W 2019 r. w porównaniu z rokiem poprzednim zwiększyła się liczba personelu medycznego pracu-jącego bezpośrednio z pacjentem, z wyłączeniem farmaceutów. Wzrosła zarówno liczba podmiotów ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, jak i udzielonych w nich porad. Zmniejszyła się liczba szpitali ogól-nych, a także liczba łóżek. Mniej pacjentów (w przeliczeniu na 10 tys. ludności) skorzystało z opieki stacjonarnej. Odnotowano spadek liczby wyjazdów zespołów ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia, a także liczby osób, którym udzielono pomocy medycznej.
Ambulatoryjna opieka zdrowotna realizowana jest przez poradnie, przychodnie i praktyki lekarskie (tj. przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie, ambulatoria i izby chorych oraz zakłady badań diagno-stycznych i medyczne laboratoria diagnostyczne).
Stacjonarna opieka zdrowotna to całodobowa opieka lekarska i pielęgniarska świadczona w stacjo-narnych zakładach opieki zdrowotnej tj. szpitalach – ogólnych, psychiatrycznych i uzdrowiskowych, ośrodkach leczenia odwykowego, ośrodkach rehabilitacyjnych dla narkomanów, regionalnych ośrod-kach psychiatrii sądowej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, hospi-cjach, oddziałach opieki paliatywnej, sanatoriach.
Ratownictwo medyczne to system, który tworzy się w ramach realizacji zadań państwa polegających na zapewnieniu pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
Podstawowym zadaniem sprawnie działającego systemu ochrony zdrowia jest zapewnienie dostępu do kadry medycznej, a także dbanie o jakość oferowanych usług. W województwie mazowieckim w 2019 r.
opiekę nad pacjentami sprawowało 15,0 tys. lekarzy, 1,8 tys. lekarzy dentystów, 28,8 tys. pielęgniarek, 3,3 tys. położnych, 4,3 tys. farmaceutów, 4,2 tys. fizjoterapeutów i 2,0 tys. diagnostów laboratoryjnych.
W odniesieniu do 2018 r. w wyżej wymienionych zawodach medycznych odnotowano wzrost liczby pra-cowników medycznych, przy czym największy w grupie lekarzy dentystów (o 21,3%), z wyłączeniem far-maceutów (spadek o 0,9%). W stosunku do 2012 r. największy wzrost miał miejsce w przypadku denty-stów i fizjoterapeutów (odpowiednio o 28,1% i o 25,7%), a zmniejszyła się liczba pielęgniarek (o 2,7%) oraz diagnostów laboratoryjnych (o 0,2%).
Miarą dostępu ludności do kadry medycznej jest wskaźnik wyrażający liczbę pracowników medycznych przypadających na 10 tys. ludności. W końcu 2019 r. w województwie mazowieckim na 10 tys. mieszkań-ców przypadało przeciętnie 28 lekarzy (w kraju 24 lekarzy), tj. o 1 więcej niż w 2018 i 2012 r. W przypadku pielęgniarek pracujących bezpośrednio z pacjentem omawiany wskaźnik w 2019 r. wyniósł 53 (w kraju 50) i był taki sam jak w 2018 r., ale o 3 mniejszy niż w 2012 r.
Lekarze i pielęgniarki na 10 tys. ludności Stan w dniu 31 grudnia
Doctors and nurses per 10 thousand population As of 31 December
Wykres 33.
Chart 33.
Polska
Poland Mazowieckie
Lekarze
Doctors Pielęgniarki
Nurses
40 50
20 30
0 10 60
2012 2013 2014 2015 2016 2017
2019 2018
40 50
20 30
0 10 60
Placówki opieki zdrowotnej Stan w dniu 31 grudnia Health care facilities As of 31 December
Wyszczególnienie
Specification 2012 2015 2018 2019
Przychodnie
Out-patient departments 2497 2741 3046 3096
Praktyki lekarzy i lekarzy dentystów a
Medical and dental practices a 397 320 293 273
Porady udzielone bc w tys.
Consultations provided bc in thousands 42147,8 45414,1 48658,1 49798,9
lekarskie
medical 37449,5 40238,2 43068,3 44125,2
stomatologiczne
dental 4698,2 5175,9 5589,8 5673,7
Szpitale ogólne
General hospitals 115 112 121 112
Tablica 25.
