M aypole Soap. D yes blouses all colours (advertisem ent)
© 1996 and onward, JIDI
All rights reserved Hosted by the Ш м Н at The University of Bristol | JIDI Home | Site Index j Contact
http://www.ilrt.bris.ac.uk/jidi/jjsoapl.html
№
© B o d le ia n lib ra r y , U n iv e r s ity o f O x f o rd
JID I Hom e JID I Contacts JID I History JID I C ollections JID I S teering G rou p JID I R esources T he JID I Im ages L earning from ou r experience U seful Links
British zoology o r T o w e r curiosities (print)
© 1996 and onward, JIDI
All rights reserved Hosted by the l i l l i l at The University of Bristol | JIDI Home | Site Index j Conlact
http://www.ilrt.bris.ac.uk/jidi/jjpc2.html
Dośw iadczenia w zakresie m odernizow ania usług oferowanych czytelnikom oraz pracy osób opiekujących się Kolekcją Joh na Jo h n sona dotyczą również elektronicznych katalogów przechowywanych zbiorów. Z uwagi na specyfikę dokum entów życia społecznego p ro w adzone są dwa rodzaje indeksow ania zbiorów - indywidualny spis jed n o stek z włączaniem obrazów graficznych, jeżeli takow e znajdują się w druku (do końca m arca 1999 r. przeniesiono do tego katalogu 16 tysięcy z po nad m iliona wydawnictw) oraz tem atyczny spis każdej grupy dokum entów , wyszukiwanej za pom ocą indeksu słów kluczo
wych zaw artego w przew odniku po kolekcji. Dwie w spom niane for
my spisywania zbiorów będ ą w przyszłości unowocześniane, m oder
nizow ane oraz uzupełniane, np. w przypadku włączania m ateriałów retrospektywnych^fi. Także S. Zietz, który w Stanach Zjednoczonych zajm uje się problem am i autom atycznego opracow ania efem eryd dla indywidualnego opracow ania dokum entów życia społecznego, pro ponuje podział tych druków na cztery grupy: m ateriały praktyczne (bilety, form ularze, kw estionariusze, druki bankowe, kalendarze), m ateriały promocyjne (druki reklam ow e prom ujące usługi lub p ro dukty), m ateriały nieprom ocyjne (efemerydy polityczne, artystycz
ne, literackie, socjopolityczne, religijne), m ateriały m ieszane (wy
dawnictwa prom ujące treści artystyczne, literackie, polityczne, socjo
logiczne i religijne). Z daniem tego au to ra taki podział ułatwia kata
logow anie publikacji niekonwencjonalnych^^.
W przyszłości niezbędne staną się nowe metody pracy oparte na no
woczesnych technologiach i osiągnięciach elektroniki^^. Opracowanie grupowe będzie nieprzydatne w chwili, gdy każda placówka zostanie za
opatrzona w skanery lub kamery, które będą produkowały elektronicz
ne wersje druków ulotnych i rejestrowały je w bazach danych biblioteki, a czytelnicy po wpisaniu słów kluczowych otrzymają wszystkie efemery
dy na dany tem at. Już w tej chwili sprawnie funkcjonują systemy prze
szukujące dokum enty na podstawie ich treści. Z a przykład może tu po
służyć technika E D D - Electronic D ocum ent Delivery, która
wyszuku-W sekcji Kolekcji Johna Joh n son a używana jest specjalistyczna niem iecka bibliograficzna baza danych A lleg ro -C stosow ana w cześniej w D ziale Druków O rientalnych d o katalogow ania książek. Form at A llegro-C ciągle ew oluuje i w chw ili obecnej jest, zdaniem adm inistratorki Kolekcji Johna Johnsona, Julie А лп е Lam bert lepszy niż form at M A R C , który nie zaw sze pozw ala! na katalogo
w anie druków ulotnych w pożądanych detalach. Form at A llegro, wraz z przykła
dow ym o p isem zap rezen tow an o w A n ek sie.
