Środowisko Environment
4.3. Water consumption. Municipal and industrial wastewater
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w porównaniu z 2010 r. jest niższe, wpływ na to miało mniejsze zużycie wody w przemyśle. Zanotowano niewielki, poniżej 1% wzrost ilości ście-ków wymagających oczyszczenia. W 2019 r. oczyszczono 98% ścieście-ków komunalnych i prawie 89%
ścieków przemysłowych.
W województwie mazowieckim rozkład wielkości zużycia wody w poszczególnych sektorach gospodarki od 2010 r. nie uległ istotnym zmianom. Największy udział miał przemysł (w 2019 r. było to 87%), następnie gospodarka komunalna (11%) oraz rybactwo (2%). W 2019 r. łączne zużycie wody wyniosło 2448,9 hm3 (27,8% zużycia w kraju) i w stosunku do 2010 r. (bez nawodnień w rolnictwie i leśnictwie) było o 10,6% niż-sze, ale o 0,7% wyższe niż w roku poprzednim. W porównaniu z 2018 r. zanotowano większe zużycie wody w przemyśle o 0,9%, a także na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej o 1,4% (w tym na potrzeby gospodarstw domowych o 0,8%). Zmniejszyło się natomiast, zużycie wody do napełniania i uzupełniania stawów rybnych o 11,4%.
Zużycie wody według potrzeb w ciągu roku Water consumption by needs during the year
Wyszczególnienie Specification
2010 2015 2018 2019
w hm3 in hm3
Polska=100 Poland=100 Ogółem a
Total a 2764,5 2784,9 2460,2 2448,9 27,8
w tym:
of which:
Przemysł
Industry 2434,2 2447,9 2118,7 2137,3 34,0
Rybactwo b
Fishing b 65,9 54,3 48,7 43,2 5,1
Gospodarstwa domowe
Households 188,8 202,4 213,4 215,1 16,6
a Do 2018 r. pozycja obejmuje nawodnienia w rolnictwie i leśnictwie. b Napełnianie i uzupełnianie stawów rybnych.
a Untill 2018, includes irrigation in agricultrure and forestry. b Filling and completing fish ponds.
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2019 r. wy-niosło 453 m3 i było o 97,0% wyższe niż średnio w kraju; wskaźnik dla kraju wyniósł 230 m3. W omawianym roku jego najwyższy poziom odnotowano w powiecie kozienickim (26293 m3). Wskaźnik wyższy niż prze-ciętnie w województwie wystąpił także w Ostrołęce (6875m3). Wysokie zużycie wody w obu przypadkach spowodowane jest lokalizacją dużych elektrowni. Najniższe zużycie wody w przeliczeniu na 1 mieszkańca odnotowano w powiecie legionowskim (39 m3).
Tablica 4.
Table 4.
W 2019 r. w województwie mazowieckim odprowadzono do wód lub do ziemi 2313,6 hm3 ścieków prze-mysłowych i komunalnych, spośród których 2089,3 hm3 to ścieki odprowadzone bezpośrednio z zakła-dów, a 224,3 hm3 siecią kanalizacyjną. Stanowiły one 30,1% ogółu ścieków odprowadzonych do wód lub do ziemi w kraju. Łącznie oczyszczenia wymagało 274,1 hm3 ścieków, tj. 12,6% ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczenia w Polsce.
Ścieków przemysłowych wymagających oczyszczenia w 2019 r. odprowadzono 49,8 hm3. Ich ilość zwięk-szyła się do 2010 r. o 30,7%, a do 2018 r. spadła o 1,5%. Procesowi oczyszczenia poddano 44,1 hm3, tj. 88,5%. Należy zauważyć, że nie ma wyraźnych zmian w sposobie oczyszczania ścieków przemysło-wych. Głównie były one oczyszczane w sposób biologiczny (w 2019 r. 57,6% wymagających oczyszcze-nia) oraz chemiczny (16,4%). Na przestrzeni dziewięciu lat zwiększyła się ilość ścieków przemysłowych wymagających oczyszczenia odprowadzonych w postaci nieoczyszczonej (z 0,3 hm3 w 2010 r. do 5,7 hm3 w 2019 r.).
Zdecydowana większość ścieków wymagających oczyszczenia to ścieki komunalne, w 2019 r. – 224,3 hm3. Suma tych ścieków zmalała o 4,2% w stosunku do 2010 r., natomiast wzrosła o 2,5% w porównaniu z 2018 r. W okresie ostatnich dziewięciu lat można zaobserwować rozwój i doskonalenie gospodarki wodno-ściekowej w województwie. Efektem tych działań jest wysoki udział oczyszczanych ścieków ko-munalnych z 78,4% w 2010 r. do 98,4% w 2019 r. Największa ilość ścieków bytowych oczyszczana była w oczyszczalniach o wysoko efektywnych technologiach oczyszczania, umożliwiających zwiększoną re-dukcję azotu i fosforu, tj. z podwyższonym usuwaniem biogenów. W skali dziewięciu lat udział ścieków oczyszczanych w ten sposób w ściekach wymagających oczyszczenia zwiększył się o 20,9 p. proc. do 87,3%. Pozostała część ścieków komunalnych oczyszczana była biologicznie, a udział tej metody oczysz-Mapa 12.