Table 25.
a Dane obejmują praktyki, które podpisały kontrakty z NFZ lub z przychodniami. b Łącznie z poradami finansowanymi przez pacjentów;
bez porad udzielonych w izbach przyjęć szpitali ogólnych. c W ciągu roku.
a Data concern practices that have signed a contract with the National Health Fund or out-patient departments; excluding consulta-tions provided by doctors in admission rooms in general hospitals. b Including consultaconsulta-tions paid by patients. c During the year.
a Chirurgii ogólnej, dziecięcej, klatki piersiowej, ortopedii i traumatologii, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, neurochirurgii, chirurgii onkologicznej, plastycznej, szczękowej, kardiochirurgii, urologii oraz chirurgii naczyniowej. b Łącznie ze specjalistami dzie-cięcymi. c, d Także: c – neuropatologii, d – radiologii i diagnostyki obrazowej, radioterapii onkologicznej i radiologii dziecięcej.
a General, paediatric and thoracic surgery, orthopaedics and traumatology, orthopaedics and traumatology of the locomotor system, neurosurgery, oncological, plastic, maxillo-facial surgery, cardiosurgery as well as urology and vascular surgery. b Including children’s specialist. c, d Also: c – neuropathology, d – radiology and imaging diagnostics, oncological radiotherapy and children’s radiology.
Lekarze specjaliści Stan w dniu 31 grudnia Medical specialists
W końcu 2019 r. w województwie mazowieckim działało 3369 (najwięcej w Polsce) podmiotów ambulato-ryjnej opieki zdrowotnej, z czego 3096 przychodni i 273 praktyki lekarskie i stomatologiczne realizujących świadczenia finansowane ze środków publicznych. Liczba przychodni wzrosła zarówno w stosunku do 2018 r., jak i 2012 r. (odpowiednio o 1,6% i 24,0%), natomiast zmalała liczba praktyk lekarskich i stomato-logicznych (odpowiednio o 6,8% i 31,2%).
Liczba ludności przypadająca na 1 podmiot ambulatoryjnej opieki zdrowotnej była o 149 większa niż średnio w kraju, tj. 1610 (o 8 osób mniej niż rok wcześniej i o 222 mniej niż w 2012 r.). Najwyższe wartości wskaźnik ten osiągnął w gminach wiejskich Siedlce (18,4 tys. osób) i Kowala (12,2 tys.), najmniejsze zaś w gminie wiejskiej Szulborze Wielkie (549) i gminie miejskiej Raciąż (628). Warto zaznaczyć, że w trzech gminach wiejskich województwa mazowieckiego (Ciechanów, Łaskarzew i Przasnysz) nie odnotowano ani jednej przychodni czy praktyki lekarskiej.
Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2019 r.
Out-patient health care in 2019 Mapa 32.
Map 32.
Gminy Gminas
0 17,2
Porady udzielone na 1 mieszkańca w ciągu roku Consultations provided per capita during the year
105 2000 – 2999
3000 – 3999 4000 – 9999 10000 – 18406 Liczba ludności na 1 podmiot ambulatoryjnej opieki zdrowotnej a
Population per out-patient health care providera
Polska Poland = 1461 Mazowieckie = 1610
1000 – 1999 549 – 999 Zjawisko nie wystąpiło Magnitude zero
a Stan w dniu 31 grudnia.
a As of 31 December.
w gminie miejskiej Garwolin (17,2 porady), gminie miejsko-wiejskiej Łosice (16,8) oraz w m. Siedlce (16,2), najniższą zaś w gminach wiejskich Mińsk Mazowiecki (0,03), Siedlce (0,5), Sochaczew (0,7) i Płońsk (0,9).
W województwie mazowieckim na koniec 2019 r. funkcjonowało 112 szpitali ogólnych (stacjonarnych), tj. o 9 mniej niż w 2018 r. i o 3 mniej niż w 2012 r. W placówkach tych do dyspozycji pacjentów było 24,0 tys. łóżek (spadek odpowiednio o 6,8% i o 8,5%). Na 10 tys. mieszkańców województwa przypada-ły 44 łóżka (średnio 226 osób na 1 łóżko), podczas gdy w Polsce wskaźnik ten wyniósł 43 (230 osób na 1 łóżko). W 2019 r. w szpitalach ogólnych hospitalizowanych było 1142,6 tys. pacjentów (o 1,2% mniej niż w roku poprzednim i o 7,7% mniej niż w 2012 r.). W przeliczeniu na 10 tys. ludności z opieki stacjonarnej szpitali ogólnych skorzystało 2111 osób (w Polsce 1945 osób), o 33 osoby mniej w porównaniu z 2018 r.
i o 226 osób mniej niż w 2012 r.
W 2019 r. w województwie mazowieckim działalność prowadziło również 27 szpitali dziennych (w Polsce 225) oferując 533 miejsca dziennego pobytu. W ramach opieki dziennej, realizowanej w szpitalach stacjo-narnych oraz szpitalach dziennych, leczonych było łącznie 816,6 tys. osób.
W 2019 r. na terenie województwa mazowieckiego opiekę długoterminową świadczyły 53 zakłady opie-kuńczo-lecznicze (o charakterze ogólnym i psychiatrycznym) oraz 23 zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, a także 14 hospicjów, które dysponowały łącznie 6329 łóżkami, tj. mniej o 2,9% w porównaniu z 2018 r., ale więcej o 24,0% w stosunku do 2012 r. W ciągu roku w placówkach opieki długoterminowej przebywało 12,4 tys. osób – byli to głównie pacjenci zakładów opiekuńczo-leczniczych (60,5%). W przeliczeniu na każ-de 10 tys. ludności, z tej formy opieki skorzystało 23 pacjentów (w kraju 22), o 1 osobę mniej niż w 2018 r., ale o 1 osobę więcej niż w 2012 r.