47 S. J. Z ietz: E ph em era : M A R C -F o r m a tte d C ataloging Records. Rare Books
& M anuscripts Librarianship 1992 vol. 7 nr 2 s. 152-159.
je i dustaiL;z.(i Liżytkowiiikuwi Icksty w foiinie plików^^. Obecnie nie ma żadnych przeszkód by elektronicznie przesyłać zainteresowanym pliki zawierające piktogramy i dźwięk. Zm iana tradycyjnego opracowania dokumentów życia społecznego na form ę elektroniczną będzie wyma
gała wysiłku finansowego związanego z zakupem dobrego sprzętu hard- warowego oraz przeszkolenia bibliotekarzy, którzy będą musieli zmie
nić sposób swojej pracy i myślenia o bibliotece jako o zbiorze publikacji wypożyczanych czytelnikom zjawiającym się o określonych godzinach w murach książnicy. Należy rozważyć konieczność oferowania czytelni
kom szybkiego, sprawnego i zdalnego dostępu do zbiorów niekonw en
cjonalnych i tradycyjnych. W arto też przyglądać się placówkom, które w tym zakresie poczyniły już pierwsze przygotowania i mogą służyć in
nym bibliotekom cennymi wskazówkami oraz doświadczeniem^o.
Proces adaptacji do zmian związanych z rozwojem nowocze
snych technologii jest nieunikniony, a im szybciej zostanie zreali
zowany, tym lepiej zarówno dla bibliotekarzy ja k i czytelników.
W epoce cywilizacji wiedzy liczy się przede wszystkim dostęp do infor
macji. Państwa innow ac^ne tworzą rewolucję naukowo-techniczną, wy
znaczają tempo rozwoju gospodarki światowej i wskazują drogę postępu krajom naśladowczym potrafiącym korzystać z najnowszych technolo- gii^l. Poza tymi dwiema grupam i istnieje trzecia strefa - pustynia tech
nologiczna, do której zaliczają się obszary nędzy skazane na zagładę.
Nowocześnie działające biblioteki mogą przyczynić się do uchronienia naszego kraju przed przynależnością do ostatniej kategorii podziału współczesnego świata. Sprawne i fachowe zarządzanie informacjami za
wartymi w dokum entach życia społecznego może mieć również w tym procesie swój pozytywny udział.
Za najbardziej użyteczne do opracow ania druków ulotnych katalogow e ko
dy uznawane są w krajach anglojęzycznych: A A C R 2, A rchives, Personal Papers and Manuscripts, D escriptive C ataloging o f Rare B ooks and G raphic M aterials oraz ich kombinacje i hybrydy. S. J. Zietz: Op. cit. s. 159.
Od 1997 r. B iblioteka U niw ersytecka w W arszawie ma dostęp do jednej z usług E D D , którą jest JA SO N (Journal A rticles Sent O n D em a n d ). Serwis ten um ożliw ia indywidualnym użytkow nikom w yszukiw anie inform acji bibliograficz
nych z 560 ООО czasopism . Z ainteresow ani m ogą wybrać sp osób odbioru tekstów , jednym z nich jest droga elektroniczna. E. Petrovic: S ystem elektronicznego d o starczania d o k u m e n tó w (artykułów z cza so p ism ) J A S O N w B ibliotece U niwersy
teckiej w Warszawie. „B ibliotekarz” 1999 nr 9 s. 9-11.
-‘’O Patrz przypis 3.
-“’i L. Ciamaga, E. Latoszek, K. M ichatowska-Gorywoda, L. Oręziak, E. Teich- mann: Unia Europejska. Warszawa 1999 s. 178.
Konkluzje
O pracow anie dokum entów zycia społecznego jest trudnym a je d nocześnie niezwykle istotnym etapem pracy z drukam i niekonw en
cjonalnymi. Poniższe uwagi m ogą przyczynić się do uspraw nienia te go stadium dzialaii bibliotecznych;
1. W łaściwa klasyfikacja nabytków stanowi podstaw ę praw idło
wego opracow ania dokum entów życia społecznego.
