawie. Mazowieckie kina stałe dysponowały 275 salami, w których było 52,6 tys. miejsc na widowni. W ciągu roku odbyło się 393,7 tys. seansów filmowych (o 1,3% więcej w porównaniu z 2018 r.), w których uczestniczyło 11813,2 tys. widzów (o 4,9% więcej niż przed rokiem).
Oprócz instytucji kultury oferujących ludności różne formy uczestnictwa w kulturze, głównie w charakte-rze widza, dużą rolę odgrywają te, które angażują ludzi w każdym wieku do bardziej aktywnego i kreatyw-nego uczestnictwa w życiu kulturalnym. Do takich placówek należą: centra kultury, domy i ośrodki kultury oraz kluby i świetlice. W 2019 r. w województwie funkcjonowało 314 tego rodzaju placówek (o 7 więcej niż w 2018 r. i o 58 więcej niż w 2011 r.). Zdecydowana większość z nich (89,5%) należała do sektora publicz-nego. W 2019 r. w mazowieckim na 1 instytucję kultury przypadało średnio 17271 osób, był to najwyższy wskaźnik wśród wszystkich województw. W Polsce na 1 instytucję przypadało średnio 9021 osób.
Centra kultury, domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice są instytucjami prowadzącymi wielokierunkową działalność społeczno-kulturalną skierowaną do społeczności lokalnych. Na koniec 2019 r. w wojewódz-twie mazowieckim instytucje te prowadziły 908 pracowni specjalistycznych, z których najliczniejsze były pracownie plastyczne (23,2% ogólnej ich liczby). W wymienionych instytucjach działało 1530 grup arty-stycznych zrzeszających 27,9 tys. członków (z czego największy odsetek stanowili członkowie grup ta-necznych – 31,2%). Ponadto funkcjonowało 3790 kół (klubów), w których zajęciach uczestniczyło 90,1 tys.
członków (25,9% to członkowie klubów seniora i Uniwersytetów Trzeciego Wieku). Omawiane instytucje w 2019 r. przeprowadziły 1003 różnego rodzaju kursy, które ukończyło 17,2 tys. osób (najwięcej było ab-solwentów kursów tańca – 23,4%).
W 2019 r. centra kultury, domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice zorganizowały 27,0 tys. imprez (o 5,5%
mniej niż w 2018 r.), w których wzięło udział 3609,4 tys. uczestników (o 26,6% mniej niż rok wcześniej).
Najwięcej zorganizowanych było warsztatów (23,7%), koncertów (17,2%) oraz prelekcji, spotkań, wykła-dów (16,0%), a do najliczniejszych (pod względem średniej liczby osób uczestniczących w 1 imprezie) na-leżały festiwale i przeglądy artystyczne (660 osób), imprezy interdyscyplinarne (573) oraz koncerty (219).
Imprezy i uczestnicy imprez organizowanych przez centra kultury, domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice w 2019 r.
Events organised by centres of culture, cultural centres establishments, clubs and community centres and event participants in 2019
Wykres 36.
Tourist, sport and recreational events Imprezy interdyscyplinarne
Wydatki budżetów gmin i miast na prawach powiatu w dziale „Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego” w 2019 r.
Expenditure of gminas and cities with powiat status in “Culture and national heritage” division in 2019 Mapa 34.
W 2019 r. w województwie mazowieckim wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego z bu-dżetów samorządów terytorialnych wyniosły 1199,4 mln zł, co stanowiło niewielki odsetek w budżetach samorządowych (3,0% ogólnych wydatków). W przeliczeniu na 1 mieszkańca dało to kwotę 221,64 zł;
w kraju średnio199,83 zł. Tylko w 34 gminach wydatki poniesione na kulturę i ochronę dziedzictwa na-rodowego w przeliczeniu na 1 mieszkańca były wyższe niż średnio w województwie. Stosunkowo naj-większe wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego poniosły gminy Wiązowna (633,72 zł) i Konstancin-Jeziorna (485,41 zł), najmniej zaś wydatkowały gminy Leoncin (15,50 zł) i Grabów nad Pilicą (19,59 zł).