W województwie w końcu 2019 r. działały 32 zakłady stacjonarnej całodobowej opieki psychiatrycznej (9 szpitali psychiatrycznych, 2 ośrodki leczenia odwykowego alkoholowego, 5 ośrodków rehabilitacyj-nych dla uzależniorehabilitacyj-nych od substancji psychoaktywrehabilitacyj-nych, 6 ośrodków MONAR, 8 zakładów opiekuńczo--leczniczych typu psychiatrycznego i 2 regionalne ośrodki psychiatrii sadowej). Łączna liczba łóżek we wszystkich tych obiektach wyniosła 4205, przy czym 65,4% było w dyspozycji szpitali psychiatrycznych.
W 2019 r. leczeniem objęto 38,9 tys. osób, tj. więcej o 0,1% niż w 2018 r., ale o 2,2% mniej niż w 2012 r.
Usługi lecznictwa uzdrowiskowego świadczyły 2 sanatoria i 1 szpital, które łącznie dysponowały 219 łóż-kami. Z usług placówek w trybie stacjonarnym skorzystało 4,4 tys. kuracjuszy, natomiast 0,6 tys. pacjen-tów leczyło się w trybie ambulatoryjnym.
W 2019 r. pomoc medyczną w nagłych wypadkach świadczyło 200 zespołów ratownictwa medycznego (o 4 więcej niż w 2018 r. i o 13 więcej niż w 2010 r.), w tym 154 zespoły podstawowe i 46 specjalistycz-nych. W ramach systemu działały 3 lotnicze zespoły ratownictwa medycznego oraz 31 szpitalnych od-działów ratunkowych (SOR). Z systemem współpracowało także 12 izb przyjęć i 2 centra urazowe, w tym 1 centrum urazowe dla dzieci. Wskaźnik dostępności świadczeń medycznych udzielanych przez zespoły ratownictwa medycznego, wyrażony jako liczba zespołów (podstawowych i specjalistycznych) na 100 tys.
ludności wyniósł 3,7 (w kraju 4,1).
Wyjazdy jednostek systemu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia w 2019 r.
Responses of emergency medical services by place of accident in 2019 Wykres 35.
Chart 35.
Ruch uliczno-drogowy Road traffic
Szkoła School Praca Workplace
Inne Others Dom Home
W ciągu 2019 r. odnotowano 446,3 tys. (o 2,6% mniej w porównaniu z poprzednim rokiem, ale o 7,2%
więcej niż w 2010 r.) wyjazdów/wylotów zespołów na miejsce zdarzenia, z czego zdecydowaną więk-szość (71,9%) stanowiły wyjazdy do domu pacjenta. Udzieliły one świadczeń zdrowotnych 448,8 tys. osób (o 2,4% mniej niż w roku poprzednim, ale o 6,9% więcej niż w 2010 r.).
Szpitalne oddziały ratunkowe (SOR) zapewniały świadczenia zdrowotne w dwóch trybach: ambulatoryj-nym (niezakończoambulatoryj-nym hospitalizacją) oraz stacjonarambulatoryj-nym.
W 2019 r. w izbach przyjęć lub SOR doraźnej pomocy medycznej w trybie ambulatoryjnym udzielono 727,4 tys. osób (o 2,8% więcej niż w 2018 r. i o 48,5% więcej niż w 2010 r.). Liczba leczonych w trybie stacjo-narnym wyniosła 201,8 tys., z czego 55,1% leczonych przekazano do leczenia szpitalnego. Pacjenci leczeni ambulatoryjnie najczęściej korzystali ze świadczeń w zakresie chirurgii (37,4%) i chorób wewnętrznych (15,5%).
Wydatki gmin i miast na prawach powiatu w dziale „Ochrona zdrowia” w 2019 r.
Expenditure of gminas and cities with powiat status in “Health care” division in 2019 Mapa 33.
Map 33.
10,00 – 19,99 20,00 – 29,99 30,00 – 99,99 100,00 – 268,44 Na 1 mieszkańca w zł Per capita in PLN
Polska Poland = 49,39 Mazowieckie = 77,44
1,61 – 9,99 Gminy
Gminas
W 2019 r. na ochronę zdrowia na jednego mieszkańca omawiane jednostki wydały przeciętnie 77,44 zł (w kraju 49,39 zł); w 2018 r. było to 84,81 zł, a w 2010 r. – 76,68 zł. Spośród gmin i miast na prawach powiatu województwa mazowieckiego, stosunkowo najwięcej środków na opiekę zdrowotną każdego swojego mieszkańca przeznaczyły gminy m. Piastów (268,44 zł), m. Płock (210,06 zł) i m. Radom (206,00 zł), nato-miast najmniej gmina wiejska Magnuszew (1,61 zł).