2. W celu zapew nienia unifikacji biblioteki powinny wykorzysty
wać najbardziej p o pularne schem aty klasyfikacji.
3. Przy korzystaniu z grupow ego opracow ania efem eryd należy tworzyć kartoteki pom ocnicze ułatwiające odszukiwanie druków.
4. Trzeba bezwzględnie dążyć do elektronicznego opracow ania d okum entów życia społecznego, czego i tak nie da się uniknąć w przyszłości.
U d o stę p n ia n ie d o k u m e n tó w życia społecznego
D okum enty życia społecznego w większości przebadanych biblio
tek są udostęp n iane prezencyjnie. Nieliczne placówki wypożyczają swoje zbiory poza bibliotekę. Stosow ane przez biblioteki formy udo
stępniania wydawnictw efem erycznych p rezentuje tabela 11.
W świetle danych pochodzących z badań oraz informacji zawar
tych w an kietach wszystkie placówki z wyjątkiem Biblioteki U niw er
syteckiej we W rocławiu u d o stępniają użytkownikom zgrom adzone dokum enty życia społecznego. Przew ażająca większość bibliotek udo stęp nia swoje zbiory na miejscu, w czytelni. Czytelnicy są w każ
dym przypadku rejestrow ani w zeszycie odwiedzin. Tylko w dwóch bi
bliotekach istnieje możliwość wypożyczania druków efemerycznych do dom u - w W ojewódzkiej B ibliotece Publicznej w Pile oraz w Bi
bliotece M uzeum Śląskiego w Katowicach. W pierwszej wymienionej placów ce w arunkiem wypożyczenia m ateriałów ulotnych poza biblio
tekę jest zgoda dyrektora. Biblioteka M uzeum Śląskiego w Katowi
cach nie zastrzegła żadnych specjalnych ograniczeń związanych z udostępnianiem publikacji niekonw encjonalnych.
W skali roku bad ane biblioteki notują od 3 do 400 użytkowników dokum entów życia społecznego. Średnia statystyczna dla każdej pla
cówki wynosi 88 czytelników. Pierwszeństwo pod względem użytkow
ników mają: W ojewódzka Biblioteka Publiczna w Sieradzu, z której zbiorów efem eryd korzysta 400 osób w skali roku. Biblioteka U niwer
sytetu Jagiellońskiego - 300 użytkowników efem eryd. Miejska Biblio
teka Publiczna w Tczewie - 266 osób. Biblioteka Zakładu Narodowego
Tabela : Formy udostępniania wydawnictw efem erycznych w badanych bibliotekach
Lp. Nazwa i adres biblioteki Udostępnianie
prezencyjne
Wypożyczanie poza bibliotekę
1. Biblioteka Narodowa prezencyjne
2. Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego w Sopocie prezencyjne 3. Biblioteka Uniwersytecka w Krakowie prezencyjne
15. Muzeum Azji i Pacyfiku Warszawa prezencyjne 16. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Białymstoku prezencyjne 17. Woj. i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy prezencyjne 18. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Ciechanowie prezencyjne 19. Woj. i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie
WIkp.
27. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Pile prezencyjne Na zewnątrz 28. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Płocku prezencyjne
29. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Sieradzu prezencyjne 30. Woj. i Miejska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu prezencyjne 31. Miejska Biblioteka Publiczna w Bogatyni prezencyjne 32. Miejska Biblioteka Publiczna w Inowrocławiu prezencyjne 33. Miejska Biblioteka Publiczna w Kłodzku prezencyjne 34. Miejska Biblioteka Publiczna w Lubaniu prezencyjne 35. Miejska Biblioteka Publiczna w Lubartowie prezencyjne
38. Miejska Biblioteka Publiczna w Tczewie prezencyjne
im. Ossolińskich - 250 użytkowników, Biblioteka M uzeum Śląskiego w Katowicach 124 czytelników druków ulotnych, Biblioteka Uniwer
sytetu Łódzkiego 120 użytkowników oraz M iejska Biblioteka Publicz
na w M akowie M azowieckim — 100 osób^^ Działająca od 1 stycznia 2000 r. czytelnia dokum entów życia społecznego w Bibliotece N aro
dowej w pierwszym kw artale zarejestrow ała 160 użytkowników wydawnictw niekonwencjonalnych^S.