Map 12. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w 2019 r.
Water consumption for the needs of the national economy and population in 2019
Powiaty Powiats
39,2 – 49,9 50,0 – 99,9 100,0 – 499,9 500,0 – 9999,9 10000,0 – 26292,8 Na 1 mieszkańca w m 3
3
Per capita in m
Polska Poland = 229,7 Mazowieckie = 452,5
Ścieki komunalne i przemysłowe wymagające oczyszczania odprowadzone do wód lub do ziemi Industrial and municipal wastewater requiring treatment discharged into waters or into the ground
Wyszczególnienie
Specification 2010 2015 2018 2019
Oczyszczalnie ścieków (stan w dniu 31 grudnia)
Wastewater treatment plants (as of 31 December) 408 434 437 438
Ścieki komunalne odprowadzone w ciągu roku w dam3
Municipal wastewater discharged during the year in dam3 234089 205277 218909 224278 Ścieki przemysłowe odprowadzone w ciągu roku w dam3
Industrial wastewater discharged during the year in dam3 38112 41027 50542 49805 Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ludności ogółem a
Population connected to wastewater treatment plants in %
of total population a 53,0 71,3 73,1 73,5
Tablica 5.
Table 5.
Ścieki przemysłowe w 2019 r. oczyszczane były w 109 oczyszczalniach o łącznej przepustowości 335,5 dam3/d (przepustowość oczyszczalni w dekametrach sześciennych na dobę). Najwięcej (79) było oczyszczalni biologicznych, a następnie 12 – chemicznych, 10 – z podwyższonym usuwaniem bioge-nów i 8 – mechanicznych. Od 2010 r. ogółem ich liczba zmniejszyła się o 20, zaś przepustowość zmalała o 9,4 dam3/d.
Ścieki komunalne oczyszczane były w 329 oczyszczalniach o łącznej przepustowości 1092,8 dam3/d.
Oczyszczalni biologicznych było 261, a z podwyższonym usuwaniem biogenów – 68. W 2019 r. w od-niesieniu do 2010 r. więcej było oczyszczalni biologicznych (o 48) i z podwyższonym usuwaniem bioge-nów (o 2). Łącznie ich przepustowość zwiększyła się o 56,0 dam3/d.
a Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków – na podstawie szacunków, ludność ogółem – na podstawie bilansów.
a Population connected to wastewater treatment plants – estimated data, total population – based on balances
Wykres 9.
Chart 9. Ścieki wymagające oczyszczania odprowadzone do wód lub do ziemi Wastewater requiring treatment discharged into waters or into the ground
mechanicznie
Industrial wastewater Ścieki komunalne Municipal wastewater
Industrial wastewater Ścieki komunalne Municipal wastewater
Oczyszczalnia ścieków – zespół podstawowych obiektów technologicznych, służących bezpośred-nio do oczyszczania ścieków oraz znajdujących się na wspólnym terenie obiektów pomocniczych niezbędnych dla dostawy energii elektrycznej, wody, stworzenia odpowiednich warunków do pracy i obsługi oczyszczalni. Ze względu na rodzaj stosowanych sposobów oczyszczania ścieków i związa-nych z nimi procesów, oczyszczalnie dzieli się na: mechaniczne, chemiczne, biologiczne, z podwyż-szonym usuwaniem biogenów.
W województwie mazowieckim z oczyszczalni ścieków w 2019 r. korzystało 73,5% ludności, w stosunku do 2018 r. nastąpił wzrost o 0,4 p. proc., natomiast do 2010 r. o 20,5 p. proc. W kraju wskaźnik ten ukształ-tował się na poziomie 74,5% i był wyższy w porównaniu z 2018 r. o 0,5 p. proc. , a z 2010 r. o 9,8 p. proc.
Największy odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków odnotowano w Radomiu (99,8%), zaś najmniejszy w gminie wiejskiej Karniewo (0,4%). Należy zaznaczyć, że w 39 gminach województwa lud-ność nie korzystała z oczyszczalni ścieków.
Dane o ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków podano w oparciu o szacunek liczby ludności korzystającej z oczyszczalni pracujących na sieci kanalizacyjnej i oczyszczających ścieki z miast i wsi (łącznie z ludnością korzystającą z oczyszczalni przemysłowych oczyszczających ścieki komunalne).
Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w 2019 r.
Population connected to wastewater treatment plants in 2019 Mapa 13.
Map 13.
Gminy Gminas
0,4 – 19,9
Zjawisko nie wystąpiło Magnitude zero 20,0 – 39,9 40,0 – 59,9 60,0 – 79,9 80,0 – 99,8 W % ogółu ludności In % of total population
Polska Poland = 74,5 Mazowieckie = 73,5