W świetle literatury przedm iotu liczba użytkowników dokum en
tów życia społecznego oraz ich kategorie ściśle zależą od miejsca działalności biblioteki^^. Logiczne wydaje się, że w ośrodkach uni
w ersyteckich, w m iastach, gdzie działają wyższe szkoły kształcące hu
m anistów liczba czytelników dokum entów efemerycznych powinna być stosunkow o duża. Tymczasem jak wynika z powyższego zestawie
nia ze zbiorów niekonw encjonalnych zgrom adzonych w Wojewódz
kiej i M iejskiej B iblioteki Publicznej w Sieradzu korzysta więcej osób niż z kolekcji efem eryd przechowywanych w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podobnie przedstaw ia się statystyka prow adzona w M iejskiej Bibliotece Publicznej w M akowie Mazowieckim, którą odw iedza o 20% więcej czytelników niż np. Bibliotekę Uniwersytetu Łódzkiego. Sytuację tę m oże tłum aczyć fakt, iż obie placówki - W o
jew ódzka B iblioteka Publiczna z Sieradza o raz Miejska Biblioteka Publiczna z M akowa M azowieckiego jak o pierwszą kategorię użyt
kowników wymieniły uczniów, którzy wykorzystują dokum enty życia społecznego do referatów szkolnych^s.
Główne kategorie użytkowników publikacji efemerycznych stanowią:
1. Studenci kierunków hum anistycznych - historii, polonistyki, nauk politycznych, etnologii, kulturoznaw stw a, bibliotekoznawstwa, szkół aktorskich.
2. D o k toranci kierunków humanistycznych.
3. Pracownicy naukowi.
4. U czniow ie szkół podstawowych.
5. U czniow ie szkół średnich.
6. B adacze regionów.
7. D ziennikarze.
8. Pracownicy kultury.
9. Nauczyciele.
10. B ezrobotni.
z inform acji zawartych w przesłanych ankietach.
Z w ywiadu p rzep row ad zon ego z Z. G łow acką.
Ch. M akepeace; Op. cit., s. 203.
Inform acje p och od zą z ankiet nadesłanych przez liiblioteki.
z wyszczególnionych kategorii uczniowie oraz studenci korzysta
ją ze zbiorów w celu realizowania prac i projektów. Jak wskazują an kiety, studenci chętnie sięgają po dokum enty życia społecznego pisząc prace m agisterskie dotyczące historii działalności teatrów , galerii i innych ośrodków kultury, prace o funkcjonowaniu partii politycz
nych lub działalności osób, stowarzyszeń, związków czy organizacji.
Pracownicy naukowi korzystają ze zgrom adzonych wydawnictw w ce
lach badawczych, dane zaw arte w dokum entach życia społecznego potrzebne są do prac i publikacji. D ruki te m ogą być przedm iotem badań lub stanowić m ateriał ilustrujący stawiane tezy. Regionaliści poszukują w drukach niekonw encjonalnych inform acji o życiu spo
łeczności lokalnej, pracownicy kultury są zainteresow ani artystycz
nym czy kulturowym aspektem działalności lokalnych instytucji czy określonych twórców. D ziennikarze są zainteresow ani d o kum enta
cyjną i informacyjną stroną wydawnictw niekonw encjonalnych. D ru ki są również wykorzystywane jako elem enty scenografii filmowej^ć.
Dla nauczycieli inform acje zaw arte w drukach ulotnych stanow ią po
m oc m etodyczną. B ezrobotni a także wszystkie inne w ym ienione ka
tegorie użytkowników wykorzystują dokum enty życia społecznego do realizacji własnych zainteresowań^^.
Podawane przez czytelników cele, do których potrzebne są efe
merydy to: prace m agisterskie, dyplomowe, badawcze, referaty szkol
ne, kam panie wyborcze, opracow ania dotyczące regionu, opracow a
nia wydawnictw okolicznościowych, artykuły do prasy i program ów telewizyjnych, m ateriały m etodyczne, ilustracje do książek, organiza
cja wystaw, benefisy lokalnych artystów, jubileusze osób, instytucji i organizacji, inform acje o towarzystwach, związkach, szkołach, za
kładach pracy oraz innych instytucjach, własne zainteresow ania. N aj
częściej poszukiwane dokum enty dotyczą: historii, kultury, oświaty, teatru, sztuki, sportu, gospodarki, zdrowia, ekonom ii, turystyki, poli
tyki, statystyki, adm inistracji, ochrony środowiska.
Ż adna z badanych placów ek nie stosuje specjalnych środków kontroli wypożyczanych m ateriałów . D ruki u do stępniane są w czytel
niach pod kontrolą bibliotekarzy. Obow iązują tu identyczne zasady, jak w przypadku korzystania z tradycyjnych m ateriałów bibliotecz
nych - czytelnicy wpisują się do zeszytu odwiedzin a potw ierdzeniem tożsamości są dowody osobiste, legitymacje szkolne i studenckie lub karty biblioteczne. Podstawę wypożyczenia stanow ią rewersy. Po
56 Powojenne oryginalne plakaty zgrom adzone w B ib liotece U niw ersytetu W rocławskiego są chętnie wykorzystywane przez reżyserów.
Z informacji zawartych w ankietach.
u dostęp n ieniu druki są liczone przez bibliotekarzy czuwających nad porządkiem w czytelni. Przedsięw zięte czynności nie zawsze zapew niają bezpieczeństw o wypożyczanyrn efem erydom . W świetle p rze
prow adzonych b a d a ń w A rchiw um Śląskiej Kultury Muzycznej przy B ibliotece G łów nej A kadem ii Muzycznej w Katowicach widać, że gi
ną program y, czytelnicy Biblioteki M uzeum Śląskiego przywłaszcza
ją sobie m apy gm in, uż^k ow nicy W ojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łom ży wynieśli druki solidarnościow e pochodzące z lat 1980-1981, czytelnicy B iblioteki Publicznej w Bogatyni zabierają m ateriały od n o szące się do ochrony środow iska w gminie^s. Jak wskazuje statystyka B iblioteki Z a k ład u N arodow ego im. Ossolińskich sporządzona na podstaw ie pięciu o statnich lat średnio w skali roku udostępnianych jest p o n a d 8580 dokum entów życia społecznego. D o liczby tej należy d o d ać k ilk a d z ie sią t w ydaw nictw po chodzących z księgozbioru p odręcznego, k tó re często służą czytelnikom jako dodatkow a po- moc59. B iorąc p o d uwagę ogólną wielkość zbioru efem eryd wynoszą
cego 286 tysięcy jed n o ste k ubiegłoroczny stopień wykorzystania ko
lekcji ossolińskiej wynosi zaledwie 3% . Oczywiście liczba ta nie jest stała i zm ienia się w każdym roku. Kolekcja ciągle rozrasta się i dlate
go tru d n o jest ocenić stopień jej wykorzystania. Nie w iadom o, co w przypadku m ateriałów niekonwencjonalnych powinno stanowić p u i^ t odniesienia służący za liczbę wyjściową. Czy można za taką uznać grupę tem atyczną czy pojedynczy dokum ent? Stopień wykorzystania kolekcji Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu obliczony na podstaw ie stosunku druków wypożyczonych do ilości ze
branych m ateriałów jest podobny do ossolińskiego i wynosi tylko 2%.
Inform owanie o przechowywanych kolekcjach jest niezwy
kle istotnym ale, ja k wskazują badania, niestety nie w pełni do
cenianym zabiegiem . Stosow ane przez poszczególne biblioteki spo
soby inform ow ania o zgrom adzonych kolekcjach dokum entów życia społecznego p rez e n tu je tabela 12.
Jak wynika z danych przekazanych przez badane biblioteki naj
częściej stosow anym sposobem inform ow ania o zebranych kolek
cjach efem eryd są wystawy, inform acje kierow ane bezpośrednio do czytelników, zaw arte na stronach W W W bibliotek lub przesyłane do m ediów lokalnych, także prelekcje, pokazy, lekcje biblioteczne oraz szkolenia. P rocentow ą popularn o ść każdej ze stosowanych m etod p rezen tu je poniższy wykres kołowy.
58 N a d e sła n e ankiety.
Z informacji zawartych w spraw ozdaniach z pracy D ziału D okum entów Ży
cia S p o łeczn eg o B Z N IO w e W rocławiu z lat 1994-1998.
8% 5%
9% ■
I---17%
□ w y s t a w y ■ i n f o r m a c j e □ p r e l e k c j e
□ p o k a z y ■ l e k c j e b i b l i o t e c z n e □ i n f o r m a t o r y
■ s z k o l e n i a
Wykres 12. Sposoby informowania o zbiorach dokumentów niekonwencjonalnych stosowanych w badanych bibliotekach (w %)
N iektóre placówki, np. W ojewódzka B iblioteka Publiczna w Bia
łymstoku czy Ciechanow ie stosują więcej niż jed n ą m etodę zaw iada
m iania użytkowników o istniejących kolekcjach wydawnictw nietra- dycyjnych. Jest to zabieg godny polecenia, poniew aż użycie większej liczby kanałów informacyjnych zapew nia dotarcie w iadom ości do szerszej grupy odbiorców. D obrze świadczy też o bibliotekach coraz więcej stron internetow ych z inform acjam i o budow anych przez p la
cówki kolekcjach publikacji ulotnych^o. Tworzenie witryn w sieci oznacza również, iż biblioteki posługują się najnowocześniejszym i środkam i przekazu. Bardzo interesującą stronę ze zdjęciam i, po ch o dzącymi z kolekcji dokum entów życia społecznego posiada B ibliote
ka Z a k ład u N arodo w ego im. O ssolińskich. C iekaw a w itryna z w yszczególnieniem rodzajów przechow yw anych w ydaw nictw niekonw encjonalnych znajduje się również na serw erze Biblioteki U niwersytetu M ikołaja K opernika w Toruniu.
N a polu inform ow ania o dokum entach życia społecznego jest je d nak jeszcze wiele do zrobienia. Placówki zagraniczne m ają do swojej dyspozycji wiele czasopism fachowych, w których um ieszczają w iado
mości o przechowywanych efem erydach^i. O prócz tego tem at dok u
m entów życia społecznego stale przedstaw iany jest w wydawnictwach
Strony W W W informujące obecnie o istnieniu dokum entów życia społeczne
go posiada: Biblioteka Uniwersytetu MCS w Lublinie http://priam.lublin.es/zbiory/, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu http://www.buw.torun.p1/i/vilno.htm B ibliote
ka Uniwersytetu Warszawskiego http://w w .buw .uw .edu.p/buw lO e.htm W ojew ódz
ka Biblioteka Publiczna w Białymstoku http://www.wbp.balystok.pl/Historia.htm T h e E phem erist, T h e E p hem era Canada, Archivaria.
Sposoby intorm ow ania o zgrom adzonych zbiorach stosow ane w badanych
publikowanych Тоууа1/,у81\уа Miłośników Druków Ulotnych, gdzie w interesujący sposób, przystępnym językiem oraz w oparciu o bogate ilustracje prezentow ane są kolekcje wydawnictw ulotnych grom adzone w bibliotekach zagranicznych. D użą popularnością cie
szą się strony internetow e. Są one włączane do ogólnych inform ato
rów o bibliotekach lub istnieją jako osobne witryny o konkretnych, często prywatnych kolekcjach62. D ostępne w Internecie witryny zawiadamiające o zbiorach efem eiyd niosą więcej informacji niż strony bibliotek polskich. Jest tu przede wszystkim więcej ikon z elektronicznymi kopiam i oryginalnych dokum entów , są inform acje o kolekcjonerach, sprzedawcach, cenach druków ulotnych oraz dane bibliograficzne publikacji opisujących zjawisko różnych rodzajów wy
dawnictw niekonwencjonalnych.
W ykorzystanie zbiorów dokum entów życia społecznego za grani
cą jest o wiele większe niż w Polsce. Z Kolekcji Jo h n a Johnsona zgro
m adzonej w Bibliotece Bodlejańskiej rocznie korzysta ponad 45 ty
sięcy osób. Taka sama liczba użytkowników w idnieje na liczniku stro ny internetow ej osób logujących się by zobaczyć elektroniczne kopie niektórych elem entów zbioru z powyższej k o le k c ji^ s . D użo większa popularność zbiorów zagranicznych jest wynikiem lepszej inform acji o budowanych kolekcjach. Poza tym biblioteki krajów anglosaskich znajdują się w innym etap ie ewolucji zainteresow ania efem erydam i niż nasze placówki. Z akończenie fazy bibliograficznej i przejście do szerszego zainteresow ania dokum entam i życia społecznego wymaga czasu. O kres oczekiwania i rozwoju w krajach zachodnich wynosił około dwudziestu lat. Trudno oszacować kiedy ten etap rozpocznie się w Polsce. N a pewno już teraz jed n ak w iadom o, że aby szerzej za
interesow ać zgrom adzonym i zbioram i społeczeństw o należy p o d e j
mować przede wszystkim wysiłek informacyjny, który z pewnością za
owocuje popraw ą stopnia wykorzystania kolekcji dokum entów życia społecznego.
Konkluzje
Zbiory dokum entów życia społecznego istnieją po to, by d o star
czać danych do badań naukowych. Należy dołożyć wszelkich starań, by
Przykłady takich stron sta n o w ić m ogą: o k n o B ib lio tek i K on gresu http://cweb.loc.gov/loc/libserv B iblioteki U niw ersytetu A rkansas
http://www.uark.edu/libinfo/ strony p ośw ięcon e kolekcjom różnych efem eryd http://m em bers.ad.eom /K oker52/PC /index.htm lub
http://w w w .m em bers.ad.com /K oker52/PC/
http://www.bodley.uk/toyota
kolekcje etem eryd były jak najefektywniej wykorzystywane. Biblioteki swoją uwagę w tym zakresie powinny skupić na:
1. Bieżącym opracowywaniu napływających druków.
2. Systematycznym inform ow aniu czytelników o przechowywa
nych dokum entach.
3. Przenoszeniu zbiorów na nośniki cyfrowe, by umożliwić czytel
nikom zdalny dostęp do druków.
4. O chronie oraz zabezpieczaniu udostępnianych m ateriałów.
P rzechow yw anie i konserw acja d o k u m e n t ó w żytia społecznego
Po opracowaniu druki ulotne układane są według przyjętego syste
mu przechowywania ściśle opartego na schemacie klasyfikacji, tj. w tecz
kach, pudlach, kopertach, klaserach, stelażach, plastikowych koszulkach, albumach fotograficznych lub tubach, w obrębie których stosuje się po
rządek c h r o n o l o g i c z n > ^ 4 Najczęściej wymieniane formaty pudeł to:
30x10x24 cm, 25x10x20 cm, 30x12x20 cm, 29x38x4 cm, 40x15x30 cm.
W większości bibliotek stosuje się znormalizowane teczki formatu A3, A4 oraz A5. Biblioteki z większymi możliwościami finansowymi, w zależ
ności od potrzeb, zamawiają teki dostosowane do wymiarów magazyno
wanych druków. W każdej ankietowanej bibliotece zostawiane jest wol
ne miejsce dla przyszłych dokumentów. Teczki i pudła właściwie oznako
wane są odpowiednikam i działów i poddziałów schematów klasyfikacji.
W obrębie opakowań materiały porządkowane są chronologicznie. D ru
W obrębie opakowań materiały porządkowane są chronologicznie. D ru